Ísafold - 11.07.1896, Side 1

KeBOTsrátýmist©i».n sinnieða
tyiav.iyikn. V er® fag.(90arka
TOinnst) 4 kr., erleisdis 5 kr. eða
i‘/i doll.; borgist fyrir miftjan.
júli (erlendiB fyrir fram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn(skriíleg)bundin vib
áramót.ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir 1. oktober,
Afgreiðslustofa blaðsins er í
Austurstrœti 8.
XXHI. árg.
Reykjavik, laugardaginn 11. júlí 1860
48. bSíið.
íslandsrá ðírjafa-skiptin.
Merkisviðburður hlýtur j)að aS tallast í
sögu landsins, er meira en 20 ára yfirstjórn-
andi þess lætur af embætti og nýr maðnr
tekur við.
í Danmörku, þar sem hr. Nellemann hefir
verið aðalmaðurinn í landsstjóminni sama
tímabil, er honum ekki vel borin sagan af
þeim sem sig kalla frelsis- og framfaramenn.
Þeir segja hann hafa verið hinn óbiluga, lög-
spaka bakjarl-Estrúps í öllumgjörræðistiltekt-
um hans lyðfrelsinu til hnekkis þar í landi.
Hann hafi ráðin á lagt jafnan, er Estrúp
framkvæmdi eða Ijet framkvæma. Hann hafi
verið allra manna afskiptasamastur um allt
stjórnarfar landsins, /mist leynt eða ljóst, og
mörg köld ráð undan hans rifjum runnið. Á
hinu leytinu hæla íhaldsmenn honum á hvert
reipi, segja honum það að þakka manua mest,
að Iöghundin stjórnarskipun landsins hafi hald-
ÍKt í skorðum fyrir offrelsis-árásum vinstri-
manna og bandamanna þeirra. Hvorum-
tveggja her auðheyrt saman um, að hann hafi
verið mikili' atkvæðamaSxir í stjórnarsessinum,
þott ekki íáti mikið yfir sjer, og fagnar ann-
ar flokkurinn því, að nú muni stjómarvígið
mun auðsóttara en áður, er þar sjeu hálfgild-
mgs-kögursveinar einir eptir til varnar; en
hinir ugga fremur um sig, enda þykir votta
fyrir, að fylkingar þeirra muni fara að riðlast,
sbr. útí. frjettir í síðasta bl.
Áf vorri hálfu, Islendinga, eru dómarnir
um stjórnarframmistöðu hr. Nellemanns sjálf-
sagt einnig nokkiið skiptir, eptir ólíkum Iands-
málaskoðunum, en atkvæðahægri miktu á háðar
hliðar, og ámælið jafnvel helzt það, að hann
hafi látið löggjöf og stjórn Iandsins um of af-
skiptulausa, — afskipti hans af íslenzkum
málum borið helzt til mikinn hjáverkakeim,
nema það er kemur til lagasynjana. En
frernur er það samt fyrirkomulaginu að ltenna
en mannmum. V jer þurium aldrei að búast
við að fa vorum stjórnarhagsmunum gaum
gefinn til nokkurrar hlítar með því lagi, að
aðaltilsjármauni þeirra sje ætlað að verja tirna
sínum og kröptum að <J/10 eða ef til vill 9»/100
til að reka annað emhætti, sem þar að auki
hlýtur að vera honum miklu hugleiknara.
Aðalávirðing hans í vorum augum er hinn ein-
rænislegi þvergirðingur í stjórnarskrármálinu,
þetta: að vilja engum sönzum taka, heldur
leggja eitt blákalt nei við öllum endurskoð-
unarmál aleitunum frá vorri halfu. Að öðru
leiti ovíst, að aðrir í hans sæti hefðu reynzt
yfn ,tt rjettlátari tig manuuðarmeiri oss til
h®'' j. í algengum stjórnarafskiptum. Enda
Ví þ»8 mikill misskilningur, að ímynda sjer
haun ójafnaðar- og hrottamenni, þott harður
hafi verið í horn að taka í viðureiguinni við
frolsisgarpana, landa sína. Það er enginn efí
á því, að hann hefir þar litið svo á, sem
skyldan hyði sjer að haga svo stjómaratferli
smu, sem hann hefir gert, eða trúmennska og
hollusta vHS sjinna, heill lands og lýðs. Því
maðurinn er, jafnvel að dómi rjettsýnna mót-
stöðumanna sinna, samvizkusamur sæmdar-
maður og ljúfmenni.
Um eptirmann hans, hinn nýja stjórnar-
höfðingja lands vors, er ekkí miklu hægt að
spá öðru en því, að hann mnni varla taka
löng eða svipleg stökk út úr braut fyrir-
rennara síns. Virðist í raun rjettri mest í
varið þessi ráðgjafaskipti að því leyti, sem
þau eru eklri ólíkleg til að verða aðdragandi
gagngerðra umskipta í stjórnarfari ríkis þess,
er vjer erum einn hlutinn af »með sjerstökum
landsrj ettindum«.
Afleiðingar fjárflutningsbannsins.
Norðmenn verða fyrir skakkafallinu af fjár-
flutningshanninu eigi síður en vjer, nema
hvað það tekur ekki nema til lítils liluta
landsins þar, en' hjer að eins nokkrir út-
kjálkar, sem það ekki snertir. Er því fróð-
legt að heyra, hvernig í þeim liggur hljóðið
út af því, og hvernig þeir hugsa sjer að af-
stýra hagalegum afleiðingum þess, þegar fram
í sækir. Hefir stórþingismaður einn norskur,
Schanche, er kvað hafa haft sjerstakleg af-
skipti af því máli og vera ötull og áhuga-
mikill búnaðarframfaramaður, látið uppi álit
sitt þar að lútandi í hlaöi einu í Krisjaníu
(Verd. G.).
Hann segir, að árið sem leið hafi töluvert
yfir 20,000 fjárverið flutt út frá Stafangri til
Englands, og sjalfsagt mikið nokkuð frá öðr-
um höfnum sunnan- og vestanlauds, að heyra
er. Nú verði eigendur fjárins, fátækir hænd-
ur margir hverjir, er sitji yfir fjenu á afrjett-
um sumarlangt, þar sem það safni hezt hold-
um til útflutniugs, ráðalausir með það. Eitt-
hvað kunni þeir að geta selt til austurlands,
þar sem sauðbú eru lítil, en kornyrkja mest
stunduð og nautpeningsrækt; en lítið verði
það að tiltölu, og verð sjálfsagt lágt, með því
of mikið herist að. Til Englands sje ekki til
neins að senda það í þeim holdum, er það
hafi frá afrjettunúm, nefnilega til slátrunar
undir eins og í höfn kemur á Englandi; það
sje engin vara þar í þeim holdum. Eina ráð-
ið sje, að ala það áður á sama hátt og Eng-
lendingar geri, á rófum (tumips) og höfrum,
eins og tilraunir hafi verið gerðar til siðustu
árin, 2 ár undanfarin jafnvel með styrk úr
ríkissjóði, 2000 kr. í fyrra, og hafi vel tekizt.
Norskt fje sje jafnan alið þegar til Eng-
Iands kemur áður en því er slatrað, manuð
eða lengur [eins og íslenzka fjeð]; fyr þyki
kjötið ekki berandi á borð þar. Vanalegasta
eldið sje turuips-rófur og hafrar, Nú hafi það
sýnt sig á tilraunum þeim, er gerðar hafi
verið í Norvegi, að með sama eldi fái fjeð
alveg sömu hold og hjá Englendingum; og
sje þá fjenu slátrað undir eins og til Eng-
Iands kemur og það sent í ýmsar áttir á góða
markaði, muni það reynast alveg sama vara
og komast í sama verð eins og enskir kjöt-
mangarar fá nú fyrir kjöt af aðfluttu fjo .ept-
ir mánaðar eldi þar eða lengur.
Þingmaðurinn telur því sjálfsagt, að þetta
ráð muni almennt upp tekiðfög Lvel gefast
þegar frá líður, og það því fremur, sem land
sje tilvalið til rófnaræktar á^Jaðri, en þar
um slóðir eða þar nærri er mest útflutnings-
fjáreignin; og þar þróist jafnvel hafrar,,]íka.
Sjálfsagt muni raunar líða nokkur ár áður
en menn komist almennt upp á þetta og
meðan á því stendur muni afleiðingar fjár-
flutningsbannsins koma liart/niour. En með
tímanum takist það óefað og verði búnaðin-
um til framfara miklu fremur en hitt. — —
Það er fróðlegt að heyra, hve vel þetta
kemur heim við hugmynd eins vors hyggn-
asta og fjölhæfasta framfaramanns, hr. Tr.
Gunnarssonar, sem lesa mátti fyrir skemmstu
hjer í blaðinu. Nema hvað það gerir sjálf-
sagt nokkurn babb í bátinn, ef svo er, að
endilega þurfi rófu- og hafra-eldi handa fjenu,
ef það eigi að verða vel útgengileg vara á
Englandi. Þó er engan veginn víst, að slíkt
eða líkt eldi þurfi að vera gagngerð frágangs-
sök. Því aðgætandi er, að mikið kemur í.
aðra hönd. Það yrði allt annað verð, sem
fyrir þannig alið fje fengist en nú gerist.
Hins vegar er og óhTdegt, að ekki fengist
sæmilegt verð fyrir fjeð flutt óhrakið og eins
og það er hezt holdað af afrjettum hjer, hafi
því verið vel gert til áður, þ. e. aldrei látið
verða magurt. Það cetti að vera með því
móti alveg eins útgengileg vara eins og eptir
rófu- og hafra-eldi stuttan tíma. En við hinu
má þó eins vel búast, að Englendingar vilji
nú einu sinni endilega hafa þann keim af
kjötinu, sem þeirra eldi veitir því, og verði
seinir og stirðir að þýðast annað; það er þeim
líkt. — Þetta er mál, sem rannsaka þarf allt
saman og þreifa sig áfram með skynsamlegum
tilraunum. —- Mergurinn málsins er sá, og
það sem allt. er undir komið, að leggja ekki
árar í bát, heldur hera sig að halda í við
kröfur tímans, en gera sjer ekki að góðu að
dragast aptur úr lestinni.
Bráöasóttarbóliisetning'.
Amtsdýralæknir J. Bruland, sem ekki
leynir sjer að hefir einlægan áhuga á að láta.
ferð sína hingað bera tilætlaðan árangur, hef-
ir kynnt sjer meðal annars, hvað þetta blað
hefir flutt. um bólusetningarframkvæmdir Þórð-
ar Stefánssonar (sjá ísaf. nr. 23—24 þ. á.)
og hefir, fyrir milligöngu alþm. Borgfirðinga,
lektors Þórh. Bjarnarsonar, svarað svo fyrir-
spumum þeim, er Þ. St. lagði fyrir hann í
niðurlagi skýrslu sinnar í ísafold 18. apríl
þ. á.:
Hann (Þ. S.) vildi fyrst vita, hvort nauð-
synlegt væri að raka blett þann, er bólusettur
væri, og þvo hann úr karbólvatni, áður en
spýtt væri inn bóluefninu. Segir Br. það
nauðsynlegt, vegna þess, að jafnan sjeu einhver