Ísafold - 13.08.1898, Blaðsíða 2

•202
•aðarlok, ef ekki* raknar eitthvað veru-
•legt úr atia-leysinu, sem nú er«.
Bins og kunnugt er, var beiðni þess-
ari synjað, og hafði sýslunefndin fyrir
því þessar ástæður:
1, að fyrir lá aó eins beiðni frá
þáverandi oddvita hreppsnefndar-
innar, óðalsbónda Klemens Egilssyni
í Minnivogum, að vísu »í umboði hrepps-
nefndarinnar«, en alls engin sönnun
fyrir því, að ástandið þar í hreppi
væri eins bágt og skýrt var frá, né
fyrir því, að styrkbeiðsla þessi væri
bygð á vilja hreppsbúa yfirleitt; og
2, að sýslunefndarmaður hreppsins,
hinn núverandi oddviti hreppsnefnd-
arinnar, sem eðlilega hlaut að vera á,
standinu kunnugur, hélt beiðninni
ekkert fram, af þeirn ástæðu — eins
og umræðurnar féllu —, að hér var
að ræða um styrk úr sýsltisjóði.
Eg er ekki einn til frásagnar um
þetta, heldur munu hinir aðrir sýslu-
nefndarmenn, sem voru á fundi þess-
um, bera með mér hið sama.
Nú hefir oddviti amtsráðsins með
bréfi, dags 19. f. m., skýrt mér m. a.
frá, að hann frá hreppsnefddinni í
Vatnsleysustrandarhreppi hafi meðtek-
ið eitthvert erindi til amtráðsins, dags.
20. júní s. á. máii þessu viðvíkandi.
Hér hefir þannig hreppsnefndin með
hinum núverandi oddvita sínum,
sýslunefndarmanni hreppsins, farið á
bak við sýslunefndina. Ég hefi ekki
enn séð erindi þetta, en vona að geta
lagt það fram eða eftirrit af þvx á
næsta fundi í sýslunefndinni, henni
til leiðbeiningar.
I tilefni af bréfi þessu fyrir skipaði
amtsráðið þá, að sýslunefndin nú þeg-
ar gjörði þær ráðstafanir, sem þörf
væri á, til þess að afstýra hallæri bæði'
í Vatnsleysustrandarhreppi og öðrum
hreppum í suðurhluta sýslunnar, og til
nefndi ég því hinn 27. og 29. f. m. 3
hæfa menn til þess að skoða þetta á-
stand í Vatnsleysustrandarhreppi yfir-
leitt, þ. e. að- skoðunin átti að fara
fram hjá óllum hreppsbúum, og fram-
koma með tillögur sínar að skoðun
þessari aflokinni.
I nefnd þessari voru þeir: hrepp-
stjóri þórður Guðmundsson að Neðra-
Hálsi, sýslunefndarmaður Guðm. Magn-
ússon í Elliðakoti og hreppstjóri Ein-
ar fxorgilsson í Hlíð, og eru þeir nú
búnir að Ijúka þessu starfi sínu. Eg
skal því stuttlega skýra frá gjörðum
hennar og tillögum þeim, sem hún
hefir gjört.
Hinn 4. þ. m. fór nefnd þessi
suður á Vatnsleysuströnd og átti
hinn 5. s. m. fund með hreppsnefnd-
inni þar, og var sú ályktun gjörð á
fundi þessum og undirskrifuð af öllum
nefndar-mönnum, að »með því að
•hreppsnefndin ætlar sér að leitast við
»að afstýra yfirvofandi vandræðum nú
•fyrst um sinn með tilstyrk efnuð-
»ustu manna í hreppnum, þá kom
•hreppsnefndinniogsendinefndinni sam-
»an um, að frekari rannsókn um á-
•standið í hreppnum hefði enga þýð-
»ingu, þar eð það gæti eigi gjörla sóst
»fyr en vinnandi fólk, sem nú er í f jar-
»veru, væri heim komið og uppskera
»úr matjurtagörðum væri til sýnis og
fl«.
jþví næst tekur þeBsi sendinefnd
fram, að hreppshúar sjálfir hafi næga
getu til þess að afstýra vandræðum þess-
um; þannig séu í hreppnum 8 menn, sem
höfðu næstl. ár skattskyldar tekjur
af eign kr. 2030 og gjaldskyld lausafjár-
hundr. sóu þ. ár 168 hdr.113 al. Sam-
kvæmtsíðustu niðurjöfnunarskrá séullO
gjaldendur; niðurjöfnuð útsvör alls kr.
2308.
Fjárhagur hreppsins muni vera svo,
að skuldir muni vera um kr. 1000,
—, en aftur á móti eigi hreppurinn
hjá hreppsbúum kr. 5229,33; af upp-
hæð þessari hafi hreppsnefndin talið
«
fáanlegar fullar 1000 kr. Jnnieignír
hjá öðrum hreppum sóu um 288 kr.
Að öllu þessu athuguðu áleit nefnd
þessi, að ástandið í Vatnsleysustrand-
arh eppi væri ekki svo ískyggilegt, eins
og sögur hafa farið af, og að það sé
engin ástæóa til og jafvel ekki leyfi-
legt, að leggja gjöld á aðra hreppa í
sýslunni sveitarfélagi þessu til styrkt-
ar, heldur beri hreppsnefndinni, eins
og hún líka ætlar sér, að bjarga því
á þann hátt, að eignamenn hreppsins
— þar af sóu 3—4 eftir íslenzkum
mælikvarða vel efnaðir menn — taki
lán upp á sína ábyrgð hinum bjarg-
þrota heimilum til forsorgunar, sem
þeir þá aftur fáx sér borgað, þegar
hin útistandandi gjöld eru innheimt,
og að á næstk. hausti verði lögð á
svo há útsvör, sem nauðsyn krefur.
Svo skal ég ekki fara frekari orð-
um þetta »hallæri« í Vatnsleysustrand-
arhreppi; en eftir framangreindri skýrslu
get óg fullvissar breppsnefndina í
Vatsleysustrandarhi-eppi um, að hór í
suðurhluta Gullbringusýslu eru nokkr-
ir hreppar — og það minn hreppur,
Garðahreppur — þar sem bjargræðis-
ástandið er engu betra en í Vatns-
leysustrandarhreppi, en munurinn er
sá, að þessir hreppar eða hreppsnefnd-
irnar í þeim halda meira upp á sóma
sinn en að láta eins og hreppsnefnd-
in í Vatnsleysustrandarhreppi hefir
gjört í máli þessu og fá svo fyrir þessa
viðleitni sína vanþökk jafnvel frá sín-
um eigin hreppsbúum.
Skrifstofu Kjósar-og Gullbringu-
sýslu 8. ágúst 1898.
Franz Siemsen.
Jt
- •- ■■•
Af ófriðinum.
Fréttaritari vor í Khöfn skrifar 28.
f. mán.:
»Fyrir miðju mánaðarins hafði lið
Shafters krept svo að Santiago, að
borgarbúum voru ^allar bjargir bann-
aðar, en her hans drjúgum aukinn.
Eftir ítrekaðar áskoranir félst yfirfor-
inginn, Toral að nafni, á að gefa upp
borgina og fylkið alt henni samnefnt
(£ af eylandinu) 16. þ. m. Hann
skildi það til, að Bandaríkin flyttu þá
hermenn heim til Spánar, sem þeir
hefðu áður handtekið og nú höfðu á
hönd gengið. Síðar talið, að þeir yrðu
ekki færri en 23—24 þús. manna.
Bandaríkin hafa nú skipað nýja stjórn
í borginni og fylkinu, og nú þykir alt
vel fara, en borgarmenn hinir fegnustu
umskiftum tímanna.
Nú er hafnarbannið fært út á norð-
urströndinni og tveir virkjabæir nefndir
þegar, er upp hafi gefist.
Höfuðsókn hers og flota nú snúið
að Portóríkó, og landgangan þegar
byrjuð ekki langt frá höfuðborginni
San Júan, en á þeirri ey hafa Banda-
ríkin áformað að bxxa sér flotastöð í
eyjakerfinu þar vestra. Til sókna að
Havanna vart hugað fyr en með hausti
— ef þurfa skyldi —, þegar veðráttan
er orðin hagfeldari, og við minni hættu
búið af gulupestinni.
Koma landliðsins frá Bandaríkjun-
um til Filippseyja hefir dregist, en nú
á nokkuð af því að vera komið til
Cavite, við mynnið á Manillufirði. Upp-
reisnarmenn sitja um Manillu með 50
þús. manna, en þó mishermt kxxþni
að vera, er hóðan nú borið, að þeir
hyggi af bandalagi og samverknaði við
her Bandaríkjanna, en á hitt, að gera
eyjarnar að bandaríki þeim óháð með
öllu.«-----
Búmlega viku yngri fróttir hafa bor-
ist bingað nýlega með hrossakaupa-
skipi og hafði ekkert sögulegt gerst
á þeim tíma annað en að Spánverjar
höfðu leitað fyrir sér um friðarkosti og
Bandamenn látið þá uppi, þó eigi viti
tnenn til fulls, hvernig þeir hafa verið
lagaðir; en Spánverjar áttu eftir að
svara, hvort þeir gengju að þeim eða
ekki. Mun mega ganga að því vísu,
að ófriði só þar með lokið og Kúba
leyst úr böðulsklóm Spánverja annað-
hvort með fullu sjálfsforræði í skjóli
Bandaríkja eða þá í nánari tengslum
við þau.
Aðrar fréttir útlendar.
Frá Danmörku eru helztu fréttir
féglæfrabrögð tveggja meiri háttar
manna í Kaupmannahöfn, P. Holms,
ríkisþingmanns (af lögjafningjamönn-
um) og varaformanns bæjarfulltrúauna
í Khöfn, og J. Larsens, húsakaupa-
miðils. Bæjarstjórnin lét kaupa í vetur
þrjár jarðir til öreigabústaða fyrir 500,-
000 krónur, en höfðu að eins kostað
450,000 kr., og höfðu þeir félagar Holm
og Larsen stungið 50,000 kr. í sinn
vasa. þeir höfðu komist í einhverja
milligöngu við kaupin. Larsen settur
í varðhald og Holm handsamaður suð-
ur í Hamborg, líklega á strokleið;
hafði áður sagt af sér varaformensk-
unni.
Dáinn er j Kaupmannahöfn Emil
Hartmann, ljóðlagahöfundur allfrægur,
63 ára, og C. L. Lövenskjotd, drótt-
seti konungs, 76 ára.
Tíu vikum eftir fráfall Gladstones,
eða 30. f. mán., lézt annar höfuð-
stjórnskörungur vorrar aldar, Otto v.
Bismarclc, á höfðingjasetri sínu Fried-
richsruhe, á fjórða ári hins níunda
tugar, f. 1. apríl 1815.
Enn þingað og þrefað um Zolamálið
á Frakklandi og hann dæmdur af nýju
í kviðdómi til fangelsís árlangt og
nokkurra fjárútláta. HaDn hafði haft
sig af landi burt áður honum væri
dómurinn birtur.
I»j óðminningarliátí ðir •
V.
Borgfirðinga og Mýramanna
Borgfirðingar og Mýramenn héldu
þjóðminningarhátíð sína á sunnudag-
inn var, 7. þ. m. Hátíðarsvæðið var
fagurt mjög, á Hvítárbökkum milli
Bakkakots og |>ingness, og veður hið
æskilegasta, enda sóttu mannfund
þennan alt að 2000 manna, þar ámeðal
all-margt úr Beykjavík. I forstöðu-
nefndinni voru: Andrés Féldsted, Björn
þorsteinsson í Bæ og Jóhann Björns-
son í Bakkakoti. Forstaðan var mjög
góð. Samkomustaðurinn mjög vel
skreyttur, einkum þó ræðustóllinn að-
dáanlega fallegur.
I kappreiðunum báru þessir af öðr-
um:
Stökk (160 faðm.): Grár hestur (sá
sem hér fekk 2. verðl., eigandi Björn
Kristjánsson kaupm.) 1. vl. Bauður
hestur (eig. Bjarni Valdason í Skutuls-
ey) 2. vl. Leirljós hestur (eig. Vilh.
Jónsson á Ferjubakka) 3. vl.
Skeið (120 faðm.): Grár hestur
(18 sek., eig. Jóh. Elíassonfrá Efranesi)
1. vl. Brúnskjótt hryssa (ekki rauður
hestur, eins og í hinum blöðunum
stendur; 19sek., eig. síra Arnór jpcrl.
á Hesti) 2. vl. Hestur (20 sek., eig.
Vigf. Pétursson á Gullberastöðum)
3. vl.
Fyrir glímur fengu verðlaun, 1., 2.
3.: |>orsteinn Pétursson á Grund, Jón
Guðlaugsson skósm. úr Bvík, Jónas
Pálsson organisti.
Bezt stukku: Jón Blöndal cand.
raed. og A. Féldsted stud. med.
Verðlaun fyrir hlaup fengu: Vilh.
Jónssomá Ferjubakka og Ingim. Eyj-
ólfsson ljósmyndari í Beykjavík.
Bæður héldu, auk annara: Guðm.
próf. Helgason í Beykholti (ísland);
Magnús próf. Andrésson á Gilsbakka
(héraðið), séra Olafur Ólafsson á Lundi
(Vestur-Islendingar), Jón Sigurðsson
frá Haukagili (bændur), og þorst. B.
Jónsson á Grund (konur). þóttu allar
ræðurnar góðar, sumar ágætar. Tvær
fyrstu ræðurnar fá menn að sjá í ísa-
fold.
Sig. Júl. Jóhannesson stud. med.
bafði ort öll kvæðin (5), er sungin
voru. Söngur var ágætur, undir for-
ustu Magnúsar faktors Ólafssonar á
Akranesi.
Dr. Þorv. Thoroddsen
kom aftur hingað um síðustu helgi
úr rannsóknarferð sinni um hálendið
suður af Húnavatnssýslu: fór um Arn-
arvatnsheiði, ; Hallmundarhraun og
skriðjöklana þar uppi í króknum milli
Langjökuls og Eiríksjökuls, um Stóra-
sand og Litlasand, Kaldadal m. m.;
skoðaði einnig Hvalvatn, gekk upp á
Hvalfell og Súlur, sömuleiðis Beyðar-
múla o. s. frv. Ætlar síðan að bregða
sér austur á LyDgdalsheiði og ef til
vill suður í Beykjanesfjallgarð áður en
hann siglir með póstskipinu um næstu
mánaðamót. Hefir hann þá lokið
rannsóknum sínum hér um land.
Um landskjálftana 1890
er von á bók næsta ár eftir dr.
þorv. Thoroddsen, á kostnað Hafnar-
deildar Bókmentafélagsins. það mun
verða svo greinileg lýsing af þeim voða
viðburði, sem kostur er á, glöggar
skýrslur um tjónið, sem hlauzt af
landskjálftunum, svo og frásagnir sjón-
arvotta um það, er sögulegast gerðist,
meðan landskjálftarnir stóðu yfir.
Ennfremur yfirlit yfir eldri landskjálfta
og eldgos á sama svæði, þ. e. Suður-
landsundirlendinu og í fjallahvirfingn-
um umhverfis það. Uppdráttur á að
fylgja ritinu af landskjálftasvæðinu.
Verður það vafalaust mjög fróðlegt
merkisrit.
Póstskipið Thyra
kom hingað sunnudagskveld 7. þ.
m. beint frá útlöndum og með henni
ýmsir farþegar, þar á rneðal landlækn-
isfrú þórunn Jónassen, frú Maria Helga-
son (docents), frú Sigríður Helgadóttir
frá Odda, fröken |>óra Friðriksson,
Gunnlaugur O. Bjarnason prentari og
16 útlendir ferðámenn víðsvegar að,
karlar og konur, þar á meðal ein ung-
versk hjón. Fór það fólk flest til
þingvalla og Geysis og kemur aftur
í dag til þess að ná í Thyra, sem
ekki fer fyr en í kvöld.
Lyfjabúðina
í Beykjavík hefir keypt danskur
maður, frá Hjörringá Jótlandi, Marcin
Olesen að nafni, fyrir 110,000 kr. Kom
haun hingað nú með Thyra alkominn
og er að taka við lyfjaverzluninni.
Brezkur konsúll
í Beykjavík er skipaður stórkaup-
maður Jón Vídalín, í stað T. G. Pat-
ersons, er settur var um stundarsakir.
Kvað kand. Jón þorvaldsson eiga að
gegna hér konsúlsstörfum í fjarveru
hr. Vídalíns
Viðrað heftr
mætavel fyrir heyskap síðustu vik-
urnar. Ágætisþerrir hér syðra frá
2. þ. m. og þangað í gær, að rigndi
ofan á mesta stórviðri í fyrri nótt.
En kalt í veðri, frost um nætur með
heiðríku lofti.
Sisliufí-
Hér kom 10. þ. m. stórt timburskip
frá Skíðu (Skien) í Noregi til Jóns
þórðarsonar o. fl.; heitir »Fossnæs
(295, N. K. Kleppe).
Daginn eftir, 11. þ- m., kom gufu-
skipið Gwent (398, B. Titland) frá
Englandi með kol og steinolíu; fer
aftur á mánudag með hrossafarm fyr-
ir þá Zöllner og Vídalín.