Ísafold - 17.10.1903, Side 1

'Kemur út ýinist einu sinni efta
“tvisv. í viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
1 */s doll.; borgist fyrir miðjan
júlí (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
utgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXX. árg
Keykjavík laugardagfinn 17. október 1903
64. blað.
JfuóÁu/A yft<Llyilyl//1V
J. 0. 0. F. 852398V2- ~
Augnlœkning ókeypis 1. og 8. þrd. á
hverjum mán. kl. 11—1 í spitalanum.
Forvgripanafn opifi md., mvd. og ld.
ai—12.'
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
4n á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. 10 siðd.
Almennir fnndir á hverju föstudags- og
aunnudagskveldi kl. 8'/2 siðd.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
■og kl. 8 á hverjum helgum degi.
Landakotsspítali opinn fyrir sjúkravitj-
'Sndnr kl. 10*/>—12 og 4—6.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
*kl 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbókasafn opið hvern virkan dag
%1.12—2 og einni stundu lengur (til kl. 3)
md., mvd. og ld. til útlána.
Náttúrugripasafn, i Yesturgötu 10, opið
4 sd. kl. 2—3.
Tannlækning ókeypisíPósthússtræti 14b
1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Nokkur Ijóðmæli
eftir Byron.
Steingr. Thorsteinsson
þýddi. Rvik; Prentsm.
Rvikur 1903; 133 bls.
Með mynd Byrons.
f>að er orðið mikið starf og fagurt,
aem islenzkar bókmentir eiga Stein-
grími Thorsteinsson að þakka. Að
mörg af hinum fegurstu íslenzku ljóðum
eru hans verk, er alkunnugt. En hann
hefir lika um langan aldur fremur
flestum öðrum starfað að því, að gera
andans auð erlendra þjóða arðberandi
fyrir þjóð sína, og yrði það langt mál,
að telja upp allar þýðingar hans á
stærri og smærri útlendum skáldritum
og ljóðum, sem mörg eru af heimsins
bezta bergi brotin. í kyrþey hefir
hann stráð þessu gulli A veg landa
sinna, og þjóðin hefir tekið það upp
fegins höndum, því það hefir verið
lýsigull, er breiddi bjarma yndis og
fegurðar í kringum sig.
Aðaleinkenni á þýðingum Steingríms
er hið næma fegurðarskyn, hin ó-
þreytandi elja og nákvæmni, er legg-
ur eyrað við hjartaslög höfundarins,
greinir öll blæbrigði og útlínur hugs-
ananna og greypir þær svo í íslenzkt
gull og silfur.
í bók þá, er hér skal minst lítið
eitt á, hefir skáldið safnað því, sem
hann hefir þýtt eftir Byron: Band-
inginn í Chillon, Draumurinn, Pari-
sína, Mazeppa, 11 smákvæði og loks
brot úr annari kviðu »Don Juanst.
Tvö fyrst nefndu kvæðin komu út í
Khöfn 1866 og hafa lengi verið ófáan-
leg; Parisína kom 1877 í »Svanhvít«
og Mazeppa í Tfmariti Bókmentafé-
lagsins 1896. Flest öll smákvæðin
munu ekki hafa sézt á prenti fyr. —
Meginið af því, sem í bókinni stendur,
er því orðið flestum þeirn, sem nokk-
uð lesa, kunnugt og kært, og varla
mun neinn, er ber þýðingarnar sam-
an við frumkvæðin, geta annað en
dáðst að, hve vel og samvizkusamlega
þær eru af hendi leystar. f>að er
ekki margra meðfæri að þýða Byron
svo vel sé, og það er lán fyrir bók-
mentir vorar, að tveir mestu snilling-
arnir meðal íslenzkra skálda hafa orð-
ið til þess, Steingrímur þýtt þessikvæði,
og MattíhasManferð. Byron virðist eiga
við skap íslendinga, enda er hann af
norrænum rótum runninn. — Ekki
man eg eftir að annað kvæði hafi í
æsku tekið huga minn öðru eins helj
artaki og »Parisína«, er eg las það í
fyrsta sinn. það grúfði yfir öllum
hugsunum mínum lengi á eftir, og þeg-
ar eg var að smala í morgunþokunni
hljómaði í eyrum mér:
Dimmlega klukkur klingja
I klaustnrturni grá,
Við ramböld báreyst briugja
Hnykkjast til og frá;
Sárt þau hljóð á hjartað fá.
Heyr, sálm er farið að syngja,
Söng yfir dauðum ná,
Eða feigum, sem frelsast ei má.
Fyrir dauðvona sálu dunar likaböng,
Fyrir dauðvona sálu munkar hefja söng;
Nú er til baDa biðin ei löng.
Eg held að málmurinn í hinni ís-
lenzku líkaböng hljómi hér engu ó-
geigvænlegar en frumkvæðið. Eins og
allir, sem þekkja kvæði Steingríms
sjálfs, mega geta sér nærri, lætur hon-
um ekki sízt að þýða Byron, þar sem
hann lýsir hvíld, friði og hátign nátt-
úrunnar, eins og t. d. í byrjuninni á
Parisína, eða þetta:
Yfir þeim hvelfdist sólbjört sumarheiði,
Svo skýlaust, hreint, svo heila^lega fagurt,
Að ekkert sást á himni nema guð.
(Draumurinn bls. 25).
En houum verður ekki heldur lita
vant, þegar hið tröllslega ímyndunar-
afl Byrons málar með feigðarlitum og
banablóði.
Lágskógur glitgrænn, inndæll æ
Áður en haust með kuldablæ
Á lauf, þá visnun líður nær,
Litskörpum feigðarroða slær,
Sem sjá má storkið banablóð
A bleikum likum vals um slóð,
Er nístu frosta nepjur harðar
Hvert nakið höfuð ofanjarðar,
Og gaddfraus kinn á gneypum ná,
Svo goggur hrafns ei vinnur á.
(Mazeppa bls. 72).
Hinar nýju þýðingar eru fögur við-
bót við það, sem áður var komið. Hér
er ein vísa:
Og máninn á lygnuna leggur
Sitt ljósmen silfuiskært,
Og blitt dúar hafsins barmur
Sem barnsins, er sefur vært.
Svo hneigir þér hægt mÍDn andi
Og hlustar tilbiðjandi
Með viðkvæmninnar svo vægum öldum,
Sem vaggast hafið á sumarkvöldum.
Úr »Don Juan« hefir skáldið þýtt
einhvern fegursta kaflann, sem segir
frá ástarsælu Don Juans og Haidí.
Gaman væri að eiga í snjallri íslenzkri
þýðingu allan »Don Juan«, þenna
óviðjafnanlega töfraspegil flestra til-
finninga, sem í mannsbrjósti búa. En
líklega verður þess langt að bíða.
Kvæðunum fylgir vel ritað ágrip af
æfi Byrons, og er það aukið mjög frá
því, sem fylgdi fyrri útgáfunni af »Band-
ingjanum« og »Draumnum«. Loks
koma skýringar og athugasemdir.
Praman við bókina er ágæt mynd
af Byron, og allur ytri frágangur er
einhver hinn vandaðisti, sem menn
hér eiga að venjast.
Óskandi væri að Steingrími Thor-
steinsson entist aldur til, auk margs
annars, að safna ljóðum þeim, sem hann
hefir þýtteftir ýms skáld, og gefaþau
út á líkan hátt og þessi ljóðmæli
Byrons. því vonandi er að þjóðin sé
ekki orðin svo úrættuð, að hún tæki
þeim ekki tveim höndum.
G. F.
Vissan um hlutabankaiui.
Bankafréttirnar nú með póstskipinu
Laura þykja að maklegleikum mikil
tfðindi og góð, enda hefir þeim hér í
höfuðstaðnum og nágrenninu verið tek-
ið með miklu almennari feginshug og
fögnuði, en nokkrar líkur þóttu til þeim
möunum, er gagnkunnugir eru hinni
ofsafullu andvígni, sem bankastjóralið-
ið hefir sýnt hlutabankastofnuninni frá
upphafi.
Vissan um, að hlutabankastofnunin
er þegar reist og stendur svo föstum
fótum, að enginn efi er é, að íslands-
banki stígur hér á land fyrir útgöngu
þessa árs, hefir að sjálfsögðu vakið
mikla og innilega gleði hjá öllum þeim,
er fyr og síðar hefir orðið það ljóst,
hve nytsamleg og afarnauðsynleg slik
peningastofnun er landi og þjóð, eins
og á stendur, og hafa því verið stofn-
uninni hlyntir og fylgjandi, — því að
þessi langþráða vissa léttir af þeim
þungum áhyggjum.
þetta segir sig sjálft, en hitt ekki,
sem nú er komið í ljós og orðið
kunnugt, að tíðindin þykja góð og gleði-
leg ýmsum þeim mönnum, er lögðust
í upphafi gegn hlutabankanum og hafa
jafnan fylt flokk andvígismanna hans.
Fjarri er oss hlutabankavinum að
leggja þeim þetta til ámælis, þvert á
móti teljum vér þá menn að meiri og
betri fyrir bragðið. Enginn hlut-
ur getur eðlilegri verið en sá, að
þeir verði nú íslandsbanka fegnir.
þeim var orðið það Ijóst, að þeir höfðu
i máli þessu lent í þeirri raunalegu
villu og slysni, að spyrna á móti fram-
gangi velferðar- og nauðsynjamáls, og
þeir voru ekki ánægðir með þessa
frammistöðu sína, heldur hnugnir út
af henni, — þess vegna eru þeir nú
allshugar fegnir því, að afstýrt er þeim
vandræðum, sem við borð lá að af
henni mundi leiða fyrir land og )ýð.
Af þeim er þannig einnig létt áhyggju,
og henni þungri.
Hve alment hlutabankanum er fagn-
að hér um slóðir, getur þó ekki aug-
Ijóst orðið fyrri, en um það bil að
hann tekur til starfa; til þess tima
leyna menn fögnuði sínum yfir komu
bankans, til þess að brjóta ekki afsér
hinn einvalda landsbanka meðan eigi
er i annað hús að venda. |>annig er
eðlilega ástatt fyrir þeim hinum mörgu,
sem nokkur viðskifti þurfa við hann
að hafa til þess tíma.
Enginn vafi er á því, að allír þeir
menn eru bankastofnuninni fegnir, sem
gott skyn bera á það mál, ogberahag
lands og þjóðar ríkara fyrir brjósti, en
eigin hagsmuna von, valdafíkn og virð-
ingar.
Um nokkur undanfarin ár hefir það
verið margsinnis svo ítarlega skýrt,
hvílik heill landi og þjóð stæði af
góðu bankafyrirkomulagi með nægu
fjármagni, og sýnt fram á, að án þess
gætu atvinnuvegir vorir ekki blómgast
né þrifist. Jafnframt hefir verið sýnt
fram á það, að bankaástand það, er
þjóðin hefir átt við áð búa, væri ó*
hafandi og stæði þjóðinni stórlega fyr-
ir þrifum. þetta hefir reynzlan æ á-
þreifanlegar staðfest, og sýnt að Iífs-
nauðsyn væri að bæta úr þessu þjóð-
arböli. Nú er þessi bót loks viss.
|>eir, sem móti hennihafa staðið, eru
nú þrotnir að ráðum og mætti til að aftra
henni lengur. Landsbankafarginu, sem
þröngvað hefir mönnum til nauðung-
arfylgis við þessa menn, Iéttir von bráð-
ar af þjóðinni. Dagar landsbankaein-
veldisins eru þegar taldir. f>essu
fagna frjálslyndir menn og þjóðræknir.
Af brjósti þeim er létt blýþungri á-
hyggju út af peningaskorti þeim, sem
árlega hefir átt sér stað í landsbank-
anum, og sem fjötrað hefir framkvæmd-
ir manna og viðskifti á síðustu árum,
svo að til vandræða hefir horft.
Jafnframt er af þeim létt ótta við
hin ískyggilegu lög síðasta þings um
aukning landsbankans um miljón kr.
innleysanlegra seðla, er hvíla skyldu á
l/2 miljónar gullforða. Hefir mörgum
staðið eigi alllítill stuggur af þvf óráði,
að ætla landsbankanum að verzla
jöfnum höndum með óinnleysanlega
seðla og innleysanlega, og þótt slíkt
eins dæmis sleifarlag líklegast til þess
að fella hina óinnleysanlegu seðla í
gildi, nema því að eins, að þeir hefðu
í landsbankanum verið gjörðir hinum
jafn réttháir, og jafnan verið innleyst-
ir þar eins og þeir; en þá hefði l3/4
miljón kr. f seðlum í rauninni hvílt á
að eins l/2 miljón kr. gullforða, en
slíkt hefði verið helzt til glæfralegt,
og miður til þess fallið að efla út á
við lánstraust landsins, sem brátt mun
óhjákvamilega þurfa á að reyna, sakir
ráðsmensku fjáreyðsluþingsins mikla
síðastliðið sumar. Vegna þess að
hlutabankinn kemst nú á fót, hverfa
þessi ískyggilegu varaskeifulög úr sög-
unni, og kemur þá óttinn og áhyggjan,
sem þau hafa vakið, hvergi til greina.
Loks hefir það valdið vönduðum
mönnum eigi lítillar áhyggju, hversu
lúalega bankamálið hefir verið notað í
þjónustu flokkshatursins við kosning-
arnar undanfarin ár til polítiskra æs-
inga og sjónhverfinga, en slíkt atferli
hefir verið þeim mun óforsvaranlegra,
8em öllum er vitanlegt, að alþýða manna
hér á landi hlýtur að vera alls ófróð
um bankamál, þar sem hana brestur
alla sérþekkingu f þeim efnum. Er
það alkunnugt, hversu ósvífnar tilraun-
ir hafa verið gerðar til þess að brenni-
merkja alla þá menn, er hlutabanka-
stofnuninni hafa verið sinnandi, og
ekki muu nokkurt mál nokkru sinni
hafa verið notað hér á landi með jafn-
mikilli frekju til að þyrla upp ósann-
inda moldvirði, svo dimmu, að sem
fæstum yrði ratfært.
þegar hlutabankinn er hér kominn
og kunnur orðinn, verða allar slíkar
blekkingartilraunir ómögulegar, og þótt
skoðanir á bankamálum geti eftir sem
áður orðið skiftar, verður eigi unt að
nfðast jafnmikið og að undanförnu á
ófróðleik alþýðu um það mál.
Lægi nú moldviðrinu í þessa átt, er
meiri von að birti til í fleiri áttum.
Sú von, að koma hlutabankans
hreinsi hið pólftiska loft hér á landi,
er meira en lítið gleðileg.
Hörður.