Ísafold - 01.09.1897, Síða 2

950
Frá alþingi.
Fallin frumvörp, óútrædd eða aptur tekin.
Þau eru 37 alls, er þann flokk skipa,—móts
við 47 samþykkt.
Þar af voru aS rjettu lagi aS eins 22 felld,
meS því stjórnarskrárbreytingarfrv. dr. Valtýs
var aldrei löglega fellt og ber því aS telja þaS
meS þeim óútræddu.
ÞaS voru þá þessi 22, sem fjellu, 3 hin
fyrstnefndu stjórnarfrv.: 1, um ráSstafanir til
aS eySa refum meS eitri; 2, um breyting á
lögum i6/9 1893 um hafnsögugjald í Reykja-
vík; 3, um afnám eimskipaútgerSarlaganna;
4, um brúargerS á Lagarfljót; 5, um breyting
á yfirsetukvennalögum; 6, um bann gegn
skottulækningum; 7, um viSauka viS sveitarút-
svarslögin frá 9. jan. 1880; 8, um mæling vega;
9, um búsetu fastakaupmanna á Islandi; 10,
um innflutningsgjald á smjörlíki; 11, um aS
stjórninni veitist heimild til aS selja nokkrar
þjóSjarSir; 12, um innheimtu á tekjum presta;
13, um eySing sels í laxám; 14, um einka-
rjett; 15, um stofnun kennaraskóla í Flens-
borg; 16, um greiSsIu daglauna og verkakaups
viS verzlanir; 17, um breyting ástjórnarskránni
(frv. efri deildar); 18, um afnám löggildinga
verzlunarstaSa; 19, um afnám ítaksrjettar
Vallanesprestakalls í HallormsstaSarskógi; 20,
um ófriSun á sel; 21, um útflutning á sel;
22, um lögaldur.
Þá voru óútrœdd þessifrv.: 1, um breyting
á prestskosningarlögunum; 2, um breyting á
þurrabúSarmannalögunum frá 1888; 3, um
d/raverndun; 4, um afnám dómsvalds hæsta-
rjettar; 5, um aS gera landsyfirdóminn aS
æSsta dómi í íslenzkum málum; 6, um borgara-
legt hjónaband fyrir ( utanþjóSkirkjumenn; 7,
um viSauka viS lögin frá 1886 um utanþjóS-
kirkjumenn; 8, um stofnun búnaSarsjóSs; 9,
um breyting á póstlögum; 10, um innleiSslu
metrakerfisins; 11, um breyting á fátækra-
reglugerShmi frá 1834; 12, um breyting á
stjórnarskránni(Valtýs-fumvarpið').
Loks aptur tekin þessi 3: 1, um brúargerS
á Jökulsá í AxarfirSi; 2, um brúargerS á
Hörgá; 3, um fátækramáleí'ni(Þork. Bj.).
Ávarp til konungs frá efri deild.
Þannig orðaS ávarp stakk meiri hluti nefnd-
arinnar í efri deild, þeir Hallgr. Sveinsson og
Kristján Jónsson, upp á, aS konungi yrSi rit-
aS þaSan:
»Mildasti herra konungur!
Þá er Efri deild alþingis aS þessu sinni lýk-
ur störfum sínum, finnum vjer hjá oss inni-
lega hvöt til aS senda YSvarri Hátign vort
þegnsamlegasta ávarp.
Vjer erum sannfærSir um, aS vjer mæl-
um þaS eitt, er býr öllum Islendingum í
brjósti, þá er vjer fyrir hönd lands vors vott-
um YSvarri Hátign lotningarfyllstu og hjart-
anlegustu þakkir fyrii hina ríkulegu hjálp,
sem fyrir mildilega forgöngu YSvarrar Hátign-
ar og konunglegt örlæti YSvart og YSar kon-
unglegu ættar hefir meS svo hlýjum bróSur-
hug verið sent frá Danmörku til líknar og
viSreisnar þeim löndum vorum, sem urðu fyr-
ir tilfinnanlegu tjóni í hinum skæSu land-
skjálftum á næstliðnu sumri, og höfum vjer
hjer, eins og svo optlega áSur, sjeS órækan
vott um landsföðurlega umhyggju YSar Há-
tignar fyrir velfarnan þjóðar vorrar og Yðar
konunglegu mildi oss til handa.
Mikillega hefir þaS hryggt oss, aS YSar Há-
tign hefir eigi sjeð sjer fært aS taka til greina
óskir alþingis um þær breytingar á stjórnar-
fyrirkomulagi landsins, sem vjer teljum oss
nauðsynlegar. (Og eigi hefir það síður hryggt
oss, aS tilraunir þær hafa að engu orðiS, sem
á þessu þingi voru gjörSar af þingmanna
hálfu til aS ná samkomulagi um hinar bráð-
nauðsynlegustu bætur á stjórnarhögum vorum,
sem stjórn Yðv. Hátignar hafði meS munn-
legri yfirlýsingu fulltrúa síns tjáð sig fúsa til
að ganga aS.)
En þótt frumvarp það í þessa átt, sem sam-
þykkt var í vorri deild, fjelli með litlum at-
kvæðamun í neðri deild þingsins, [sem vjer
teljum óhappalega íarið,] þá ölum vjer þá ör-
uggu von, að stjórn YSar Hátignar muni eigi
þar með láta þetta mikilvæga mál vera niður
fallið, heldur sjái um, (að það verði lagt á ný
fyrir alþingi, eptir að þjóSinni við nýjar kosn-
ingar hefir gefizt færi á að láta í ljósi, hvort
hún er fremur sinnandi þeim þingmönnum,
sem vildu taka samkomulagi á hinum gefna
nýja grundvelli, þótt ýmsar af óskum vorum
og kröfum hlytu með því enn um hríð að
verða óuppfylltar, eða þeim þingmönnum, sem
í sumar höfnuðu slíku samkomulagi sem gjör-
samlega ófullnægjandi.) [Vjer drögum engan
efa á, að vilji alls þorra þjóðarinnar muni
reynast að vera sá, að taka heldur þeim bót-
um á stjórnarhögunum, sem ríflegastar geta
fengizt, heldur en aS halda áfram að eyða
kröptum sínum í árangurslausa baráttu, sem
hlýtur að standa framförum landsins fyrir þrif-
um.]
Vjer fulltreystum því, að frumvarp það til
breytinga á stjórnarskrá vorri, sem vjer dirf-
umst að gjöra oss örugga von um, að stjórn
Yðv. Hátignar muni eptir boði Yðar leggja
fyrir næsta alþingi, verði svo aðgengilegt oss
til handa, sem framast er unnt, [og fullnægi
þörfum vorum að minnsta kosti í sama mæli
og það frumvarp, sem vjer á þessu þingi ept-
ir atvikum vildum ganga að.]
Vjer biðjum algóðan GuS að halda sinni
verndarhendi yfir YSvarri Hátign og allri Yð-
ar konunglegu ætt«.
En minni hlutanum, J. A. Hjaltalín, likaði
það ekki, og aðrir minni hluta menn í deild-
inni í stjórnarskrármálinu voru svo æfir í
móti því, að þeir hótuSu að ganga af fundi —
gera fundarfall —, ef ekki væri til muna úr
því dregið. ViS það fjell einum úr meiri
hlutanum, Þorleifi Jónssyni, allur ketill í eld,
og varo til að afstýra því á bandi með þoim
fjelögum til þess að draga svo úr ávarpinu,
sem þeim líkaði, svo aS hinir urðu að lúta í
lægra haldi. Fengu þeir fjelagar 6 felldar al-
veg burt þær klausur þrjár, er standa milli
hornklofa [ ] í ávarpinu, eins og það er prent-
að hjer að framan, og í annan stað sviga-
klausuna ( ) í þriðju málsgrein orðaða öðru-
vísi, þannig:
»Oss hefir og þótt það miður fara, að til-
raunir þær hafa að engu orðið, sem fram hafa
komið á þessu þingi til að ná samkomulagi
um hinar bráðnauðsynlegustu bætur á stjórn-
arhögum vorum«,
og miðkaflanum í 4. málsgrein, sem settur er
einnig milli sviga, breytt þannig:
»að það verði lagt fyrir næsta alþingi, ept-
ir að þjóðinni hefir gefizt kostur á að láta
álit sitt uppi, aS hve miklu leyti hún vill
sinna samkomulagstilraunum þelm, er fram
hafa komið á þessu þingi«.
Lög frá alþingi.
12.
Um horfelli á skepnum.
1. gr. Skylt skal hreppstjórum og hrepps-
nefndum að hafa eptirlit með og hvetja hrepps-
búa sína til að hafa nægilegt fóður og húsrúm
handa fjenaði þeim, er þeir setja á vetur, og brýna
jafnframt fyrir mönnum þá ábyrgð, er þeir geti
bakað sjer með því, að láta fjenað sinn verða
horaðan eða horfalla.
2. gr. Hreppstjóri skal ásamt einum eða
tveimur mönnum, er hreppsnefnd kýs árlega, skoða
tvisvar á vetri búpening og fóðurbirgðir hrepps-
búa, og grennslast eptir meðferð fjárins. Fyrri
skoðunin skal fram fara fyrir nóvemberlok, en
seinni skoðunin skal fram fara á tímabilinu frá
15. marz til sumarmála.
3. gr. Nú telja skoðunarinenn skepnur fóður-
lausar eða illa hirtar, og áminna þeir eigendur og
umráðamenn þeirra um að útvega þeim fóður, ef
þess er kostur, eða lóga þeim.
4. gr. Hafi hreppstjóri á tímabilinu milli
skoðananna ástæðu til að halda, að fjenaði ein-
hvers hreppsbúa sje horfellir búinn vegna fóður-
skorts, hirðuleysis eður bnrðýðgi, skulu skoðun-
armenn framkvæma aukaskoðun hjá þessum bú-
anda svo fljótt, sem því verður við komið.
5. gr. Nú verður fjenaður horaður eða fell-
ur úr hor, og er að áliti skoðunarmanna um að-
kenna fóðurleysi, hirðuleysi eða harðýðgi þess,
sem fjenaðinn hefir undir hendi, eða það sannast
á annan hátt, og skal þá hreppstjóri tafarlaust til-
kynna það sýslumanni ásamt öllum málavöxtum,.
en hann tekur málið fyrir, og skal sá maður sæta
sektum frá 10 til 200 kr. eða einföldu fangelsi allt
að 6 mánuðum.
6. gr. Hreppstjóri skal senda sýslumanni
skýrslur um hinar árlegu skoðanir, sem nefndar
eru 1 2. gr., þegar þær hafa fram farið, og skuln
þær lagðar fyrir sýslunefndina til athugunar og
eptirlits. Skýrslur þessar skulu samdar eptir fyr-
irmynd, er amtsráðið semur.
7. gr. Fyrir skoðunargjörðir þær, sem um
er rætt i 3.—4. gr., fá skoðunarmenn 2 kr. fyrir
hvern dag, sem þeir eru að skoðunargjörðinni..
Þóknun þessi greiðist úr sveitarsjóði.
8. gr. Yanræki skoðunarmenn þær skyldur,.
er á þeiin hvila samkvæmt lögum þessum, varð-
ar það allt að £0 króna sektum.
9. gr. Sektir eptir lögum þessum renna 1
sveitarsjóð hlutaðeigandi brepps, þar sem brotið
er frámið. Sýslumaður skal á manntalsþingi ná-
kvæmlega grennslast eptir því, hvort lögum þess-
um hafi verið hlýtt eða brot framið gegn þeim.
10. gr. Með mál, sem riaa af brotum gegn
lögum þessum, skal farið sem opinber lögreglu-
mál. *
11. gr. Með lögum þessum eru úr gildi
numin lög 12. jan. 1884 um horfelli á skepn-
um.
13.
Um fjárkláða og önnur ncem fjárveikindi á
íslandi.
1. gr. Lögreglustjórar og kreppstjórar skulu,
ásamt hreppsnefndum í hreppunum og bæjarstjórn
í kaupstöðnm, hafa eptirlit með þvi, hvort vart
verður við fjárkláða, eða önnur næm fjárveikindi,
hver í sínu umdæmi. Heimilt er lögreglustjóra
að fyrirskipa almenna skoðun á sauðfje, þegar
honum virðist ástæða. til og svo víða sem nauð-
synlegt þykir.
Þyki vafi á, hvort um næm fjárveikindi sje
að ræða, skal leita um það álita hlutaðeigandi
dýralæknis.
2. gr. Lögreglustjóri skal kveðja til hæfilega
menn til aðstoðar hreppstjóranuui í hverjum hreppi
bæði við rannsóknina á heilbrigðisástandi fjárins
og við framkvæmdir á öðrum þeim ráðstöfunum,
er nauðsynlegar eru. Kveðja má til þessa menn
úr öðrum hreppi eða annari sýslu. Aðstoðar-
menn þessir, hreppstjórar og hreppsnefndarmenn,
eiga tafarlaust að skýra lögreglustjóra frá, ef þeir
verða einhvers þess varir, er vekur grun um fjár-
veikindi þau, sem um er getið í 1. gr., og skal