Ísafold - 17.12.1902, Blaðsíða 2

310
Hreggviður um Þ. E.
Einhver »Hreggviður« hefir birt í
»f>jóðólfi« 49. tbl. misskilning sinn
og lítilsvirðingu á afmæliskvæði f>or-
steins Erlingssonar til Bj.Björnsons; og
er sú ljóðafregn óefað öðrum til við-
vörunar, þótt það sé nokkuð á annan
hátt en höf. mun hafa ætlast til.
Kvæðið er ekki torskilið.
f>að er gott upphaf að minna á,
hvílíkur foringi Björnson er, og mjög
vel er það til fundið að nefna hér
gullhjálm í staðinn fyrir kórónu, til
að tákna frægð og yfirburði, því að
það minnir á þann, er beztur var
drengur af Noregskonungum og kærst-
ur var Norðmönnum.
Orðin »Vér kendum þér« o. s. frv.
skilur Hreggviður þannig, að f>. E.
þykist hafa kent Björnson !
Síðari helmingur vísunnar þýðir
ekkert annað en það, að íslendingar
muni lengi minnugir á Björnson, eins
og þeir hafa geymt hin fornu rit, sem
eru að nokkru leyti grundvöllur undir
skáldskap hans.
Þú komst hér svo fríður og kvaddir
svo snjalt,.
Vér kendum þig, sönginn og stálið.
Oss fanst sem vér vœrum í œtt við
það alt
og eldgamla, norræna málið, o. s.frv.
f>að er sannfæring mín, að sá sem
finnur ekki, að þetta er snjalt kveðið,
hafi ekki vit á skáldskap heldur en —
Hreggviður.
»Ef eg skil rétt« segir Hreggviður,
»þá finst mér í þessum línum liggja
sú meining, að höf. telji oss það sóma,
að vér, o: fornbókmentir vorar, séum
í ætt við bókmentir Björnsons«.
f>ennan stað mundi líklega mega
nefna »perluna« x ritdómi þessum;
búningurinn er hér fullkomlega sam-
boðinn efninu, hvorttveggja jafn-frá-
leitt.
f>að væri rangt að benda ekki á,
að einmitt þarna rofar þó snöggvast
eins og dálítið til í villumyrkrinu; eg
á við orðin »ef eg skil rétt«; minna
þau á hinn óviðjafnanlega Andra
kveisukinn (í Twelfth Night eftir
ShakespeareJ, þegar hann fær veður
af því, að hann muni nú ef til vill
ekki vera alveg eins fyndinn og hon-
um er gjarnast að ætla.
f>að væri óskandi, að þessi —sannar-
lega ekki ástæðulausa — efasemd
magnaðist svo mjög, að þetta yrði
síðasta kvæðið, sem þessi Hreggviður
dæmir um á prenti.
Margnefndur ritdómari hneykslast
mjög á orðunum »g 1 a m p a n d i
hljómar« í 3. er.; en sumum þykir það
einmitt 1 j ó m a n d i vel sagt.
Seinustu vísuna misskilur Hregg-
viður hreint ekkert gífurlegar en les-
andinn býst við af því, sem á undan
er komið. Hugsunin er í stuttu máli
þessi: Yegna þess, hvernig heimurinn
er, munu hinir beztu menn — og á-
herzlan er eðlilega lögð á það, að
Björnson er þar einna fremstur í flokki
— heyja baráttu móti »forna heims
guðunum öllum«, sem ekki lýkur fyr
en kominn er nýr himinn og ný jörð.
Að endingu verð eg að minnast á,
hvað það er ógeðslegt að sjá á prenti
öfundarorð yfir »landssjóðslaunum»
f>orsteins Erlingssonar; þessum líka
miklu launum! f>au eru á við ein
mánaðarlaun ýmissa lögfræðinganna.
f>að væri óskemtilegur vottur um and-
lega vesalmensku, ef það væri algengt,
að menn sæju ofsjónum yfir þessum
litla styrk til þess manns, sem flest-
um betur kann að láta hljóma ís-
lenzkuna þeim til yndis og ánægju,
sem elska vort göfuga mál.
En mér dettur ekki í hug að svo
sé; mér er nær að halda, að væri leit-
að atkvæða út um landið, þá mundi
fást yfirgnæfandi atkvæðafjöldi fyrir
því, að höfundur »f>yrna« héldi þeirri
viðurkenningu, sem alþingi hefir veitt
honum, — og þó meira væri.
Helgi Pétursson.
Laglega lilaupið undir bagga.
Fáein sendibréf,
sem Þórólfur Hreinsson komst yfir af tilviljnn:
VI.
Frá Helgu Arnljótsdóttur, Reykjavik,
til Ólafar Sigurðardóttur, Gnupi.
Reykjavík, 10. apr. 190ö.
Kæra viustúlka mín !
Eg þakka þór fyrir bréf þitt síðasta,
og svara eg því nú um hæl, því hér
þarf skjótra ráða við. En maðurinn,
sem tekur af mér þetta bréf, er því
nær ferðbúinn, og því verður þetta
bróf í styttra lagi.
f>ú biður mig að kenna þér reglur
fyrir því, hvernig þú eigir að haga
þér í Reykjavík í llfernisbáttum og
framgöngu.
f>að er þá þar um að segja, að fyrst
af öllu verðurðu að fá hjá pabba þín-
um peninga, sem þú skalt senda mér,
til þess að eg geti keypt föt, pils og
treyju, sem eg verð að láta sauma
undir eins, og hafa til þegar þú kem-
ur; einnig stígvél og sjal; í þínum
austangörmum geturðu ekki komið út
fyrir dyr hér. Húfu, eins og þú ert
vön að hafa fyrir austan, mátt þú
engan láta sjá þig með hér; það eru
ekki húfur, sem stúlkur brúka hér,
heldur dálitlir kringlóttir bleðlar aftan
á höfðinu, sem eru nældir niðuríhár-
ið, bara til að festa skúfinn í. f>etta
get eg alt útvegað þér, og haft tilbú-
ið, þegar þú kemur, ef þú sendir mér
peninga.
f>etta er nú það helzta af klæða-
burðinum í bráðina.
Úr og úrfesti verður þú að fá þér,
líka silki í svuntu; en það getur þú
fengið þér undir eins og þú ert kom-
in hingað.
Framgangan! Hún lærist nú smátt
og smátt. En það skaltu vita, að hér
dugar ungum stúlkum ekki að hlamm-
ast áfram á götunum, eins og þær
væru að þramma og stika eftir móa
eða mýri fyrir austan. Hér verðurðu
að ganga keik og bein; þvi verður að
ganga útskeif; þú getur undir eins far-
ið að venja þig á það heima hjá þér;
ef þú átt erfitt með það, þá geturðu
vanið þig á það fyrst upp á annan
fótinn, síðan á báða; ef þú getur van-
ið þig á það, að ganga svo, þá kemur
fallegt vings á pilsin við hvert spor;
án þess getur maður alls ekki haft
fínt göngulag.
Svo ættirðu að venja þig á, þegar
þú gengur, að velta ofurlítið vöngum,
til hægri, þegar þú stígur í hægri fót-
inn, og gjöra um leið tvo smáa hnykki
með höfðinu til hliðar, og eins til
vinstri, þegar þú stígur í vinstri fót-
inn; þó er svona gengið helzt á hæg-
um gangi, og þykir það mjög fínt.
f>etta getur þú vanið þig á undir
eins heima; en svo skal eg laga það
hjá þér, þegar þú kemur.
Svo átt þú að venja þig á, þegar
þú gengur, að halda pilsunum upp
öðrum megin, með annari hendinni,
fram og upp; það gefur fallegri bak-
svip.
Náttúrlega verður þú að læra að
dansa, og það verð eg að kenna þér
undir eins í sumar, svo að þú getir
farið á dansleikina hér strax með vetr-
inum. f>órólfur dansar vel! f>að er
yndi að dansa við hann.
f>etta með göngulagið geturðu und-
ir eins farið að venja þig á á hlaðinu
heima hjá þér; því fyr kemst þú upp
á það, þegar þú ert komin hingað.
Eg veit ekki til, að f>órður sé trú-
lofaður enn.
Nú er maðurinn kominn, og kallar
eftir brófinu, svo eg verð að hætta,
og eru þó enn ýmsar smábendingar,
sem eg gæti gefið þér fleiri. En hugs-
aðu nú eftir þessu samt, sem eg hér
skrifa þér. Vertu svo sæl; reyndu að
þreyja þennan stutta tíma, sem eftir
er, þangað til þú kemur hingað.
f>ín
Heþa Arnljótsdóttir.
P. S. Mamma er að setja kaffi í
karlinn, áður en hann fer; eg nota þá
stund til að bæta við fáeinum orðum.
f>ú mátt ekkert vinna, þangað til þú
kemur suður, hreint ekkert; en þú
verður að þvo hendur þínar iðulega,
oft á dag; eg get nærri, hvernig þær
eru, rauðar þrúgur; en ef þú hirðir
þær vel, og gerir ekkert, þá lagast
þær. f>ú verður náttúrlega að hafa
hanzka hér fyrst um sinn, í hvert
skifti sem þú fer út. — Nú er karlinn
búinn að sloka í sig kaffið.
f>ín
H. A.
VII.
Frá Sigurði Þórðarsyni á Gnúpi
til Auðuns Bjarnasonar á Hvoli.
Gnúpi, 1. maí 1905.
Heiðraði vin.
Eg þakka þér innilega fyrir bréf
þitt, dags. 18. desbr. f. á., og fyrir
þann vinarhug til mín frá þinni hlið,
sem það ber með sér.
f>að er nú afráðið, að við bregðum
hér búi, og flytjumst til Reykjavíkur.
Arnljótur Björnsson er búinn að út-
vega okkur húsnæði þar, eitt herbergi
og dálítinn geymsluklefa; leigan fyrir
þetta er 5 krónur um mánuðinn, og
er þetta sama borgun um árið og eg
galt eftir Gnúpinn, meðan eg bjó þar
leiguliði, áður en eg eignaðist býlið.
íhugavert er þetta.
En það tjáir ekki um það að tala.
Börnin mín, Ólöf og Ketill, sögðu
mér það bæði í fylstu alvöru, að ef
eg vildi ekki hætta búskap og flytja
mig, þau og móður þeirra til Reykja-
víkur, þá ætluðu þau bæði að farafrá
okkur suður og vinna fyrir sér þar
og mentast.
Hvað átti eg úr að ráða?
Eg átti ekki annars úrkosta en að
láta undan.
Eg hefi nú í 3 ár engan vinnumann
haft, nema Ketil, og eina vianukonu,
auk Ólafar. Eg hefi engin vÍDnuhjú
getað feDgið. Fari svo börnin mín frá
mér, þá get eg ekki búið lengur.
Eg geng að boði því, sem þú gerir
í Gnúpinn. Eg sendi hér með ýmsa
reikninga og skuldakröfur, sem mér
ber að borga. f>að alt saman ætlaeg
að biðja þig að taka að þér til borg-
unar. Kúgildin skil eg eftir. Verður
þá um hálft fimta hundrað krónur,
sem eg ætti að fá útborgað hjá þér,
og það kæmi mér vel að fá hjá þér
um næstu mánaðamót, því svona laust
eftir fardagana vildi eg flytja mig suð-
ur. Vorverk öll, jörðunni til góða,
skal eg leysa af hendi. f>að má ekki
minna vera fyrir greiðann, sem þú
gerirmér, að kaupa jörðina svonafljótt
og vel. Eg hefi heyrt, að f>orkell son
ur þinn eigi að taka við henni, ef þú
keyptir hana, og þykir mér vænt um;
hún kemst í góðs manns hendur, því
vænt þykir mér um býlið og nauðug-
ur fer eg frá því.
Eg kem ti) að kveðja þig áður en
eg slít nábýlið við þig.
Enda eg svo línur þessar með kærri
kveðju og þakklæti fyrir alt gott, mér
auðsýnt.
finn einl. vin
Sigurður pórðarson.
Gjallarhorn
heitir nýtt blað á Akureyri, hálfs-
mánaðar blað, í viðlíka broti og Norð-
urland var áður en það var stækkað
og »á aðallega að ræða áhugamál þessa
bæjar (Akureyrar) og svo alls landsins«.
f>eir, sem í hornið blása, heita Bern-
hard Laxdal caud. phil. og Jón Ste-
fánsson verzlunarmaður á Oddeyri.
Mikill húsbruni á Husavík.
f>ar kviknaði í skrifstofu í sölubúð
Örum & Wulffs- verzlunar aðfaranótt
26. f. m. og brann búðin öll á skömm-
um tíma, ásamt 7 vörugeymsluhxxsum
8ömu verzlunar. f>að var með mestu
naumindum að varna tókst því, að
eldurinn færðist lengra, einkum í næstu
húsin, sem eru íbúðarhús verzluuar-
stjórans og veitingahúsið. Stefáni
faktor Guðjohnsen varð það fyrst fyrir,
að reyna að komast upp á búóar-
loftið til að bjarga púðri, sem þar var,
en tókst það ekki fyrir reykjarsvælu.
Bjargað varð úr geymsluhúsunum 400
tunnum af kornmat, nokkru af stein-
olíu, kolum og salti en mjög litlu öðru.
Húsin og vörubirgðir verzlunarinnar
munu hafa verið í brunabótaábyrgð;
en ekki það sem aðrir áttu geyint
þar, veiðarfæri o. fl.; það brann alt
óvátrygt; þar á meðal var frímerkja-
safni, er Bjarni nokkur Benediktsson
verzlunarmaður átti og talið var 800
kr. virði ; skaði hans metinn alls 2000
krónur.
Hægur austanvindur var á, og læsti
eldurinu sig á skömmu bragði milli
húsanna, er voru öll fallin kl. 8 um
morguninn.
Skarlatssótt
gengur á Austurlandi, segir Norðurl.
Nokkuð borið á henni í haust á Seyð-
isfirði og töluvert kveðið að henni í
Hróarstunguhéraði, komin ofarlega á
Jökuldal, er síðast fréttist, og höfðu
11 lagst í henni á Hofteigi.
Bludindis-inálfundur
almennur var haldinn hér í fyrra
kveld í Iðnaðarmannahúsinu, einhver
hinn fjölmennasti borgarafundur, sem
dæmi eru til hér, troðfult út á götu,
og urðu margir frá að hverfa.
f>ar voru höfuð-ræðumenn þeir
Haraldur Níelsson oand. theol.
(málshefjandi) og Guðmundur
Björnsson héraðslæknir, báðir
mætavel máli farnir; þótti þeim takast
í þetta sinn hvorum öðrum betur og
var gerður að hínn mesti rómur. Auk
þeirra talaði af bÍDdindismanna hálfu
Indriði Einarsson stórtemplar; en úr
gagnstæðri átt tveir af vínsölukaup-
mönnum bæjarins, og var mál manna,
að þeir hefðu raunar stutt kröftulega
sama málstað á sinn hátt.
f>orri fundarmanna, er mun hafa
verið á 4. hundrað, greiddi atkvæði
með eftirfarandi fundarályktim, eu
9—10 einir í móti:
Fundurinn tjáir sig því meðmœltan,
að aðflutningsbann sé leitt í lög
jafnskjótt sem fyrir því er fengið fylgi
mikils meiri hluta þjóðarinnar.
Um hvaladráp
hér við land hafa fjölsóttir fundir
verið haldnir á Akureyri í fyrra mán.
og sýnilega af miklum áhuga. Loks
var á síðasta fundinum 25. f. m. sam-
þykt með nær öllum atkvæðum að
skora á alþingi að samþykkja lög, er
banni algerlega hvalveiðamönnum að
flytja hval hingað til lands eða í land-
helgi, en til vara, að leggja 500 kr.
gjald á hvern hval, er hvalveiðamenn
flytja til lands. Ennfremur ákvað fund-
urinn að skora á öll kjördæmi landsins,
að taka málið alvarlega til íhugunar
og láta til sín taka í sömu átt og þessi
fundur fyrir næsta þing.
Bjai’gast á sundi.
Bát hlektist á norður í Höfðahverfi
30. okt. í haust með 4 mönnum á í
síldarnetjavitjun. Var á ritnorðanhríð
með hvassviðri og mikilli kviku. Bát-
urinn hafði orðið að gefast upp við að
vitja um netin og var kominnáheim-
leið, er honum hvolídi. Tveir menn-