Ísafold - 28.04.1897, Page 1

Kemurútýniist eimisinmeða
tvisy.íviku. Verb árg.(90arka
minnst) 4kr.,erlendis 5 kr.eða
l'/a doll.; borgist fyrir mibjan
jiílí (erlendis fyrirf'ram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn (skrifleg)bundm við’
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrír 1. október
Afgreiðslustofa blaðsins er í
Austurstrœti 8.
Reykjavík, miðvikudaginn S8. apríl 1897.
XXIV. árg.
Tvisvar í viku
kemnr nú ísafold út sumarlangt í
íninnsta lagi, miðvikudaga og laugar-
daga.
Útlendar frjettlr.
Khöfn 17. april 1897.
Krítardcilan eða austræna málið.
Til jiessa hefir blóðið streymt á Krít, þrátt
fyrir varðgæzlu friðargoðanna eða stórveldanna.
Uppreistarmönnum hefir vegnað það hetur,
að Tyrkjaliðar eru að þrotmn komnir, og hafa
þó á mörgum stöðum hlotið liðveizlu fráskip-
um stórveldanna eða vörðum þeirra í hafna-
bæjum. Soldán vill senda meira lið til eyj-
arinnar. »Nei« segja stórveldin; »nú gætum
við að öllu, sem þörf gerist«. Vart rjett
hermt, að talað sje um, að flytja Tyrkjaliða á
burt frá eyjunni, enda verður slíkt ekki ráðið
í svip. Og hvað skal gera við sveitir Grikkja?
Það er enn einn af leyndardómum rökstóla-
goðanna. Þau láta það eitt í Ijósi, sem mið-
ar til að efla trúartraustið á samheldinu, og
viðkvæðið er jafnan, að sundruug Tyrkjaveld-
is fylgi það, og ekki annað, að heimurinn
standi í báli. Einmitt svo fórust Hanotaux,
ráðherra utanríkismálanna í París, orðin 16.
marz, og slíkt er víðast hvar ítrekað. í ein-
rúmi gætu þessir menn þá bætt við: »Þúmátt
trúa mjer, kæmi þar að, þá verðum við allir
að hröfnum í hrossskrokki!« Já, svo má vera, og
það yrð iljótur endir á »tónaleiknum«. En hverj-
irhalda hjer aðrirá tónasþrotanum en þeir,
sem mest hafa unnið að því sjálfstæði, er
þjóðirnar á Balkansskaga hafa náð —- hverjir
aðrir en Rússar, sem enn sækja hjer til önd-
vegis, og ætla að svo takist án veraldarbáls og
hrafnarifrildis. Þá trú hafa og að líkindum
fóstbræðurnir á Frakklandi, þó annað sje lát-
ið. Skyngóð blöð halda líka, að Kússar síður
en svo búi yfir meinlegum ráðum við Grikki;
en hitt er annað, að þeir vilja ná á þeim
taumhaldi. Eflaust er, að Rússar eru nú til
stórræða búnir — mikill floti og her til reiðu
á og við Krím, og hersveitir undir vopnum
við landamæri Armeníu. Vjer sneiðum hjá
tilgátum, en látum viðburðina tjá það, semnú
felst bak skyja. Því skal þó hjer við bæta,
sem sannfrjett er kallað, að Serbía, Bolgara-
land og Montenegró hafa að ráði Rússlands
gengið í bandalag til hervarna, en að keisara-
veldið hefir áskilið sjer að halda yfir þeim
ægisskildi.
Það var eptir uppástungu Rússa ein af
seinustu tilkynningum stórveldanna í Mikla-
garði og Aþenuborg, að þeir, sem fyrst rjeð-
ust á hina, eða yfir landamærin, skyldu ekk-
ert úr b/tum bera, þó þeim yrði sigurs auð-
ið. Slíkt hreif á beggja vegna, og því hafa
hvorirtveggju horfzt í augu hingað til. Og
þó hefir til vopnaviðskipta komið innan landa-
mæra Tyrkjaveldis. Yfir þau sóttu uppreist-
armenn, þegnar soldáns af grísku kyni, sem
höt'ðu ráðizt til Grikklands frá Epírus, Make-
dóníu og ymsum löndum, og skipuðust þar
ásamt útlendum sjálfboðaliðum í hersveitir
á kostnað leyndarfjelags af grískum þjóðvin-
um. Af viðureignum þeirra og tyrkneskra
hersveita hafa hviksögur einar borizt; sumar
segja, að uppreistarmenn sje horfnir aptur
inn yfir landamærin; aðrar, að þeim hafi
drjúgum unnizt á og uppreistin fari vaxandi
í Makedóníu.
Danmörk.
Við umræðulok fjárlaganna vildi ekki ganga
saman með fólksdeildinni og ráðaneytinu. A-
skilnaðurinn varðaði framlögurnar til hersins
og til vopnakaupa. Upprunalega beiðzt af
stjórninni 200,000 kr. meir en vinstrimenn
vildu fallast á, en hennar kröfum fylgt í lands-
þinginu. Þá vísað til samgöngunefndar þing-
deildanna. Hjer stóð í löngu stappi. Loks
fjellst stjórnin á uppástungu eins af hægri-
mönnum, að 75,000 króna yrði viðbætt, en
hinir námu staðar við 39,000 Nú byrjaði
páskaleyfið, og skyldi aptur til þeirrar messu
tekið 22. þ. m., en þingtíminn áður lengdur,
sem lög gera ráð fyrir. Þá verður frumvarp
borið upp á þinginu, um að setja nefnd til
að rannsaka alla hervarnarstöð ríkisins, og
búa svo undir, að í rjettarskipun komist allt
á sjó og landi, og að kröfurnar til hervarna
fari svo eptir henni, að þær framvegis veki
ekki baráttu með þingdeildunum. Sumir ætla,
að stjórnin fallist á uppástunguna, og að hún
kunni að leiða til samkomulags. Annars án
efa, að ráðaneytið víkur úr sæti, og þá þykir
flestum við nýjum stjómdeilum búið.
I heimsókn hjá foreldrum sínum hafa þær
verið um tíraa, keisaraekkjan frá Rúslandi og
Alexandra prinsessa af Wales, ásamt dætrun-
um Viktoríu og konu hertogans af Fife.
Dáins er að geta Edvards Lemboke, sem hef-
ir þýtt leikrit Shakspeares. Utleggingin af
flestum mikils metin. Hann varð 82 ára að
aldri.
Noregur.
Hvenær sem umræðuefnið á þinginu varðar
eitthvert utanríkismál, eiga Norðmenn bágt
með að sitja á sjer. Nýlega skyldi samþykkja
verzlunarsáttmála við Japan, og reiddi hjer
skjótt í harða rimmu, og sízt gleymt að taka
það fram, hve stór munur væri á verzlunar-
viðskiptum Norðmanna og Svía þar eystra.
Vantrausti lýst yfir á endanum (með 57atkv.
gegn 57), þó allir yrðu að sjá, hversu þýð-
ingarlaust það var, og uppástungumaðurinn
sjálfur segði sjer ekki í hug að heimta ráð-
herraslcipti.
Frumvarpið nýja um samverzlan og sam-
göngur Noregs og Svíþjóðar og tollgjald af
fluttum varningi þeirra á milli gert aptur-
reka. Nú skal reynt að koma sjer saman
til bráðabirgða um kaupaviðskipti við sjálf
landamærin.
Borgarstjórnin í Kristjaníu hefir nýlega á-
lyktað, að »hreinum« eða alnorskum merkj-
um skuli upp skotið á öllum húsum, er hún
I 27. blað.
á yfir að ráða, þegar svo ber undir, og svo
skuli byrjað 17. maí, afmælisdag rikislag-
anna.
Nú er Fr. Nansen heim kominn úr ferð
sinni til Englands, Parísar, Berlínar og Kaup-
mannahafnar. Viðtökurnar alstaðar hinar
glæsilegustu, og óþarft að segja, að auk lofs í
kveðjum og ræðum rigndi hvervetna á hann
virðingarnöfnum og minnispeningum. Sem
hann sjálfur vottaði, urðu viðtökurnar í Höfn
hinar alúðarríkustu, og á þeim sá hugðarblær,
sem við rnátti búast. Þegar heim kom, var
hann gerður að prófessor í dýrafræði við há-
skólann í Kristjaníu.
England.
Satt muu það sagt, að alþýðu mauna, öll-
um frelsismönnum og forustumönnum Vigga
hverfur hugurinn meir og meir að málstað
Grikkja. Hitt leynir sjer heldur ekki, að þetta
hefir haft áhrif á ráð stjórnarinnar, sem jafn-
ast hefir bandað þar á mót, er stórveldin fóru
fram á harðræðistiltektir við Grikki.
Gladstone gamli hefir skrifað gagnorðan rit-
ling um ýms tákn tímanna, um sum stóiveld-
in og suma höfðingja þeii'ra, sem hann kall-
ar lítilsiglda menn og lítt reynda; en þar sem
hann minnist á samverknað stórveldanna í
austræna málinu, mælir hann af gremjumóði,
og segir sig mundi væma við, ef hann færi
að h'sa hvernig allt væri á sig komið, því
það yrði: »að skarnata pappírinn, sem hann
skrifaði á«. Líklega á hann hjer helzt við
flærð og yfirdrepskap Rússa, sem hann og
fleiri hafa grunað þá um frá öndverðu.
Því líkast, sem þoku hafi dregið á Jame-
sons málið og ranusóknirnar gegn Cecil
Rhodes, og nú er hann farinn aptur til Suð-
ur-Afríku. Líklega verður bótakröfum Krúg-
ers gengt svo að sanni fari, en Englending-
um dylst ekki, að Búar bera enn til þeirra
kaldan þela, og nú er til samninga tekið um
nánari samband með Transvaal og Oraníu-
þjóðveldinu.
J»ýzkaland.
Þann 22. marz stóð í Berlín stórkostleg af-
mælishátíð í 100 ára minning Vilhjálms keis-
ara I. og honum um leið vígður og afhjúp-
aður forkunnar-fagur og dýrðlegur minnis-
varði. Það er stórfengilegur riddaravarði, og
leiðir hestinn friðarengill með pálmagrein í
hendi. A stalli varðans hefir sonarson kemp-
unnar látið gera nafnið að: »Vilhjálmur mikli,
keisari Þýzkalands, konungur Prússa, 1861—
1888«. A því ýmislega tekið í blöðunum,
sem hægt er að skilja. Auðvitað, að keisar-
inn ljet ekkert til sparað, að gera hátíðina
sem veglegasta og minnilegasta, og i höfuð-
veizlunni mæltist honum snjallt og fagurlega,
sem hann optast á vanda til. En það vakti
þó eptirtekt manna, að hann hvorki nefndi
föður sinn á nafn, eða Bismarck. Síðar furð-
aði menn og á, að Bismarck fjekk engar
kveðjur eða heillaóskir frá keisaranum á afmæl-
isdag sinn (1. þ. m.). Til þess mun orsökin
sú, að Bismarck lætur Hamburger Nachrichten