Ísafold - 21.11.1900, Blaðsíða 3

283
sonar, áttu að verða samferða m'a-
dómnumi; og þó að prettast væri um
það, er til kom, þá tókst þó ekki að
afstýra því, að svörin (J. Ól.) kæm-
ist fyrir almenningssjónir jafnsnemma.
Lækning þessi hreif þá í svip, þótt ó-
trúlegt mætti virðast; þvl að ekki varð
árangurinn af fundarhaldinu glæsilegri
en það frá almennu sjónarmiði, að
f y r i r fundinn hafði hann (rektor)
einn mann með sér, er aðhylst hafði
stafsetning hans, en — misti hann
þar! Hann gekk í lið með Blaðasam-
þyktarmönnum og hefir fylgt þeirra
stafsetning síðan. Sannaðist þar það,
sem segir frá um Tordenskjold ein-
hvern tíma, er hann var nauðulega
staddur, að hann hafði einn mann
með sér og sá — grót! Og enginn
veit til, að vísdómurinn prentaði hafi
haft meiri eða betri árangur. Eng-
inn veit dæmi þess, að nokkur mað-
ur hafi aíðan orðið rektors-trúar í staf-
setningarmálinu. En hinum fjölgað
ár frá ári, er Blaðam.stafsetninguna
hafa aðhylst. Samt sem áður hafði
fyrnefnt #meðal« æskileg áhrif á heilsu
rektors í bráðina. Hann h é 11 sig
hafa staðið sig eins og hetja; það
sögðu og skóveinar hans honum, —
og það var nóg.
En það fór líkt um þá heilsubót og
Bramalífselixír-menn kvarta oft um:
kvillinn tekur sig upp afcur, áður
langt um líður, og þá öllu verri.
Eins og ganga mátti að vísu fyrir
fram, hafði útkoma Stafsetningarorð-
bókarinnar í haust hin verstu áhrif á
heilsu rektors í þessari grein. Hann
fekk enn verri hviðu en í hitt eð fyrra
og hefir ekki á heilum sór tekið síð-
an. Vanheilsan hefir komið sérstak-
lega fram í óviðráðanlegri löngun til
að hafa rit þetta og höfund þess
milli tanna sér öllum stundum, hvar
sem hann hefir verið staddur og hvern-
ig sem á hefir staðið, úti og inni,
nótt og dag. Hann hefir rétt að eins
gefið öér tíma til að vera í þessum
2—3 kenslustundum, sem hann hefir
á dag í skólanum, og þó sjálfsagt ann-
ars hugar. IJtan þessa vita menn
eigi til að hann hafi verið mönnum
sinnandi fyrir þessu. Til dæmis að
taka varð einhverjum mesta spektar-
manni í bænum, sem ekki vissi glögt,
hvernig ástatt var fyrir honum (rektor),
það á eitt kveld í klúbbnum, að biðja
hann að hætta þessum fíflalátum;
hann varaði sig ekki á, að þetta væri
ekki sjálfrátt. Út í frá hefir van-
heilsa þessi einkum lýst sér í auglýs
ingu þeirri, er birtist frá honum
i málgagninu ónefnda í öndverðum
þessum mánuði og bakaði honum
hina mergjuðu ofanígjöf í Isafold 3.
þ- m. frá 2 samkennurum hans; því
þeim hefir þá eigi verið ljóst orðið, að
þetta væri ekki sjálfrátt fyrir mannin-
um. Loks mun einhverjum kunningj-
um hans hafa hugkvæmst sama ráðið
sem í hitt eð fyrra: að lofa honum
»að létta á séri á málfundi, er þeir
létu hann svo stofna tii í gærkveldi í
leikhúsi W. Ó. Br., en höfðu þá varúð
við nú, sem rétt var, að sjá um, að
ekki væri þar verið með nein mót-
mæli, með því að svo þurfti að líta
út, ef lækningin skyldi duga, sem hann
ætti þar glæsilegum sigri að hrósa.
Aðalhöf. orðbókarinnar mátti ganga
að vísu um, að ekki færi að sækja
slfkan málfund, eftir fyrnefnda aug-
lýsingu rektors, — en þeir Pálmi
Pálsson og G. T. Zoega höfðu lýst
því yfir löngu óður, að þeir kæmualls
eigi, og Jóni Ólafssyni, er hafði reynst
heldur tannhvass á fyrri fundinum,
var slept að bjóða, svona í laumi;
hinum var boðið eigi að síður, með
því að svo þurfti að líta út, sem garp-
urinn hefði skorað þá á hólm, en þeir
eigi haft áræði til að koma. Til frek-
ari tryggingar var svo smalað á fund-
inn töluverðum hóp af vinumogkunn-
ingjum hinnar sjúku hetju og svo um
búið með boðsbrófunum, að aðrir kæmu
eigi, og fengnir aukreitis um 20 skóla-
piltar á fundinn til að klappa. En til
þess að ekki bæri á neinum látalátum
eða uppgerð, ritaði höf. orðbókarinnar
rektor svo látandi
opið bréf:
f>ér hafið, hr. rektor, látið svo lítið
að bjóða mér á fund, er þér hafið
stofnað til í (leik)»húsi kaupmans(!)
W. O. Breiðfjörðsi í kveld til »að hlíða(!)
á og taka þótt í umræðum# út a£ uý-
útkominni Stafsetnmgarorðbók minni.
Eftir því sem á undan er gengið,
sérstaklega auglýsing yðar í ónefndu
málgagni í öndverðum þ. mán., getur
yður naumast verið alvara að búast
við, áð eg eða aðrir, er unníð hafa að
þessari bók, fari að eiga málfundi við
yður um hana. Eg te) yður meiri
vitmann og j a f n-v e 1 meiri taktmann
en svo, þrátt fyrir áminsta auglýsing,
að þetta boð yðar geti verið gert öðru
vísi en til málamynda, sjálfsagt aðal-
lega til að fiagga með eftir á.
*En þótt það væri í alvöru gert, þá
mundi mér samt sem áður eigi koma
til hugar að sinna því. þessi fyrir-
hugaða 1 e i k-húss-»forestilling« yðar í
kveld er sem sé, að eg hygg, ekki ann-
að en #Generalpr0ve« á því, sem þér eruð
nú búnir að æfa yður á fullar 7—8 vik-
ur samfleytt, frá því er bókin kom út,
frumrni fyrir hverjum, sem á hefir
viljað hlýða, æðri og lægri, úti sem
inni, nótt sem nýtan dag, eg held
nærri því bæði í vöku og svefni, og
mér sem öðrum bæjarmönnum er því
nokkurn veginn kunnugt orðið, — með
allri þess djúpsettu, hlutdrægnislausu
vísindamensku, frábærri fyndni og öðr-
um listmenskuyfirburðum, — mér af
greinilegri afspurn, en öðrum af sjón
og heyrn. Og tel eg mig geta varið
kveldinu öðruvísi betur en til að vera
við slíka »forestilling«. Eg gjöri og
ráð fyrir, að þér hafið í raun réttri
mesta áuægjuna af, að leika s o 1 o nú
sem fyr. Auk þess má nærri geta, að
»vísdómur« yðar muni eiga að birtast
á prenti von bráðara, ef til vill með
samskotum, eins og samkynja »pro-
dukt« eftir yður í hitt eð fyrra, og
gefst þ á kostur á að athuga það og
svara því, sem svara vert kynni þar
að vera í alvöru.
Reykjavik 20. nóv. 1900.
Bj'órn Jónsson.
Lækningatilraun þessi virðist hafa
gengið að óskum, í svip að minsta
kosti. Heima sótu ekki einungis allir,
sem orðabókina við eru riónir, heldur
fiestallir þeir bæjarmenn, sem Blaðam.-
stafsetninguna hafa aðhylst, til þess
að búa sem tryggilegast um, að ekki
gæti komið fram á fundinum nein
spillandi áhrif á sansa sjúklingsins.
Fundinn sóttu menn af öllum stéttum,
karlar og konur, allir eftir sérstaklegu
heimboði með nafni rektors sjálfs und-
ir, jafnt lærðir sem leikir, jafnt þeir,
sem sæmilegt vit hafa á staffræði, og
hinir, sem það hafa lítið sem ekkert,
fremur en á kínversku (svo sem eðli-
legt er, eftir stöðu þeirra), en hafandi
allir það sameiginlegt, að láta sér
einkarant um að náð yrði tilganginum
með fundarhaldinu. þeir klöppuðu og
klöppuðu sí og æ og létu sjúklinginn
ekki verða annars varan en að þeir
hlýddu hugfangnir á hvert orð, er af
bans mundi flaut fullar 2 stundir; en
haft dálítið skuggsýnt í salnum til
þess, að þeir, sem ætluðu alveg að
sálast í leiðindum, gæti laumast burt,
svo lítið bæri á, og urðu þeir raunar
æðimargir, sem ekki gátu af sér stað-
ið þá freistiugu eða treystu sér ekki
til að leyna til hlítar geispunum.
Stórmikil vínsölutakmörkun.
Forstjóri hinnar gömlu og velmetnu
verzlunar Örum & Wulffs á Húsavík,
herra þórður Guðjohnsen, ritar ísa-
fold sem hér segir:
»1 tilefni af áskorunum, sem mér
hafa verið sendar víðs vegar að úr
Suður-þtngeyjarsýslu, um, að eg styddi
að því, að verzlun Órum & Wulffs á
Húsavík hætti framvegis allri áfengis-
sölu, er mér sönn ánægja að geta
auglýst almenningi, að þessu erindi
var tekið ljúflega af yfirstjórn verzl-
unarinnar í Kauproannahöfn og að
hún hefir nú ráðið af, að leysa ekki
leyfi til ófengissölu aftur, að útliðnu
yfirstandandi ári, fyrir neina af verzl-
unum sínurn á Islandi.
I sambandi við þetta má þess geta,
að framkvæmdir 1 þessa átt voru þeg-
í fyrra fyrirhugaðar, þó það færist
fyrir í það sinn, af ástæðum, sem
hér er óþarft að taka fram.
|>etta vænti eg að ísafold verði fús
á að flytja lesendum sínum hið allra
fyrsta að verða má. ■
Húsavík ð. nóv. 1900.
þ. Ouðjohnsen.t
Botnvörpungar nyrðra.
Skrifað er ísafold úr Skagafirði 30.
okt.:
•Tvennir botnvörpungar voru að
veiðum hér á firðinum alla vikuna
sem leið, á beztu fiskimiðum, mjög
innarlega og nærri landi. það var
sorgleg sjón, að sjá þá veiða þannig
í landhelgi óhindraða dag og nótt.
fpeir fóru daginn áður en Yesta kom.i
Leiðrétting. Með því að þér,
herra ritsstjóri Björn Jónsson, segið
svo frá í yðar heiðraða blaði síðast, að
eg sé eigi við leika riðinn í vetur sak-
ir veikinda, þá vil eg hér með lýsa
því yfir að þetta er miður rétt hermt.
Ástæðan er sú, að eg ætla mér alls
ekki að taka þótt í leikum framvegis.
f>að lítið sem eg tók þátt í leikunum
síðastl. vetur, stafaði af því, að félag-
ið vantaði þá leikkraft, sem það hefir
nú, og vildi eg með því styðja að því,
að félagið gæti þá baldið áfram, sem
ef til vill hefði orðið erfitt 1 svipinn,
eins og þá stóð á.
20. nóv. 1900. Siyríður Jónsdóttir.
Hitt og þetta.
Kínversk kurteisi. Kínverj-
ar eru orðlagðir fyrir kurteisi. Hér
er sýuishorn af bréfi bókaútgefanda,
er gerir hanirit afturreka sem hand-
ónýtt. Hann ritar höfundinum á
þessa leið:
•Stórfrægur bróðir sólar og mána!
Sjá, þjónn þinn liggur flatur fyrir
fótum þér. Eg lýt þér í duft niður
og bið þig að líta í náð til mín og
leyfa mér að tala og lifa. Virðulegt
handrit þitt hefir látið svo lítið að
varpa á oss ljósi hágöfugrar ásjónu
þinnar. Frá oss numnir höfum vér
yfirfarið það. f>að sver eg við bein
forfeðra minna, að aldrei á æfi minni
hefi eg fyrir hitt aðra eins fyndni, aðra
eins speki og jafn-hágöfugar hugsanir.
Með ótta og skelfingu endursendi
eg handritið. Ef eg birti á prenti
gerserai þó, er þú hefir sent mér,
mundi keisarinn bjóða öllum lýð að
hafa það (handritið) að fyrirmynd, og
að ekki mætti birti neitt á prenti,
er eigi væri því jafnsnjalt. Eg þekki
það til bókmeuta heimsins, að engin
leið mundi að fá þess líka f tíu þús-
und ár. Fytir því endursendi eg þér
handrit þitt.
Eg bið þig tíu þúsund sinnum fyrir-
gefningar. Sjó, eg legg höfuð mitt
fyrir fætur þér. Gjör þú við mig
það sem þér þóknast.
f>jónn þjóna þinna
N. N.i
Tóbaksuppskera á allri jörðunni
kvað nú vera 2280 milj. pd. Hún
er mest í Ameríku eða 900 milj. pd.
En Norðurólfulöndin framleiða þó J
hluta alls þess tóbaks, sem eytt er í
heiminum, eða 558 milj. pd.
Lífeyrir þýzkalandskeisara er 36
milj. kr. þar af fer helmingur til við
halds höllum þeim, er hann á, og
eru ekki færri en 24. Hann heldur
og 1500- skósveina og 2000 þjónustu-
stúlkur.
Fólkstala á Krít er nú 320,000. f>ar
af eru 286,000 kristnir, en hinir Mú-
hameðstrfiar. Um 43,000 Tyrkir hafa
farið úr landi þar síðustu tvö árin.
Vendetta.
Eftir
Archibald Clavering Gunter.
En hann er þegar horfinn og hún
hnígur niður meðvítundarlaus innan
við dyratjöldin á brúðarherberginu.
Tuttugasti og fjórði kapítuíi
Maíurinn, sem var fyrir utan dyratjaldið.
f>etta óp var það, sem þau heyrðu,
Barnes og Enid. Nokkurum augna-
blikum síðar drepur Vesturheimsmað-
urinn á dyrnar að forsalnum. En
honura er ekki svarað neinu, og svo
fara þau Enid inn með mesta hraða og
sjá Marínu liggja á gólfinu í öngviti.
Enid hleypur til hennar og segir:
»Hún er dáin!« og tekur hana svo í
fang sér.
Barnas litast um í herberginu og
reynir að átta sig á, hvað gerst hafi.
Fráleitt býst hann við neinu góðu;
því að einu augnabliki síðar kemur
hann til Enidar og þá er óköf geðs-
hræring auðsæ á andlitinu á honum,
þó að engin óstyrkur sé í röddinni.
Hann hefir þá komið við klukkustreng-
inn til þess að fá mannhjálp, en eng-
inn kemur. Ekki er það heldur nein
furða; því að bæði er vinnufólkið hátt-
að, enda sefur það í þeim húshlutan-
um, sem fjærst er, og svo hefir Dan-
ella skorið sundur þann klukkustreng-
inn, sem liggur að vinnufólksherbergj-
unum.
Hann tekur Marínu upp og leggur
hana á legubekkinn.
»Hún er víst dáin!i segir Euid.
»Hún er ekki fremur dáin en við.
Hún hefir komist í einhverja mikla
geðshræringu. f>etta er ekki annað
en yfirlið. f>ú veizt, að eg hefi lesið
læknisfræði, og nú ætla eg að takast
læknisstörfin á hendur, Béttu mér
vatnskönnuna þarna!i segir Barnes og
reymr að láta svo sem hann sé með
öllu ókvíðinn, meðan hann er að leit-
ast við að vekja Marínu af öngvitinu.
»Og nú skaltu, góða mín, útvega mér
eitthvert þefmikið ilmvatn eða þá
ammóníak, ef þú geturi.
»Já —í herberginumínu — en hann.
bróðir minn?«
• Hlauptu eftir ammóníakinu!»
»En hann bróðir minn?«