Ísafold - 18.07.1896, Blaðsíða 1

Keœur út ýmisteinn sinni eöa
tvisv. 1 viku. Verð árg.(90arka
minnst) 4 krerlendis 5 kr. eOa
iJ/» doií.; Oorgist fyrir miOjan.
j&li (erlenols iyrir fram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn(skrifieg)bundin viO
áramót, ógild nema komin sje'
til útgefanda fyrir l.oktober.
Afgreibslustofa blaOsins er i
Austurstrœti 8.
XXill. árg.
Munið,
að gjalddagi fyrir ísafold er liðinn:
var 15. júli.
Nýtt sóttvarnarlögmál.
Með byrjun þessa mánaðar (1. júli) gekk
I gildi um land allt nýtt sóttvarnarlögmál,
lög um vamir gegn útbreiðslu nœmra sjúk-
dóma, eitt með betri verkum síðasta al-
þingis, almenning mjög svo varðandi og
bonum ómissandi að kynnast sæmilega,
en naumast ráð fyrir gerandi, að mörgum
verði, fremur en annars gerist, á að leita
lians þar sem hann er geymdur af sjálfu
löggjafarvaldinu, nefnilega í Alþingistíð.
og Stjórnartíð.
Læknum og hjeraðsvaldsmönnum er með
lögum þessum veitt miklu meira vald en
áður gerðist til öflugra ráðstafana gegn
því, að næmar sóttir færist um landið, og
hreppstjórum, sveitarstjórnum og heil-
brigðisnefndum lögð sú skylda á herðar,
að veita læknum hjálp til að koma fram
ráðstöfunum þeim til varnar útbreiðslu
slikra sjúkdöma, er uauðsynlegar eru og
úsegt er að koma við eptir atvikum og á-
stæðum á hverjum stað.
Fyrst eru til nefndar nokkrar skæðar
landfarsóttir, er yfirvöld skulu jafcan skyld
að reyna af fremsta megni að verja al-
menning fyrir. Meðal þeirra eru kólera,
pest, bólusótt, skarlatssótt og mislingar.
Þá er til nefndur annar flokkur landfar-
sótta, er landshöfðingi getur fyrir skipað
almennar, strangar varnir í gegn, ef land-
lækni þykir nauðsyn til bera. Þar til er
nefnd inflúenza, barnaveiki, taugaveiki
o. fl.
Gegn veikindum þeim, sem nefnd eru í
fyrra flokknum, skal hlutaðeigandi læknir
þegar í stað beita hinum almennu sótt-
varnarreglum. Gegn öðrum sóttnæmum
veikindum má hann og beita þeim til
bráðabirgða, upp á væntanlegt samþykki
eða staðfesting landshöfðingja.
Varnarráðstafarnirnar eru aðallega iþví
fólgnar, að fyrst og fremst sú skyldukvöð
er lögð á hvern húsráðanda (skipstjóra,
formann, forráðamann stofnana, osf.), að
skýra lækni sinum — eða yflrvaldi — þeg-
ar í st.nð frá, ef einhver hinna lögskráðu,
nænn veikinda koma upp meðal þeirra,
er b mn á yflr að segja eða á hans veg-
eru.
Sje ekki hægt að hafa sjúklinginn eða
sjúklingana með hinum næmu veikindum
svo afskekta á heimilinu,að óhætt sje við
útbreiðslu veikinnar, má læknir láta flytja
hann eða þá i almennt sjúltrahús, eða
annað til þess hentugt hús, sem hægt er
að fá. Þar er og sjúklingurinn skyldur
að vera þangað til hættulaust er að flytja
Reykjavik, laugardaginn 18. júlí 1890,
hann eða láta fara þaðan, enda fái hann
þar hæfilega lækishjálp og aðhjúkrun.
Sje sjúklingurinn látinn vera kyrr á
heimilinu, getur lögreglustjóri eða hrepp-
stjóri eptir tillögum læknis bannað öllum
nema heimilismönnum að koma á bústað
hans, hús eða bæ. Þegar svo stendur á,
má ekki flytja sjúklinginn frá heimili hans,
þar sem hann er undir læknisumsjón, nema
fengið sje skriflegt samþykki læknisins.
Þegar mjög mikil hætta vofir yflr, get-
ur lögreglustjóri eptir tillögum læknis skip-
að fyrir, að afkvía skuli heila kaupstaði,
kauptún og þorp eða hluta þeirra, svo og
önnur stór svæði, og skal hann annast
nauðsynlegar ráðstafanir um samgöngu-
bann.
Læknir má fyrirskipa sóttnæmishreinsun
á bústöðum manna, búsum og herbergjum
eptir næm veikindi, og eins leggja fyrir
sýkta menn eða grunaða að ganga sjálfir
undir sóttnæmishreinsun eða leggja muni
sína undir slíka hreinsun; og eru þeir
skyldir að fylgja því boði nákvæmlega.
Svo er og lækninum heimilt, að banna
mönnum aðneytafæðu, sjerstaklegamjólk-
ur, er staðið hefir hjá sjúklingnum. Sje
of miklum umsvifum og erfiðleikum bund-
ið að hreinsa lausa muni, getur læknirinn
látið brenna þá eða eyða þeim á annan
hátt; en þá skal eigandi fá skaðabætur.
Læknir má og skipa fyrir sóttnæmis-
hreinsun gegn næmum veikindum, er að
eins stinga sjer niður á einstöku stað og
yfirvöld hafa eigi sett sóttvarnir við.
Sóttnæmishreinsanir skulu kostaðar af
almannafje. Landshöfðingi sjer um, að
ætíð sje á kostnað landssjóðs til fyrirliggj-
andi í lyfjabúðum (og hjá læknum) næg-
ar birgðir af efnum þeim, er þarf til sótt-
næmishreinsunar, og sje þeim útbýtt ó-
keypis, er á þeim þarfað halda eptir þess-
um lagafyrirmælum.
Brot gegn fyrirmælum laganna varða
fangelsi eða sektum, nema hærri refsing
liggi við ePtir alm- hegningarl.-------
— Þetta er mergurinn málsins í nýmæli
þessu, sem getur eflaust að góðu haldi
komið að mörgu leyti, verði því sleitu-
laust beitt, látið komast lengra en á
pappirinn. Er ekki ólíklegt, að vjer hefð-
um optar en einu sinni að undanförnu los-
azt við mannskæðar farsóttir, er farið hafa
um allt land fyrirstöðulaust, ef vjer hefð-
um haft eitthvað líkt í lögum og því ver-
ið prettalaust beitt af þeim, sem laganna
eiga að gæta, með góðu, siðuðum þjóðum
samboðnu fylgi og stuðningi af almenn-
ings hálfu.
50. blað.
Ný bók.
í vetur barst hingað norður til mín ný
bók, þótt hún reyndar væri gamall kunn-
ingi fyrir mig: Kristileg, siðfræði eftir
síra Helga heitinn Hálfdánarson. Bók
þessi er prentuð eftir fyrirlestrum hans,
sem hann hjelt á prestaskólanum, og ernú
gefin út með styrk af landsfje. Jeg mart
svo langt, þegar jeg var á prestaskólanum,
að mjer þótti um enga tlma eins vænt
eins og siðfræðistímana. Það er enginn
efl á því að flestum mun hafa þótt fyrir-
lestrarnir í henni einna skemtilegastir, og-
bar margt til þess, en einkum tvennt: Það
hið fyrra, að það var nýtt ví3indakerfi,
fram sett með fjörugu og lipru orðfæri, og
þessu eldfjöri í hugsun og framsetningu,
sem síra Helga sál. var svo lagið, — og-
það hið síðara, að þar er svo mikið átt
við vort daglega iíf; jeg er því viss um
það, að öllum þeim prestum að minsta
kosti, sem heyrðu hana hjá sr. Helga sál.
á prestaskólanum, muni hún verða fegins-
gestur, og að þeir muni kanpa hana og
rifja hana upp fyrir sjer aptur með mestu
ánægju.
Það er sami sannkristilegi lífsauðnrinn,
sem finnst bæði djúpt og grunnt í öllu þvf
sem sr. Helgi ritaði, sem þessi bók hvílir
á. Jeg flnn þar líf í hverju orði; enda
þótt hann sje að rannsaka þung siðferði-
leg umtalsefni, verður það allt ljóst og
Ijett og lif'andi, af því að það er lifandi
hjartans trúmaður, en ekki kaldnr vísinda-
maður eingöngu, sem fer með efnið. Það
er aðeins eitt, sem gerir bókina stundum
tæpast nægilega ljósa; það er hvað stutt
er yfir farið. Jeg hefði fegnastur kosið
hana helmingi lengri; en bæði var núþað,
að timi vannst ekki til lengra máls á
prestaskólanum, og svo annað, að lítil von
hefði verið til að hókin hefði orðið prent-
uð, hefði hún orðið miklum mun stærri.
En þótt hún sje ekki stærri en þetta, get-
ur hugsandi maður fengið nóg umhugsun-
arefni út úr henni og ótal frækorn til þess
að rækta nýjar hugmyndir og skoðanir í
brjósti sínu.
Aðalmarkmið og stefna bókarinnar er
að sýna, hversu maðurinn geti sýnt ávexti
sannkristilegrar trúar með eftirbreytni eft-
ir dæmi Krists og postulanna. En þó að
þetta falli ekki vel saman við nytsemdar-
kenningu þá, sem ofaná virðist vera nú f
heiminum, og sögð er bygð á vísindunum,
eins og þau eru nú, svo að þau og þeir,
sem þau standa, sje i mörgu mjög frá-
hverf kristindómnum, vill hann samt láta
menn stunda vísindi og fróðleik, til þess
að fullnægja sinni köllun sem skynsemi
gædd vera; án fróðleiks, menntunar og feg-
urðar verði það ekki hægt (sbr. bls. 256
o. s. frv.); en því heldur hann fram, að>
öll fánýt þekking sje verri en engin, en
allt á að vera miðað við hið eina nauðsyn-