Ísafold - 05.03.1904, Blaðsíða 3

33
Rjömabiiin
°g
smjörsöluhorfurnar.
ii.
|>á vil eg þesBU næst minnast á
smjörgerðina á rjómabúunum, en þeg-
ar um hana er að ræða, er það aðal-
lega tvent, sem hafa verður hugfast,
að auka amjörframleiðsl-
una og bæta smjörverkun-
i n a.
f>essi tvö meginatriði smjörgerðar-
innar hafa afarmikla þýðingu fyrir
rjómabúin og framtíð þeirra, og vil
eg því fara um þau nokkrum orðum.
Er þá fyrst að athuga, hvað gert
verður til þess að auka smjörfram-
leiðsluna á búunum.
Að fjölga kúnum og fara vel með
þær miðar að því að auka smjörið.
Síðustn árin hefir kúm fjölgað nokk-
uð í rjómabúasveitunum, en eflaust
mun auðið að fjölga þeim enn meir,
einkum í niðursveitum Árnes- og Eang-
árvallasýslu. f>að ermeiraað segja á-
lit sumra rnanua, að t. d. í neðan-
verðum Flóanum og[meiri hluta Ölfuss-
ins ætti að leggja sérstaklega stund á
kúaeign, en fækka fénu eða jafnvel
hætta við það. En það er ekki ein-
hlýtt að fjölga kúnum, það verður
einnig að fara vel með þær, gefa þeim
vel að vetrinum og sjá þeim fyrir góð-
um sumarhögum.
Eitt af því, er stuðla mundi að auk-
inni smjörframleiðslu eru e f t i r 1 i t s-
f é 1 ö g í sambandi við kynbótafélögin.
Tilgangur kynbótafélaganna er sá,
að velja góð naut til undaneldis á
hæfilegum aldri, og að ala upp kálfa
undan beztu kúnum. f>etta hefir
mikla þýðingu fyrir nautgriparæktina,
og munu fáir treysta sér til að neita
því. En að mínu áliti hefir það ekki
minni þýðingu, að gerðar séu um leið
ráðstafanir til þess að komast eftir
hvernig kýrnar borgi sig. Og tilgang-
ur eftirlitsfélaganna er einmitt sá, að
leiða í ljós, hvað kýrnar mjólka,
hvað mjólkin úr hverri einstakri kú
er feit og hvað fóðrið kostar. Fitan
í mjólkinni er mæld endrum og sinn-
um, og helzt ekki sjaldnar en einu
sinni í mánuði. Mjólk og fóður er
svo virt tii peninga, og sézt þá, hvern-
ig hver einstök kýr launar fóður og
fyrirhöfn. Með öðrum orðum, þá fæst
með þessu glögt yfirlirlit yfir arð og
tilkostnað kúnna, bæði hverrar ein-
stakrar og heildarinnar.
Mesta þýðingu tel eg þó að eftir-
litsfélögin hafi í þeim sveitum, þar sem
rjómabúin eru komin upp og verið er
að stofna þau. f>ar er áherzlan lögð
á smjörframleiðsluna, og því er það
svo áríðandi að komast að raun um,
hvað mjólkin er feit úr hverri ein-
stakri kú. f>ær kýr, sem mjólka
feitri mjólk, borga sig bezt, og því
er sjálfsagt að nota þær fremur öðr-
um til undaneldis, ef þær eru að öðru
leyti fallegar og gallalausar.
í Danmörku er álitið að eftirlitsfé-
lögin hafi gert mikið gagn, og það er
enda skoðun ýmsra manna þar, að við
iirval og undaneldi eigi einungis að
fara eftir arðinum af kúnum eða því,
hvernig þær borga fóður og fyrirhöfn.
Haustið 1902, voru um 314 eftirlits-
félög í Danmörku, er nutu alls 120
þús. kr. styrks úr r/kissjóði. Hvert
félag fser 250 kr. ef f því eru fæst 8
félagsmenn og 200 kýr að minsta
kosti. Uudanþágu frá þessu er þó
stjórninni heimilt að veita ef sérstak-
lega stendur á.
|>að mundi og auka smjörframleiðslu
búanna, ef þau störfuðu lengri tfma
af árinu en þau gera nú, eða jafnvel
allan veturinn. Eg býst þó ekki við,
að vetrarstarfsemi þeirra verði almenn
fyrst um sinn. En óneitanlega væri
það vel farið, ef búin gætu lengt
starf8tímann og aö því eiga þau að
keppa. |>að mundi ekki einasta auka
smjörmagnið, heldur einnig tryggja
oss vissari og betri markað fyrir smjör-
ið á Englaudi, og er mikið unnið við
það.
Ejómabúið í Brautarholti og búið
á Páfastöðum í Skagafirði starfa að
nokkru leyti að vetrinum, og það ættu
búin í neðanverðri Árnessýslu einnig að
geta gert.
Að haustinu og fram yfir nýár er
o.t lítið um mjólk. Búin ættu því,
eins og mi er háttað, að hætta síðari
hluta september, en byrja aftur starf-
semi sína i janúar eða febrúar. Störf-
uðu þau þá í 8—9 mánuði í stað þess
að þau nú flest vinna að smjörgerð-
inni í 2—3 mánuði. þetta væri
mikil og góð breytÍDg og framför, frá
því sem nú er, þar sem það getur átt
við og borgað sig.
Ejómabúið í Arnarbæli hefir þagar
gert ráðstafanir til að starfa framveg-
is alt árið eða mestan hluta þess. Og
flest rjómabúin, sem þegar eru stofn-
uð, ætla sér að byrja starfsemi sína
miklu fyr að vorinu «n þau hafa gert
áður, og sum þeirra, sem verið er að
setja á fót, ráðgjöra að starfa mestan
hluta ársins.
það sézt því af þessu, að viðleitni
búanna miðar að því að auka smjör-
framleiðsluna með lengri starfstíma,
og sá tími kemur, að flest þeirra
starfa alt árið eða mestan hluta þess.
En jafnframt því að auka fram-
leiðsluna, þarf að leggja alla stund á
að bæta smjörverkunina, gera hana
svo fullkomna, sem frekast er unt.
í því efDÍ er margt að athuga, en
eg ætla ekki að fara langt út í þá
sálma, að eins minnast á nokkur at-
riði.
Bæjarstjórnarfundur 18. febr.
1. Högni Finnsson hafði beiðst undan-
þágu frá byggingarsamþyktinni i því:
a, að nota veggpípur til loftskiftingar
í stað þess að bafa glugga á björum,
og b, að bafa innanmál i reykháf 13 IX
9 i stað 18 X þuml., og hafði bygging-
arnefndin gefið þvi meðmæli sin.
Bæjarstjórnin vildi ekki gefa með-
mæli með þvi, að þessar undanþágur
frá byggingarsamþyktinni væru veittar.
2. Ákveðið að Grettisgata skuli á sínnm
tíma verða iögð vestur að Vegainóta-
stig.
3. Guðm. Þorkelssyni i Pálshúsum beim-
ilað eftir tillögu veganefndar að gera
hlið i girðinguna norðan við Lág-
boltsveg.
4. Numin úr eftirstöðvum ýms ófáanleg
gjöld fyrir 1903.
5. Út af erindi frá kennendum læknaskól-
ans samþykti bæjarstjórnin svo hljóð-
andi tillögu frá hinni kosnu nefnd:
Bæjarstjórnin samþykkir að fátænra-
nefndin skuli hafa heimild til að af-
henda læknaskólanum til uppskurðar
lik þeirra fátæklinga, sem við andlát
þeirra að öllu leyti eru á fátækrafram-
færi, svo framarlega sem nánustu að-
standendur þeirra (eiginmaður eða eig-
kona, foreldrar eða börn) eigi sjálf
kosta útförina, gegn þvi að lækna-
skólinn kosti hana.
Jafnframt lætur bæjarstjórnin i tjós,
að hún treystir þvi, aö fátækranefnd-
in beiti svo heimild þessari, að eigi
séu særðar réttmætar tilfinningar ná-
inna aðstandenda hins framliðna.
6. Brunabótavirðingar samþ.: hús Guðm.
Jakobssonar við Barónsstig 5456 kr.;
Sölva Vlglundar8onar við Mýrargötu
3619 kr. og Jóns Gnðmundssonar við
Bakkastig 3848 kr.
7. Bæjarstjórnin fól formanni sinum að
flytja eða láta flytja mál þau, er
höfðuð eru til innheimtu tillaga til
vegalagningar nýrra gatna.
Bæjarstjórnarfundur 3. marz.
1. Lagðir fram reikningar fyrir 1903:
bæjarsjóðs, hafnarsjóðs og brunabóta-
sjóðs.
2. Bárufélaginu synjað um að mega fylla
upp i Tjörnina sunnan megin Vonar-
strætis, en kosin 5 manna nefnd (Sig-
hv. B., H. J., J. Magn., Kr. J. og Þ.
B.) til að ihuga beiðni sama félags
um uppfyllingu að norðanverðu við
V onarstræti.
3. Ilafnað kanpum á Tjarnarbrekkunni
fyrir l>000 kr. til breikkunar Suðurgötu.
4. Steinsmiðafélaginn heimilað til 10 ára
grjótsvæði, alt að 4 dagsláttum, við
Laugaveg, fyrir vestan land Páls Vida-
líns, þó eigi nær veginum en 45 al.
o. s. frv.|
5. Porm. bæjarstj. ásamt Þórh. B. og H.
J. falið að ai'greiða málið um áætlun
gufubátsins »Rvik« næsta sumar.
6. Stjórnarráðið sendir 20 kr. ávisun
handa úbúandanum á Miðseli til upp-
bótar siðastl. ár fyrir lóð undir sótt-
varnarhús, 8280 Q al.
7. Þremur mönuum bætt á kjörskrá eftir
kröfu þeirra.
8. Brunabótavirðingar samþ.: hús Samú-
els Olafssonar við Laugaveg 12,394
kr., Björns Björnssonar við Njálsgötu
1614 kr., Steingr. Guðmundssonar við
Bergstaðastræti 2825 kr. og Einars
Zoega við nr. 17 i Vesturgötu 107o kr.
Veðurathuganir
i Reykjavik, eftir iSigríði Björnsdóttur.
1904 febr. marz Loftvog millim. Hiti (C.) !>- c-c ct- <J cx £ sr 8 cx I Skjmagn Urkoma millim. Minstur hiti (C.)
Ld 27.8 748,3 2,9 E i 10 3,8
2 746,1 3,7 E i 10
9 737,1 6,8 8E 2 10
Sd.28.8 742,7 2,2 S 1 9 2,4
2 745,1 2,6 sw 1 9
9 745,7 -0,3 SW 1 8
Md29.8 748,0 -1,8 sw 1 6 0,3
2 754,3 -0,4 8 1 6
9 755,2 -1,3 SE 1 8
Þd. 1.8 752,2 0,8 8W 1 10 0,6
2 754,5 1,6 E 1 9
9 743,8 2,8 SE 2 10
Md 2.8 738,0 2,7 SSW 2 8 18,9
2 740,4 2,3 8 2 10
9 745,6 0,1 0 9
Fd 3.8 748,8 -1,3 E 1 5 0,4
2 751,0 1,3 E 1 4
9 754,1 -2,2 0 8
Fd 4.8 762,5 -2,3 E 1 9 0,2
2 766,0 -0,4 ENE 1 8
9 767,1 -0,2 0 3
Síðdegisguðsþjónasta á morgun kl.
5 (B. H.).
Stjórnarvalda-augl. (ágrip).
Sýslumaðurinn í Skagafjarðaisýslukallar
eftir skuldakröfum i þrotabú Þórðar Jóns-
sonar ú Reykjaseli með <i mán. fyrirvara
frá 2<>. febr.
Tvö herbergi með húsgögnum eru til
leigu nú þegar i Kirkjustræti 12.
Tii leigu frá 14. mai stórt loftherbergi
& ágætum stað i miðbænum, hentugt fyrir ein-
hleypan mann eða litla fjölskyldu. Leigj-
andi verður að vera reglumaður. Ritstj.
visar á.
Aðalfuiidur
sýslunefndar Gullbringu og Kj'ósar-
sýslu 1903 verður haldinn í Hafnar-
firði miðvikudaginn þ. 23. marz og
byrjar kl. 11 f. h. —
Pdll Einarsson.
Lóð, sem byggja má á 2 hús, er til sölu
á góðum stað i bænum. Semja má við
Steingr. Guðmundsson snikkara* Bergstaða-
str. 9.
I O G T.
Einingin nr. 14.
Næsti fundur miðvikudag 9. þ. m.
kl. 8 8iðdegis.
WST Framhaldsumrædur frá
síðasta fuudi.
Tj Inmii 14 maí’ er 8tór og
góð stofa, einnig
lj svefnherbergi ef vill,
fyrir einldeypa; einnig lítið herbergi,
hvorttveggja á bezta stað. Upplýs. í
afgreiðslu ísaf.
Selt óskilafé í Rangárvalla-
sýslu haustið 1903.
í Holtahreppi
1. Gráhálsótt ær, 4v.,m: heilh. h., sýlt i
hamar v., hornam. 2 st.fj. a.. h. hamarskor.
v.; brm. G. 6.
2. Lamb með sama marki og á hornnm
á ánni.
3. Hv. lamb: hiti fr. h., hvatrifað, stíg
aft. v. (llla markað)
4. Hv. hrútlamb: 2 stig fr. h , sýlt hiti
aft. v.
5. Hv. lamb: hálfur stúfur aft. h., sneitt
fr. st.fj. aft. v.
6. Hv. lamb: tvírifað í stúf h. blaðst. fr.
st.fj. aft. v.
7. Hv. lamb: sneitt fr. h., stúfrif. v.
í Landmannahreppi
8. Hv, ær, 2 v.: hófhiti aft. bæði, horn:
sýlt gagnb. h. hálft.af aft. v., brm. A. S.
9. Hv. lamb: stýft h.
10. Hv. lamb: sneitt fr. biti aft. h., stýft
v.
11. Hv. lamb: sneitt st.fj. fr. h. tvist. aft.
v.
12. Hv. lamb: stúfrif. hit fr. h. stýft biti
fr. v.
I Rangárvallahreppi
13. Hv. ær, 2v.: hlaðst. fr. h., sneiðrif. fr.
v. hornam. stúfrif. h. stýft, st.fj. fr. v.
14. Hv. sauður lv.: heilhamrað h. st.fj.
aft. v.
15. Hv. iamb: stúfrif. b., sýit, st.fj. fr. v
16. Mór. lamb: sýlt í hamar h. sýlt v.
(óglögt)
17. Hv. lamb: sýlt st.fj. aft. h., sýlt st.fj. fr.
v.
18. Hv. lamb: tvist. fr. biti aft. h., stúfrif.
v.
19. Hv. lamb: heilrif., st.fj. fr. h., heilt v.
20. Hv. lamb: sneitt fr. hæði.
21. Hv. lamb: sýlt hangfj. fr. h. tvíst.
aft. v.
22. Sv. lamb: sneiðrif. aft. h. stýft biti
aft. v.
1 Hvolhreppi
23. Svart-bugótt larnb: stúfrif. h., iila
gjört.
24. Hv. lamb: sneitt hiti fr. h. tvist. aft,
V.
í Fljótshlíðarhreppi
25. Hv. hr. 2v.: stýft stig. fr. h., hálfur
stúf. aft. v. br.m. A. 6.
26. Hv. sauð lv.: tvistyft fr. st.fj. aft.
h., sneitt fr. v.
27. Hv. ær, 2v.: heilrif. h. geirstíft v. brm.
J. J. Miðnes.
28. Morfl. ær: tvístýft aft. h., sneitt fr.
st.fj. aft. v. hornam. sneitt aft. h. hvatt
lögg. aft. v.
29. Dilkur undir ánni.
30. Sv. lamb: blaðst. og hangfj. aft. h.
stúfrif. bit aft. v.
31. Hv. lamb: sneiðrif aft..h. stýft hiti a.
v.
1 Vestur-Landeyjahreppi
32. Hv. ær: sneitt fr. bit aft. h. hamar-
sk. v.
33. Hv. larnb: sneitt fr. h. sýlt v.
34. Hv. ær: hamarsk. h., hálfur st. fr.
st.fj. aft. v.
35. Hv. lamb: geirst. h., hálfnrstúf. aft.
hit fr. v.
í Anstur-Landeyjahreppi
36. Hv. sauð. 2v.: sneitt aft. hæði hornam.
sneitt aft. bæði st.fj, fr. bæði hrm. F. F.
37. Hv. lamb: stýft h., sneitt aft. v.
38. Hv. lamb: blaðst. aft. st.fj. fr. h.,
sneitt fr. st.fj. aft. v.
í Vestur-Eyjafjallahreppi
39. Hv. ær: sneitt aft. h., sýlt st.fj. aft.
v. hornm. stúfrif. h. sýlt. st.fj. fr. v.
40. Dilkur undir ánni með sama marki
og á ánni á bornum.
41. Hv. lamb: sýlt biti aft. h., hálíur st.
fr. v.
42. Sv. lamb: sneiðrif. aft. h. stýft biti
aft. v.
43. Hv. lamb: sneitt aft. v.
44. Hv, lamb: sýlt bangfj. fr. h.
I Austur-Eyjafjallah'reppi
45. Hv. brútlamb: tvírif. i sneitt fr. v.
46. Morhálsóttur sanður lv.: hamarsk.
h. sýlt v. (rekinn af sjó)
47. Hv. sauðnr fullorðinn: blaðst. fr,
st.fj. aft. h. sýlt v. hornm. st.fj. fr. bæði
brm. P. J. S. ú h. ólæsiiegt á v.
Andvirði framantalins óskilafjár geta
eigendnr fengið, að kostnaði írádregnum,
hjá viðkomandi hreppstjórum, til næstkom-
andi scptembermánaðarloka.
Miðey 8. febrúar 1904.
i umhoði sýslunefndarinnar
Eínar Arnason.