Ísafold - 24.06.1903, Blaðsíða 1

Ísafold - 24.06.1903, Blaðsíða 1
Kemur út ýmist einu sinni eöa tvisv. i vikn. Yerð árg. (80 ark. minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða 1 x/2 doll.; borgist fyrir miðjan júli (erlendis fyrir fram). ÍSAFOLD. TJppsögn (skrifleg) bundin við áramót, ógild nema komin si tii útgefanda fyrir 1. október. Afgreiðslustofa blaðsins er Austurstrœti 8. XXX. árg. Reykjavík miðvikudaginn 24. júní 1903. 88. blað. JtudÁutá JfíaAýaAMi I. 0. 0. F. 856269. Augnlcekning ókeypis 1. og 3. þrd. á hverjum mán. kl. 11—1 í spltalanum. Forngripasafn opið md., mvd. og ld. 11 — 12. K. F. U M. Lestrar- og skrifstofa op- in á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. 10 siðd. Almennir fundir á hverju föstudags- og •sunnudagskveldi kl. 81 /siðd. Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9 •og kl. ti á hverjum helgum degi. Landakotsspítali opinn fyrir sjúkravitj- •endur kl. 10'/a—12 og 4—6. Landsbankinn opinn hvern virkan dag k' 11—2. Bankastjórn við ki. 12—1. Landsbókasafn opið hvern virkan dag kl. 12—2 og einni stundn lengur (til kl. 3) <md., mvd. og ld. ti) útlána. Ndttúrugripasafn, i Vesturgötu 10, opið á sd. kl. 2-3. Tannlœkning ókeypisíPósthússtræti 14b 1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1. Aðalfundur Laudsbúnaðarfélagsins. Mánudaginn 22. júní var aðalfundur haldinn í Búnaðarfélagi íslands, og sóttu þann fund um 50—-60 fólngsmenn. Eftir fyrirmælum laganna skyrSi F o r s e t i, lektor Þórh. Bjarnarson, fyrst frá framkvæmdum og fyrirætlun um fólagsins. ViS árslokin 1902 átti félagiS í sjóði fullar 32,000 kr., og hafði sjóðurinn aukist um tæp 2700 kr. á 2 síðastliðn- um árum, en sjóðsaukinn var þó í raun og veru minni, þar sem nokkur hundr- uð voru geymslufé til þ. árs. Nú höfðu 174 nýir fólagar bæzt við árin 1901—1902, og ber að leggja við höf- uðstól tillög þeirra, 1740 kr., og í ann- an stað átti þar við að leggja þær 600 kr., sem fyrverandi stjórn gaf fólaginu af ákveðnum árslaunum, og stóð það sem næst í mörkum, að sjóðsaukinn í raun og veru næmi þeim fjárhæðum. Af eigum félagsins var um árslokin þriðjungur kominn í bankavaxtabróf, og um 3000 kr. standa í lóð Hósstjórnar- skólans. Sjóðsleifar Suðuramtsins voru í árs- lokin 6400 kr., minkuð um 800 kr. á árinu, enda hofðu 1000 kr. þaðan geng- ið í tilraunirnar að verjast vatnavoðan- um í Rangárvallasýsln. Af Liebeslegati hafði í fyrsta sinn verið veittur styrkur til búnaðarnáms erlendis, 400 kr., og hlaut þann styrk Flóvent bvístjóri Jóhannsson á Hólum. Fólagar eru sem stendur fast að 520. Fullir § búnaðarfólaga á landinu eru komnir í fólagið, og væntir stjórnin þess, að hin komi öl) innan skamms, enda gert sitt til að minna þau á það. Ýmsir áhugasamir vinir fólagsins hafa unnið að því, að fá menn í fólagið, og innan margra ára ættu fólagar að vera orðnir 1000. Forseti las upp ágrip af ársreikning- 'unum 1901 og 1902, og verða þeir reikningar lagðir fram endurskoðaðir fyrir búnaðarþingið í september næstk., ug skýrði forseti jafnframt nánara frá því, hvernig fónu hefði verið varið. Hann lagði sórstaka áherzlu á starf- semi ráðunautanna. Fyrstu 2 ár félagsins höfðu þeir lít- ið að gera, eu verk þeirra færi nú sí- vaxandi, og hér mundi reynast sem annarsstaðar, að bændur lærðu að nota þá. Feilberg hefir sagt svo, að ráðu- nautastarfið væri það, sem hefði mest og bezt hieypt fram búnaðarframförum Dana. Að öðru leyti vísaði forseti í skýrslur ráðunautanna og ritgerðir þeirra í Búnaðarritinu. Aþreifanlegasti. framfaravotturinn er rjómabúin. í skýrslu Grönfeldts nú síð- ast telur hann 10 rjómabú. Síðan eru komin eða eru í aðsigi ein 7, og er hart á að fáist forstöðukonur, sem fullr- ar kenslu hafi notið í mjólkurskólanum á Hvanneyri, og stofnunarlán eru tekin til nýju búanna upp á væntanlega veiting næsta fjárhagstímabils. Ráðu- nautur Sigurður Sigurðsson hefði verið erlendis í vetur sem leið, meðal annars til þess að geta dæmt um gæði smjörs- ins frá búunum. Hann hafði jafnframt lært rækilega hina nýjustu mjaltaaðferð (Hegelands) og mun keuna hana frá sér bæði á ferðum sínum og hér í bæn- um. 1 sambandi við þetta mintist for- seti mjaltakenslunnar, sem fram hefir farið að tilhlutun félagsins, og lagði fram til sýnis hina nýútkomnu fyrir- mynd fyrir fóður- og mjólkurskýrslur, er fólagið hefir gefið út; er það ótniss- andi bók fyrir alla, sem nokkuö kúabú eiga sem heitir. Áfskifti fólagsins af kjötsölunni eru kunn af blöðunum. Tilraunin stóra með skipsfarm af kældu kjöti reyndist eigi fær, og mun fólagið gefa alþingi skýrslu um það. Tilraunin f haust sem leið með sætsaltað kjöt var of smá, til þess að nokkuð verði á henni bygt, en gott verð fekst fyrir dilkakjötið (75 kr. tunnuna). Kvartanir Norðmanna yfir saltkjötinu mjög athugaverðar, sölu- horfur nú vondar, en því meiri ástæða að leita umbóta. Stórt verkefni nýrrar tíðar, að fiuna bezta markaðinn fyrir afurðirnar. Og leiðin til að koma kjöt- inu í fylsta verð varla önnur en fó- lagsútflutningur í stórum stíl. Þá geta slátrunarhúsin komið upp, sem átt hafa svo örðugt uppdráttar. Undirstaða alls er sjálfsagt grasið, ræktun landsins. Björn kennari Jens- son hefir þar vakið menn til nýrrar umhugsunar. Gróðrartilraunirnar, sem langmest eiga að fást við grasið, leysa vonandi úr þessum vandaspurningum. Til gróðrartilrauna verður stórum að auka fjárframlög; áhuginn nyrðra mjög gleðilegur; tilraunirnar verða að aukast margfaldlega og færast út um landið. Myndarleg plægingarkensla hefði farið fram í Brautarholti á Kjalarnesi, verð- ur víðar næsta ár, leitað t. d. fyrir sér um það í Húnavatnssýslu; þetta þarf að styrkja; verðum vonandi allir forviða, hvað hestaflið ryður sór fljótt til rúms, er skriðið kemst á. Styrkir frá félaginu til framræslu og áveitu hafa kornið niður eingöngu á Suðurlandi; aðrir landshlutar hafa eigi enn komist upp á að nota þá, og sýnir þó ritgerð Sigurðar Sigurðssonar um vatnsveitinga-engi, að víða liggur vel við annarsstaðar, einkum fyrir norðan. Aft- ur hafa rótt allir búnaðarnámsstyrkir félagsins árið sem leið gengið til manna úr norðuramti og austuramti. Forseti lét þess getið, að stjórnin gerði sór vonir um, að rannsóknir Jóns verkfræðings Þorlákssonar leiddu til þess, að vér fengjum gerðar hér á landi píp- ur ti! framræslu, — verðið tvöfaldast eða þrefaldast í flutningnum frá útlöndum —; tækist það, gæti það orðið til ómet- anlegs hagnaðar. Eins og ný tæki þurfa að koma til að þurka landið að marki, eins er það, að girðingarnar gömlu, úr mold eða grjóti, ná alt of stutt, þegar ræktin vex. Stjórn fólagsins mjög trúuð á gaddavírsgirðingar með járnteinum. Girð- ingaleysið eitt almennasta og um leið auðbættasta meinið. — Ovarið land, sama sem óræktað land. — Enn eitt í því efni, að víða eru þær bygðir, að ekki er viðlit með rjómabú, og landið tekur ekki við skjótum og dýrum engja- bótum, og þar sem það svo bætist við, að fólkið sjálft er ekki enn fært og þrosk- að til kynbótafólagsskapar, þá er það beinasta og enda eina hjálpin um sinn, sem slíkum bygðum getur komið frá Landsbúnaðarfélaginu, að styrkja menn til girðinga, og þar líka jafnaðarlegast sérleg þörf á slíkum starfa. Því hefir verið haldið að fólaginu, að hafa til sýnis og sölu öll búskaparáhöld, sem þarf að kaupa að, og afla nýrra og óþektra áhalda til reynslu. Þetta hefir komist minst í framkvæmd; meðal ann- ars á fólagið elrki hús til þess. Stjórn- in hefir komið á víðs vegar verkfærasölu frá merku verzlunarfólagi í Khöfn; en verkfærin, sem áreiðanlega eru vönduð, þykja dýr, og sú umboðssala hefir víst lítið gagn gert. Þetta verkfæramál kem- ur fyrir búnaðarþingið næsta í sambandi við að koma upp húsi fyrir Hússtjórn- arskólann. Stjórnin telur vandkvæði á að halda honum áfram í leiguhúsi, mið- ur hentugu og afardýru. Lóðin er til á bezta stað. Þar má byggja yfir skól- ann, vinnustofur fólagsins og verkfæra- sýningu og sölu. Vitanlega yrði mest- allur höfuðstóll fólagsins kyrsettur í þeirri húseign, og verður það stórmál rækilega athugað. Laganýmæli hafði stjórnin með hönd- um eftir áskorun frá rjómabúunum aust- anfjalls; kemur á framfæri frumvarpi til breytingar á lögum um verðlaun fyrir útflutt smjör, í þá átt, að eigi só leng- ur miðað við eitt fastákveðið verð, þar sem smjörverðið færist svo rnikið til á árinu. Fólagið hefir farið fram á háifu meira framlag úr landssjóði en nú er veitt ár- lega, og taldi stjórn Búnaðarfólagsins það hið minsta, sem af yrði komist með 2 árin, til þess að geta fært út kvíarn- ar, eftir því sem verkefnin vaxa og fjölga. Auk vaxandi gróðrartilrauna og væntanlegra stórra engjabóta munar mest um stóraukið framlag til kynbóta. Fyrsta nautgriparæktunarfólagið er í vor komið á stofu í Kjósinni. Tvö kynbótabú fyrir sauðfé eru að komast upp hér sunnanlands; liið þriðja, í Suð- urþingeyjarsýslu, stendur á gömlum merg. Tvær héraðasýningar hafa verið haldn- ar í þessum mánuði, önnur í Borgarfirði, hin í Árnessýslu, báðar fjölsóttar, mynd- arlegar eftir því sem vænta má. Þetta örlítill vísir. Hér ósáinn akur búnað- arframfara, og áreiðanlega einhver hin allrafrjóasti. Allar vonir þar sem í öðru á félags- samvinnunni. Og ekki má gleyma ó- beinu afleiðingum fólagssamvinnunnar — þjóðaruppeldinu —, þar sem bæði er að berjast við náttúruna og lundina íslenzku. Næsta verkefni fundarins var að ræða búnaðarmálefni og tillögur þær, er ein- stakir félagsmenn vildu bera upp til at- hugunar fyrir búnaðarþingið. Sighvatur Árnason (f. alþm.) talaði um vinnufólkseklu í sveitunum og um jarðabætur leiguliða, og lagði fram 2 t.illögur til fundarályktunar : 1. Fundurinn óskar að milliþinganefnd verði skipuð til að íhuga og undirbúa gagngerða og alvarlega endurskoðun á landbúnaðarlöggjöfinni. 2. Fundurinn óskar að alþingi nemi úr lögum ábúðarskattinn (2. gr. laga 14. des. 1874 um skatt á ábúð og af- notum jarða). Fyrri tillagan var samþykt, en hin seinni feld. Björn Bjarnarson búfræðingur í Gröf óskaði, að fólagið vildi styðja meir að grasrækt en það hefði gert hingað til, einkum með því að styrkja bændur til gaddavírsgirðinga. Hann taldi þær girðingar beztar, þar sem not- aðir væri jöfnum höndum járnteinar reknir niður og járnstólpar festir í steina. Kom með tvær tillögur, sem voru sam- þyktar : 1. Fundurinn ályktar að skora á bún- aðarþingið, að auka útbreiðslu gadda- vírsgirðinga með járnteinum og veita styrk til þeirra. 2. Fundurinn skorar á stjórnina að hlutast til um, að gaddavírsgirðingar verði teknar til greina við úthlutun búnaðarstyrksins. Eggert Briem óðalsbóndi í Viðey vakti máls á því, að nauðsynlegt væri að semja lög um verndun girðinga, því að það væri ekki enn komið inn í hugs- unarhátt manna, að slík mannvirki hefðu neinn rétt á sór. B. B. studdi það mal og bar upp þessa tillögu, sem var sam- þykt : Fundurinn leggur til, að búnaðarþing- ið hlutist til um, að út komi innan skamms verndarlög fyrir girðingar, hlið á vegum og önnur mannvirki til efling- ar landbúnaðinum. T r . G u n n a r s s o n, bankastjóri, talaði um, að eftirlit þyrfti að hafa um útflutt smjör frá rjómabúunum, og með því að Sigurður Sigurðsson búfræðingur hefði lagt sórstaklega stund á smjör- gerð, þá væri æskilegt að hann hefði það eftirlit á hendi. Guðjón Guð- m u n d s s o n taldi svo mikla erfiðleika að koma þessu eftirliti á, að það væri ógjörningur enn sem komið væri. Smjör- ið væri flutt út frá svo mörgum höfn- um. Vandfundinn maður, sem væri

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.