Ísafold - 18.07.1896, Blaðsíða 3

lí)9
Baðhúsið í Reykjavík.
Yið undirskrifaðir, sem notað höfum bað
húsið í Reykjavik nú í nokkrar vikur— látið
•geraokkur kaldar fosslaugar þar á hrerj-
tim degi, sumpart eptir læknisráði,— viljum
láta þess getið almenningi til leiðbeiningar,
að við finnum báðir ótrúlegan mun á
okkur eptir þá litlu tilraun, miklu meiri
en eptir margvíslegar lækningatilraunir
missirum saman áður; en það sem að
okkur hefir gengið, er gigt, taugaveiklun
og óstyrkleiki. Viljum við eggja þá, er
slika kvilla hafa, fastlega á að nota slíkar
laugar, og ætlum naumast hjá því geta
farið, að þeim verði það að mikilli og dýr-
mætri heilsubót, sjálfum beim til raunaljettis
og öðrum til styrktar og bjargar, er þeir
eiga fyrir að sjá.
Yið látum þessa yfirlýsingu uppi ótil-
kvaddir af öllum og öllu öðru en einlægri
og eðlilegrUlöngun til þess, að aðrir nyti
álíka mikils góðs af þessari nytsemdar-
stofnun eins og við höfum gert.
p. t. Reykjavík, 17. júlí 1896.
Tobias Tobíasson, Litlagerði (Rvík).
Guðvardur J. Guðvarðsson
frá Á í Unadal í Skagafjarðarsýslu.
Hvaðanæva.
Aftaka. Fyrir nokkru var tekinn af morð-
ingi einn, Harry Hayvjard að nafni, í Mirmea-
polis í Bandaríkjunum. Hann hafði myrt vell-
auSuga konu, eiganda stórrar saumastofu; út
úr henni hafði hann áður svikið alla peninga,
sem hún átti, og reynt að vátryggja líf henn-
ar sjer í hag. Hann var dæmdur til aö' hengj-
ast. Rjettáundan aftökunni hjelt hann varð-
haldslækninum, dr. Burton, og átta varðmönn-
um stóra skilnaðarveizlu. Það er vani á und-
an aftöku glæpamanna, að spyrja þá að sein-
ustu óskinni, sem hægt er að verða við, og
Hayward varð ekki seinn til svaranna. »Mig
langar til að kveðja fjelagana með góðri veizlu
í nótt, eins seint og auðið er«, svaraði hann.
»Já, í dag verður yður ekki neitað um neitt.
Hjer,erblýant og miði« svaraði valdsmaðurinn,
sem við hann talaði, »og svo getið þjer sjálf-
ur skrifað hvað þjer viljið fá«. Hayward bað
um mesta dýrindismat, og er honum var lokið,
var hann látinn einn í klefa sínum til fata-
skipta og undirbúnings undir viðskilnaðinn við
beimirm. Meðan dauðadómurinn var lesinn
UPP yfir honum, var hann önnum kafinn í að
homa sjer í beztu sparifötin sín. Hann tók
af sjer uppháa flibbann sem hann hafði og
ljet á sig annan niðurbrotinn til þess að snar-
an kæmist betur fyrir á hálsinum. Þegar
valdsmaður hafði lesið upp dauðadóminn, bað
hann hann að hjálpa sjer að binda hálsknýtið
og fara nett og gætilega að því. Á leiðinni
td gálgans kom hann auga á nokkra blaða-
menn og ávarpaði þá svo felldum orðum:
»Þetta verður síðasta aftakan, sem jeg verð
við. Líkindin fyrir því, góðir hálsar«, sagði
hann, »að ævidagarnir mínir sjeu úti með
þessum. En þegar búið er að hengja Harry
Hayward, gengur hann aptur og fyrirverður
sig yfir því, hvernig skrokkurinn er útleik-
inn. Ef nokkur blaðasnápurinn af þeim, sem
hjer eru, gleymir að geta um þetta í blaðinu
sínu, mun náköld hönd óðara grípa um kverk-
»r honum. Það er apturgangan hans Harrys
Haywards, sem þá er á sveimk. Laust fyrir
kl- 2 um nóttina var farið með hann upp á
aftökxipallinn. Þar fór hann undir eins að
skrafa og skeggræða við þá, sem við voru.
Þegar svarta aftökuhettan loks var dregin of-
an fyrir andlitið á honum, hrópaði hann: »upp
skulum huginn herða, fjelagar! hraðið ykk-
ur! og verið þið sælir!« í sömu andránni
va,r pallfjölinni kippt undan fótum honum, og
þótt fallið væri sex feta hátt, leið nærri því
í'jorðungur stundar, þangað til ekkert lifsmark
fannst með honum.
Vinnudag-ur niil jóna-mærings, eða um
það, hvemig Cornelíus Vanderbilt ver dag-
stundum sinum. Miljónamæringurinn Corne-
líus Vanderbilt í New-York er maður blátt á-
fram í viðmóti og mjög heimasætinn; hann
situr raunar á skrifstofunni sinni þangað til
um jöfnu báðu nóns og miðaptans á daginn,
en eptir þann tíma er hann allt af heima hjá
fólkinu sínu. Á morgnana er hann á fótum
fyrir allar aldir, og ríður þá sjer til gamans
í skemmtiskóginum við Nýju-Jórvík, og þorr
ann af þeim, sem sjá hann, grunar ekki að
þessi karlmannlegi maður, sem þar ríður og
er alls ekki meira en þokkalega til fara, skulí
vera einn af mestu auðmönnum heimsins.
Hesturinn hans er raunar ljómandi fallegur
kyngæðingur, en þó fer fjarri því að Vander-
bilt sje reiðmaður í nokkru lagi. Þegar heim
er komið, tekur hestasveinn klárinn og hirðir
hann, en Vanderbilt hraðar sjer þá inn x í-
veruherbergi sitt, hefir fataskipti og sezt að
morgunverð með konu sinni og börnum.
Hálfri stundu eptir dagmál gengur hann til
skrifstofu sinnar. Vanalega hittir hann þá á
leiðinni hávaxinn mann einn og tígulegan, mjög
ánægjulegan á svipinn. »Góðandaginn, Chaun-
cey!« »Góðan daginn Cornelíus!« Svarar hinn
kumpánlega.Það er járnbrautarstjórinn Chaun-
cey Depew, formaðurinn í járnbrautarfjelagi
því, sem aðalauður Vanderbiltanna er fólginn
í. Hann er alveg ólíkur yfirmanni sínum að
útlitum. Vanderbilt er útlimastór, riðvaxinn
og nokkuð silakeppslegur, en Depew er hár
og grannur, mjúkvaxinn og manna háttprúð-
astur. Á Miðbrautarskrifstofunni er herbergi
Vanderbilts innar en Depews, og er lagður á
borðið hans miltill sægur af opnuðum brjefum
og prentuðum greinum, sem kliptar hafa ver-
ið úr dagblöðunum. Allt er þetta búið í hag-
inn fyrir hann á annari skrifstofu, svo að
Vanderbilt getur á örstuttum tíma lesið allt,
sem blöðin segja um hann og athafnir eða
mál þau, er hann er við riðinn. Brjefin er
hann lengur að lesa. Mörgþeirra eru undir eins
fæi'ð Depew; svörin til hinna þylur hann skrif-
urum sínum. Þó að lúti að viðskiptum, sem
leika á mörgum miljónum dollara, er enga
breytingu auðið að sjá á andlitsfarinu og róm-
urinn er jafn-stilltur og öruggur eins oghann
á að sjer. Stundum bregður hann sjer út og
ber ráð sín saman við formann hlutafjelags-
ins. Brjefaskriptunum er vanalega lokið einni
stundu eptir hádegi, og borðar hann þá há-
degisverð, sem bæði er auðmeltur og ekkert í
borið; ofan á reykir hann sjer einn vindil, og
veitir síðan blaðamönnum viðtals og öðrum, sem
vilja finna hann; stundum bregður hann sjer
inn í gildaskála járnbrautarmannanna, sem
hann hefir stofnað handa vinnuliði sínu.
Þar á eptir ber hann ráð sín saman við
járnbrautarstjórann og undirmenn hans. Korn-
elíus gerir sjer að reglu, að kynna sjer allt
sjálfur, er hann hefir með höndum og skorast
ekki undan að virða hvern þann viðtals, sem
nokkurt erindi hefir að ráði. Þá kemur mið-
ill hans frá kauphöllinni í Wáll Street (Vallar-
stræti). Vanderbilt er að því ólíkur öðrum
Vesturheims-auðkýfingum, að hann fæst ekkert
við neitt kauphallargróðabrall, sem flestir
þeirra gera; tekjur hans stafa mest af jám-
brautunum og öðrum fasteignum; en auðvitað
lætur hann sjer einkar umhugað um að fá að
vita, hvað í kauphöllunum gerist, þar sem
aðrir eru að bjóða í brautir, sem hann er
sjálfur eigandinn að, og er því á hverri stund-
inni sendill á hlaupxim milli skrifstofu hans
og kauphallarinnar. Vanalegu kauphallarstörf-
in annast Depew, en á hverjum degi, einni
stundu eptir nón, kemur kauphallarmiðillinn
og ber sig saman við Vanderbilt sjálfan, sem
sker úr málum á einni svipstundu, hve flókin
sem þau eru.
Eptir það veitir Vanderbilt viðtal þeim af
mönnum sínum, sem eitthvert erindi eiga við
hann fyrir sjálfa sig. Margir hverjir meðal
þeirra hafa safnað sjer saman dálitlu af pen-
ingum, og eru nú komnir til að spyrja hann
ráða um, hvernig þeim geti orðið mest úr
þeim. Þegar þessu er lokið, skreppur hann
inn til Depew og rabbar við hann út um
heima og geima. Eptir svo sem hálfa stund
verða þeir samferða frá skrifstofunni, og opt
og tíðum er þá Depew heima hjá Vanderbilt
allan síðara hluta dagsins.
Vanderbilt hefir líka haft vit á að afla sjer
góðrar þekkingar í ýmsum efnum, jafnvel
hínum sundurleitustu; hann er prýðis-
vel að sjer í bókmenntum, íþróttum og söng,
og pentmyndasafn á hann, sem er einkar dýr-
mætt. íveruhúsið er dýrðleg höll í 5. götu,
eitthvert mesta skrauthýsi í heimi. Þegar
hann er búinn að borða miðdegisverð, fer hann
að lesa í bók sjer til skemmtunar; saga Nýju-
Jórvíkur er bókin, sem hann er að lesa um
þessar mundir. Hann gengur snemma til
rekkju; og sofnast prýðilega, því að heima
hugsar hann aldrei um annir sínar.
Á sunnudögum fer Vanderbilt að minnsta
kosti tvisvar í kirkju, en í samkvæmi og
á skemmtistaði kemur hann sjaldan. Þó kemur
hann stundum í sönglistaleikhús, það er allt
og sumt. Þeir, sem honum eru nákuunugir,
kalla hann staka fyrirmynd að ráðvendni og
samvizkusemi í öllum efnum.
Þegar Bisrnarck var á árunum sendiherra
Prússa í Pjetursborg, var hann kvöld eitt í
boði hjá Gortschakows fursta, sem þá var
kanselleri, og ætlaði heim þaðan um miðnættis-
skeiðið. Vagn hans stóð búinn í hallarhliði
og gekk hann þangað aleinn; en er varðhund-
urinn sá hann, gó hann ákaft að honum; kom
þá Gortschakow allt í einu fram á svalirnar
og hrópaði ofan: Bismarclc góður! blessaðir!
bitið þjer ekki hundinn minn!« Var þetta
sneið fyrir það, að Bismarck hafði verið í sam -
kvæminn mjög napuryrtur um ýmsa menn,
sem G. var vel til, og þótti honxxm mjög
gjarnt til þess í þá daga. Næsta dag var
hlegið dátt að þessu í Pjetursborg, og Bismarck
sjálfur þyktist ekkert við þetta. Einhvem
tíma seinna spurði frakkneskur maður hann,
hvort þessi seppasaga væri sönn. »Jú, jú«,
svaraði Bismarck hlæjandi, »honum var til alls
ætlandi hundinum þeim—honum Gortschakow«.
Pasteur, hinn frægi náttúruspekingur í
París, er dó í fyrra, var nokkuð utan við sig
stundum seinustu árin, sem hann lifði. Einu
sinni var hann í miðdegisveizlu hjá tengdasyni
sínum í Bourgogne. Ljúffeng kirsiber úr
garði veitandans voru í eptirmat og þótti gest~
unumþau mikið lostæti. Pasteur hafði einn
annan siðinn, dreypii hverju beri optsinnis
ofan í vatnsglas, sem stóð fyrir framan hann,
og skoðaði það í krók og kring, áður en hann
Ijet það upp í sig. Tengdasonur lcans kom
með eitthvert gamanyrði út xír þessu, en Pasteur
varð ekki seinn til svaranna. Hann stóð upp
og talaði langt mál um allan þann aragrúa af
pestnæmisgerlum, sem leyndust á hverju beri,
og lauk máli sínu á þessa leið: »Þú sjernú,
tengdasonur minn góður, hve varkárir vjer
verðum að vera; farið að mínu dæmi, og
hreinsið kirsiberin vel«. Hann var orðinn
nokkuð þurr í kverkum af ræðuhaldinu, grípur
vatnsglasið og tæmir í einum teyg með öllum
sóttargerlunum L
Elzta syni Vilhjálms keisara II., fjór-
tán vetra pilti, varð sundurorða við bróður
sinn út úr leik. Yngri strákurinn vildi eigi
hlýðnast honum, og tók hann þá til að lemja
á honum með leiksvipunni sinni og mælti:
»Jeg skal kenna þjer, hvor okkar er keisara-
efni, lagsmaður!« í því bili kemur faðir
þeirra að, rekur hoxxxim utan undir og segir:
»0g jeg skal kenna þjer, hver er keisarinn
sjálfur!«
Eins og kunnugt er, er ensk tunga allt
af að auðgast að orðum, sem hxxn tekur upp
úr öðrum málum, svo að líkindi eru til, að
hún, er stundir líða, verði allt að því eins
orðmörg og kínverska. Century Dictionery
telur að orðafjöldinn í enslcu muni nema 200
þúsundum. Eptir alfræðisorðabók Harpers
er Shakespeare sá af skáldum Breta, sem
flest orðin hefir notað, eitthvað um 16 þús.,
en Milton helmingi færri. Talið er, að
menntaður Englendingur komizt af með 3—4
þús. orð, og bæjaskríll með hjer um hil ein
500.