Ísafold - 26.09.1900, Qupperneq 3

235
Fráleitt er þörf á að geta þess, að
mörgum og merkilegum atriðum úr
bók Kidós hefir verið slept í þessum
greinum, sem nú eru á enda. þær
eru sem sé alls ekki þýðing, heldur
ágrip að eins; enginn kafli hefir
verið þýddur, engin blaðsíða í bokinni,
ekki nema örfáar málsgreinar. Ann-
ars hefði þetta orðið alt of langt mál
fyrir ísafold. Bn aðal hugsunarþráð-
urinn í bókinni vonum vér að verði
lesendum vorum skiljanlegur af því,
er nú hefir verið sagt. *
Druknun.
Tveir menn druknuðu á Borgarfirði
í aftökunum aðfaranótt föstudagsins 21.
þ. mán. Þeir voru á flutningaskipi,
er gufubátur barónsins á Hvítárvöllum,
»Hvítá«, hafði aftan í upp eftir þangað
héðan, hlöðnu vistum o. fl., þar á með-
al 50 skpd. af kolurn, alls nál. 1000
kr. virði. Skipið sleit frá gufubátuum
fyrir utan Borgareyjar á fimtudags-
kvöldið í myrkri og ofviðri. Gufubát-
urinn forðaði sér inn fyrir eyjarnar og
hafðist þar við í skjóli þeirra um nótt-
ina. Flutningaskipið hafði lagst við
stjóra, en hefir slitnað upp um nóttina;
því daginn eftir fanst það rekið hinu-
megin fjarðar á hvolfi og mannlaust.
Þeir, sem druknuðu, voru háðir hér úr
bænum, og hétu Jóhannes Krist-
j á n s s o n, ættaður úr Garðahverfi, fyr-
irvinna hjá farlama móður sinni, og
Guðmundur Björnsson, kvænt-
ur maður, er lætur eftir sig ekkju og
1 barn. Þeir voru báðir ungir menn
og vaskir.
Botnvörpungur,
sem getið var um daginn að Heim-
dallur hafði höndlað (annar af tveim-
ur) og þrætti fyrir brot sitt, varð feg-
inn að játa það á endanum; hafði það
eitt fyrir heimsku sína, aðsektin varð
hærri miklu en ella mundi, 90 pd.
sterling, en afli og veiðarfæri gert upp-
tækt. það var Kristján Bjarnason
kapteinn, er kært hafði botnverpinga
þessa hvorutveggja og gekk vel og
vasklega fram í að koma þeim undir
manna hendur. Hann miðaðí afstöðu
þeirra og tjáði herskipinu, er brá þeg-
ar við suður og mældi eftir því fjar-
lægðina frá landi, úti fyrir Keflavík.
Hafði sökudólgur þessi, sem þrætti, —
skipið heitir Forward (407, H.)—ver-
ið að eins J/4 mílu frá landi, eða x/2
mílu nær en hann mátti vera. Laug
skipstjóri fyrst til 1 réttarprófinu, að
hann hefði verið þann dag og stund
3 mílur norður af Garðskaga eða þar
um bil.
Hitt skipið hét Doris (464, H.). það
hlaut 75 punda sekt, og veiðarfæri
upptæk gerð, en afli ekki, með því að
ekki sannaðist, að hann hefði veiddur
verið í landhelgi.
Ekki lágu færri en 17 botnverping-
ar á Keflavíkurhöfn daginn, sem Heim-
dallur sótti þessa tvo sökudólga suður.
|>að var einn illviðrisdagÍDn, 21. þ.
mán.
Póstgufuskip Vesta
kom loks sunnudagsmorgun 23. þ.
mán. HafSi verið nær 3£ sólarhring
(81 kl.stundir) á leiðinni hingað frá
Vestmanneyjum, í stað 10—12 stunda.
Lenti í versta ofviðrinu og var jafnvel
hætt komin.
Með skipinu kom frá Khöfn dr. B.
M. Ólsen rektor, Morten Hansen skóla-
stjóri og Sigurður Sigurðsson kenuari
frá Mýrarhúsum; þeir M. H. og S. S.
höfðu verið á kennarafundi í Kristjaníu
og brugðið sér þaðan norður í Niðarós.
— Af Austfjörðum kom með skipinu
dýralæknir Magnús Einarsson, og frá
Vestmanneyjum Magnús Jónsson sýslu-
maður.
Gufuskip Vendsyssel
frá »hinu sameinaða gufskipafélagi*
kom hingað í gær frá Khöfn og Skot-
landi, aukaferð eftir Spánarfiski, eins
og Tejo í fyrra. Fór samdægurs vest-
ur á Isafjörð. Kemur hingað viku af
októbermán. og heldur þá til Liv9r-
pool.
-----$ ^ $------
Yendetta.
Eftir
Areliibald Clavering Gunter.
Danella greifi tekur ungfrúrnar út
úr vagninum og segir við Marínu:
»Verið þér nú hugrakkar, ma belle.
Á morgun kemur brúðguminn. Á
morgun skulum við fá yður Monsieur
Anstruther f hendur að Korsíku-sið.
Á morgun! Á morgun!« Svo hverfur
Mússó Danella út í myrkrið, og syng-
ur vísu með fjörugu viðkvæði.
þ>jónar Paoli-ættarinnar taka ung-
frúnum virðulega, en sýna Marínu
ekki þá ástúð, sem Bnid hafði búist
við, að þeir mundu í frarami hafa við
hina ungu húsfrú sína eftir svo langa
fjarveru og eins og nú var ástatt fyr-
ir henni.
Allir eru þeir í Korsíku-búningi og
lýsa ungfrúnum inn í húsið með log-
andi kyndlum.
»Bn hvað þessi viðhöfn er fornald-
arlegL segir fröken Anstruther, ornar
sér á höndum við brakandi brenni-
bútana á arninum og svipast um í
lágu herberginu; gluggarnir eru litlir
og fyrir þeim er einkennilegar járn-
grindur.
Marína stendur langt frá ljósinu og
stappar með fætinum litla í eikargólf-
ið. Varirnar titra og henni vöknar
um augu. Hún hugsar með sjálfri
sér: «Enginn þeirra kysti á höndina
á mér, né sagði mig velkomna beim;
enginn af kvenfólkinu kysti mig á enn-
ið. Og fóstra mín var ekki einu sinni
viðstödd. Ó, guð minn góður« !
Enid hefir svo margt nýtt að sjá,
að hún tekur ekki eftir geðshræring-
um vinkonu sinnar, og segir alt í einu:
»Hvaða einstaklega hefirðu fallega
mynd þarna!« og bendir á sömu lit-
myndina sem Barnes hafði séð, þegar
hann kom þangað. »En þetta er þá
þú sjálf! svona verðurðu á morgun.
»Bíður«, — en hvað það stendur vel
heima! f>ú bíður Edvins«.
»Nei«, svarar Marína, »eg bíð bróð-
ur míns. Eg þoli ekki að horfa á
þessa mynd. Eg var búin að gleyma
því, að hún var hér. Horfðu ekki á
hana lengur!« Hún dregur fyrir
myndina tjöldin, sem utan með henni
eru, svo ekkert sést lengur af henni.
»Eg skal segja þér sögu Antóníós ein-
hvern tíma, þegar við erum komnar
til Englands, komnir langt burt frá
öllu, sem á hann minnir. Nú máttu
ekki biðja mig um það ! — — f>ú
ert þreytt; á eg að vísa þér inn í her-
bergið þitt ? Eg-----eg þarf sjálf að
hvíla mig — brúður bróður þínsverð-
ur að vera svo ásýndum á rnorgun, að
hún sé samboðin þeirri hamingju, sem
hún á í vændum«.
f>ær hafa nú verið lengi á ferli, og
Enid kannast við það að hún sé þreytt.
Marína fer með henni sjálf inn svefn-
herbergið hennar, kyssir hana og seg-
ir: »Systir mín, biddu guð að hjálpa
mér til þess að gera bróður þinn að
lánsmanni*.
Stúlkurnar skilja og Marína fer inn
í sitt herbergi. Hún hefir reynt að
stilla sig, meðan gestur hennar vár
viðstaddur, en nú gefur hún tilfinn-
ingum sínum lausan tauminn. »f>au
dirfast að smána mig í mínu eigin húsi.
hrakmennin þau arna!« segir hún. Svo
hringir hún og Tómassó kemur inn.
•Hvers vegna var ekki Jsóla, kona
þín og fóstra mín, hér viðstödd til
að segja mig velkomna heim, eins og
hún er vön ?« spyr hún með grátstaf
1 kverkunum. »Eg krefst engrar ást-
úðar af vanþakklátu fólki; en eg krefst
þess, að mér sé þjónusta veitt af þeim
sem fá hjá mér fæði og kaup. Láttu
konuna þína koma hingað, svo hún
geti hjálpað mér«.
Karlinn lítur ó hana með rauna-
svip og ávítunar og svarar:
»f>að get eg ekki. Isóla hefir feng-
ið vitneskju um, að þú ætlir að gift-
ast manni, sem tilheyrir sömu þjóð-
ínni eins og morðingi Antóníós. Hún
fóstraði Antóníó. Hún er nú komin
upp í fjöllm, til þess að varast öll
harðyrði við þig. Signor Danells hef-
ir sent hingað franska herbergismey,
sem á að koma í hennar stað. Viltu
láta hana koma inn ?«
Við þessí orð verður Marína náföl.
»Nei«, hrópar hún hástöfum, »hún skal
ekki hingað koma, og þú, Tómassó,
skalt ekki heldur koma fyrir augu
mér, fyr en þú minnist þess, að þótt
aldrei nema þú sért fóstri minn, þá
er eg þó húsfreyja þín!«
En þegar Tómassó er farinn út frá
henni og hún er orðin ein eftir, taut-
ar hún fyrir munni sér:
»Fóstra mín vill ekki lýsa yfir mér
blessun sinDÍ á brúðkaupsdegi mínum
— bún er tiúin héðan, af því að eg
hefi gleymt eiði mínum! Antóníó
talar til mín fyrir munn minna gömlu
þjóna. Alt þetta heimili, þar sem við
lékum okkur saman, hrópar til mín:
f>ú gleymir glæpnum, sem drýgðurvar
gegn honum! f>etta gerir þú — sem
ert af Paoli-ættinni. Nei — þú ert
ekki einu sinni Korsíku-kona!«
Alt, sem umhverfis hana er, hrópar
til hennar, að hefnd sé réttlátt verk.
Og hún varpar sér hágrátándi niður
við rúmið sitt.
Og þetta er kveldinu fyrír þann dag,
sem á að verða mestur sæludagurinn
á allri hennar æfi.
Tuttugasti og annar kapítuii.
í kvöld er eg Korsíku kona.
Sólin er komin hátt á loft morgun-
inn eftir, þegar frk. Anstruther fer
að geispa langan geispa og vaknar
því næst svo vel, að hún verður þess
vör, að það eru kossar Marínu, sem
hafa vakið hana.
»Flýttu þér, Enid!« segir brúðurin.
»Nú máttu ekki sofa lengur í dag!
Bósíta á að færa þig í þjóðbúninginn
og breyta þér 1 Korsíku-konu. I öll-
um lifandi bænum flýttu þér! Eg fer
nú til þess að taka á móti Danellu;
hann á að ganga mér í föður stað við
hjónavígsluna«.
Hálfri stundu síðar kemur Enid
stökkvandi inn í herbergi Marínu og
dregur hana með sér út í súlnagöngin.
f>aðan sjá þær Danellu greifa koma
ríðandi, í Korsíku-búningi frá hvirfli
til ilja, með arnarfjaðrir í hattinum.
Nokkurir ungir Korsíku-aðalsmenn í
viðhafnarbúningi eyjaskeggja eru með
honum.
Bétt á eftir heyrast köll mikil og
flokkur af geitasmölum frá beitilöndum
greifans á Monte Botondo koma upp
eftir trjágöngunum; allir eru þeir í
skinnfötum og með tvíhleypur. Á eft-
ir þeim kemurghelmingurinn af fólk-
inu í Bócognanó-sveitinni. Allur þessi
mannsöfnuður á að fylgja brúðurinni
til heimilis brúðgumans. f>vl að þenn-
an dag á brúðguminn að hafa eignar-
rétt yfir húsi greifans; annars færi
brúðkaupið ekki fram eftir réttri Kor-
slku-tízku.
Korsíku-hestar eru teymdir til ung-
friinna; beizlin og söðlarnir eru skreytt-
ir myrtusblómum og rósaborðum.
Um landbúnað.
Eftir
S i g u r 8 búfræSing SigurSsson
frá DraflastöSum.
I.
Nú er algengt orSið, að kvarta um
það í ræðum og ritum, að búskapurinn
svari eigi kostnaði, og að kjör bænda
fari sí-versnandi. Fyrir þessu eru svo
raktar ýmsar ástæður, sem eigi er til-
ætlun mín að fara að telja upp.
Flestir eru þeirrar skoðunar, að þær
séu réttar, og ef svo er, virðist öll á-
stæða til, að leita eftir orsökunum. —
Er það búskaparlagi bænda að kenna,
að svo er komið? Eða er það að nokkuru
leyti fyrir aðgerðaleysi þings og stjórnarf
ESa er í þriðja lagi engin leið aS því,
að búskapur geti svarað kostnaSi á ís
landi, ef rétt er farið?
Eg ætla í eftirfarandi línum að at-
huga, á hverju búskapurinn byggist, og
hvað gjört hefir veriS til umbóta hverri
einstakri grein hans á síðari árum, og
fleira er aS þessu lýtur. Eu þess verð-
ur aS geta, aS eg miða ummæli mín
einkum við Þingeyjarsýslu og Eyjafjarðar,
því að þar þekki eg bezt til.
ÁburSuriun er skilyrði þess, að bænd-
ur geti stundað grasrækt og garðrækt,
og er því búskapurinn mikið undir því
kominn, aS hann sé vel hirtur og hag-
anlega notaður. Því er sagt: »Sýndu
mér, hvernig þú fer með áburð þinn, og
þá get eg sagt þór, hver búmaður þú
ert«.
Meðferð áburSarins er mjög ábótavant
hjá oss, enda hefir lítið verið gjört til
að bæta hana (á síðari árum); óvíða eru
áburðarhús, þar sem hægt sé að geyma
áburðinn, en þau eru þó mjög nauð-
synleg. í fjósunum eru flórarnir sjald-
an svo vel gjörðir, að þeir haldi þvag-
inu, og í þá er eigi borið nægilega, til
þess að þurka þaS alt app. Svo er
áburðurinn borinn út og lagður upp í
ólögulega hauga, þar sem vatn, loft,
hiti og frost á hægt meS að leika um
hann og sundurleysa hin dýrustu efni,
sem í honum eru; renua þau svo annaS-
hvort burt meS ritninga-vatninu, eða
rjúka upp í loftið. Eigi mun of hátt
metið, þótt ráð só fyrir gjört, að l/4—1/(>
af þeim jurta-næringarefnum, sem eru
í áburðinum, fari forgörSum. Það sam-
svarar því, aS '/g af þvaginu glatist.
Hversu mikið tjón þetta er fyrir landið
alt, er eigi hægt að segja með neinni
vissu, en nokkra áætlun má gjöra um
það, með því að reikna, hve mikinn a-
burð só hægt að framleiða í landinu,
og meta hann til fjár.
Fyrst er þá aS meta kúamykjuna;
hún er víðast aðal-áburSurinn. Talið er,
að fyrir hvert pund af því efni, sem
nautpeningi er gefið, fáist Sl/2—4 pund
af áburði, þvagi og mykju samanlögðu.
Nú er taliS í Stjórnartíð., að árið 1897
hafi heyjast á öllu landinu 497,666
hestar af töSu, sem ætla má aS mest
hafi veriS gefin nautpeningi. Nú er
töðuhesturinn talinn 160 pund og verð-
ur þetta þá 79,626,560 pund, en ætla
má, að 1 töðunni só 15°/0 af vatni eða alls
11,943,984 pund, og verða þá eftir
67,682,576 pd. af þurru efni. Þetta
margfaldað með 3,8 gjörir: 257,193,789
pund, sem ætti aS vera sá áburður, sem
hægt er að fá undan nautpeningi, áður
en hann er blandaður öðrum efnum. —
Ef þetta er talið 1 »hestum« og hver
hestur af áburði 200 pund, verSur það
1,285,969 hestar, eSa 63 hestar að meS-
altali fyrir hvern nautgrip, sem er á
landinu, að kálfum frádregnum.
Deila má um, hvers virði allur þossi
áburður er. NorSmenn telja einn hest
af mykju 50 aura virði, en eg ætla eigi
aS meta hann nema á 25 aura, og eftir
þvl ætti öll kúamykja vor að vera
326,389 króna virði. Ef svo er, að */4
hluti hennar fari til ónýtis, höfum vór
árið 1897 meS því mist rúmra 80,000