Ísafold - 17.10.1903, Blaðsíða 2

254
Saltfísksalan í Genúa.
[Útdráttnr ír skýrsln danska konsúlsíns
i Grenna, um fisksöln þar frá 1. apr. 1902
til 51. marz 1905.]
Á síðastliðnu ári (*/4 ’02—31/3 ’03)
var flutt talsvert meira til Genúa af
verkuðum fiski en að undanförnu.
Kom mönnum þetta mjög á óvart að
því er anertir íalenzkan fisk, því að
framan af árinu var afli sagður þar
tregur og birgðir litlar; var því eigi
von á miklu þaðan. Eftirspurnin var
því mikil framan af árinu og verð
hátt. Voru framan af júlímánuði
greiddar 52 lírur (1 líra = 70 a.) fyrir
200 pund af íslenzkum saltfiski og
framan af september var verðið komið
upp í 56 lírur.
Sú varð nú reyndin á, að afli hafði
verið ágætur á Islandi, einkum á Vest-
fjörðum. Kom nú þaðan hver farm
urinn á fætur öðrum í septembermán-
uði og reyndist þá ógjörningur að
halda fiskinum í sama verði. Féll
hanu nú óðum og var í lok október-
mán. kominn ofan í 50 lírur (200 pd.),
og er það óvanalega lágt verð um það
leyti. Fór nú að draga úr aðfluttn-
ingnum en verðið fór lækkandi eigi að
síður og lækkaði smátt og smátt til
marzloka; var þá komið ofan í 40 lírur.
Hér er að eins miðað við meðalverð
á fiski, en vitaskuld er, að einstöku
farmar seldust fyrir miklu hærra verð
en hér er nefnt, eins og t. d. einn
farmur, er seldur var í öndverðum
september fyrir 68 lírur hver 200 pd.
Innflytjendur reyndu að gera sam-
band sín á milli tii að halda fiskinum
í verði, en það varð árangurslaust.
Mikla gremju vakti það meðal fisk-
sala í Genúa að aflaskýrslur frá ís-
landi voru alt annað en áreiðanlegar.
Álítur konsúllinn mjög mikils vert að
fá áreiðanlegar fregnir tvisvar á mán-
uði um afla og birgðir.
Sama kvörtun er enn sem fyr um
óvandaða aðgreining á fiskinum; lakar
og góðar tegundir hvað innan um ann-
að. Álítur konsúllinn góða og vand-
aða aðgreining á íslenzkum fiski einka-
skilyrði fyrir sölu á honum. Brýnir
hann enn á ný fyrir íslendingum að
nota að eins vandaða og sjálfstæða
fiskimatsmenn.
Konsúllinn ræður til þess að senda
nokkra fiskimatsmenn til Genúa til
þess að kynna sér, hvaða kröfur kaup-
endur gera til fiskgæðanna.
Nokkrir vel valdir farmar komu til
Genúa á síðastliðnu ári og er það
bezta sönnunin fyrir því, að ekki er
ógjörningur að aðgreina fisk á íslandi.
Misjafn fiskur átti góðan þátt í verð-
lækkuninni. Getur verið að um það
megi kenna ofmiklum hita, svo að skel
hafi komið á fiskinn að utan þótt hann
væri hrár að innan, en þess hefði átt
að gæta og ekki senda hálfþurkaða
vöru.
Komist ekki fullkomin lögun á að-
greiningu fiskjarins, eiga fisksalar á
Islandi á hættu að neyðast til að
senda fisk sinn óseldan til Genúa, eins
og farið er með Labradorfiskinn, og
láta sér nægja það verð, sem kannað
▼erða sett á hann eftir að hann er
þangað kominn. Er sú söluaðferð því
viðsjálli, sem umboðsmenn seljenda
verða að hraða sölunni sem mest og
því mjög hætt við verðfalli.
ísl. »smáfiskur« hefir kaupendum
þótt of stór; hann er sendur og seldur
inn í landið og þar krefjast menn
þess, að hann sé smár.
Ofmikið þykir af ísu í förmunum,
atundum framundir helming. Sú vara
selst þar mjög illa, einkum stórísan.
Síðdegisguðsþjónusta á morg-
un kl. 5 (B. H.).
Frá Klondyke.
Klondyke (Klondæk) kannast flestir
við, gulllandið mikla, norðan og vest-
antil í Norður-Ameríku. f>ar fundust
fyrir 8 árum mjög auðugar gullnámur
og menn streymdu þangað þúsundum
saman til að grafa þessa heims auð-
æfi upp úr moldinni og klakanum.
Urðu sumir þar auðugir á stuttum
tíma, flestir fundu miklu minna en
þeir höfðu gert sér vonir um og fjöl-
margir komust þangað aldrei; urðu til
á leiðinni, því vegir voru engir, en yf-
ir fjöll og firnindi að sækja, í helkulda
og snjó og menn misjafnt útbúnir;
höfðu, eins og Skuggasveinn, farið í
flaustri að heiman, því allir víldu verða
fyrstir til að höndla hnossið.
Landi vor Jón Tryggvi Jónsson, er
kom með Lauru 5. þ. m., hefir verið
tvö ár við gullgröft í Klondyke og
kemur þaðan beina leið. Var því sagt,
er hann sté hér á land, að hann hefði
meðferðis hálfa miljón dollara, en Jón
kvað það fjarri sanni.
Hálft fjórða ár er liðið síðan Jón
fór vestur. Var hann l1/^ ár í Winni-
peg áður hann fór vestur í Klondyke
eða þó öllu heldur Yukonhérað, eu
þar er að eins Yukonfljótið á milli.
Eigi lætur Jón vel yfir vistinni þar
vestra. Loftslag segir hann þar öllu
kaldara en hér á landi; hiti að vísu
svipaður á sumrin en frost talsvert
meira á vetrum og vetur lengri en hér.
Fer eigi að þiðna þar né hlýna fyr en
í byrjun maímánaðar og jafnan um
sama leyti, en frysta tekur aftur í
september. Landslag er þar mishæð-
ótt mjög, þröngir dalir, skógi vaxnir,
en hálsar og fjöll á milli þeirra.
Eigi fæst almenningur þar við aðra
atvinnu en gullgröft. Vinna flestir
hjá sérstökum vinnuveitendum, land-
nemum, fyrir ákveðið kaup, 4—4J/2
dollar á dag auk fæðis. þykir það
kaup að vísu allhátt, en ódrjúgt vill
það verða í meðförunum, því alt er
þar dýrt, er kaupa þarf; þekkist þar
eigi minni peningamynt en 25 cent
(þ. e. nál. 90 aurar). Hvert lítilræði,
þó ekki sé nema einn eldspýtustokkur,
kostar 25 cent. Vill mönnum því seint
græðast þarna fé, þótt reglusamir séu.
En þeir eru auk þess margir, sem eyða
því a helgum, er þeir hafa verið að
vinna sér inn alla vikuna.
Vetrarvinna er náglega ókleif í þess-
um héruðum sökum frosta: fer sum-
staðar eigi klaki úr jörðu alt árið; sól-
arhitans á sumrum nýtur svo lítið sök-
um skóganna. Ganga því margir iðju-
lausir allan veturinn og lifa á sumar-
kaupinu, þeir sem eigi hafa eytt því,
en aðrir reyna gullgröft á eigin spýtur;
vill það oftastnær reynast bæði arðlft-
ið og erfitt; eins og líka vinnan við
gullgrþftinn er sögð versta þrælavinna
á hvaða tíma árs sem er.
Eigi þykir vistlegra í Klondyke en svo,
að engum kemur tii hugar að dvelja þar
langvistum. Flestir hafa fengið nóg
af vistinni eftir nokkur ár og flytja
þá þaðan alfarið. En jafnan kem-
ur nóg í skarðið, því gullið reynist
þar eins og annarstaðar það aðdrátt-
arafl, sem almenningur fær ekki sporn-
að á móti; er þó talsvert farið að
minka þarna um gull, en því trúa
menn ekki fyr en þeir taka á því.
Sundkensla
fyrir sjómenn fór fram í Laugunum
hér í baust, eins og að undanförnu,
undir stjórn Páls sundkennara Erlings-
sonar. Voru nemendur með flesta móti,
eigi færri en 42, allir sjómenn, og af
þeim réttur þriðjungur námsmenn á
Stýrimannaskólanum.
Sami kennari var hér við sundkenslu
í vor og kendi þá 2 bekkjum úr lærða
skólanum, yfir 30 piltum, mörgum
drengjum úr barnaskólanum og um
20—30 iðnaðarmönnum og öðrum.
Aðsóknin að sundkenslunni virðist
fara árlega vaxandi, sem betur fer, en
einhvern frekari sóma þyrfti að sýna
sundlauginni en gert er.
Fjártaka
það sem af er haustinu hefir frem-
ur fátt sláturfé komið hingað til bæj-
arins.
Ber auðvitað margt til þessa. Fyrst
og fremst góð tíð í sumsr hér í nær-
sveitunum, og þar af leiðandi góður
heyskapur. Menn þurfa ekki að farga
skepnum sínum vegna heyskorts. I
öðru lagi eiga rjómabúin góðan þátt í
þessu. f>eir, sem eiga þátt í þeim, fá
peninga fyrir smjör sitt og þurfa því
síður að gera sér peninga úr sauðkind-
unum. Og í þriðja lagi eru margir,
einmitt vegaa rjómabúanna, farnir að
slá slöku við sauðfjárræktinni en fjölga
kúm.
Afleiðingin af þessu er sú, að minna
berst að en þörf er fyrir og þar af
leiðir aftur aukin samkeppni meðal
kjötsalanna og hækkað verð fyrir kaup-
endur. Er því hver skepna hirt, óðar
en hún kemur f kaupstaðinn.
Verð á kjöti er nú sem stendur 20
—22 aura pundið; hið allrarýrasta 18
aura. Verðið var komið niður f 18—
20 aura, en hækkaði aftur.
Slátur 1,50 úr fullorðnum sauðum og
þar fyrir neðan úr yngra fé og rýrara.
Verð á gærum mun vera nál. 25
aur. og á mör 25—28 aur., en sú vara
er hirt jafnóðum og í hana næst.
Pest. (svarti dauði).
Pest er öðru hvoru að stinga sér
niður hér og hvar á hnettinum.
Ekki er langt síðan að hún barst
til borgarinnar Marseille á Suður-Frakk-
landi. Hún gaus þar upp 6. septem-
ber sfðastl. í pappírsverksmiðju einni
og sýktust af henni 14 manns í verk-
smiðjunni frá 6.—14. sept.; af þeim
dóu 4. Sjúklingunum va.r komið á
sjúkrahús og alt verksmiðjuliðið ein-
angrað. 9. og 10. brann verksmiðjan.
Til Marseille hafði pestin fluzt f tusk-
um frá Austurlöndum, eu í tuskunum
voru dauðar rottur og eru þær, eins
og kunnugt er, verstu pestarkvikindi.
Á Egiptalandi sýktust 11 menn af
pest frá 5,—11. septbr. síðastl. og
dóu 6.
I Broach á Austur-Indlandi hefir
orðið vart við pest síðan 19. ágúst í
sumar.
í Bombayfylki veiktust frá 1.—15.
ágúst 11811 menn af pest og á sama
tíma dóu úr henni 8477.
í Honkong veiktust 22 frá 1.—15.
ágúst og af þeim dóu 20.
Á Mauritius veiktust 44 frá 3. júlí
til 6. ágúst; af þeim dóu 32.
I Chile veiktust fram að 10. ágúst
156 menn; dóu 67.
í flestum löndum í Norðurálfu hafa
stjórnir látið gefa út leiðbeiningar til
lækna og alþýðu manna um lækning
pestar og fyrirmæli um hvað gera
skuli ef pest kemur upp.
Pestin er nú orðin svo algeng í
heiminum, að engin fjarstæða er að
hugsa sér, að hún geti borist bingað
til landsins og virðist því eigi vanþörf
á því, í sambandi við hin nýju sótt-
varnarlög, að læknar og alþýða væru
við öllu búnir, ef svo ber undir.
•Allur er varinn góður«.
Heiðnrslaun
úr sjóði Kristjáns konungs IX. hafa
f ár hlotið bændurnir Ó 1 a f u r |> o r-
björnsson á Kaðalstöðum í Staf-
holtstungum og B jör n f>orsteins-
S o n á Bæ í Borgarfirði, 140 kr. hvor.
Lanilsyfirréttardómar.
Landsyfirrétturinn hefir síðastliðna
tvo mánudaga, 5. og 12. þ. m. kveðið
upp dóma í 9 eftirfylgjandi málum.
1. Meiðvrðamál milli Einars Bene-
diktssonar málafærslumanns og banka
stjóra Tryggva Gunnarssonar, út af
því, að fyrnefndi hefði á opiuberu
veitingahúsi haft þau orð um banka-
stjórann, að hann væri »Den störste
Idiot i Reykjavík og den störste
Kæltring i hele Landet«.
Undirréttur hafði dæmt E. B. í 100
kr. sekt auk málskostnaðar, og áfrýj-
aði hann þeim dómi, en bankastjór-
inn eigi.
Yfirrétturinn staðfesti undirrétar-
dóminn.
2. —7. Meiðyrðamál milli Skúla al
þingismanns Thoroddsens á Bessa-
stöðum og Kristjáns H. Jónssonar
prentara á ísafirði og ábyrgðarmanns
blaðsins »Vestra« út af meiðyrðum í
því blaði.
Fyrir undirrétti hafði Kr. H. J-
gagnstefnt Skúla fyrir meiðyrði í »|>jóð-
viljanum* og lét undirdómariun sakir
fallast í faðma.
Skúli Thoroddsen áfrýjaði fyrir sitt
leyti öllum málunum til yfirréttarins
og þar urðu dómsúrslitin þau, að í
fyrsta málinu var Kr. H. J. dæmdur
í 20 kr. sekt og 20 kr. málskostnað;
í öðru málinu í 30 kr. sekt og 30 kr.
málskostnað; í 3. málinu í 60 kr. sekt
og 20 kr. málskostnað; í 4. og 5. mál-
inu var hann sýknaður (eins og fyrir
undirrétti) og Skúli dæmdur í 15 kr„
málskostnað f hvoru málinu, og í 6.
málinu dæmdi yfirrétturinn Kr. H. J.
í 50 kr. sekt og 40 kr. málskostnað.
8. Skaðabótamál, er ekkjufrú Guð-
rún Björnsdóttir hafði höfðað gegn
stjórn Holdsveikraspítalans í Laugar-
nesi fyrir að hafa avift hana ráðskonu-
stöðunni og vísað henni burt af spít-
aianum. Stjórn spitalans bar það
fram sér tíl varnar, að frúin hefði
komið á stað æsingum gegu sér með-
al sjúklinganna á spítalanum.
Yfirrétturinn sýknaði stjórn Holds-
veikraspítalans, eins og undirrétturinn
hafði gert, og dæmdi stefnanda til að
greiða málsfærslulaunin með 20 kr.
9. Hið opinbera gegn húsfrú Arn—
björgu Stefánsdóttur á Hánefsstöðum
við Seyðisfjörð, fyrir að hafa látið
grafa lík manns síns, Sigurðar Einars-
sonar, i óvígðri mold, í mel fyrir ofan
íbúðarhús hennar í Hánefsstaðalandi.
J>au hjón voru utan þjóðkirkjusafn-
aðar og hafði Sigurður lagt svo fyrir,
að eigi skyldi fylgja kirkjusiðum þjóð
kirkjunnar við jarðarför slna. Hafði
því konan farið fram á að fá llk
manns síns greftrað án þjóðkirkjusiða
í kirkjugarðinum, en prestur þóttist
ekki hafa heimild til slíkrar greftun-
araðferðar innan kirkjugarðs, og því
var það, að líkið var gratið í óvígðri
mold.
í héraði var kærða alsýknuð í mál-
inu og málskostnaður lagður á hið
opinbera.
Yfirrétturinn segir í forsendum sín-
um, að með þessu máli hafi líkið að
vísu ekki fengið löglegan gröft, en
samt sé »ekki í lögum nein heimild
til að leggja refsingu á kærðu fyrir
tiltæki hennar, og það því síður, sem
öll nauðsynleg varúð sýnist hafa verið
viðhöfð að því er valið á grafreitar-
stæðinu snertir, og greftrunin virðist
í alla staði hafa farið sómasamlega
fram*.
Samkvæmt þessu staðfesti yfirrétt-
urinn héraðsdóminn.
Giftingar í Rvík.
3. sept. Kristján Kristjánsson tré-
smiður og Johanne Heide frá Khöfn.
5. sept. Sigurður Jónsson skipstjórii