Ísafold - 28.11.1903, Síða 1

’Kemur út ýmist einu sinni eða
tvisv. i viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
1 */, doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin viB
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslnstofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXX. árg.
JiuéJadí jHíiAyasiin
I. 0. 0. F. 8523981/,.
Augnlœkning ókeypis 1. Og 8. þrd. á
hverjum mán. kl. 11—1 i spltalanum.
Forngripasafn opið mvd. og Id. 11
—12.
Frilækning á gamla spítalanum (lækna-
akólanum) á þriðjudögum og föstudögum
kl. 11-12.
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
in á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. lOsiðd.
Almennir fundir 4 hverju föstudags- og
snnnudagskveldi kl. 8'/2 siðd.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
og kl. 6 á hverjum helgum degi.
Landakotsspitali opinn fyrir sjúkravitj-
ondur kl. 10'/2—12 og 4—ti.
Landsbankinn opinn livern virkan dag
kl 11—2. Baukastjórn við kl. 12 — 1.
Landsbókasaf7i opið hvern virkan dag
‘%I. 12—2 og einni stundu lungur (til kl. 3)
'md., mvd. og ld. til útlána.
Ndttúrugripasafn, i Vesturgötu 10, opið
4 sd. kl. 2—3.
Tannlœkning ókeypis i Pósthússtræti 14b
1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Næstii blað miðvikudag
2. desember.
Laura fer 4. deshr.; vestanpóstur s. d.,
norðanpóstur 5.; austanpóstur 7.
Ráðherrann.
Fyrsta frétttin, sem á land kom úr
Lauru, er hún hafnaði sig hér að
kvöldi 24. þ. m., var eú, að sýslumað-
ur og bæjarfógeti
Hannes Hafstein
eigi að verða fyrsti ráðhsrra tslanda
og taka við því embætti 1. dag febrú-
armánuðar næstkomandi.
f>ar með er þá sú gáta ráðm, sem
nálega hver kjósandi hér á landi hefir
verið að glírna við síðan stjórnarskrá-
in var samþykt á þingi í sumar, ef
eigi lengur.
Eigi er því að leyna, að sumir
menn, og þeir ef til vill margir, eru
ekki ánægðir með þessa ráðstöfun
stjórnarinnar, en hið sama hefði orð-
ið uppi á teningnum, hver svo sem í
þetta embætti hefði verið settur.
Sannleikurinn er sem sé sá, að full-
trúar þjóðarinnar á síðasta þingi gátu
ekki komið sér saman um neitt ráð-
herraefni; því fór mjög fjarri; og nærri
má geta að ekki hefði samkomulagið
orðið betra hjá þjóðinni eða kjós-
endum í heild sinni, þótt til þeirra
kasta hefði átt að koma.
Enginn ætti því að kippa sér upp
við það, þótt einhver andmæli heyrist
eða sjáist gegn þessari ráðstöfun og
ráðherranum nýja; það er svo þ j ó ð-
1 e g t, að geta aldrei verið á eitt
sáttir.
f>ví síður er ástæða til að amast
við þessu, sem allir kunnugir vita, að
hr, Hafstein hefir marga góða hæfi-
Reykjavlk laugardagrinn 28. nóvember. 1903
73. blaA
leika, sem vonandi er að fái að njóta
sín fyrir óboðnum ráðgjöfum, ótíma-
bærum andróðri og úreltum flokkaríg.
Einhverjum *flokks«ónotum er »f>j.«
þó að sletta frá sér í þessu sambandi.
Hann getur ekki á sér setið, jafnvel
ekki þegar hæst stendur gleði hans
yfir þessum fagnaðartíðindum. Alt af
er rekan við hendina.
En þetta á ekki við. f>að ermeira
að segja háskalegt. Ef til vill hefir
oss aldrei staðið það á meiru en ein-
mitt nú, að »gleyma því, sem að baki
oss er« og horfa beint fram undan
088.
Til hvers væri oss að hafa fengið
stjórnarbót og fá nýja stjórn, ef flokks-
hatur, úlfúð og deilnr eiga eftir sem
áður að sitja í hásætinu?
Stjórnarbótin yrði þá hefndargjöf;
nýja stjórnin steinar fyrir brauð.
Erlend tíðindi.
Khöfn 14. nóv. 190-j.
Norska ráðaneytið nýja
komst á laggir 22. f. m. Fyrir því er
Hagerup prófessor, eins og til stóð, og
er jafnframt yfirráðgjafi í Kristjaníu,
en Sigurður Ibseu yfirráðherra fyrir
Stokkhólmsdeildinni. BirgerKildal er
fjármálaráðherra; hann hefir verið það
tvívegÍ8 áður, bæði í Sverdrups ráða-
neytinu og hjá Hagerup — einarður
maður og stórmikils metinn; hann var
einn þeirra norsku stúdenta, er kom
til íslands á þjóðhátíðinni 1874.
Kirkju- og kenslumálaráðherra er Nils
Nilsen Hauge prestur, sonarsonur
hins fræga trúboða, eða leikmanna-
kennimanns, er svo hét og uppi var
um aldamótin 1800; um hann hefir
verið sagt, að hann hafi gert meira
en Olafur Tryggvason, með þv( að
Olafur konungur hafi að eins kristnað
Noreg en Nils Hauge gert Norðmenn
trúaða. Hann var ofsóttur af stjórn-
inni, sem þá var í Noregi, danastjórn,
fyrir það, að hann flutti guðsorð fyrir
lýðnum, þótt óvígður væri, og hafður
í fangelsi 10 ár samfleytt. f>að þykir
nú merkilegt, að sonarsonur þessa
manns skuli vera orðinn yfirmaður
kirkjunnar í Noregi. — Hinir ráðgjaf-
arnir eru og vel látnir atkvæðamenn,
og þykir það hyggilegt af Hagerup,
að hann hefir skipað ráðaneytið jafn-
mörgum (5) af hvorum flokki, hægri
og vinstri.
Hér 1 Danmörku stóð meiri
hluta f. m. mikil rimma á þingi
milli ráðherranna og sósíalista. f>að
áttu að heita fjárlagaumræður, (en
varð eintómur »eldhúsdagur«), 18 daga
samfleytt. f>eir höfðu verið banda-
menn áður, einsog kunnugt er, vinstri
menn eða stjórnarliðar og sósíalistar,
þar til á undan kosuingunum sfðustu
í vor, að slitnaði upp úr milli þeirra.
Nú hittust þeir á hólmi og þurftu þá
að segja hvorir öðrum til syndanna.
f>óttu sósíalistar fara mjög halloka í
þeim viðskiftum, tókst lítt að rökstyðja
aðfinslur sínar.
Frumvarpið um að endurreisa
Kristjánshöll fyrir 6 miljónir
króna er þegar fullbúið frá þinginu,
eða verður í dag og er ætlast til að
þau lög verði afmælisgjöf til handa
konungi á morgun (15. þ. m.); þá
hefir hann ráðið ríkjum 40 ár. f>á
verða þó engin veruleg hátíðarbrigði
með því að konungur hefir afþakkað
þau.
f>að þóttu allmikil tíðindi að hæsti-
réttur sýknaði 21. f. m. Ifversen
p r e s t, er lögsóttur hafði verið og
dæmdur af óæðri dómurum fyrir þá
óhlýðui við stjórnina, að vilja ekki
gefa saman hjón, er hann taldi svo
mikla meinbugi á siðferðislegu hátt-
erni þeirra, að samvizka sín og prest
leg skylda fyrirmunaði sér það.
Hér eru margs konar fjárprettir all-
tíðir. f>að er nýlegast til frásagnar
af því tagi, að rnaður einn í skrifara-
stöðu hjá »Sameinaða gufuskipafélag-
inu«, Jóhannes Pedersen, varð uppvís
að því, að hafa stolið af því smám-
saman á mörgum árum 100,000 til
200,000 kr. að minsta kosti, ekki full-
víst um það enn. Hann strauk til
Svíþjóðar, en náðist þar að vörmu
spori. Hann hafði sóað fénu öllu eða
eytt í féglæfrabrall.
Heldur kyrlátt nú á Balkan-
8 k a g a og látið sem frekan vopnavið-
skifti eigi að bíða vors. Stórveldin
nota tímann til að þjappa að Tyrkja-
soldáni og heimta af honum, að hann
bæti ráð sitt í stjórnaratferlinu við
Makedóna. f>að eru Austurríkismenn
og Kússar, sem orð hafa þar fyrir
stórveldunum, og hafa nú síðast áskil-
ið svo vandlegt eftirlit af þeirra hálfu
með stjórn landsins, að soldáni þótti
sér mjög misboðið, og að hann væri
sama sem sviftur öllum ráðum þar.
En honum hefir verið svarað svo, að
ef hann gengi ekki að þessu, þá mundi
verða farið töluvert lengra upp á
skaftið.
Hafa hin stórveldin látið á sér skilja
afdráttarlaust, að þau væru þar fylli-
lega á sama bandi og formælendur
þeirra. Við það hefir soldáni þótt ráð
að mýkja málið, hvað sem úr fram-
kvæmdum verður.
þá eru og hafa lengi verið ískyggi-
legar horfur með R ú s s u m og J a p-
ansmönnum, og jafnvel Kínverj-
um þeim megin líka, út úr Mantsjúríu.
Rússar bera ekki við að þoka þaðan,
þótt því hafi heitið og samningum
bundið. En Japansmenn iða í skinn-
inu að rjúka í þá og stjórnin í Pek-
ing befir látið nýlega boð út ganga
um sitt ríki um undirbúning til liðs-
safnaðar. Hins vegar leggja stjórn-
vitringar stórveldanna alt kapp á
að stýra sem laglegast undan, hvar
sem þeir sjá ófriðarboða rísa, með því
að þeím og öðrum stendur nú orðið
svo mikill stuggur af allsherjar-ófriði,
sem heimurinn fái ekki risið undir
slíku böli.
nú uppvíst orðið, að þeir hafa róið
undir það, sem gerst hefir í Columbíu-
ríki í sumar, að suðurskák landsins,
þar sem Panamaeiði liggur, hefir sagt
sig úr lögum við aðalríkið, og stofnað
ríki sér, er nefnist Republica del lstmo
(Eiðisþjóðveldið). |>etta nýja ríki
hafa Bandamenn síðan viðurkent og
heitið vernd sinni, og eru teknir til
að semja við það um skurðargröftinn.
En til þess voru refarnir skornir, með
því að stjórn Columbíuríkis hafði
reynst heldur óþjál í samningum.
Rétt fyrir skömmu urðu ráðaneytis-
skifti á Ítalíu og heitir ráðaneytisfor-
setinn nýi Giolitti. Hann hefir verið
það áður. f>að gerðist sögulegt fám
dögum síðar, að einn af sessunautum
hans, ltosano fjármálaráðherra, fyrir-
fór sér vegna þess, að borið var á
hann, að hann hefði þegið mútur fyr-
ir nokkrum árurn; hann var þá þing.
maður. Giolitti vildi láta hann hreinsa
sig af þessu, en hann mun ekki hafa
treyst sér til þess. þetta og fleira
því um líkt þykir vera til marks um
viðsjált siðferðisástand þeírra, er við
landsmál eru riðnir þar í landi.
það er í almæli, að Rússakeisari
viti alls ekki hvað hann er að gera,
er hann beitir Finnlendinga
þeim miskunnarlausu ólögum, sem
hann gerir og hefir nú gert árum
saman. Ráðgjafar hans og aðrir em-
bættisþjónar liggja á því lúalagi, að
rangflytja öll þeirra mál fyrir keis-
ara, og varna þess, að þeir, sem satt
vilja segja, nái fundi hans. Jafnvel
prentað mál um rétt Finnlendinga
sjá þeir um að ekki berist honum í
hendur öðruvísi en alt bjagað og fært
í það lag, sem þeim hentar. Nú í
haust er keisarinn hafði langa viðdvöl
á þýzkalandi, sættu nokkrir finskir
útlagar lagi að reyna að ná fundi
hans og bera fram kveinstafi sína og
sinnar þjóðar. f>ess var þeim synjað,
en leyft að koma á framfæri kæru-
skjali yfir ólögum þeim, er gengið hafa
yfir landið, og er mælt, að þá fyrst
muni keisarinn hafa fengið að sjá og
heyra sannléikann um það mál, hvort
sem það ber þá nokkurn ávöxt eða
ekki. Svo er sagt, að móðir keisarans,
Dagmar drotning, sé syni sínum ósam-
dóma og á bandi með Finnlendingum;
sömuleiðÍ8 ríkiserfinginn, Mikhail keis-
arabróðir, og er mælt, að þeim bræðr-
um hafi orðið svo sundurorða út af
því fyrir skömmu, að keisarinn hafi
vísað honum úr landi um hríð. Mikha-
il er sagður maður skýr og frjálslynd-
ur og að honuru líki mjög illa stjórn-
aratferli bróður síns.
Bandaríkjamenn í Vestur-
heimi hafa komið laglega ár sinni fyr-
ir borð um Panamaskurðinn. það er
Vilhjálmur þýzkalandskeisari kendi
sér nýlega kverkameins, það var ein-
hvers konar holdauki á öðru radd-
bandinu, og tókst að skera burtu, svo
að keisara varð litt meint við, oj r
all hress eftir. f>að er fullyrt að kvu.li
þessi sé eða hafi verið mjög meinlít-
ill og alls óskyldur krabbameini því í
hálsinum, er föður hans varð að fjör-
Iesti.
Nú er til fullnaðarlykta leitt á
Frakklandi málið frú Therese Hum-
bert og Friðriks manns hennar. þaa