Ísafold - 24.04.1897, Side 1

Kemurútýmisteinu sinnieða
tvisv.í viku. Verb árg.(90arka
minnst) 4kr.,erlendis6 kr.eða
l1/* doll.; borgist fyrir mibjan
júlí (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD
Uppsögn (skrifleg)bundin við
áramót, ógild nema komin sje
til útgef'andafyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er i
Austurstrœti 8.
Reykjavik, laugardaginn 24. april 1897.
XXIV árg.
Nýir fjármarkaðir erlendis.
Eins og yður mun kunnugt, tók jeg mjer
fyrir aS ferSast til Þýzkalands, Hollands,
Belgíu og Frakklands til þess aS komast eptir,
livernig bezt væri aS haga innflutningi og
sölu á fje á fæti frá Islandi til þessara landa.
Jeg kom heim úr þessari ferS í nótt, og skal
nú stuttlega skýra ySur frá erindislokum.
Á Frakklandi er hinn stærsti markaSur. Á
hverju ári flytjast þangaS um l3/4 miljón
sauSkinda, og þaS munar því ekki mikiS um
það, þótt allur útflutningur frá íslandi bæt-
ist við þessa tölu. Þar er selt alls konar fje;
íslenzkt fje líkar dável. Islenzkt sauSakjöt
hefir verið selt í Farísarborg á 63 aura pundið
í stórkaupum; bezta íslenzkt fje hefir veriS
selt í Dunkerque á rúmar 30 kr. kindin. En
kostnaður er feikna-mikill, áður en kjötið er
selt. Innflutningstollur er 15 fr. 50 otm.
fyrir 100 kíló lifandi vigtar eða um 5 kr. 50 a.
fyrir hverja kind. Þá er alls konar annar
kostnaður, er síðar skal nákvæmlega getiS.
Líklegast mun að jafnaði geta fengizt fyrir
kindina heima á íslandi 12—17 kr., aS öllum
kostnaði frádregnum.
Bezt er að senda fjeð til Dunkerque og
selja það þar við komu þess þangað, hið
vænsta til Parísar til slátrunar, en rýrara til
Norður-Frakklands, einkum til Lille, þar sem
bændur kaupa nokkuð af því og ala fram á
vetur.
FjeS er selt á Frakklandi í umboðssölu;
uppboSssala á fje á sjer ekki stað.
ÞaS er varasamt, að senda fjeð til Frakk-
lands fyrir eigin reikning; umboðsmenn reikna
misjafnt kostnaðinn. Herra Zöllner í New-
oastle hefir gert ýmsar tilraunir með, að senda
íslenzkt fje til Frakklands, en segist ekki hafa
verið ánægður með umboðsmenn þá, er hann
hefir haft viðskipti við. Jeg hefi nú verið
svo heppinn, að komast í kynni við hin
stærstu og áreiðanlegustu verzlunarhús, sem
taka að sjer umboðssölu á fje, en samt mun
ekki veita af, að íslendingar hafi góðan og á-
reiSanlegan milligöngumann, sem þeir þekkja
og hafa traust á, og álít jeg sjálfsagt Zöllner
beztan til þess. ÞaS er vonandi, aS viðskipti
íslendinga við Fralcka með fje á fæti verði
eins happasæl eins og við Englendinga um
mörg ár undanfarin, jafnvel þótt búast megi
viS, að ekki fáist fullt eins hátt verð fyrir
fjeð eins og þar.
I Belgíu er einnig mjög mikið selt af
sauðakjöti, en þar vill svo illa til, að nú er
komið innflutningsbann (22. jan. þ. á.) fyrir
allt fje, sem flutt er sjóveg, þó með þeirri
úndantekningu, að flytja má inn rýrt fje, ef
hægt er að sanna, að þaS sje eingöngu selt
til eldis í Belgíu. AuSvitaS getur enginn út-
iendingur átt undir því, að senda fje fyrir
eigin reikning með þessum kjörum. Þess
vegna hefi jeg gert mjer far um, að fá belg-
iskan kaupmann til þess aS koma til íslands
°g kaupa fyrir sinn reikning, og mjer hefir
tekizt að fá stærsta fjárkaupmanninn þar, hr.
Aug. Schmidt í Verviers, til þess að lofa því,
að koma í haust og kaupa fje á Islandi.
AuSvitaS hefi jeg enga aðra tryggingu fyrir
því að hann komi en orð hans sjálfs, en með
því aS hann í fyrra hefir verið í Norvegi til
fjárkaupa, virðist hann hafa reynslu í fjár-
kaupum og flutningi á fje sjóveg, og þá er
vel skiljanlegt, að hann fáist til aS kaupa
einnig á Islandi. Hann mun í fyrra hafa
gefið um 14 aura fyrir pundið á fæti (lifandi
vigt) í Norvegi. Innflutningstollur á fje er í
Belgíu 1 kr. 40 a. fyrir hverja kind, og borg-
ast auðvitað af innflutningsmanni.
Til Hollands er ekki til neins að senda fje.
Hollendingar borða ekki sjálfir sauðakjöt svo
nokkru nemi, en senda út feikna-mikið sauða-
kjöt til annara landa. Þar eru opt mikil
veikindi í fje, og er því innflutningur á lif-
andi fje þaðan bannaður í flestum öðrum lönd-
um.
Frá pijzkalandi er einnig sent mikiS fje
til annara landa, helzt til Frakklands, en þar
er mikil verzlun með rýrt fjc, sem selt er til
fitunar á ýmsum stöðum, t. d. í Ditmarsken,
og einnig í Braunschweig og Magdeburg, þar
sem mikiS er ræktað af sykurrófum. VerS á
sauðakjöti er um 45 aura pundið í stórkaup-
um; síSar mun jeg senda nákvæma skýrslu
um allt, sem að sölunni lýtur. Fjárskip til
Þýzkalands ættu helzt að afferma fjeð f borg,
er Tönning heitir. Þar í nándinni eru stórir
markaðir fyrir fje á fæti. Fyrir rýrt fje fást
12—18 kr. Innflutningstollur er 90 aurar
fyrir hverja kind.
Eins og áður hefir verið tekið fram, mun
jeg síðar semja ýtarlega skýrslu um þessa
ferð mína; hjer eru að eins tekin fram helztu
atriðin í upplýsingum þeim, er jeg hefi
safnaS.
Khöfn 31. marz 1897.
VirSingarfyllst
D. Thomsen.
Engin íslenzk búfræðí til.
Stefán kennari Stefánsson á MöSruvöllum
hefir ritað rækilega grein í ísafold »um ís-
lenzka fóðurjurtafræði«, og er sú ritgjörS
sannarlega »orð í tíma talað«.
Jeg skal ekki fara að rekja efni ritgjörðar-
innar; það er kunnugt öllum lesendum blaSs-
ins.
Jeg vil aS eins lýsa yfir því, að jeg er höf.
alveg samdóma, meSal annars um þetta þrennt:
vjer eigum engin biinaðarvisindi;
vjer þurfum aS eignast þau sem allra fyrst,
ef búnaði vorum á að geta farið fram; og
vjer megum telja fóðurjurtafræðina aðal-
undirstöðu vorra búnaSarvísinda.
Jeg hefi nökkrum sinnum tekið það fram,
þegar jeg hefi minnzt á búnaðarkennslu vora,
að hún væri ópraktisk og ónóg að mörgu leyti,
af þvi aS hún stæði að rniklu leyti á útlend-
um grundvelli. Mjer hefir auðvitað ekki
26. blað.
komiS til hugar að drótta því að sjálfum mjer
eða öðrum kennurum búnaðarskólanna, að vjer
værum ljelegir kennarar. ÞaS má ekki ætlazt
til að nokkur kennari kenni það, sem enginn
veit og hann hefir sjálfur engin tök á að
rannsaka. Kennararnir viS bvinaðarskóla vora
hafa unnið verk sitt framar öllum vonum, og
bvinaðarskólarnir hafa þegar unniS mikið gagn,
þó að ófullkomnir sjeu, og það er tilveru
þeirra að þakka, að menn finna nú til þess,
að oss vantar búfræði. Hefðum vjer enn engan
búnaðarskóla eignazt, mundi enginn hafa
fundið til þess, aS oss vantaði búfræði.
Starfi búnaSarskólakennaranna er allt annað
en þægilegur. Þeir verða að kenna bvifræði eptir
útlendum bókum og vitlendri þekkingu, og
finna sjálfir, að hvorttveggja á opt og tíðum
illa við, þegar þeir ætla aS fræða lærisveina
sína um jarðveginn, um vatnið í ánum, um
samsetning og næringargildi fóðurjurtanna,
um áburðinn o. s. frv. Þá verða þeir að segja:
»svona er nvi þetta í Danmörku, í Noregi, á
Skotlandi o. s. frv., en menn vita ekki, hvernig
það er hjer á landi, pví það hefir ekki ver ð
rannsakað enn þá«. Þetta er auma játningin,
en jeg hygg, að hver einn samvizkusamur
kennari verði enn þá að gjöra hana; ella gjöra
sig sekan í öðru verra.
Nú hefir Islandsvinurinn Feilberg bent oss
á, hvaS oss vantar og hvaS vjer eigum aS gjöra,
og orS Feilbergs munu verða þung á metun-
um hjá öllum, sem hann þekkja, því aS hann
er manna fróðastur um búnaöarmál og svo
skarpskygn, að hann sjer betur, hvað vorum
bvinaSi hentar, en vjer flestir gjörum sjálfir.
Það er því vonandi, að mál þetta komist nvi
loksins á rjettan rekspöl — það má ekki drag-
ast úr þessu. ÞingiS hefir nvi styrkt 4 bvin-
aSarskóla um all-mörg ár og varið til þeirra
all-miklu fje, og á þingiS miklar þakkir skilið
fyrir það. Þing og þjóS finna, að skólarnir
eru enn ófullkomnir, og aS annars er ekki að
vænta. Skólarnir hafa orðiS að feta sig áfram,
eins og þjóðin sjálf, með lítilli þekkingu og
veikum kröptum. En sómi jiings og þjóðar
liggur viS að skólarnir verði endurbættir og
efldir sem allra fyrst, og eitt af því, seni
þingið getur gjört í því skyni, er að styrkja
sjerstaklega og myndarlega að því, aS vjer
getum smám saman eignast innlenda bvifræði.
Stefán á MöSruvöllum hefir tekið manndóm-
lega í strenginn meS Feilberg, og þess mátti
vænta af honum. Stefán heíir um mörg ár
undanfarin variS öllvvm tómstundum sínum og
miklu fje til þess, að rannsaka gróðrarríki
landsins. Þetta hefir hann gjört, án þess að
hafa fengið til þess eins eyris styrk af landsins
fje. Jeg vil nú óska, aS Stefán helgi hjeðan af
ævi sína eingöngu fóðurjurtafræSinni og bjóði
þinginu liðveizlu sína til þess aS leggja und-
irstöður undir búfræSi vora í þeirri grein.
Og jeg vona, að þingið taki tveim höndum
tilboði hans. Hann hefir sýnt framúrskarandi
áhuga á þessu máli og hann hefir aflað sjer
mikillar þekkingar um fram aðra landa sína
á gróðrarríki landsins, sem mestmegnis er