Ísafold - 12.03.1904, Síða 1

Kemur út ýmist einu sinni eða
tvisv. i viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l'/a doll.; borgist fyrir miðjan
’úli (erlendis fyrir fram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXXI. árfsr.
Reykjavík laugardaginn 12. marz 1904
12. blað.
jffluóJadó JfiaAýaAMh
roTíT F. 853l88‘/7~
Augnlcekning ókeypis 1. og 3. þrd. á
jjverjum mán. kl. 11—1 i spltalanum.
Forngripasnfn opið mvd. og ld. II
—12.
Frilækning á gamla spítalanum (lækna-
skólanum) á þriðjndögum og föstudögum
kl. 11-12.
K. K. U. Af. I.estrar- og skrifstofa op-
in á hverjnm degi kl. 8 árd. til kl. lOsiðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
junnudagskveldi kl. 8'/> siðd.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
og kl. 6 á hverjum helgnm degi.
Landakotsspitali opinn fyrir sjúkravitj-
endur kl. 10Va—1® °8 d 6.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kl 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Bankastjóri við kl. 11—2.
Landsbókasafn opið hvern virkan dag
W. 12—3 og kl. 6—8.
Landsskjalasafnið opið á þrd., fimtud.
og ld. kl 12—1.
Ndttúrugripasafn, i Vesturgötu 10, opið
á sd. kl. 2—3.
Tannlækning ókeypisiPósthússtræti 14b
I. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Raxigsleitni og ósérplægni.
Mikil er ósanngirnin og rangaleitnin
í heitniuum, og palladómarnir, —
vægðarlausir palladóruar um alt og
alla, alt milli himins og jarðar, alla
menn, æðri og lægri, jafnvel það sem
æðst er nú og göfgast og tignast á
voru landi, hina nýju »8tjórnarráðs«-
stjórn vora, einvalalið, af úrvalsefni
Smíðað, h-e i-m a-s-t j-ó-r-n-a-r-hjörðinni.
Nú á það að vera vegna launanna,
til þess að miðla trúum flokksmönn-
am sínum »trúrra þjóna verðlaunum«,
er hinn nýi ráðherra vor virðist ætla
að láta tóma hstjmenn bera með
sér hita og þunga dagsins við stjórn
þessara 80 þús. mannskepna, erhólm-
ann okkar byggja.
f>að mun vera hér um bil eins
dæmi, að hjúi sé lagt það til ámælis,
en ekki lofs, ef það er svo viljugt, að
það er jafnan boðið og búið til þess
að vinna hvað sem fyrir fellur á heim-
ilinu, ekki BÍður annarra verk en þau,
sem því er sjálfu ætlað að upphafi.
En bjúin á Iandsbúinu, hstj.liðið, —
það fær last en ekki lof fyrir, er það
reynist vera svo viljugt og ósérhlífið,
að enginn fær að gera þar handarvik
oema það.
Af tólf mönnum í »stjórnarráðinu«
er annaðhvort einn eða enginn af öðru
sauðahúsi en hstj-höfðingjanna, Raun-
ar v a r fyrrum ekki grunlaust um,
að 1—2 af skrifurunum væru annar-
legrar trúar, en þó ekki Framsóknar-
flokksins — Guð sé oss næstur, ef svo
hefði verið! En annaðhvort hafa þeir
kastað þeirri fcrú, um leið og þeir
vistuðust, eða þá að þeir blóta sína
hjáguði á laun. Ofan á hefir alt það
lið hreina trú og ómengaða.
Og er þá ráðherrann sjálfur rétt-
nefndur »drottinn rcttrúaðra manna«.
Já, utanveltu-»fulltrúinn«, hann mun
vera hinn þrettándi í »stjórnarráðinu«.
Og hann e r villutrúarmaður, gam-
all Frainsóknarflokksmaður.
Enda er hann utan veltu, húkir þar
á einhverjum láns-stól, líklega rétt að
eins til bráðabirgða.
Hinn fyrverandi yfirstjórnandi vor,
landshöfðingi M. St., hafði að sjálfs
hans vitni ætlast til eindregið og talið
alveg sjálfsagt, að maður þessi, hr.
Indriði EÍDarsson revisor, yrði einn af
skrifstofustjórunum í »stjórnarráðinu«.
Hann hafði unnið um fjórðung aldar
að reikningsmálum landsins, og unnið
vel og dyggilega, að vitni landshöfð-
ingja, fyrir laust kaup, veitt í
fjárlögum, í stað embættislauna, og
það engu óerfiðara eða vandaminna
verk en ella eru veitt fyrir föst laun
og þau miklu rífari.
Nú átti að gera hann að assistent,
undirtyllu skrifstofustjóranna, með 1500
kr. launum í stað 3500 kr. Hann
hefir sjálfsagt átt að vinna skrifstofu-
stjóraverkin, enda vafalaust til þess
manna færastur.
Vinna þau, nema þetta eina, að
hirða rniklu hærri laun, 2000 kr.
hærri.
f>ar kom fram hstj.-ósérhlífnin.
f>ór haldið kannske, að enginn munur
BÓ á því, að sækja 3500 kr. til landfóget-
ans eða 1500 kr., — að fúlgurnar þær séu
hér um bil jafnþungar, t. d. í seðlum,
og sama fyrirhöfnin að kvitta hvort
heldur það er?
Eu þá að telja, hvað segið þér um
það?
Eða hitt, að eiga að bera pening-
ana heim til sín t. d. í hálku eða ó-
færð á vetrardag?
Nei, látið hstj-mennina vita það.
f>ar sem er erfiðið, stritið, — þar
lita þeir sig aldrei vanta.
f>eir »útvelja sér hið erfiða hlut-
skiftið* — og kannske g ó ð a líka, frá
vissu sjóuarmiði.
f>eir hirða þyngri launin, meir en
helmingi þyngri en hin, sem fyrir
verkið eru öðrum greidd eða ef ann-
ar á í hlut, og rogast með þau heim.
f>ar má sjá ósérhlífninnar skínandi
fyrirmyndardæmi.
Landsreikningaendurskoðunin, lands
bankareikninga-endurskoðunin, hluta-
banka-ráðsstörfin og loks hlutabanka-
stjórnin íslenzka, — alt þetta leggja
h8tj.menn á sínar bognu herðar
bognar af langvinnu striti »fyrir föður-
landiði.
Og fá svo vanþökk fyrir, fá brigzl
um, að þeir geri það vegna launanna,
fyrir þessar slettur, aem þeim eru á-
nafnaðar fyrir alt stritið.
»Móðurbróðirinn« ljær sinn allra-
bezta mann hlutabankanum nýja, í
stritið þar, mann, sem hann kvað
annars hafa viljað gefa 1000 kr. fyrir að
halda, jafnvel úr sínum vasa, fram
yfir þær 5000 kr., sem er mælt að hann
hafi undir hjá Landsbankanum alls og
alls.
Hjálpfýsin, ósérhlffnin, föðurlands-
ástin — það er alt hvað öðru dásam-
legra hjá þeim lýð, hvort hástigið öðru
ofar.
Af ófriðinum.
Ýmislagt er ísafold skrifað frá Khöfn
27. f. mán., það er þá þykir sannfrétt
vera þar, en hinu slept, eins og rétt
er:
»f>að er áreiðanlegt, að fyrsta fjand-
skaparviðureign Rússa og Japana var
sjóorustan fram uudan Chemulpo 8.
þ. m.
|>ar var við enskur fregnritari.
Japöusk flotadeild, er fylgdi liðs-
flutningaskipum frá Japan, mætir þar
rússnesku herskipi rétt fyrir utan höfn-
ina; það hét Korietz eða Karejetz.
fað skaut. á japönsku skipin. Þetta
var fyrsta skotið, og er því haldið
fram, að Rússar hafi þar með átt upp-
tökin að ófriðinum. Karejetz hörfaði
undan skotum Japana inn á höfnina.
þar lá fyrir annað herskip rússneskt
Warjak (Varjag), og þriðja skipið, sem
var flutningaskip.
Skömmu síðar sendi aðmíráll sá, er
stýrði flota Japana, hinum aðmíráln-
um, sem var fyrir rússnesku skipun-
um, skeyti um að hafa sig brott af
höfninni hið bráðasta með skip sín;
ella mundi hann skjóta á þau.
f>á lögðu Rússar út skipum sínum
og hófst brátt hörð orusta fyrir utan
hafnarmynnið. Rússar vörðust hraust-
lega; en svo lauk, að Japanar skutu
á kaf annað herskipið, Karejetz, og
flutningaskipið; hitt herskipið komst
undan inn á höfnina, en sprakk þar í
loft upp.
f>ar féllu 47 aí Rússum, en 464
urðu sárir. En ekki er kunnugt um
manntjón af Japönum. f>að mun hafa
verið mjög lítið.
Onnur orustan stóð við Port Arthur
sama dag um kveldið og nóttina. Jap-
anar höfðu 16 skip, stór og smá, auk
tundurbáta, en Rússar 10, auk tund-
urbáta. Rússnesku skipin höfðu rað-
að sér á úthöfnina í Port Arthur. f>ar
kom floti Japana og tók þegar að
skjóta á Rússa. — f>ar varð löng or-
usta og hörð.
f>ar létu Rússar 7 skip: 4 orustu-
dreka sína hina mestu og 3 brynsnekkj-
ur. Eitt af skipum þessum hefir þeim
þó tekist að gera við að mestu. f>að
mun vera Retvisan. En Czarevitch
enn í lamasessi.
Ekki er fullkunnugt um manntjón
Japana í þessari orusta. En skip
mistu þeir ekkert þar.
Hér má getg. eins atviks til marks
um herkænsku Japana.
Meðan skothriðin stóð sem hæst,
smugu 2 tundurbátar japanskir inn á
milli skipanna og komust innfyrir skip
Rússa, uþpundir land. f>egar Rússar
hörfuðu undan að landi úr orustunni,
tóku bátar þessir við þeim með tund-
ursendlum, tókst að sökkva 2 skipum
Rússa og skutust svo undan óskemdir.
Nú tóku Japanar að skjóta á borg-
ina, Port Arthur, og hélzt það til 13.
þ. m. f>eir skutu til hruns meðal anu-
ars rússneska bankann þar í borgimii
og söktu spítalaskipi rússnesku, sem þar
lá á höfninni.
Hinn 11. vildi Rússum það óhapp
til, að flutningaskip þeirra eitt, er gæta
átti neðansjávartundurvéla þeirra við
Port Arthur, rakst á eina tundur-
vélina, og sprakk í loft upp. f>að hét
Jenissej. |>ar týndust 92 menn. (Sag-
an pm Rojarin líklega ósönn, sbr.
sfð. bl.;.
f>riðja orustan stóð við Port Arthur
nóttina milli 13. og 14. þ. m. Tveir
tundurbátar japanskir lögðu að hafn-
armynninu í þreifandi myrkri og hríð-
arbyl. f>eir skutu á rússnesku skipin
á höfninni og tókst að eyða þeim
þremur.
Enn stóð fjórða orustan viö Port
Arthur nóttina milli 16. og 17. þ. m.,
en af henni hefir ekki enn frézt ná-
kvæmlega.
Loks var háð fimta orustan við Port
Arthur, nóttina milli 23. og 24. þ. m.
f>á sendu Japanar 8 tundurbáta með
4 flutningaskip 'að hafnarmynninu.
f>eir áttu að sökkva þar flutningaBkip-
unum og reka þann veg tappa í hafn-
armynnið, svo að rússar yrðu þar inni
teptir sem melrakkar í greni.
Rússar sáu til ferða Japana ogtóku
til að skjóta á þá. f>eim tókst að
skjóta á kaf öll flutningaskip Japana,
en tundurbátarnir komust undan á
flótta.
f>etta er fyrati sigur Rússa.
f>á var sungið Tedeum f Pétursborg.
Rússar eiga flotadeild, sem legið
hefir innifrosin í Vladivostok, kast-
ala þeirra og herskipalægi í Sibiríu
sunnantil, við Japanshaf. f>aðan eru um
220 mílur danskar suður í Port Ar-
thur. Nú hefir flotadeild þessari tekist
að brjóta írá sér fsinn og komast
á haf út. Fyrir nokkrum dögum
kom hún fram austur við Hakodate,
borg sunnan á eynni Jesso, sem
nyrzt er af megineyjum Japans
og tóku til að skjóta á þá borg.
f>að er nær 100 mílur frá Vladivostok,
í háaustur. En þá gerði hríðarbyl
svo mikinn, að Rússar sáu sér ekki
fært að halda áfram skothríðinni.
f>eir létu í haf og hafa ekki sést síðan.
Sama flotadeild skaut nokkrum dög-
um áður japauskt kaupskip á kaf.
f>ar létust 2 menn; hinum björguðu
Rússar sjálfir.
Enn skal þess getið, að Japanar
hafa hertekið 4 rússneska tundurbáta
rétt fyrir utan Port Arthur. f>eir viltu
þá með rússneskum bendingamerkjum,
er þeir höfðu snapað uppi.
Enn hafa vegendur ekki ázt við á
landi, svo að sannfrétt sé. En svo er
sagt, að komið hafi Japanar nú þegar
hér um bil 200,000 liðs á land á Kó-
reuskaga. fað eiga þeir að þakka
herskipaflota sínum; hann hefir hald-
ið öllum herskipum Rússa sem í her-
kvíum, auk hinna, sem þeim hefir tek-
ist að granda. f>eir náðu snemma á
sitt vald höfuðborginni í Kóreu, Söul.
Keisarinn flýði; en frændi Japanskeis-
ara tók við stjórn. Nú stefnir land-
her Japana norður eftir Kóreuskaga,
norður að Yalu-elfi, sem rennur á landa-
mærum Kóreu og Mandsjúríu.
* Rússar draga lið sitt óðum austur