Ísafold - 28.04.1900, Qupperneq 2

91
mikinn aukinn koatnað fyrir landssjóð
mundi leiða af breytingu þessari. Undir
1000 kr. á ári mundi hann ekki verða.
Ef til vill miklu meiri. Og sjálfsagt
er það, þar að auki, að stórfé þarf að
verja til vegagjörðar undir eins og
póstleiðin er lögð út að vestanverðu
við Hrútafjarðará. Til verulegs hagn-
aðar er breytingin engum, ekki einu
sinni f grendinni. |>að skyldi helzt
vera þeim, sem búa út með firði að
vestan; þeir ættu skemra að sækja á
póststöðvarnar. Aftur hefði fremri
hluti Miðfjarðar miklu meira óhagræði
af en þessu nemur. Úr því má og
yrði að bæta með aukapósti, en þá er
það nýr kostnaður. En þó breyting-
in yrði einhverjum einstökum manni
til 8máhags, þá er rangt að taka til-
lit til þess, þar sem bæði er stórkostn-
ur af almenningsfé á aðra hönd og
dagslenging á hverri póstferð. J>að er
það, sem mest á að meta, að ferðír
aðalpósta gangi sem greiðast og áreið-
anlegast. Svo verða þær almenningi
að beztum notum.
í sumar, sem kemur, á að leggja
nýan veg með Hrútafirði að austan,
og er líklegt að svo sé til ætlast, að
þeim vegi verði haldið áfram að brú-
arBtæðinu, því eina, sem til er, á
Hrútafjarðará í bygð, skarnt fyrir
framan Mela. f?ar tekur Holtavörðu-
heiðarvegurinn við á árbakkanum að
vestan; þar fram frá eru líka langbeztu
og tryggustu vöðín á ánni. f>etta er
hin beinasta og torfæruminsta leið,
sem fengin verður, og er meira en und-
arlegt að nokkrum manni skuli detta
í hug að flytja póststöðvarnar frá slík-
um vegi, langt út úr allri réttri
stefnu.
Póstafgreiðslan hefir nú verið á Stað
meira en 20 ár og allir unað vel við.
Engar kvartanir hafa heyrst, hvorki
um staðinn, né afgreiðslumennina, og
það mun óhætt að fullyrða, að enn eru
engar þær misfellur á afgreiðslunni,
að ekki megi finna þeirra mörg dæmi
á öðrum afgreiðslustöðum. f>að mun
víðast mega finna eitthvað að, ef farið
er að leita. En það er sitt hvað, af-
greiðslumaður og afgreiðslustaður.
Skyldi að því koma að skifta þurfi
um mann — í þetta sinn vitum vér
enga ástæðu til þess —, þá sýndist
svo, sem því megi koma við öðru
vísi en að flytja póststöðvarnar með
stórkostnaði langt úr leið og almenn-
ingi til ógreiða og fynr það stofna
póstferðunum í óefni.
Á sumarmálum 1900.
Páll Ólaýsson Theódór ' Ólafsson
Prestsbakka. Borðeyri.
Jósep Jónsson, Melum.
Skarlats-sóttin.
Herra ritstjóri! Það hefir svo margt
verið rætt og ritað um hina svo kölluðu
skarlats-sótt þessa síðustu daga hér í Reykja-
vík, sem að mörgu leyti er ranghermt,
sérstaklega að því er snertir uppkomu
sóttarinnar i Höfnum, að eg finn ástæðu til
að gjöra nokkurar athugasemdir við það.
Það er sérstaklega í yðar heiðraðahlaði,
herra ritstjóri, að slíkt ranghermi um upp-
komu sóttarinnar hefir komið fram, og
saka eg yður ekki um það. Þér farið
auðvitað eftir sögusögn Gruðmundar hér-
aðslæknis Björnssonar, en hann aftnr eftir
sögusögn Lónakotsbóndans eins. Öðrum
er ekki hægt til að dreifa.
I 22. blaði »ísafoldar« er svo skýrt frá,
að föstudaginn 30. marz hafi drengurinn
frá Lónakoti komið suður að Kalmans-
tjörn., og að einn útgerðarmaðurinn þar
hafi þá verið búinn að vera veikur »af
hálsbólgu® l'/a viku, en verið þá á bata-
vegi, að á 3. degi, mánudaginn 2. april,
hafi Lónakotsdrengurinn veikst, að næsta
dag hafi annar drengur á Kalmanstjörn
veikst þar með sama hætti, og að pálma-
8unnudag(?) 8. april, hafi 2 börn bóndans
í Junkaragerði, næsta bæ við Kalmans-
tjörn, orðið veik.
Alt þetta er -meira og minna mishermt.
Sannleikurinn er þessi.
Lónakotsdrengurinn kom að Kalmans-
tjörn fimtudaginn 29. marz, er þegar orð-
inn lasinn morguninn eftir og verður al-
sóttveikur með hálsbólgu þegar um kvöldið
30. marz. Enginn maður hafði legið í
hálsbólgu 1 viku á Kalmanstjörn, þegar
drengurinn kom þangað. Heilsufarið á
Kalmanstjörn, eins og annarsstaðar i Höfn-
um, hafði allan marzmánuð verið mjög
gott, enginn orðið veikur þar á bæ nema
1 maður, af munnsviðf> með nokkurri bóigu
(stomatitis), og annar af þrota á nefi og í-
gerð í handlegg. Veikindin á þessum
mönnum voru um sama leyti og Lónakots-
drengurinn var þar. Hvergi annarsstaðar
í Höfnum var nokkur maður veikur um
þetta leyti
Mér er fullkunnugt um þetta, því að um
þetta leyti hafði eg af sérstökum ástæðum
stöðugar, stundnm daglegar, fregnir úr
Höfnunum.
Sonur bóndans á Kalmanstjörn veiktist
4 dögum — ekki einum degi, eins og ísa-
fold segir — eftir að Lónakotsdrengurinn
lagðist. Þetta hefi eg eftir móður drengs-
ins sjálfs. Drengurinn var að eins við rúm
2 daga.
Börnin í Junkaragerði veiktust ekki 8.
apríl, heldur 11. apríl, og ekki af háls-
bólgu, heldur kvefi. Laugardaginn fyrir
páska, 14. april, var þeim leyft á fætur,
af því að þau voru betri, en fyrst aðfara-
nótt páskadagsins veiktist annað — ekki
bæði — drengur 3 ára af hálsbólgu. Þrem
dögum seiuna, eða að kvöldi hins 17.,
skoðaði eg þennan dreng, og svo aftur á-
samt Jandlækni tæpum 5 dögum seinna. I
hvorugt skiftið voru merki til skarlatssótt-
ar á drengnum: Enginn roði, engin flögn-
un, engin hreistrun. •
Það, sem hér hefir sagt verið, virðist
ekki benda til þess, að þessi skarlats-sótt
hafi komið upp í Höfnunum. — Undirbún-
ingstimi skarlats-sóttar, sá tími, er iiður
frá því menn fá i sig sóttarefnið og til
þess er menn veikjast, er að jafnaði 4—7
dagar. — Það, að Lónakotsdrengurinn
veikist þegar daginn eftir að hann kem-
ur að Kalmanstjörn, virðist benda á, að
hann hafi ekki fengið sóttarefnið i sig þar,
heldur hafi verið búinn að fá það áður
en hann kom þangað.
Lónakotsbóndinn kvað hafa sagt frá því
að eg hafi skoðað drenginn, þegar hann
flutti hann frá Kalmanstjörn beim til sín.
A þessu fræðir héraðslæknir Guðm. Björns-
son landshöfðingja, ásamt fleiru, í bréfi, er
hann skrifar honum, og mér hefir verið
gefinn kostur á að kynna mér. Er af því
í bréfinu dregínn efi á, að eg þekki skar-
lats-sótt. Af því að eg, siðan eg nú kom
hingað til Reykjavíkur, hefi heyrt þetta
hjá fleiri en einum, finn eg ástæðu til að
lýsa því yfir, að að eg hefi áldrei dreng-
inn skoðað og mér hefir hann aldrei
verið sýndur. — Um ímyndanir Guðm.
Björnssonar um hitt, hversu vel eg sé að
mér í því að þekkja skarlats-sótt, hirði eg
lítið, en skal þó geta þess, að eg, auk
hinnar bóklegu kunnáttu, sem hverjum lækni
er nauðsynleg, hefi á tveim ferðum
minum til útlanda séð skarlats-sótt, bæði
1883 í Kaupmannahöfn og 1896 í Krist-
janiu i Noregi. Auk þess hefi eg sem hér-
aðslæknir með eigin augum séð 74 tilfelli
af öðrum sjúkdómi, sem er með mjög lík-
um einkennum og skariatssótt, en þó ann-
ars eðlis. Þessi sjúkdómur: rauðir hundar
með skarlats-sóttar-einkennum irubeola scar-
latinosa) gekk hér yfir árin 1888 og 1889,
og munu skýrslur landlæknis bera vott um,
að svo sé. Þennan sjúkdóm hefði eg þó
átt að kannast við í Höfnum, ef hann hefði
þar verið.
p. t. Reykjavik, 26, apr. 1900.
Þórður J. Thoroddsen.
V er zlunarfréttir
frá Khöfn 12. þ. m.: »Útlit með
fiskverð hér er gott. Sömuleiðis mun
ull verða í hærra verði en í fyrra.
Skinn hafa hækkað í verði síðan í
haust. Kaffi og sykur er í hækkandi
verði og yfir höfuð flestar útlendar
vörur.
Vegabætur og brúasmíði.
Af því að eg er sá, sem hefi staðið
fyrir smíði á brúm þeim, er gerðar
eru að umtalsefni í grein með þessari
fyrirsögn í 14. tbl. Isafoldar eftir
Guttorm Jónsson í Hjarðarholti, þá
finn eg mér skylt að minnast lítils
háttar á skoðanir hans, þar eð mér
finst þær geta orðið villandi fyrir þá,
sem ekki eru kunnugir, eða fyrir þá.
sem kynnu að takast á hendur að
smíða brýr, en geta ekki aflað sór
nægrar þekkingar úður.
Hann telar það galla á brúnni yfir
Haukadalsá, að sperrurnar liggi ekki á
þrepi, þar sem þær koma að stöplun-
um, og ráðleggur að tengja endann á
þeim með járnum við brúartréu.
|>etta er óþarfi, því að flestum mun
skiljast það, að allar brýr leiti helzt
niður um miðjuna, en til þess að varna
því, og til þess að briiin geti borið
þunga, eru sperrur reistar við hlið brú-
arinnar, sem spyrnast á í efri endann;
þar liggja á þeim uppihöld úr sterk-
um járnstöngum, sem ná niður úr tré,
er lagt er þvert undir bráná. Sperr-
um þessum er fest við aðal-brúartrén
með mjög sterkum skrúfuðum járn-
teinum nálægt stöplunum; nú þegar
þunginn á brúnni liggur á efri enda
sperranna, þá er auðskilið, að spyrni-
aflið verður beint út frá brúnni, af
því að þær eru festar nálægt neðri
enda við aðal-brúartrén, sem liggja of-
an á stöplunum; beri svo til, að brúin
svigni niður um miðjuna meira en til
er ætlast, þá er það auðskilið, að neðri
endi sperrunnar vill leita út og upp á
við, en ekki niður á við. ^>að er og
því til fyrirstöðu, að sperran leiti nið-
ur með stöplunum, að þeir hallast frá
brúnni um sem svarar 1 á móti 10;
er því bilið milli þeirra þeim mun
styttra að neðan en ofan.
|>á minnist höf. á brúna yfir Hvítá
í Borgarfirði á Kláffossi og telur það
galla, að neðri endi á sperrunum nær
lítið eitt inn í stöplana.
Orsök þess, að eg hafði það svo, var
helzt sú, að mannvirkjafræðingur Si-
verson, sem mældi fyrst brúarstæðið á
Kláffossi og gjörði uppdrætti af stöpl-
um og vatnsopum, er áin átti að fara
í gegnum, vildi láta brýrnar vera 2,
aðra stvttri sunnan við Kláffoss, sem
hefði orðið oftast á þurru, nema þeg-
ar vöxtur kæmi í ána. Eftir þessum
mælingum og uppdráttum bað herra
landshöfðinginn mig að gjöra uppdrætti
og áætlanir af brúm. Uppdrættir þeir
eru enn til. En rétt áður en eg átti
að panta efni í brúna, varð sú breyt-
ing á, að afráðið var, að bafa að eins
eina brú, en nokkuru lengri heldur en
stærri brúin átti að vera eftir áætlun
Siversons.
|>egar eg kom svo upp eftir um sum-
arið með brú þessa (sem eg smíðaði í
Reykjavík), hitti eg Bjarna bónda á
Hurðarbaki, og sýndi hann mér, hvað
áin hefði farið hátt í miklum vatna-
vöxtum; virtist mér þá, að fyrirstað-
an á vatninu væri orðin mikil, bæði
af brúarstöplum og vegarhleðslu að
brúnni, þar sem hann sagði að áin
hefði farið yfir; réð eg þá af að festa
sem bezt sperrurnar í stöplana, til
þess að varna því að brúin skektíst
eða færi af, þótt nokkur vatnsþungi
legðist á hana. jþessi aðferð var þó
ekki ný, því bæði hafði eg séð líkan
útbúnað á brúm erlendis, þar sem eg
veitti því eftirtekt, og sömuleiðis á brú,
er Hovdenak lét gjöra hér á landi.
Og eg sé ekki eftir því, að eg hafði
það svona; því svo fór þegar á öðru
árí, eftir að brúin var lögð, að vatns-
opið reyndist of lítið. Hvítá óx þá
svo, að hún óð yfir báða brúarsporða
og ruddi burt vegarhleðslunni einmitt
þar, sem hún hafði farið yfii um áður.
Hefði eg ekki fest brúnni á þennan
hátt, að láta sperruendana ná 4 þum-
lunga inn í stöplana, — og var svo
gætilega frá þvígengið, að sperrugötin
í stöplunum voru látin flá niður ávið,
til þess að vatn stæði ekki þeim við
trésendann, og endarnir huldir asfalt-
pappa, — þá hefði brúin eflaust farið
af, þegar svona mikill og straumharð-
ur vatnsþungi lagðist á hana, og orð-
ið alveg ónýt.
Ef nú yrði áður en langt um íður
lögð brú við syðri enda þessarar brú-
ar, og tekin burtu vegarhleðsla sú, er
tálmar vatninu að komast þar áfram,
þá mætti, ef þess er þörf, taka burt
þá fáu þumlunga af sperrunum, sem
nú standa inn í stöplana, fylla holuna
með steini, og láta sperrurnar þá ná
að eins að stöplunum.
Reykjavík í aprílm, 1900.
Helyi Hclgason.
Frá útlöndum.
Engin tíðindi orðið með Bretum og
Búum frá því síðast fiéttiat (frá 12.
þ. m.) til þess er póstskip fór frá Skot-
landi, 18. þ. m. — síðasta vetrardag.
Ykt eða ósönn mun vera fréttin um
Búasigurinn 7. þ. m., sbr. síðasta bl.,
eins og hálfbúist var við.
Bretar að víggirða Bloemfontein, til
þess að þurfa ekki að festa þar of
mikið setulið, er meginherinn leggur
loks upp þaðan lengra áleiðis.
Búar höfðu haldið síðustu vikuna
talsverðri liðssveit af Bretum í herkví
við Wepener, þorp á austurjaðri lands-
ins, 16 mílur austur frá Bloemfontein,
og orðið þeim skeinuhættir þar, en
teknir að hopa frá, er síðast fréttist,
— segja ensk blöð.
J>eir hafa það lag nú orðið, Búar,
að leika lausum hala um landið á víð
og dreif í smásveitum, og veitast
skyndilega að fjandmönnum sínum f
ýmsum áttum, eins og þegar hviðu
lýstur yfir. þannig vaxin hlaup-
vígastyrjöld hefir oft gert ofurefli liðs
býsna-leikseigt.
Englendingar hafa kvatt heira einu
hershöfðingja sinn, Gatacre; þykir
hann hafa verið heldur slysinn. Sá
heitir Chermside, er við forustu tók
yfir hans herdeild.
Cronje hershöfðingja hafa Bretar
flutt til St. Helena og nær 1000 hans
manna.
Fyrir skömmu kom hingað til álf-
unnar sendinefnd frá Búum til fundar
við hershöfðingja stórveldanna að heita
á þá um að ganga í milli og stöðva
ófriðinn. Ætluðu fyrst á fund Rússa-
keisara í Pétursborg. Frá Berlín höfðu
þeir fengið bendingu um, að ekki væri
þeim til neins þar að koma.
Viktoría drotning enn í Dýflinni,
í bezta fagnaði af írum, og fá þeir
hrós fyrir, hve vel þeir kunni að gera
greinarmun stjórnmálaágreiningsins við
Englendinga, og hollustuskyldunnar
við hennar hátign.
Sonur hennar, prinzinn af Wales,
fekk 1300 samfagnaðarskeyti með rit-
síma daginn eftir að hann kom til
Khafnar, úr morðingjaklónum fBriiss-
el. |>au voru úr öllum heimsálfum.
Eitt átti að hafa verið frá Kriiger
forseta í Transvaal; en það var borið
aftur. Prinzinn bað stráknum vægð-
ar, þessum sem skaut á hann.
f>að er nú fullráðið, að í forseta
kjöri verði næst í Bandaríkjunum
(N-Am.), í haust, þeir McKinley, sein
nú er forseti, og Bryan, sá er við
hann þreytti síðast, úr liði sérvalds-