Ísafold - 22.04.1903, Síða 1

'Kemur út ýrnist eÍDU síudí eða
tvisv. í viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l'/a doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
úramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXX. ár^„
Reykjavík íniövikudaginn 22. apríi 1903
«>•
0„ biað.
I. 0. 0. F. 844248*/a.
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. á
hverjum mán. kl. 11—1 í spltalanum.
Forngripasafn opið mvd. og ld. 11—12.
K. F. TJ. M. Lestrar- og skrifstofa op-
in á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. 10 siðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
■aunnudagskveldi kl. 8^/2 síðd.
Landakotskirkja. tfuðsþjónusta kl. 9
•og kl. 0 á hverjum helgum degi.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
ki 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbókasafi< opið livern virkau dag
ikl. 12—2 og einni stundn lengur (til kl. 3)
tnd., mvd. og ld. ti) útiána.
Náttúrugripasafn, í Doktorshúsi, opið
4 sd. kl. 2—3.
Tannlœkning ókeypisíPósthússtræti 14b
1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Smjörsalan frá rjomabúunum.
í tílefni af greinarstúf með þessari
fyrirsögn í 11. tölubl. ísafoldar þ. á.
leyfi eg mér að bæta nokkrum skj'r-
ingum við bréf mitt til forseta Búnað-
arfélagsins, sem prentað var í 77. tölu-
blaði ísafoldar f. á.
Smjör frá sama búi var helzt ólíkt
að bragði og ásigkomulag þess mis-
munandi, sem eg áleit aó mísjafnlega
löng geymsla hefði að miklu leyti or-
sakað. Líka tók eg eftir, að smjörið
var misjafnlega hart í íiátunum. Ann-
ars get eg því miður ekki sagt um, af
hverju óbragðið hefir stafað, né mygl-
an og súrinn, sem nokkuð bar á í
nokkrum flátum, og er það frekar fyr-
ir smjörfræðinga og framleiðendur
smjörsins, að ráða í það; en vel má
ætla, að það þoli misjafnlega vel
geymslu eftir tilbúningi og efnasam-
böndum.
Eg vil benda mönnum á, að gera
ekkí að svo stöddu uppskátt við út-
lenda kaupmenn, að smjörið sé að
miklu leyti búið til úr sauðamjólk.
|>að mundi gefa slæma hugmynd um
tegund þess og framleiðslu.
Smjörpapplrinn er beztur sem lik-
astur skæni, þéttur og háll, svo að hann
þoli að vökna og verji smjörið fyrir
óhreinindum og ytri áhrifum.
Eius og heióraður höf. nefndrar
greinar mælist til, mun eg eftirleiðis
senda hverju búi sem nákvæmastar
aðfinningar, þegar ástæður eru til þess.
Einnig hefi eg hugsað mér að gefa
greinilegri skýrslu um söluna eftirleið-
is, þannig að hún sýni verð á smjöri
frá hverju búi um sig á ýmsum tím-
um, í von um að hlutaðeigendur veiti
samþykki til þess.
|>á kem eg að því atriðinu, sem eg
vildi sérBtaklega minnast á, sem só:
hvernig merkja skuli ílátin. það er
meira í varið en margur hyggur, og er
því áríðandi að komast að góðri nið-
urBtöðu.
Sjálfsagt er að hvert rjómabú merki
sín ílát með nafni eða fangamarki, svo
að þau njóti sinnar vöru, þegar á mark-
aðinn kemur. Líka þarf vigt ílátsíns
(Tharavigtin) að sjást á því, og áfram-
haldandi númer, sem sé samhljóða
vigtarskýrslu, er nauðsynlega þarf að
fylgja hverri sendingu.
En það eru aðalmerki eða vöru-
merki, sem smjörið vantar og vandi
er að hafa, því þau eiga að segja til
um tegund þess, og því að vera til
leiðbeiningar við kaup og sölu.
|>ar sem nú er von um, að rjóma-
búin framleiði gott smjör, er nauðsyn-
Iegt að vernda það og halda því að-
greindu frá smjöri kaupmanna, kaup-
félaga og einstakra bænda, sem jafn-
framt er sent á útlenda markaði, þótt
léleg vara sé.
Ekki mundi vera ráð að sporna við
útflutningi á smjöri, sem ekki væri
búið til á rjómabúi eða undir yfir-
umsjón smjörgerðarmanns. það væri
haft á bjargræðisfrelsi einstaklinga.
Ef þeirra smjör selst þeim til hagn-
aðar, er engin ástæða til að fordæma
þá vöru. Ef það fær ekki markað
og veitir engan hagnað, er sú verzl-
unartilraun dottin um sjálfa sig.
Ekki er heldur nokkur skynsamleg
ástæða á móti þvf, að sami maður
hér selji smjör fyrir ýmsa framleiðend-
ur, eins og það gefst — gott og
slæmt, — ef að eins eru á því glögg
aðgreiningarmerki.
Nú er heldur ekki hægt að búast
við, að alt rjómabúasmjör verði svo
líkt, að því megi skipa undir eitt og
sama merki. Hefði því verið óskandi
að flokkun og merking smjörsins gæti
fram farið undir umsjón Búnaðarfé-
lagsins, og að það ábyrgðist jafnframt
gæði þess. Merki ílátanna gæti þá
verið tlceland creamery butter, inspected
and garanteed by the Agricultural As-
sociatiom, og svo væri að minsta
kosti greint í tvo flokka, ef þörf
gerist.
Til þess að sú flokkun gæti orðið
rétt og að tilætluðum notum, yrði
hún helzt að gerast af einum og sama
manni. En þar sem nú að rjómabú-
in eru þegar risin upp hér og hvar
á landinu, og sterkar líkur til að þeim
fjölgi óðum, og að smjörið verði flutt
út frá ýmsum stöðum, þá verður ó-
kleift að koruá við flokkun á þenna
hátt.
Að þessu athuguðu kemst eg að
þeirri niðurstöðu, að bezt muni vera,
að búin merki að eins með sínu fanga-
marki það smjör, sem mér verður sent
til sölu í sumar og haust, og að eg
láti skoða og flokka smjörið þegar er
það kemur hingað, og merkja það
eins og mér finst bezt við eiga. jpeg-
ar frekari reynsla er fengin fyrir teg-
und þess frá hverju rjómabúi um sig,
yrði máske hægt að merkja það á
búunum eftirleiðis.
Eg óska að rjómabúin geri mér sem
fyrst og oftast viðvart um, hve nær og
hve stórar sendingar séu væntanlegar,
svo mér gefist kostur á að undirbúa
viðtökur á því og sölu þess.
Leith 13. april 1903 Garðar Gíslason.
Hðndlaðir botnvörpungar.
Skrifað er ísafold úr Vestmanneyj-
um 19. þ. m.:
nHingað kom herskipið Hekla 15.
þ. mán. með 2 botnvörpunga, sem
voru dæmdir í venjulega sekt, svo og
aflamissi og veiðarfæra. Aflinn var
seldur í gær á uppboði, mest smáýsa.
Hverjar hundrað ýsur seldust á 4—6
krónur.
Erlend tíðindi.
Khöfn 11. april 1903.
F r a k k 1 a n d. Eins og áður er
getið, boðaði Jaurés varaforseti í full-
trúadeildinni fyrir skömmu, að hann
ætlaði vekja upp Dreyfusmálið af
nýju, þar eð hann hefði komist þar
fyrir nýja glæpi og gjörræði.
þessi orð sín efndi hann í fulltrúa-
deildinni 6. þ. m. þá var rætt um
staðfesting á kosningu þingmanns úr
einu Parísarkjördæminu, Syvetons að
nafni. Syveton er nheimastjórnar-
maður« (nationalisti) og rammur and-
stæðingur stjórnarinnar. Hafði hann
1 kosningaróðri sínum látið upp festa
auglýsingu, þar sem hann bar ráða-
neytinu á brýn, að þáð ræki erindi
erlendra ríkja, og kvað alla sanna
ættjarðarvini fylgja sínum flokki, en
í móti stæðu Dreyfuslíðar og þetta
»erlendra ríkja ráðaneyti*, svo sem
hann komst að orði. f>essum ámæl-
um mótmælti Jaurés harðlega og af
mikilli snild. Sagði hann það sízt
sitja á Syveton og hans liðum, að
drótta að sér og sínum flokki, að þeir
rækju erindi annarra ríkja, þar sem
mótflokkurinn (»heimastjórnarm«.)hefðu
notað bréf frá erlendum þjóðhöfð-
ingja, þýzkalandskeisara, sem þeim
var vitanlegt að falsað var, til þess að
nleypa á stað Dreyfus-málíhu, og þar
með valdið miklu þjóðarhneyksli. |>ví-
næst rakti hann falsanir þær og glæpi,
sem drýgðir hafa verið í málinu,
sannaði það með bréfum og skilríkj-
um, og lauk ræðu sinni með því, að
skora á stjórnina að láta til sín taka
um mál þetta, og gefast ekki upp fyr en
sannleilcurinn kæmi í ljós ómengaður.
Brisson, fyrrum ráðaneytisiorseti,
fylgdi Jaurés vasklega að máli ogflutti
mjög sterkar líkur að því, að Cavaignac,
fyrrum hermálaráðherra, hafi veriðfull-
kunnugt um glæp Henrys ofursta
löngu nokkuð áður en uppvíst varð,
en þagað um hann. Auðvitað reyndi
Cavaignac að bera af sér þessar sakir,
en tókst miðiungi vel og var gerður
ekki góður rómur að ræðu hans.
André hermálaráðgjafi kvað það á-
form stjórnarinnar, að Iáta rannsókn
fram fara í málinu, en því var mót
mælt af ýmsum, einkum »heimastjórn-
armönnum*, sem kváðu málið koma
eingöngu dómstólunum við.
Tvo daga rifust þingmenn um þetta
fram og aftur. En þau urðu teikslok,
að feld var að vísu rökstudd dagskrá
frá þeim Jaurés og Brisson, þess efnis,
að þingið féllist á, að stjórnin léti
rannsókn fram fara, en jafnframt lýst
trausti til stjórnarinnar, og loks var
kosning Syvetons dæmd ógild. f>ví
næst var þingi frestað fram í miðjan
maímánuð.
H o 11 a n d. |>ar var almennu verk-
falli lýst yfir um land alt aðfaranótt
6. apríl. Kröfðust verkfallsmenn þess,
að frumvörp þau, er stjórnin hafði
borið upp, um þungar refsingar þeim
til handa, er verkfall gerðu, yrðu aftur
tekin; því næst, að Iaun v6rkamanna
yrðu hækkuð að meðaltali um 20—28ý,
og loks, að verkmönnum, er reknir
hefðu verið frá starfi sínu, yrði aftur
veitt vinna. fegar í svo óvænt efni
var komið, létu vinnuveitendur og
stjórn undan síga og hafa nú að miklu
leyti gengið að kostum þeim, er verk-
fallsmenn gerðu, og eru því allar horfur
á, að verkfallinu létti mjög bráðlega.
F i n n 1 a n d. Sami harðstjórnar-
bragur þar af hálfu Bússa. Nýléga
hefir BússakeÍ8ari fengið alræðisvald
í hendur jarli sínum þar Bobrikoff,
alræmdum grimdarsegg og sporgöngu-
manni Bússastjórnar. Hefir Bobrikoff
ekki skirst við að nota þetta vald sitt
og þykir nú hálfu verri en nokkru
sinni áður. Elýja Finnar land í stór-
hópum. f>ar á meðal eru 30,000 Finn-
ar farnir til Suður-Afríku.
Balkanskaginn. Albanar
kuDna því illa, að Bússar hafa hlut-
ast til um ýms mál þar í landi og
sótt fast, að framkvæmdar yrðu
réttarbætur þær, er soldán hefir fyrir-
skipað. f>eim er og meinilla við allar
þær réttarbætur, er bæta kjör krist-
inna manna, en Albanar eru stækir
Múhameðstrúarmenn. Kom heift
þeirra nidur á rÚ3sneskum konsúl f
Sofia. f>eir réðust á hann og særðu
hann til ólífis.
Búlgarar halda nryggri vináttu við
Makedónaog eru Tyrkjum oft skeinu-
hættir. Er yfirleitt svo að heyra, að
alt 8é í báli og brandi þar syðra, en
fréttir, er þaðan berast, eru mjög ó
ljósar og oft bornar aftur.
Oscar Svíakonungur er nú aftur
við ríkisstjórn tekinn 1. þ. m.
Stúdentaóeirðir miklar á llússlandi,
svo að lokað hefir verið háskólanum
í Pétursborg.
Þjóðólfur yaltýskur.
»Batnandi manni er bezt að lifa«, og
svo virðist nú mega segja um ritstjóra
f>jóðólfs. Hver mundi hafa trúað því
hérna á árunum, árunum 1897—1901,
þegar hann bölsótaðist ákafast gegn
valtýskunni, að hann yrði á öndverðu
árinu 1903 orðinn hávaltýskur ? Og þó
er þetta nú komið á daginn. f>etta
sést ljósast af eftirfarandi klausu í
ritstjórnargrein blaðsins 17. apr. þ. á.
(leturbreytingarnar gerðar af mér):
»|iað er gert að tilfinningamáli og
œsingamáli, sem ætti að skoðaat með
rólegri fhugun og alvarlegri löngun til
að leiða stjórnarbótarmál vort til far-
sællegraog heppilegra úrslita fyrir land
vort og þjóð á yfirstandandi tíð. Hver
maður, sem ann ættjörðu sinni og vill
hið bezta fyrir hana kjósa, s<m fáan-
legt er, verður að gæta þess, að vinna
henni ekki ógagn með eintómum þráa
og fastheldni við einhver aukaatriði,
sem ekki fcest tilslökun á og engin á-
stæða er til að rtgbinda sig við, hvern-
ig sevi á stendur, eða láta standa veru-
legum umbótum í vegi. J?að er ekkert
annað en fávíslegt ofurkapp, er haft
getur mjög óhappasælar afleiðingar f
för með sér«.
Er hér ekki alveg eins og maður
heyrði rödd dr. Valtýs sjálfs eða ein-
hvers annars sanntrúaðs Valtýings vera