Tíminn - 13.12.1979, Blaðsíða 6

6
Jólablað 1979
Jólaminningar
Ingibjargar
Jónsson
fyrrum
ritstjóra
Lögbergs-
Heimskringlu
- -
______Wímhm _
MAMMA OG
JÓLIN
mmmmmmmmm
VORV EITTH
— án hennar voru engin jól
Kafii úr bók
Ingibjargar
Sigurgeirsson
Mc Killop
um Mikley
.
_______________
Ég var á ellefta ári/ og það var stutttil jóla. I heila viku hafði ég ekki getað
um annað hugsað en jólin. Ég hlakkaði svo mikið til/ að ég var öll á iði.
Mamma var önnum kafin allan daginn og stundum langt fram á nótt við að
þvo/ hreinsa, baka og sauma. Það siðasta/ sem ég heyrði á kvöldin var hvin-
urinn í saumavélinni. Pabbi hafði nýlega keypt handa henni þessa fallegu
saumavél/ sem var fótstigin, en ekki handsnúin eins og venja var þá. Nú vann
hún kappsamlega að því að búa til sitt af hverju/ sem hún vildi ekki láta okkur
sjá. Ég vissi/ að hún var að búa eitthvað til handa mér og fyrir okkur öll. Ég
hafði séð þessa dásamlegu efnisbúta/ sem hún hafði hengt út til þerris. I þá
daga höfðu foreldrar mínir ekki mikið handa á milli/ fremur en svo margir
aðrir. Við börnin vorum mörg/ sex talsins. En mamma kunni að notfæra sér
það/ sem hún hafði og búa til fallega hluti. Ef hún átti ekki annað efni sauð
hún hveitisekkina og náði úr þeim stöfunum/ og litaði þá svo rauða/ bláa og
græna, og úr þessu bjó hún til fallegasta fatnað, dásamlegan í okkar augum.
Þaö var svo óendanlega nota-
legt og gott aö sofna viö aö heyra
mömmu raula glaölega fyrir
munni sér, þarna sem hún sat og
steig vélina, og finna verndar-
anda hennar ævinlega nærri okk-
ur.
Að lokum rann upp hinn lang-
þráöi dagur — aðfangadagur.
Helgi og Geiri, tveir elztu
bræður minir, fóru óvenjulega
snemma á fætur og lögöu af stað
út i skóg með sleöa og öxi. Við
yngri börnin vissum, að þeir voru
aö fara til þess að ná i jólatréö.
Enda þótt nóg sé af greinitrjám i
skóginum þá eru það ekki allt
jólatré, vegna þess að jólatré er
eitthvað alveg sérstakt. Stærðin
er sérstök, fegurðin lika, og
stofninn þarf að vera beinn og
greinarnar þéttar, þannig að það
sé likast pýramida á að sjá.
Við biðum óþolinmóð eftir þeim
heima. Skyndilega var hrundið
upp, og kalda loftið streymdi inn.
Drengirnir koma þjótandi með
stórt jólatré á milli sin. Þeir eru
handlagnir og þvi liður ekki á
löngu þangað til þeir eru búnir að
slá saman jólatrésfót og koma
trénu fyrir i stofunni.
An efa er þetta allra fallegasta
jólatréð, sem þeir hafa nokkru
sinni fundið, dimmgrænt og
vellagað, næstum fullkomið.
Anganin af trénu berst um allt
húsið, hinn sanni jólailmur. Er
nokkur ilmur, sem jafnast á við
hann? Meira að segja yngsti
bróðirinn, Gústi, gerir sér grein
fyrir þvi, að eitthvað óvenjulegt
er á seyði. Hann skriöur i kring-
um tréð þar til einhver tekur hann
upp og leyfir honum að sjá það i
allri þess dýrð.
Nú er komið að þvi að skreyta
tréð, og það gerum við sjálf með
rauðum og grænum pappir sem
mamma gefur okkur. Við klipp
um hann niður i ræmur, og búum
til keðjur sem við hengjum á
greinarnar. Við klippum lika út
hjarta- og demantslaga körfur,
stóra stjörnu búum við til úr
silfurpappir og hún er sett i topp
trésins. Siðast setjum viö lítil
marglit kerti á greínarnar. Nú er
tréð tilbúið og komið að þvi að
koma pökkunum fyrir, en það vit-
um við að verður gert siöar um
daginn
Ekki þýðir að sitja og stara
aðdáunaraugum á tréð. Við
verðum að hjálpa pabba og
mömmu. Bræðurnir hjálpa til við
útiverkin, en við systurnar tökum
til hendinni innan dyra. Bræðurn-
ir bera vatn og fylla eldiviðab-
kassann. Við systurnar setjum
oliu á lampana og fægjum lampa-
glösin og svo fægjum við lika
lampann i loftinu þar til hann er
farinn að skina eins og gull. Svo
verður við auðvitað að hugsa um
tvo yngstu bræðurna. Allt verður
að vera i lagi þegar jólahaldið
:::
a
I::
..
|:á
u
::
BOK VM LANDNAM ISLEND
INGA Á MIKLEYIMANTTOBA
::
::
Undanfarin ár hafa þónokkr-
ar byggöasögur Vestur-islend-
inga vcrið skrifaðar. Ein þeirra
er Mikley The Magnificent
•: Island-Treasure of Memories —
Hecla Island 1876- 1976 skráð af
•| Ingibjörgu Sigurgeirsson
•: McKiIIop, sem alin var upp á
>: Mikley á Winnipegvatni i Mani-
| toba I Kanada.
•• Ingibjörg hóf að safna efni i
•: þessa bók árið 1976, en bókin
:• kom svo út s.l. vor. Skömmu
{ siðar fórst höfundurinn i elds-
| voða, þegar hjólhýsi hennar
{ brann til kaldra kola á Miklev.
•: Ingibjörgu Sigu rgeirsson
{ McKillop kynntist ég nokkuð, er
{ ég dvaldist i Winnipeg um hálfs
{ árs skeiö, sem ritstjóri Lög-
{ bergs Heimskringlu. Hún kom
•; þá oft á skrifstofu blaðsins og i
{{ prentsmiðjuna, þar sem hún
{ var um þaö leyti að senda frá
{{ sér litla bók meðMikleyjar-upp
■■ skriftum — uppskriftum að mat,
55 sem hún mundi eftir frá æsku
{ sinni á Mikley, og sumat hverjai
55 eru upprunnar á tslandi, og
{ ganga enn undir islenzkum
55 nöfnum. Ingibjörg sagði mér þá
55 frá þvi mikla verkefni, sem hún
55 haföi ákveðiðað taka næst fyrir,
55 samningur bókar um alla land-
55 nema frá islandi, sem settust að
55 á Mikley. Hún var þá farin að
55 safna efninu, og hafði fengið
55 mjög góðar undirtektir allra
5; þeirra, sem hún þurfti að leita
55 til. Hún skrifaöi fólki og heim-
55 sótti það og fékk það til þess að
55 taka saman allar helztu upplýs-
55 ingar um landnámið, ef ekki
55 voru til skrifaðar frásagnir
::::::us::::::::r::::::::::::::::::::::::::::
landnemanna sjálfra, eða fyrstu
afkomenda þeirra.
Við eitt tækifærið, þegar ég
heimsótti Ingibjörgu sýndi hún
mér inyndasafn, sem hún hafði
fcngið að láni, og handskrifaðar
landnemasögur, dýrmæti mikil,
fyrir þá, sem þetta áttu. Hún
talaöi um, hve fólk hefði verið
vingjarnlegt og gott aö treysta
sér fyrir þessu öllu, og hversu
þýðingarmikið það væri, að allt
kæmist þetta i réttar hendur,
þegar hún hefði lokiö samningu
bókarinnar.
En margt fer ööru visi en ætl-
aö er. Skömmu eftir hið átakan-
lega fráfall hennar siðla s.l.
sumars birtist tilkynning I Lög-
bergi Heimskringlu frá syni
hennar, þar sem hann sagöi, að
með Ingibjörgu hefði farist i
eldinum allt efnið, sem bókin
var samin upp úr, sem og allar
myndir, sem i henni væru.
Til Mikleyjar komu i upphafi
145 islendingar og settust þar
að. Fyrsta veturinn létust 30
þeirra úr bólu. Nafnið Mikley
var þýðing á Big Island, sen svo
haföi eyjan verið kölluð, áöur en
íslendingarnir komu, vegna
þess að hún var önnur stærsta
eyjan á Winnipeg-vatni, rúmir
30 km. á langd og tæpir 10 kiló-
metrar þar sem hún varö breið-
ust. Siðar breyttist nafn eyjar-
innar i Hecla Island, og dró hún
það nafn af heiti póststöðvar-
innar á eyjunni.
Landnámin á eyjunni urðu 55
talsins, og báru öll islenzk nöfn.
Má nefna sem dæmi Kirkjuból,
Reynivelli, Ingólfsvík, Hliðar-
enda, Grund, Engey og Sunnu-
hvol. Ekki ætla ég mér að skrifa
ritdóm um þessa miklu bók,
enda er þckking min á efninu og
staðháttum ekki sú, að það sé
hægt. Það eina, sem mig langar
til aö nefna, eru islenzku nöfnin
bæði á fólki og stöðum. Stundum
koma þau okkur svolitið undar-
lega fyrir sjónir, sérstaklega
staöanöfnin, sem oft eru i þágu-
falli fremur en að vera höfð i
nefnifalli. Stafar það trúlega af
þvi, að oftast var talað um
þennan eða hinn á þessum eða
hinum bænum, og þá var nafnið
i þágufalli, sem slðar varð raun-
verulegt nafn staðarins i munni
þeirra, sem ekki töluöu lengur
islenskuna sem sitt móöurmál.
fb
Ingibjörg McKillop I heimsókn á tslandi sumarið 1978.
:
■
■
:
:
■
■
:
!
:
■
:
:
■
■
■
:
55
■ ■
■ ■
■ ■
■ ■
55
hefst klukkan sex. Það verður að
að vera búið að mjólka kýrnar og
skilja mjólkina. Allir veröa að
hafa lokið viðað baða sig og
komnir i finustu fötin og búnir að
borða.
Allt gengur þetta fyrir sig, á
meðan tvær hendur i húsinu sjá
um að ekkert gleymist hendur
mömmu.
Þegar klukkan er sex er
mamma sezt i ruggustólinn i stof-
unni með yngsta bróðurinn i
kjöltu sér, og við hin umhverfis,
þvegin, greidd og klædd i nýju
fötin okkar. Ég er i bláu pilsi með
böndum yfir axlirnar og hvitri
blússu úr fallegu efni. Þóra systir
er i alveg eins kjól, bara miklu
minni. Aldrei, fyrr eða siðar,
hefur mér fundizt ég vera eins
fallega klædd.
Fáeinir pakkar eru við tréð, og
við horfum á þá löngunaraugum
og reynum að geta- okkur til um
innihaldið. Það er enn ekki komið
að þvi að kveikt verði á kert-
unum. Mamma opnar Bibliuna og
les fyrir okkur söguna um jóla-
barnið, em fæddist á þessari nóttu
i Betlehem fyrir meira en nitján
öldum. Á meðan við hlustum á
tæra og hlýja rödd hennar
skiljum við þetta allt svo vel, og
okkur finnst næstum við sjá þetta
fyrir okkur. Við sjáum barnið
liggja i jötunni, hirðana , fjárhópa
þeirra, ljósið, sem umkringdi þá
og engilinn. Mamma heldur
áfram að lesa, og okkur finnst
jólin vera komin og andi jólanna
umvefur okkur og heimilið. Viö
heyrum englasönginn. Jólagleðin
breytist i söng, og viö syngjum
með mömmu I Betlehem er barn
oss fætt og Heims um ból. Allt i
einu tekur djúp bassarödd undir.
Pabbi stendur brossandi i
dyrunum og horfir á okkur. Hann
hafði tafizt smávegis.
Við kveikjum á jólakertunum
og tréð eins og vaknar til lifsins.
Við tökum saman höndum og
dönsum i kringum það og
syngjum. Nú tekur pabbi
pakkana undan trénu og les á þá
og atbendir okkur siðan. Við
erum handfljót, þegar við tökum
utan af þeim pappírinn.
Fagnaðarópin bergmála i húsinu
— Sjáðu hvað ég fékk, sjáðu hvað
ég fékk! Ég fékk litla dúkku með
glerhöfði, og hún er klædd á sama
hátt og ég sjálf. Ekki man ég hvað
hin systkinin fengu, að þvi undan-
skildu að Dóri bróðir, sem var
þriggja ára, fékk vagn. Hann
hljóp hringinn i kringum tréð og
dró á eftir sér pinulitinn vagninn.
Hann er i rauðum fötum með
hvitum leggingum á buxna-
skálmunum, og likastur jóla-
sveini. Mamma hafði veriö að
enda við að sauma þessi föt handa
honum.
Ég man, að pabbi fór til
mömmu, og strauk henni bliðlega
um vangann og sagði: — Hvildu
þig nú svolitla stund, góða min,
þú hlýtur að vera mjög þreytt. Ég
leit á mömmu, einhver óþægileg
óttatilfinning greip mig. Pabbi
tók yngsta bróður minn, sem nú
var sofnaður i kjöltu mömmu.
Þau fóru öll þrjú inn I hjónaher-
bergið og lokuöu hurðinni á eftir
sér, svo að þau heyrðu ekki
fagnaðar og gleöilætin i bræðrum
og systrum. Dularfullur fyrirboði
sorgar og saknaðar bjó um sig