Ísafold - 15.09.1900, Blaðsíða 3

Ísafold - 15.09.1900, Blaðsíða 3
227 hreint og beint vit á að þegja, heldur en að kasta saur á mestu og heztu menn að ósekju. Annars munu flestir lesendur þess hlaðs vera farnir að sjá, að annar eins þvættingur ogdllmæli eins og það málgagn flytur er ekki kaupandi fyrir peninga. Traustið á Jjjóðinni. Þegar menn bjóSa sig fram til þing- mensku, gera þeir það vitanlega í því trausti, að þeir muni verða kosnir; þeir bera það traust til kjósendanna, að þeir muni ekki bregðast á kjördegi. Þannig er því að sjálfsögðu einnig farið með stjórnbótarfjendur, Vídalíns- liða og bankavalds-fylgifiska. Þeir byggja alla sigurvon sína á traustinu til þjóð- arinnar. Eti hvernig er þessu trausti farið? Hvernig geta þ e i r treyst því, að þjóðin muni velja þá fyrir fulltrúa? Alt þeirra traust er bygtá skilnings- leysi og þroskaleysi kjósendanna. Þeir treysta því, að kjósendurnir muni ekki skilja það, að hór er verið að hneppa þá á klafa peningavaldsins og girða fyrir allar þær framfarir, sem á nokkurn hátt koma í bága við yfirdrotnun einstakra auðmanna. Þeir treysta því, að þjóð- inni muni standa á sama, hvernig stjórn landsins er háttað, hvort hún gengst fyrir því, að koma velferðarmálum lands- ins í viðunanlegt horf, eða hún hirðir alls ekkert um slíkt. Þeir treysta því, að kjósendurnir muni láta sór á sama standa, hverjir á þingi sitja, hvort það eru menn, sem unna hag ættjarðar sinn- ar ekki síður er sjálfs sín og vilja þjóð- inni alt hið bezta, eða það eru gagris- lausir menn, eða fylgifiskar Vída- línsvaldsins. Þeir treysta því, að kjós- endurnir muni velja sér fulltrúa ekki af neinni sannfæringu í nokkuru máli, heldur að eins í greiðaskyni við einstaka menn, eða í von um lítilfjörlegan per- sónulegan hagnaö, sem þeim stendur til boða, ef þeir eru skósveinum peninga- valdsins hlýðnir og auðsveipnir. Þannig er því farið, traustinu, sem þessir menn bera til þjóðarinnar. Og sýnir þá þjóðin, að hún eigi þetta traust skilið? Það sýnir sig nú við kosning- arnar. Og sorglegt er það, alveg frá- munalega sorglegt fyrir alla þá, sem hafa haft nokkura trú á framförum og viðreisnarvon þjóðarinnar, að það kemur hvað eftir aunað 1 ljós, að hún á þanuig vaxið traust skilið. Afturhaldsliðið hefir nú fengið »Blod paa Tanden«, eins og Danskurinn segir. Það hefir sóð, hve mikið það má byggja á þroskaleysi þjóðarinnar; og hvað er þá náttúrlegra en að það haldi sinni stefnu áfram og hyggi til nýrra sigurvinninga? í þessu trausti er það, að það hefir nú færst í fang að bola þá síra Magnús á Torfastöðum og Sigurð búfræðing báða frá þingmensku í Árnessýslu, en koma að í staðinn einskisnýtum mönnum í þ á skuld. Og í þessu sama trausti ætlar það að róa að því öllum árum, að Gull- bringu- og Kjósarsýsla hafni báðum sín- nm fyrri þingmönnum og Birni kaupria. Kristjánssyni líka o. fl., en að í staðinn komi gersamlega fráleitir menn til þing- farar, einn eða fleiri. Það verður fróðlegt að vita, hvort Arnesingar og íbúar Kjósar- og Gull- bringusýslu eiga þetta traust skilið. En sýni það sig, að þeir eigi það skil- ið, þá sannast það, að »óhamingju ís- lands verður flest að vopni«. P e s s i m i s t i. Hannes Hafstein bæjarfógeti é ísafirði og sýalumaður, og nú orðinn alþingismaður, kom hingað í gær heiman að með hval- veiðamilliflutningaskipi (Barden). — Mun ætla að vera hér við jarðarför systur sinnar, frú Elfnar aál. Bjarna- son frá Stykkishólmi. Rosningahorfur i Árnessýslu. Vandaminna verk hafa naumast nokkurir kjósendur nokkurn tíma átt fyrir höndum en Árnesingar eiga á kjörfundi að Selfossi laugardaginn í næstu viku, — nema ef vera skvldu Borgfirðingar um daginn, svo sorglega laklega sem þeir leystu það af hendi, meiri hlutinn. Margt má finna að kosningu Reyk- víkinga og Isfirðinga, er senda sinn skrifstofuvaldsmanninn og stjórnarbót- aróvininn á þing hvorir. En það er ekki áðallega mannvalið, sem þeir hafa flaskað á. Annmarkarnir á þeirra kosningu eru annars kyns. Árnesingum bjóðast annars vegar stórnýtir og valinkunnir framfarmenn og stjórnarbótarvinir, þar sem eru þeir síra Magnús á Torfastöðum og Sigurður búfræðingur Sigurðsson. Síra Magnús orðlagður vitsmunamaður, mætavel máli farinn, mesti áhugamð- ur um alt það, er til almenningsheilla horfir, og sæmdarmaður í hvívetna. Sigurður búfræðingur að vísu líttreynd- ur við afskifti af þjóðmálum um fram það er haun hefir til þeirra lagt í rít- um, af mikið góðri greind og fjöl- breyttri þekkingu í sinni fræði, svo mikilsverð sem hún er og áríðandi fyrir aðalstétt landsins, bændurna, bú- stólpana. En það er mjög eðlilegt, þótt ekki sé mikla sögu af honum að segja að öðru leyti að svo komnu, jafn-ungum manni. Hitt er víst, að hann hefir fult traust og álit bæði sinna héraðsbúa og annara, er kynni hafa af honum, fyrir gætni og hygg- indi og alúðarmikinn framfarahug, auk hinnar ágætu sérþekkingar, sem fyr er á vikið. En hvað er hér í boði á móti, þar sem er ritstjóri þjóðólfs, eini (?) vænt- anlegi keppinautur þessara ágætis- manna við kosningu þá, er nú fer í hönd? — jpað er ein þokuhugmyndin, ein hin allra-algengasta allra þeirra óteljandi þokuhugmynda, sem vér eigum í lát- lausri baráttu við, að a 11 a r blaða- deilur, að minsta kosti þar sem rit- stjórarnir taka sjálfir til máls, séu persónulegar skammir þeirra í milli, ritaðar eingöngu til að svala persónu- legri óvild þeirra hvors til annars. Svo mögnuð er þessi vitleysa og al- geng, að vér höfum eigi alls fyrir löngu heyrt sæmilega greindan alþýðu- menn koma með þá tillögu í fullri al- vöru og jafnvel hreykinn af viturleik sínum, að þess konar ætti alt að prenta í viðaukablöðum — sem sé að vera ekki að láta kaupendur borga fyrir slíkt, sem þeim kæmi ekkert við! Vitaskuld eru þess kyns deilur til eða skammir, hvort sem menn vilja kalla það heldur. En þær eru marg- falt fágætari en látið er alment. í níu af tíu dæmum, þar sem talað er býsna- alment um »persónulegheit« og per- sónulegar skammir meðal blaða nanna, er m á 1 i ð umtalsefnið, en ekki maður- inn, þótt óhjákvæmilegt sé manninn að nefna og þá um Jeið auðvitað að- finsluverð afskifti hans af málinu. Um þetta blað skjótum vér því nú óhræddir undir dóm allra skynbærra, óvilhallra manna, hvort þar er eigi á- v a 11 m á 1 i ð í fyrirrúmi fyrir m a n n- i n u m, hver sem í hiut á og hvernig sem á stendur. f> e i r trúa oss því til þess og skilja það, að það er alls ekki af persónu- legum kala til þessa þingmannsefnis, ritstjóra þjóðólfs, að vér leggjum ein- dregið á móti kosningu hans á þing. Vér getum vel unt honutn allra heims- ins gæða, 6márra og stórra, að svo miklu leyti sem þau koma ekki í bág við almenningsheill. En telji hann það með heimsins gæðum, að komast á þing, — og á því virðist því miður enginn vafi geta leikið —, þá er það óhjákvæmileg skylda vor við land og lýð, að reyna að afstýra því. |>að er ólíkt um hann og aðra ó- reynda þingmenn, að hann hefir, þótt aldrei hafi á þingi setið, haft all-lengi töluverð afskifti af þjóðmálum frammi fyrir almenningi, en gert það á þann hátt, að jafnvel hans vildustu vinir segja: hamingjan forði oss frá að fá hann á þing. Svo er það grandvart, að nokkur ættjarðarvinur með nokk- urri hugsun og þekkingu á því, bvað til þess þarf að vera nýtur þingmaður, geti látið sér detta í hug að óska eftir honum á þing. þetta eru fráleitt sjálfskapavíti nema að nokkuru leyti í hæsta lagi. Manninum er af forsjóninni slíkra hæfileika varnað gersamlega. Fyrir nokkrum vikum lögðum vér þá spurningu fyrir hans nánustu vini og kunningja, hvort þeir treystu sér til að færa nokkurar minstu líkur fyrir • því, að sá maður mundi nokkurn tíma gera nokkurt minsta gagn í nokkuru máli á þingi — hvort þ e i r treysti honum einu sinni til að styðja aftur- haldsstefnuna þar, svo einlæglega sem hann fylgir henni, öðru vísi en að eins með atkvæði sínu? þessari spurningu hefir enginn þeirra treyst sér til að svara að svo stöddu og treysta sér auðvitað aldrei til þess. 1 orði kveðnu að minsta kosti er eitt mikilsvert þingmál honum talsvert áhugamál. J>að er stjórnarskrármálið. | En hvernig hefir framkoman verið þar? Henni var lýst í sumar í öðru blaði á þessa leið: »Hanu byrjaði ritstjórn sína með því árið 1892, að andæfa »benedizkunni«, og hallaðist þá fremur að miðluninni frá ’89, eða þó helzt að einhverjuóákveðnu, sem hann eigi gat lýst, af því að óvíst var þá, hvar meiri hlutinn yrði! En þegar hann svo á þinginu 1893 sá, hvar meiri hlutinn varð í það skifti, þá snerist hann einnig að »benedizkunni« þegar í stað, því að þar sem fjöldinn var, þar vildi hann víst vera. En svo kom alþingi 1897, er »bene- dizkan« var eigi nefnd, og snerist þá þessi stefnufasti(!) ritstjóri einnig óðara frá henni, og hugðist nú að styðja sig við »ríkisráðsfleyginn!« Og þegar »fleygurinn« reyndist svo uppslitinu á sfðasta þingi, að af honum var eigi frekari stuðnings að vænta, varpaði hann honum einnig að vörmu spori frá sór, og skrifaði þá um þing- lokin þessa annálsverðu vandræðagrein, þar sem hann hallaðist að tillögum þeirra Arnljóts og Boga, um aukningu ábyrgðarlausa landshöfðingj avaldsins! Og nú sýnist hann aftur í svip, eftir alla þessa útúrdúra, vera farinn að hall- ast að »benedizkunni«, af því að þing- málafundarályktanir í Þingeyjarsýslu hafa nýskeð gongið í þá átt. En hvað lengi sú nýja hnattstaðan hjá »Þjóðólfi« varir, er ekki lýðum ljóst, og sízt af öllum ritsjóra hans sjálfum. Það er nú ómögulegt annað en að ristjóri »Þjóðólfs« sjái, að þjóðin veit alt þetta, og sér því glögt, hve a f a r- stefnulaus, ósjálfstæð, ó- djörf og ósönn öll ritstjórn hans er«. Vér segjum engan veginn það blað, |>jóðvilj., óhlutdrægt í hans garð. En laus er þessi klausa, þessi lýsing, við öll illmæli, og kannast munu þeir, sem veitt hafa því máli eftirtekt, fyllilega við, að hún sé yfirleitt rétt og áreiðanleg. Nú upp á síðkastið virðist hann vera algerlega á bandi með Vídalín og »hinu sameinaða peningavaldi*. það leynir sér ekki á hinum svæsnu, 6vo nefndu varnargreinum fyrir afskifti þeirra Zöllners og Vídalíns, af fjár- markaðsvonum landsmanna. Og s-'.ma ber framkoma hans með sér í kosn- ingabaráttunni hér í Reykjavík, eins og henni var nú snoturlega farið frá bankastjóraliðsins hálfu; — þótt aldrei lyki hann upp munni á málfundum. þ>ví segjurc vér það, að hafi nokk- urt kjördæmi nokkurn tíma átt úr óvöndu að ráða um kjörfylgi, þá eru það Árnesingar núna. Sigling Pimtudag 6. þ. mán. kom 9konnorta August (78, Drejo) til H. Th. A. Thomsens-verzlunar með saltfarm frá Liverpool. Daginn eftir, 7., kom skonnorta Ragnheiður (73, Bornelykke) til verzl. Nýhöfn með steinolíu o. fl. frá Liver- pool. |>á kom í gær gufusk. Alf (196, Eorland) til Th. Thorsteinsson og G. Zoega með kolafarm frá Leith? Misprentað i síðasta 1)1. í atkvæ'öatiiln við kosninguna í Borgarfirð'i 8. þ. mán.: 180 og 167 atkv. i stað að eins 86 og 67. Þá vantaði og köfimdarmerkið Þ. undir eftirmælin um Ásbjörn Olafsson. Kjöt ~ fæst daglegaíverzlun Jóns |>órð- a r s o n a r. Verð : 0,18—0,20 pr. pd. Hvergi i Reykjavík eins mikið úrval af alls konar úrum, klukkum, gullstássi, úrkeðjum (0,65—25 kr.), armbringum handkringum, hálsmenum, kapselum, slipsis- nælum, brjóstnælum og kjólanælum og m. fl. Kikirar, margskonar hljóðfæri, veiðarfæri og SINGERS-STÁL-SAUMAVÉLAR. |*étur Hjaltested. Húskennari óskast í kaupstað á Norð- urlandi hjá ágætu fólki, reglusamur vel að sér i sönglist, dönsku og ensku, auk al- mennra kenslugreina. Semja má við sira Jón Helgason prestaskólakennara. ÞRIEIN og dugleg innistúlka getur fengið vist nú þegar. Ritstj. vísar á. Tvö loftherbergi fást til leigu á Lauf- ásstig 39, með nokkrum húsgögnum og rúmstæði. Undirrituð selur gott og ódýrt fæði. J úlia Norðfjörð, Grjótag. 5. GULRÓFUR fást keyptar á Klapparstig nr. 10. íslenzk umboðsverzlun einungis fyrir kaupmenn. Beztu innkaup á öllum útlendum vörum og sala á öllum islenzkum vörum. Glöggir reikningar, fljót af- greiðsla. JAK0B GUNNLÖGSS0N. Kjöhenhavn K. Niéls Juelsgade 14. Teikningaskólinii. feir sem hugsa til þess að njóta tilsagnar hjá mér í teikning á kom- andi vetri, eru vinsamlega beðnir að gera svo vel að koma heim til mín í Glasgow 16. og 17. þessa mánaðar frá kl. 4—6 e. m. til að innskrifa sig. Inntökugjald fyrir alt tfmabilið 8 kr. sem greiðist við inntökuna. Stefán Eirílcsson.

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.