Ísafold - 26.03.1898, Qupperneq 3

63
breytir þvi, nú i geinni greininni, verður
liann vitanlega eldu rjettnr. En þó að
sýslusldptin fengju nú framganír, þáerhaett
við að Gullbringusýsla færi ekki að bæta
Kjósarsýslu upp eða borga henni til baka
fyrri ára sýslusjóðsgjöld. Enda er allt út
lit fyrir, að sá. ójöfnuður. sem prestur
kvartar yfir i niðurjöfnun gjaldsins, hverfi
að mestu eða öllu leyti, ef frnmvarp það
nær staðfestingu, sem samþykkt var á sið-
asta alþingi, viðvíkjandi niðurjöfnnn sýslu-
sjóðsgjaldsins framvegis, og þá er sú áistœða
fyrir sýsluskiptunum fallin.
[>á minnist piestur á tekjnskattinn i báð-
um sýslynutn árið 1 <SH9, og þykist hann
þár með sanna, að vjer sjeum ekki alveg
eins fátækir ogvjerlátum, Grullbr.sýslubúar.
Yið það er þetta að athuga: Ef prestur-
inn, jafnhliða tekjuskattinum, hefði getað
látið fylgja skrá yfir sktihlir okkar í kaup
stiiðum, við bankann og víðar, þá hefðu
hinar rjettu fjárhagsáxtœður okkar kotn-
ið í ijós; en þó við sjáum tekjurnar, þá
vantar að skoða hina hliðina. En unt það
get jeg fullvissað prestinn, aðjeg þarf ekki
lengi að leita bjer i sýslu að einuin einasta
hreppi, sem skuldar meira en öll Kjósar-
sýsla. Jeg þekki ekki svo fáa menn ltjer
' sýslu, sent bafa talsvert. fje yfir að ráða
°g sýnast að ytra áliti dável efnaðir, en
ekki mundu geta borgað skuldir sinar upp
n|eð öllu ])ví, sem þeir hafa undir höndnm.
Tekjuskattur einstakra ntonna i sýslunni er
alls ekki hinn eini áreiðanlegi mælikvarði
fyrir efnahag allrasýsluhúa yfrhöfuð, þegar
ntiðað erviðmanntalið. Enda eru sveitabú
ólikt útgengilegri eu sjávarbúin, þegar þau
eru seld, því kvikfjenaður fellur ekki eins
í verði og skipastóllinn okkar.
Vegabótareikning minn vill presturinn
vefengja, og þykir mje.r það leiðinlegt, þar
sem jeg þó gat þess, að jeg byggði hann
á sýslubókunnm.
Iresturinn heldur, að jeg liafi gjört það
af einhverjum brellum, að telja sýsluvega-
oJa > ekki Kjósarsýslu einnar, heldur
~ sýslnanna i 19 ár, en tillagið
"r fysluvegasjóðnu m til vegabóta i 21 ár.
’etta kom af þeirri einfiildu ástæðu, að út-
dráttur sýslumanns úr sýslubókunum yfir
vegagjöidin byrjar 1879, en yfir tillagið
til sýsluvegabóta 1877.
Presturinn telur upp, hvað mikið Kjósar-
sýslu hafi verið úthlutað til vegabóta á 10
arum, sem hann tilgreinir, og segir ]>að
vera samtals 1860 krón.ur.
Þessi sönm ár segja sýslubækurnar það
vera kr. 270, 510, 400, 400, 170, 50, -10,
110, 130, 152. Þessar upphæðir teljast mjer
vera samanlagðar 2402 kr.
Munurinn er nú aö vísu ekki niikill, að
ems 542 kr., en ef þessi reikningshalli kem-
lu a hverjum 10 árum hjá, prestinum, þá
l’ýki mjer ofur cðlilegt, þó honum finnist
'josarsýsla hafa verið afskipt i úthlutun
s.vsluvegafjárins.
N'"d skal jeg setja sýsluvegareikninginn
alveg eins og prestur vill hafa hann, láta
hann ná yfir 19 ár, hæði að þvi er snert-
ir jtekjur og gjöld; verður hann þá þannig:
Á þessum 19 árum (1879—97)hafa gold-
v/.t til sýsluvegasjóðsins úr Kjósarsýslu
(eins og áður er sagt) 5,370 kr., úr Gull-
bringusýslu á sama tímabili 29,244 kr.
A sönm 19 árum hefir verið lagt til
sýsluvega í Kjósarsýslu 4,532 kr.
Þegar þar við bætist hálfur kostnaður
við Elliðaárbrýrnar, 2441 kr., eru það <»,973
kr., sem sú sýsla hefir fengið til vegabóta,
og sjest þá, að Kjósarsýsla hefir fengið
1603 kr. meira en hún hefir lagt til
sýsluvegasjóðsins fyrnefnd 19 ár.
A sama timabili hefir verið lagt til sýslu-
vega i Gullbr.sýslu 20,848 kr. Þar við
bætist hálfur kostnaður við Elliðaárbrýrn-
ar, 2441 kr. — 23,289 kr. Þetta verður
5,P55 kr. minna en sýslan hefir .lagt til
' egabót.asjóðsins. vjer drögum frá þess-
ari upphæð tillagið t.il gufubátsins si ðasta
ár, 800 kr., verða samt eptir 6155 kr.
Gullbringusýsla hefir á fyrrnefndum 19 ár-
um lagt til vegahóta í Kjósarsýslu 1.603
kr., horgað að öllu leyti gnfnbátsferðirnar
siðastl. snmar og á jió afgangs af tillagi
sinu 3,552 kr. Skyldi nú Hvaleyrart.jörn,
Varaós og vitinn okkar Strandarmanna hafa
fengið meiri styrk að samanlögðu en þessi
afgangur er?
Af grein prestsins á einum stað niá ráða,
að »fiskileysið og allt volæðið, sem af því
leiðir®, sje að kenna fiskiveiðasamþykktun-
um. Ætlast presturinn til, að þær hafi
þau áhrif á fiskigöngurnar, að þær gangi
npp að landinu? Eða vill presturinn kenna
fiskiveiðasamþykktum nm þau fiskiieysisár,
sem komu hjer áður en þœr urðu tilt
Skyldi þoð líka vera þeim að kenna, þeg-
ar fiskileysi kemur í Jieim veiðistöðum, þar
sem engar samþykktir eru gildandi?
Þetta er mjer allt óskiljanlegt.
Af niðurlaginu á grein prestsins skilst
mjer, sem hann telji sjálfsagt, að sýslu-
skiptunum verði sýslumannaskipti sam-
fara. Ekki skil jeg á hverju það hyggist,
enda ekki vist, að allir verði ánægðir, þó
breytt sje um i þvi efni. »Mcnn vita hverjn
þeir sleppa, en ekki hv ð þeir hreppa«,
segir máltækið. Annar gctur haft þá galla,
sem liinn hefir ekki, og ekki er heldur æ-
fið að marka óánægju cinstakra manna,
því smnir eru svo gerðir, að þeir ern al-
drei nnægðir við yfirboðara sina.
Það hefir jafnvel horið við, að það hafa
dottið þeir dntlungar i einstöku mann við
presta sina, að liætta að þiggja af þeim
prestsverk, en slikt get jeg aldrei taliö
gilda sönnun fyrir því, að þeir liinir sömu
prestar sjeu miður hæfir eu aðrir til að
gegna vel og sómasamlega stöðu sinni, eða
að þeir sjeu almennt illa þokkaðir i söfn-
uðum sinum.
Landakoti 3. fehr. 1898.
Guðm. Guðmun<lsson.
Fleiri greinar um þetta mál verða ekki
teknar í blaðið að svo stöddu.
Ritstj.
• — ♦ tm •
Rangárvallasýslu 14. marz:
Siðan urn Þrettándann hafa verið si-
felldar innistöður al!s fjenaðar á fyllstu
gjöf. Níu-vikna-fastan hyrjaði og stóð öll
með afarmikilli snjókomu og hriðum af út-
suðri og töluverðum frostum, 12—13° C.,
og segjast gamlir menn eigi muna aðra eins
útsynninga. Má siðan scgja, að eigi hafi
sjeð dökkvan díl nje stingandi strá, hvert
sem litið og hvar sem íarið var. Siðan
með sjö-v^ina-föstu hafa aptnr verið stillur
og opt inndælt veður, hjart og hlýtt, en
allt af öðru hvoru mikil snjókoma, og enn,
i dag, er töluverð snjókoma og ekki afljetti-
legt. Allan þenna tima hefir Rangárvalla-
og Arnessýsla verið ein snjóeyðimörk, og
færðin svo, að engri skepnu hefir verið fært
frá kota; allar bjargir bannaðar víðast.
Sujókyngið hefir að vísu sigið og þjetzt
við 2 eða 3 stutta hlota og harðnað af
frosti, svo að mannfæri er nú nokkurn veg-
inn, en ófært má heita hjer enn að komast
með skepnur um jörðina.
Síðastliðið sumar var hjer nm sýslur
víðast erfitt og rýrt til heyskapar. Oþurkar
um túnaslátt allan og útengi snögg, svo að
töður flestra hröktust og hey nrðu almennt
með minna móti, eu engar heyfyrningar
undir eptir landskjálftasumarið. Það er
því engin fnrða, }iótt almenningur hafi verið
miður vel við húinu jafn-löngu og algerðn
jarðhanni og hagleysu, sem nú er orðið,
enda er almenningur mjög orðinn tæpur, og
sumir i voða, en fáir meir en sjálfbjarga.
Margir hafa þegar skorið og skera nú
margt af heyjurn, og hatni tiðin eigi hrátt
og það vel, búast menn við og kvíða al-
mennum skepnufelli. Sem stendur er útlitið
hið versta, en hver veit, nema batinn sje i
nánd, og ]>á bjargast niargir, kannske flestir,
og þá er það triikil bót, að fjenaður flestra
mun vera eun i góðu standi.
Ný lög.
þessi 6 lög frá síðasta þingi hefir
konungur staðfest, 3 af þeim 4. f. m.,
en hin síðari þrjú 26. s. m., í viðbót
við áður komin 29:
30. Lög um að sýslunefndin í Árnes-
sýslu veitist heimild til að verja allt
að 12000 kr. úr sýslusjóði til flutuings-
brauta. 31. Lög um útbúnað og árs-
útgjöld spítala handa holdsveikum
mönnum. 32. Lög um aðgreining holds
veikra frá öðrum mönnum og flutning
þeirra á opinberan spítala. 33. Lég
um bólusetningar. 34. Lög um hor-
felli á skepnum. 35. Lög um sjer-
stakt gjald til brúargjörða.
Af lögura frá síðasta alþiugi, 47 alls,
hefir 2 þegar verið synjað staðfesting-
ar: læknaskipunarlögunum og eptir-
launalögunum; eru þá 10 enn eptir
óafgreidd af konungs hendi eða stjórn-
arinnar í Kaupmannahöfn.
Póstskipið »Laura«,
kapt. Christiansen, lagði af stað
hjeðan aðfaranótt 24. þ. mán. Með
því sigldu til Skotlands Asgeir kaupm.
Sigurðsson og frú hans, Björn kaupm.
Knstjánsson o. fl.
Messað á íslenzku
í Noregi, Kristjaníu. f>að eru ný-
stárleg tíðindi. — Síra Júlíus |>órð-
arson, fyrrum aðstoðarprestur í Görð-
um á Álptanesi, stje í stólinn í einni
meiri háttar kirkjunum þar í Kristjan-
íu, Jóhannesarkirkju, sunnud. 13. f.
mán., og prjedikaði á íslenzku, vel og
skörulega, að biöð þaðan s--gja, og
fyrir fjölda áheyrenda. Stendur til
að hann haldi þeim áfram. Er þetta
gert að tilhlutun nokkurra meiri hátt-
ar mantia í Kristjaníu, þar á .meðal
biskupsins yfir Kristjaníu biskupsdæmi,
í því skvni meðfram, að gefa almenn-
ingi kost á að heyra íslenzku talaða,
til ávaxtar fyrir »landsmál« Norðmanna.
•
Veðurathuíranir
i Reykjavík cptir landlækni l)r. J. Jónas-
sen.
S | Hiti i hopt-vog : Yeðuráít
-s j (A Cfilsius) (millimi't.) 1 veuuratr.
^ á nóttjum h<1. árd. áid. síhd.
19.1-4-7 — 2 759.5 759.5,a h b; 0 b
20. -í- 1 4- ! 759.5 754.4 0 b a h d
21. 0 -j- 4 ; 751.8 751.8!a b dí 0 d
22. i— 2 + 4 : 754.4 762.0 Ob 0 b
23. i j- 2 |-j- 5 ! 761.51 764.5 a hv d|a hv d
21. + 4 !+ 7 ; 772.7 764.5;a h h:a h d
25. + 3 + 6 774.7 774.7 a h d a h d
Undanfarna viku optast logn eða aust-
anvari nieð talsverð'ri úrkomn, svo tekið
hefir rnjög tnikið npp snjóinn.
Laxveiðimálið úr Kjósinni
var dæmt í hæstarjetti 15. f. mán.,
milli þeirra f>órðar hreppstjóra Guð-
mundssonar á Hálsi og alnafna hans
frá Glasgow annars vegar, og síra
þorkels Bjarnasonar hins. Prestur
vann málið fyrir báðum lægri dóm-
stólunum, en þeir nafnar algerlega fyr-
ir hæstarjetti. Hæstirjettur leggur
aðaláherzluna á orðin: »svo för hans«
(o: laxins) sje hindruð« í 3. gr. laxa-
friðunarlaganna frá 19. febr. 1886;
segir, að þau orð sýni, að annars sje
ekki fyrirmuuað aö leggja veiðivjelar
viti fyrir ósamynnum; bannið eigi að
eins við, ef ekki sje haft nægilegt
8vifrúm fyrir laxinn að ganga upp í
ána, sbr. 2. gr.; en ósannað í þessu
máli, að nem slík tálmun liafi gerð ver-
ið göngu laxins upp í Laxá. — Voru
þeir nafnar því alsýknaðir og máls-
kostnaður fyrir hæstarjetti látinn falla
niður; málflutningslaun þar greiðist
a£ almannafje, og sömul. allur máls-
kostnaður fyrir hinum lægri dómstól-
um.
Ný flskiskúta
kom frá Englandi í gær, formaður
og eigandi (ásamt 2 öðrunfy Sigurður
Jónsson kapt. í Görðum, einhver hin
vænsta og laglegasta, er hingað hefir
komið. Kostaði að# sögn 280 pd. sterl.
hvað vera farið að minnka um fiski-
skútur á boðstólum í Grimsby og
Hull. Norðmenn keypt mikinnfjölda
nú upp á síðkastið.
Önnur siglinf?.
Hingað kom fyrsta kaupskip á ár-
inu 23. þ. m. um kveldið, til W.
Eischers-verzlunar, »Waldemar«, skip-
stj. S . N. Albertsen, frá Belfast á ír
landi.með salt og steinolíu.
Vorblíða
má heita að verið hafi þessa viku
alla (frá mánud.), hin þægilegasta og
hagstæðasta leysing, sem hugsazt get-
ur, enda mun nú góð jörð upp komin
hvervetna.
Aflabrögð.
Frjettalaust sunuan síðan snemma í
vikunni, en þá var góður netaafli í
Garðsjó. Skútur þykjast menn vita
fyrir víst að afli vel urn þessar mund-
ir.
Ferðamannabæli
Hjálpræðishersins er nú komið á
laggir og farið að nota það. |>ar eru
12 rúm upp búin, í tveim stofum, uppi
á lopti í kastala hersins (Kirkjustrætí 2).
það eru sterk trjerúm, dásnotur, með
stönguðum marhálmsdýnum undir og
ofan á, en verin úr vaxdúk, eða þá
ábreiður með. Kúmin eru bæði hlý og
mjúk, og auðvelt að halda þeim hreinum
þvottaborð og þvottaáhöld, haudklæði
o. s. frv., allt snoturlesa útbúið. þriðja
herbergið er ætiað til að rnatast í:
drekka morgunkaffi með smurðum
brauðsneiðum. Teknir 10 aurar fyrir
rúmið urn nóttina, og 15 a. fyrir kaffið
og brauðið. Kostnaðurinn að koma
þesíu á stofn um 400 kr., og ráðger-
ir herinn að hafa nokkurs konar kveld-
skemmtun í Iðnaðarmannahúsinu í
næstu viku til þess að reyna að fá
saman það, sem á vantar upp í kostn-
aðinn, — með lágum aðgöngueyri;
má ganga að því vísu, að almenningur
noti tækifærið til að styrkja þetta
uytsama fyrirtæki og sýna hernum um
leið, að menn kannist við góðgerða-
viðleitni hans.
——► • —
Hitt og þetta.
Gufuskipafloti heimsins. Hvílíka
feikna-yfir-burði Bretar hafa fram yfir
aðrar þjóðir sem siglingaþjóð og verzl-
unar má marka nreðal annars á því,
að gufuskipafloti þeirra er hjer um
bil sjöíaldur á við, sem rnest gerist
annarstaðar. Hann nemur 6^ miljón
smálesta. þjóðverjar eru næstiri röð-
inni með 1 railj. smál.; þá Bandaríkin
í Norðurameríku með 800,000 smál.;
þá Frakkland 628,000; þá Spáun 328,
900 — tala gufuskipannu þar 390.
Sjötta þjóðin í röðinni eru Norðmenn;
þeir eiga 568 gufuskip, er taka 288,600
smál. Lengst fyrir aptan þá eru ftal-
ir, og þá Hollendingar, þá Svíar, þá
Danir, þá Rússar og Grikkir.
Pöntun upp á ÍO krónur.
þeir menn út um land, sem panta
vefnaðarvörur af einhverju tagi fyrir
minnst 10 krónur hjá mjer, fá þær
sendar sjer kostnaðarlaust með
póstskipinu til allra hafna, er þau
koma við á, ef þeir senda borgunina
með pöntununum. Sje eitthvað of-
borgað, verður það sent til baka með
vörunum, sem pantaðar eru. Pöntun-
inni verður að fylgja sem nákvæmust
lýsing á þvi, sem um er beðið, og
til hvers það á að notast. Ef
tilbúin vinnuföt eru pöntuð, verður að
senda mál af þeim, sem þau áað nota,
tekið yfir um manninn efst undir hönd-
unum. Hlutir, sem ekki líka, eru
teknir til baka fyrir fullt verð, ef þeir
eru sendir hÍDgað um hæl mjer að
kostnaðarlausu og ef þeir eru í jafn-
góðu ásigkomulagi og þeir voru, þegar
þeir voru sendir hjeðan. Lán veitist
alls ekki. —- Eg kem til að hafa miklu
meiri birgðir af allskonar þýzkum og
frönskum vefnaðarvörum þetta ár en
að undanförnu og með mjög lágu verði.
Menn geta pantað hvaða vefnaðar-
vöruteguud, er menn óska og sem vant
er að flytja hjer til Reykjavíkur.
Reykjavík 23. marz 1898.
Björn Krist.jánsson.
Skemmtifundur
verður haldinn í »BÍndÍndÍSÍjel.
íslenzkra kvenna« föstudaginn 1,
apríl næstkomandi, kl. 8 e. m. í Good-
Templarahúsinu; þeir fjelagar, sem vilja
vera á skemmtuninni, verða að hafa
aðgöngumiða, sem þeir geta fengig ó-
keypis hjá ■ húsfrú Ingveldi Guð-
mundsdóttur á Bergi og við innganginn.
Vöruseðill fundinn.
Trjespænir fást Pósthússtræti 14.
Ung tímabær kýr óskast til kaúps
Ritstj. vísar á seljanda.