Ísafold - 08.08.1896, Blaðsíða 2

222
bæði land og bæi. Yið Molde sótti Oskarkon-
ungur n/lega á fund hans, og þarf þess ekki
aö geta, með þeim fór allt í kærleika og bróö-
erni. Þeir sátu aö morgunverði saman í Hohen-
zollern, og svo kunnum vjer ekki söguna
lengri.
Þjóöverjar hafa þegiö boð Frakka, aö eiga
þátt í alheimssjningunni í París árið 1900.
Stríölega móti því mælt í fylgiblöðum Bis-
marcks, sem óþreytanlega halda því fram, aö
Frakkar og Þjóðverjar sættist aldrei heilum
.sáttum.
Be’gía. Klerkasinnar urðu stórum ofan á
við kosníngarnar, sem vita mátti, enda nutu
þeir styrks af frjálslynda flokksins hálfu, sem
svo kallast; en þeirra manna forlög hafa ver-
ið hjer sem víðar, að verða frelsinu afhuga
með aldrinum og með genginu góða. Allmik-
inn afla hafa sósíalistar á þinginu nýja, eða
•drygri en fyr.
Frá Mexico. í fjórða sinn er Porfirio
Diaz kosinn forseti þjóðveldisins, enda er hann
sá skörungur, sem landið á bæði friðarfestu
og miklar framfarir að þakka á hans stjórn-
arárum.
Frá Bandarikjunum (norður). Bryan
heitir sá, sem sjerveldismenn halda fram til
forsetatignar gegn Mc Kinley, forsetaefni sam-
veldismanna. Flestir eru þó á því, að Mc Kinley
muni verða hlutskarpari.
(Sama dag). Það sem minnzt er á í yfir-
litsgreininni um gríska innrásarsveit í Mace-
dóníu, er svo greint í seinustu frjettum, að
það sje samtaka- eða samsærissveit frá Grikk-
landi, sem treysti á atfylgi landsbúa, en með-
al þeirra sje uppreisn í undirbúningi. Stjórn
Grikkja hefir fengið stranglegar áminningar,
að halda liöi á verði við landamærin gegn slík-
um ofdirfskutilraunum.
28. júll. Skyin af lopti í Norvegi. Oskar
konungur hefir staðfest nýmælin um samein-
ingarrjettinn.
Hinn fyrsti íslenzki læknafundur.
iv.
Fjórði fundardagur, B0. júlí.
13. Heilbrigðisnefndir.
Frummœlandi (Guðm. Hannesson): Þetta
-er eitt þeirra mála, er mjer virðist vera
mjög mikils vert og nauðsyn að athuga
það vandlega, en vegna þess, að það er æði
umfangsmikið, er ekki við því að búast, að
því verði lokið á þessum fundi, og væri því
mskilegt, að nefnd yiði sett í það. Hjer á
landi eru að sönnu heilbrigðisnefndir að nafn-
inu til, en það er ekki heldur meira. Er-
lendis eru þær í hverjum bæ, og skipa fyrir
um hvað eina, sem að heilsu manna lýtur,
svo sem afrennsli, grunna undir húsum og
margt fleira, og verður almenningur að hlýðn-
ast fyrirmælum þeirra. Jeg hugsa mjer, að
hjer á landi væru heilbrigðisnefndir skipaðar
í hverju hjeraði og stæðu undir yfirumsjón
hjeraðslæknis. Hjer þýðir ekki að telja upp
hvert atriði, er þær ættu að hafa til um-
sjónar, en að eins má minnast á t. d., að þær
hefðu tilsjón með afrennsli, neyzluvatni, sal-
ernum, o. fl. þess konar; enn fremur með
matvælum, svo sem fölsun á þeim, hvað her-
bergi mættu minnst vera, sóttvarnarhreinsan-
ir o. fl., sem auðvitað yrði að vera miðað ept-
ir okkar hæfi. En þettaverður auðvitað eigi
frarokvæmt nema með sjerstöku lagaboði. —
Það er ekki að eins sorglegt að sjá, hvað
margir fara illa að ráði sínu með heilsuna, að
því er húsagerð snertir, heldur balta margir
sjer fjártjón með því, svo sem er menn reisa
torfbæi á blautum grundvelli, án þess að hafa
undirlag úr grjóti til að halda húsunum uppi
úr vatninu, svo sem víða á sjer stað á lág-
lendi, t. d. í Hólminum í SkagafirðL Jeg hefi
víða sjeð hússtæði, sem engiun hagnaður hefir
verið i að byggja svo sem þeir eru, heldur
miklu fremur fjártjón, að því ótöldu, hvað
þeir eru óhollir fyrir heisluna, gróðrarstía alls
konar kvilla. Hversu mikið af gigtinni er eigi
t. d. slíkum húsakynnum að kenna?
Heilbrigðisnefndirnar ættu með tímanum að
geta gætt að og leiðbeint í mörgu fleira en
jeg hefi minnzt á, svo sem með fatnað manna,
mataræði og margt fleira, og þær gætu und-
ir umsjón samvizkusams læknis gjört ómetan-
legt gagn, svo sem ef einhver næm veikindi
kæmu upp í hreppnum. Auðvitað má búast
við, að sumstaðar yrðu menn skeytingarlitlir
að fara að ráðum nefndanna, en slíkt á ekki
að láta vaxa sjer í augum. Jeg tel mjög lílt-
legt, að hafa mætti töluvert gagn af skottu-
læknunum í þessu efnL Legg jeg til að 3
manna nefnd sje kosin í mál þetta, er komi
með álit sitt á næsta læknafund.
Forseti (dr. J. J): Enginn vafi er á, að
haganleg lög í þessa átt væru þörf. En málið
þyrfti töluverðan undirbúning og samanburð
við eldri löggjöf vora. — Hjer í Iteykjavík
væri reyndar heilbrigðisnefnd; en liún starfaði
ekki mikið.
Nefnd samþykkt og í hana kosnir:
Dr. med. J. Jónassen,
Guðm. Hannesson og
Guðm. Björnsson.
14. Stofmin sjdkrahúsa út um landið
Frummœlandi (Guðm. Hannesson): Jeg
get verið stuttorður í þessu máli, með
því að jeg hef minnzt á smáspítalana áður, er
um landsspitalann var að ræða og haldið þeim
þar fram gagnvart honum. Jeg get ekki sjeð
að rjett hafi verið af þinginu í fyrra, að sinna
ekki ósk Skagfirðinga um styrk til að koma
upp spítala á Sauðárkrók. Fyrir utan önnur
framfaramál, sem sýslufjelagið þar hefir verið
að framkvæma, svo sem brúargjörðir og fleira,
bauðst það til að legja 5000 kr. til spítala-
byggingar, gegn því að þingið leggði á móti
jafnmikið fje. Og lofaði þar að auki að stand-
ast aðalútgjaldaliðinn, viðhald spítalans eptir-
leiðis. Var þar svo mikill áhugi á málinu,
að nærri því hvert mannsbarn gaf til hans,
enda vinnumenu og vinnukonur allt upp að
10 kr. En þessu sinnir þingið engu og mun
aðalástæðan hafa verið að það vild iverja ekki svo
miklu fje frá landsspítalanum. Mjer sárnar
að sjá þannig virt að vettugi mikla þörf
landsmanna, og láta annað sitja í fyrirrúmi,
sem vafasamt er hvað mikið gjörir gagn. En
jeg er á hinn bóginn sannfæröur um, að bíeði
í Skagafirði og víðar mundu smáspítalar koma
að miklu haldi einkum í þeim lijeröðum, sem
eru fyrirmunaðar samgöngum mikinn hluta
ársins, þar sem læknarnir eru í úlfakreppu og
hafa ekkert ráð til að aðstoða hina sjúku.
Mín tilætlun er ekki að leggja til, að smáspí-
tölunum sje lagt mikið fje, heldur hjeruðin
styrkt til að koma þeim upp { hlutfalli við
það sem þau vilja sjálf að mörkum leggja,
svo sem x Skagafirði. Jeg skal nefna aðra
staði, þar sem líkindi eru til að spítalar kom-
ist upp áður langt um líður. Það er fyret
ísafjörður. Þar hefLr verið skotið saman til
sj úkrahússbyggingar og það meira að segja
erlendis, svo að líkindi eru til, að sjúkrahúsið
komist þar bráðum á stofn; en jeg álít hálf-
niðrandi fyrir oss að vera að sníkja erlend-
is til þess, sem oss er ekki vorkunn á að
gjöra af eigin ramleik. A Akureyri er spítali
sem útlendingur gaf til, hjeraðinu til minnkun-
ar. Húsið er að sönnu slæmt, en spítal-
inn á nóg fje til að koma sjer upp nýju húsL
í Skagafirði er kominn töluverður sjóður til
spítalastofnunar svo þar kemst spítali upp
bráðlega, einkum ef þingið styrkir málið dálít-
ið; og á Austfjörðum vilja menn koma spítala
á stofn.
Akureyri er þannig alveg sjálfbjarga og Isa-
fjörður nærri úr sögunni.
Það lítur svo út sem þingmemn haldi að öll
læknahjeruðin rísi upp og vilji fá spítala; en
því fer fjarri. Ef komið verður á læknabú-
stöðum, ættu þeir að vera það ríflegir að þar
væru 1—2 herbergi aflögum til að taka á
móti 2—5 sjúklingum í hinum smærri hjer-
uðum, en í stærri hjeruðunum ættu menn að
taka höndum saman um að koma upp smá-
sjúkrahúsum, hæfilegum fyrir þarfir hjeraðs-
ins, og þó styrkur væri veittur af almannafje til
að koma þeim upp, sje jeg ekki að því fje
væri illa varið; og vildi jeg óska, að fundur-
inn samþykkti tillögu í þessa átt.
Guöm. Magnússon: Þörfin er alstaðar næg
og enginn ber á móti því. Jeg vil hallast að því
að sj úkrahúsnæði sjeu reist í sambandi við
læknabústaðina, og mætti styrkja það af al-
mannafje. Yæri þá megmreglunni fullnægt
og ætti smáskýli þessi að duga nokkurn veg-
inn með landsspítalanum, en ókleyft að kosta
sjerstök sjerstök sjúkrahúsþar að auki, hversu
gagnleg sem þau kunna að vera.
Frummœl. (Guðm Ilannes.son): Yerði það
ofan á, að samþykkt verði að hafa læknahjer-
uðin nálægt 40, er tillaga hr. G. M. allsexidis
ónóg. í smáhjeruðunum er nóg að hafa skýli
fyrir 5—6 sjúklinga og spítalaþörfin fellur
þar burt; en í hinum fólksfleiri læknahjeruð-
um er það ónógt, svo sem fólksfjöldi þeirra
sýnir. Þar verður eitt læknahjerað með rúm-
um 200 manna og mörg með 500 íbúa ea í
sumum, t. d. Akurcyrarhjeraðinu, verða um
5000 manns, og í Þingeyjarsýsiu um 2000 og
væri því rangt að láta eitt ganga yfir öll
læknahjeruðin, og hafa jafnstór sjúkraskýli í
þeim öllum. Fáist læknabústaðirnir, er málið
leitt til lykta í smáhjeruðunum en alls ekki
í hinum stærri, og við þau miða jeg tillögur
mínar.
Sigurður Magnússon kvað sjer ekki lítast
á sjúkraskýlin í sambandi við læknabústaðina;
óvíst að konur læknanna vildu hafa sjúkling-
ana, og örðugt að fá vinnukonur, sem hæfar
værn að hjúkra þeim.
Samþ. var svo látandi tiUaga frá Guðnu
Hannessyni:
Fundurinn álítur að heppilegt væri, að hia-
ir tilvonandi læknahústaðir væri svo ríflega
byggðír, að þar væri hægt að taka 3—5 sjúk-
linga, og væri þeir styrktir af almannafje.
Tillaga frá sama um styrk af almannafje til
srnærri sjúkrahúsa var felld.
15 Vitfirrlngastofnun.
Frummeelandi (forseti, Dr. J. Jónassen):
Oss er öllum kunnugt, hvílík vandræði cr með
sjúklinga þessa; það cr ekki hægt að koma
þeirú fýrir nema með því nxóti að hola þeim
niður tíma og tíma sitt á hverjum bæ, svo
að þeir verða að hrekjast mann frá mauni og
meðferðin á þeim er opt þaimig, að alla gæti