Ísafold - 28.05.1902, Blaðsíða 1

ISAFOLD
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœt.i 8.
Reykjavík miðvikudaginn 28. maí 1902.
32. blað.
Kemur út ýmist einu sinni eða
tvisv. i viku Verð árg. (80 ark.
minnst) 4 krv eriendis 5 kr. eða
l*/» doll.; borgist fyrir miðjan
júlí (erlendis fyrir fram.)
XXIX. árg.
L 0. 0 F. 845309. I. III.___________
Forngripasafn opið md., mvd. og ld.
11—12.
Landsbókasafii opið hvern virkau dag
k). 12—2 og einni stundu lengur (til kl. 3)
nud., mvd. og ld. ti) útlána.
Okeypis lækning á spitals num á þriðjud.
og föstud. kl. 11 —1.
Ókeypis augnlækning á spítalanum
fyrsta og þriðja þriðjud. hvers mánaðar
ki. 11—1.
Ókeypis tannlækning i húsi Jóns Sveins-
sonar hjá kirkjunni 1. og 3. mánud. hvers
mán. kl. 11—1.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kt. 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landakotskirkja. Gruðsþjónusta kl. 9
og kl. 6 á hverjum helgum degi.
Ösaiinindaílækja
afturhaldsliðsins.
Enginn hlutur blöskrar meir hverj-
um heíðvirðum manni og heilskygn-
um í allri stjórnbótarbaráttu vorri, er
vonandi fer nú að styttast í úr þessu,
heldur en hinn botnlausi, fádæma-ó-
skammfeilni ósannindavefur, sem and-
stæðingar stjórnbótarinnar bregða sí-
felt fyrir eig, einkum upp á síðkastið,
eíðan er afturhaldsliðið tók til að ör-
vænta sér sigurs í baráttu þess gegn
allri stjórnarbót eða þá sérhverri þeirri
stjórnarbreytingu, er eigi trygði höfð-
ingjum þess völdin eftirleiðis sem und-
anfarið.
|>að er ekki skoðanamunur, sem
hér er um teflt, ekki verið að rökræða
stefnumun og tína til sönnunargögn
fyrir málstað afturhaldsliðsins, eins og
vanalega gerist, er sitt sýnist hverjum.
J>að er beiut úti sú tfð fyrir þeim
kumpánum.
feir beita hér um bil eingöngu fyr-
ir sig öðrum vopnum: látlausum ósann-
indum; tönlast á þeim svo oft og svo
víða, sem þurfa þykir til þess, að
nógu margir hætti að ímynda sér, að
það g e t i verið ósannindi.
Ipetta bendir á tvent: a ð þrotin
séu nýtileg rök fyrir málstað þeirra
afturhaldsséggjanna, og a ð þar séu
framarlega í flokki þeir menn, er fátt
láti sér fyrir brjósti brenna um bjarg-
ráð í þeim nauðum.
»Eigi mundi út leitað viðfanga, ef
gnógt væri inni« mælti Gizur hvíti, er
Gunnar seildist út eftir örinni á skála-
veggnum.
Eigi mundi óskammfeilnum ósann-
indum fyrir sig brugðið, ef nóg værí
um nýtileg rök.
1. Herþjónustu-lygasagan, semHorn-
strendingar voru mataðir á fyrir síð-
ustu kosningar, mun vera eitthvert
fyrsta tiltækið af því tægi.
2. Vera má þó, að hin vísvitandi ó-
sannindi um að vér Framfaraflokks-
menn höfum viljað og viljum sjálfsagt
enn flytja stjórnarvaldið út úr landinu,
sé fult eins gömul, þótt mest hafi ver-
ið á þeim tönlast nú síðustu missirin.
|>ar g e t u r ekki verið um neinn mis-
skilning að tefla, heldur h 1 j ó t a þeir,
er þann áburð eru með, að vita mjög
vel, að þeir eru að segja alveg ósatt.
J>að veit hvert mannsbarn, er stjórn-
bótarbaráttunni er kunnugt, að vor
flokkur hefir alla tíð barist fyrir svo
gagngerðri færslu stjórnvaldsins inn í
landið, sem frekast væri fáanlegt: að
ráðgjafinn mætti á alþingi o. s. frv.,
til þess að þungamiðja valdsins yrði
þar, raeðan ekki var nærri því kom-
andi að hann væri hér búsettur, en
búsetunnar krafist jöfnum höndum, ef
þess væri nokkur kostur, og hennar
helzt í hinum fullkomnasta búningi
(landst jórafyrirkomulagsins).
3. Mútusjóðslygina mætti nefna
þessu næst. Hún er einna svæsnust
og óþokkalegust, þótt hún sé raunar
ekki illgjarnlegri en margt annað.
Einna heimskulegust er hún og fyrir
það Iíklega óskaðvænlegri en margt
annað.
4. |>á er frásagan um, að minni hlut-
inn í efri deild á þinginu í fyrra, aft-
urhaldsliðið, hafi komið inn í konungs-
ávarpið að hinum nauðugum, meiri
hlutanum, hinum eindregnu ummæl-
um um almenna ósk landsmanna að
fá alinnlenda stjórn. Formaður á-
varpsnefndarinnar, herra biskupinn,
lýsir hér í blaðinu í dag mjög greini-
lega, hve óskammfeilin og alveg átyllu-
laus ósannindi það er. Bæta hefði
þar mátt við til frekari lýsingar á
óskammfeilninni, að 3 minni-hluta-
mennirnir (2 þjóðkjörnir og 1 kgkjör-
inn) létu sig vanta á fund í efri deild,
þegar ræða skyldi og samþykkja kon-
ungsávarpið — ætluðu sér að sprengja
fundinn —. Og í hverju skyni? |>að
hlaut að vera f því skyni gert og engu
öðru, að ónýta áformið um að senda
konungi ávarp með hinum eindregnu
heimastjórnaróskum, er þar vorufram
bornar, óskum um káklausa heima-
stjórn, í stað falsbúsetunnar, er félag-
ar þeirra tímenningarnir höfðu verið
með. jpettta styrkist og harla greini-
lega af framkomu félaga þeirra í neðri
déild, er þeir feldu þar tillögu stjórn-
bóbarvina um samhljóða konungsá-
varp.
5. f>á er líkt bragð að skýrslu »er-
indrekans* í Hafnarför hans eftir þing
um flokkaskiftinguna á þingi, þar sem
tímenningarnir og þeirra félagar í efri
deild eru látnir vera íslands vinstri-
menn, en hinir, stjórnbótar- eða fram-
faraflokkurinn, íhaldsflokkur.
6. Mjög bráðlega eftir komu kon-
ungsboðskaparins hingað í {vetur gýs
upp lygin um það áform Framfara-
flokksins á aukaþinginu í sumar, ef
hann verði þess 'megnugur, að hafna
stjórnarfrumvarpinu væntanlega, en
samþykkja hitt fráífyrra, búsetulaust.
Ekki hafa þeir getað með nokkuru
móti fundið nokkursstaðar f ritum og
ræðum Framfaraflokksmanna nokkurn
minsta átyllusnefil fyrir þessum ósann-
indum. En þeir eru ekki af baki
dottnir fyrir því, heldur smíða þeir sér
þá röksemd fyrir því, sem er
7. lygin : um ummæli þau, er einn
maður úr stjóru flokksins hafi átt að
hafa við stúdent nokkurn í Khöfn og
minst hefir verið á hér nýlega í blað-
inu.
8. |>á mætti minnast á lygina um,
að revisor Indriði Einarsson hafi ver-
ið keyptur til að rita meðmæli með
hlutabankanum. Um það varð all-
mikil vitnaleiðsla hér í vetur og hún
mjög nærgöngul. En það mál fór svo,
sem nýlega hefir verið frá skýrt hér í
blaðinu, —því lyktaði með mestu sneypu
för fyrir sakarábera og útlátum.
9. Tilbúningurinn um okurvexti í
hlutabankanum fyrirhugaða verður að
teljast með vísvitandi ósannindaspuna,
með því að enginn maður með óbrjál-
aðri skynsemi og nokkurum vitneista
á viðskiftalífi getur látið sér detta í
hug að ímynda sér aðra eins vitleysu.
Hér er, eins og fyr er á vikið, að
átt við hin vísvitandi ósannindi,
og þó ekki til tínt nema hrafl afþeim.
Hitt er ekki á minst, alt góðgætið,
sem máltól og flogrit afturhaldsliðsins
bera annars á borð fyrir lesendur sína,
svo sem landráðabrigzl og margvísleg-
ar varmenskuaðdróttanir, rangfærslur,
útúrsnúninga og hártoganir á hverju
orði vorra manna, í ræðu og riti, og
margvíslegan óþverra og áreitni við
saklausa menn.
Myndi nú mörgum mætum manni
þykja fýsilegt að þjóna slíkum höfð-
ingjum, styðja þá til vegs og valda,
trúa þeim fyrir velferðarmálum lands
og lýðs ?
Vita þeir kjósendur, hvað þeir eru
að gera, sem til þess hugsa?
Erlend tíðindi.
Með Heklu, herskipinu, bárust
nokkrar fréttir úr Vestu á hingaðleið,
en þær hittust úti í rúmsjó fyrir Aust-
fjörðum. Enn fremur hafa borist
hingað ensk blöð til 18. þ. m.
Vopnahlé gert með Búum og Bret-
um, og búist við að til fulls friðar
dragi. Búum boðnir sæmilegri kostir
en áður.
Verkfalli hafnarerfiðismanna létt í
Khöfn, með ósigri þeim til handa og
engri hlífð af hálfu vinnuveitenda.
Voðatjón af eldgosi og landskjálft-
um í eynni Martinique, eign Frakka
við Vesturbeimsstrendur, meðal An-
tillaeyja hinna minni. Eiga þar að
hafa farist um 25,000 manna. Hraun-
flóð vellandi eyddi helztu borg í eyj-
unni með þeim feiknahraða, að bæjar-
lýður fekk eigi forðað sér. Eyin er
um 17 ferh.mílur og eyjarskeggjar um
200,000.
— I ------
Koiiimgsávarpið.
|>að hefir verið borið fram næstlið-
inn vetur hvað eftir annað í ýmsum
blaðagreinum, bæði í jpjóðólfi, Austra,
Stefni og Vestra, eins og full og á-
reiðanleg sannindi, að þau ummæli í
ávarpi efri deildar alþingis 1901 til
konungs, sem ótvíræðlega bera fram
óskir þjóðar vorrar um það, að æð3ta
stjórn landsins í hinum sérstaklegu
málum þess sé búsett f landinu sjálfu,
séu ekki sett í ávarpið af þeim flokki,
sem samþykti stjórnarskrárfrv. í efri
deild, Framfaraflokknum, af fúsum
vilja, heldur höfum vér móti vilja vor-
um verið neyddir til að taka þau upp
í ávarpið af andstæðingum vorum, og
þess vegna séu ummælin alls ekki frá
oss runnin eða oss að þakka, heldur
hinum flokknum, og þá einkanlega
einum manni í þeim flokki. |>essi
fullyrðing er nú síðast borin fram í
nr. 21 af fjóðólfi, sem kom út 23. þ.
m., í neðanmálsgr. á 2. bls. f>ar er
kveðið svo að orði: »en það vill svo
vel til, og er á almanna vitorði, að
það var fyrir tilstilli eins heimastjórn-
armanns af hinum konungkjörnu, að
ákvæði þessi voru sett í ávarpið«.
En með því að þessi framburður og
staðhæfing er eigi annað en missögn
eða ósannindi, sem eigi verða sannari
fyrir ítrekaða endurtekningu, þykir
mér tími til kominn að mótmæla mis-
sögninni og skýra rétt frá gangi máls-
ins, sem mér hlýtur að vera kuunugri
en andmælendum vorum, þar sem eg
var í nefnd þeirri, sem samdi ávarpið.
Og eg lýsi því þá skylaust yfir, að
eins og ávarpið er prentað í þing-
tíðindunum og eins og það var afgreitt
frá þinginu, er það samið af nefndinni
og samþykt með fáum breytingum af
flokksbræðrum vorum í efri deild,
á ð u r en það var Iagt fyrir deildina,
með þeirri einu breytingu á efninu,
að eftir tillögu og ósk eins kgkjörins
þingmanns var þessum orðum bætt
við niðurlag fyrstu málsgreinar: »enda
hefir þessi skoðun komið fram á þingi
í sumar hjá mörgum þingmönnum*.
Og þessari Iitlu klausu, sem ekki er
sérlega þýðingarmikil, þurfti alls ekki
að neyða oss ril að bæta við, því að
vor flokkur var þegar fús til þess;
einungis var nokkuð deilt um það,
hvort standa skyldi m ö r g u m (þing-
mönnum) eða ý m s u m eða a 11-
m ö r g u m, sem einnig var stungið
upp á. En þegar tillögumaður hélt
fast við að hafa einmitt orðið m ö r g-
u m, þá gerðum vér það ekki að
kappsmáli, heldur gerðuro það honum
til geðs, að fallast á þetta orð fremur
en hin.
J>etta er hin sanna saga ávarpsins.
Og eg er fullviss um, að sá heiðraði
þingmaður, sem hér á hlut að máli og
samþykti með oss ávarpið, þótt hann
hefði eigi greitt atkv. með frumvarp-
inu, er svo vandaður maður og sann-
orður, að hann mun játa, að hér sé
rétt skýrt frá.
»