Ísafold - 11.06.1904, Síða 1

Xemur út ýmist einu sinni eöa
tvisy. i viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
1 */, doll.; borgist fyrir miðjan
’úli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin viö
áramót, ðgild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaösins er
Austurstrœti 8.
XXXI. árg.
Reykjavík laugardagfinn
li. júní 1904
38. blað.
MuáÁu/ó jfía/iýbLllib
4 0. 0. F. 866-49
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. 4
bverjum mán. kl. 11—1 í spitalanum.
Forngripasafn opið mánud., mvd. og
Id. U -12.
Frilœkning á gamla spitalannm (lækna-
skólanum) á þriðjudögum og föstudögum
kl. 11 — 12.
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
•in á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. lOsiðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
•aunnudagskveldi kl. 8’/s síðd.
Landakotskirkja. Guðsbjónusta kl. 9
•og kl. 8 á hverjum helgum degi.
Landákotsspitáli opinn fyrir sjákravitj-
'@ndnr kl. 10*/2—12 og 4—6.
Landsbanlcinn opinn hvern virkan dag
kl 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Bankastjóri við kl. 11—2.
Landsbókasafit opið hvern virkan dag
ki. 12—3 og kl. 6—8.
Landsskjalasafnid opið 4 þrd., fimtud.
>og ld. kl 12—1.
Ndttúrugripasafn, i Veaturgötu 10, opið
i sd. kl. 2—3.
Tannlœkning ókeypis i Pósthússtræti 14b
I. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Önnur valdsmannsfyri rmynd.
f>að er Stykkishólms-valdstnaðurinn.
f>að er ekki ný bóla, að nauðsyn
ber til að ininnast á embættisafrek
hans lítils háttar.
Eitt hið nýjasta er það, sem felst í
eftirfarandi bréfi, sem hefir þótt vara-
fflinna að hafa notarialiter staðfest.
Ekki mundi sparað ella, að rengja
það afdráttarlaust eða þræta fyrir.
Snæfellsness- og Hnappadalssýsla.
Stykkishólmi 13. april 1904.
Amtmaðurinn hefir með bréfi, dags. 11.
f- m , beðið mig að tjá hreppsnefndinni, að
hann geti ekki veitt nefndinni umbeðna
gjafsókn í væntanlegu máli móti séra Arna
Þórarinssyni 4 Rauðamel út af giftingu
Magnúsar nokkurs Eyólfssonar, fyr en
skilriki liggi fyrir um það, að árangurs-
laus sáttatilraun hafi farið fram.
Jafnframt því að skýra yður, hr. odd-
viti, frá þessu til birtingar fyrir hrepps-
nefndinni, ávita eg yður hér með harðlega
fyrir þá þverúð og óhiýðni, sem þér hafið
sýntmeð þvl aðbera þessamálaleitun ogaðra
til beint undir amtmannt [þannig!], þótt
þér hafið verið margaðvaraður og víttur
fyrir slikt áður, enda verður nú hafin saka-
öálsrannsókn gegn yður og nefndinni
fyrir athæfið.
Ldrus H. Bjarnason.
Til oddvitans í Neshreppi innan Ennis.
* * *
Að eftirrit þetta sé orð fyrir orð sam-
fdjóða frumritinu, vottast hér með eftir
nakvæman samanburð.
Notarius publicus í Reykjavik ll.maíl904.
Halldór Danielsson.
Goldið 12 __
tólf — aurar
H. n.
Oddvitinn í Neshreppi innan Ennis,'
ðá er þannig er ^varpaður, er vjnur
yfirvaldams, síra Helgi Árnason, er
hafði þá nýlega fengið það dæmt í
allháa meiðyrðasekt.
Glæpurinn, sem hann hefir drýgt,
er sá, að hann hefir sótt til amt-
manns um gjafsókn fram hjá sýslu-
manni.
Naerri má geta, hvort slíkt muni
vera með glæpum talið í nokkurs
lands lögum.
Rétt boðleið með slík erindi er
auðvitað gegnum hendur hins óæðra
yfirvalds, til þess að það geti lagt með
beiðninni eða móti. Sé farið fram
hjá því, er afleiðingin sú fyrst og
fremst, að beiðnin er send því til
umsagnar. það veldur töf og kemur
þar með í koll sækjanda sjálfum.
Annað er það, að ekki eru öll yfir-
völd þeirri geðprýði gædd, að þau
styggist ekki heldur við en hitt, ef
fram hjá þeim er farið, eða þótt ekki
sé gerð nema að eins tilraun til þess,
Seint munu þau kannast við það með
sjálfum sér, að nokkur maður hafi á-
stæðu til annars en að bera ótak-
markað traust til óhlutdrægni þeirra,
hver sem í hlut á.
Fyrir þvf er óhyggilegt að fara
svona að, hvernig sem á er litið, auk
þess 8em það er það sem kallað er
»formleysa«.
En það munu allir fara nærri um,
að mikið hljóti að vera þar í milli og
glæpsamlegs verknaðar, eða þess at-
hæfis, er geri sakamálsrannsókn rétt-
mæta.
Nú segir svo í almennum hegning-
arlögum vorum, frá 1869, 131. gr.:
»Ef að embættismaður kemur til
leiðar, ályktar eða heldur áfrarn saka-
málsrannsókn á móti manni, sem
hann veit að er sýkn saka, þá varðar
það émbættismissi og fangelsi ekki
vægara en 3 mánaða einföldu fang-
elsi, eða betrunarhúsvinnu, ef miklar
sakir eru«.
Framanskráð embættisbréf er nú
tvímælalaus tilkynning um ályktaða
sakamálsrannsókn á móti manni, sem
yfirvaldið veit að er saklaus.
»Verður nú hafin sakamálsrann-
sókn«, stendur þar skýrum orðum.
það er hvorki hótun né ráðagerð,
heldur er þar bláct áfram skýrt frá,
að fullráðið sé og ályktað að gera
þetta, þ. e. byrja sakamálsrannsókn.
þar stendur ekki: »f>ér megið búast
við, að« o. s. frv. |>á hefði það verið
að eins hótun eða því um líkt.
Hér er svo glögt að orði komist, að
þeir einir geta út úr því snúið, sem
láta í lögskýringum sínum »e f t i r til-
lögum« þýða sama sem »m ó t i tillög-
um«.
Jafnskýlaust er hitt, að maðurinn,
áminst yfirvald, veit mjög vel, að sá
sem hann ritar þessa tilkvnningu,
þessa ályktun, er alveg saklaus, —
saklaus af því, að hafa framið nokk-
uð það í þeirri grein, er hér um ræð-
ir, er beitt verði við sakamálsrann-
sókn.
Embættismissir er það, sem við
liggur skilmálalaust, og svo þ a r a ð
a u k i 3 mánaða einfalt fangelsi í
minsta lagi.
Hér virði8t enginn vafi geta að kom-
ist, n e m a ef vera skyldi um það,
sem e k k i skal ráð fyrir gert: hvort
almenu landslög ná til »þingsins
herrai eða ekki.
f> a ð er ekki tiltökumál og þarf
ekki að benda neitt f þá átt, þó að
yfirvald þetta komist svo að orði um
yfirmann sinn, að hann hafi »b e ð i ð
sig að tjá« o. s. frv. f>að þýðir ekki
annað en að hann, bréfritarinn, getur
alls ekki hugsaðsér, að nokkur
maður fari öðru vísi en bónarveg að
sér, auðmjúklegan bónarveg, jafnt yfir-
menn sem undirgefnir. Auðvitað hef-
ir amtmaður lagt beint fyrir sýslu-
mann, að gera þetta, þ. e. s k i p a ð
honum það. En það m á ekki segj-
ast, ekki svo aðrir heyri eða lesi. Mikil-
menskan þolir ekki þ a ð.
Misling-ar.
f>eir höfðu borist í vor til Hesteyr
arfjarðar í Jökulfjörðum með Norð-
mönnum, er þar hafa hvalastöð. En
þar tókst héraðslækni Jóni f>orvalds-
syni að stemma stigu fyrir þeim.
En nú í fyrra dag kom herskipið Hekla
með þau ótíðindi vestan að, að sóttin
hafi komið upp nýlega við Alftafjarð-
arhvalastöðina, borist þangað með
veikum Norðmanni, og færst þaðan út
býsna-fljótt þar um fjörðinn, og það-
an inn til Seyðisfjarðar og Hestfjarð-
ar og út í kaupstað á ísafirði.
Landsstjórnin hefir fvrirskipað þeg-
ar, að sóttkvía skuli Norður-ísafjarð-
arsýslu og ísafjarðarkaupstað; »eru því
allar samgöngur við hana« (sýsluna)
•bannaðar, þangað til öðru vísi verður
ákveðið, og má enginn fara burtu af
binu sóttkvíaða svæði, nema með sér-
stöku leyfi héraðslæknis og að viðhöfð-
um þeim varúðarreglum, sem honum
þykir þörf á vera«.
f>ví næst er lögreglustjórum og héraðs-
læknum utan hins sóttkvíaða svæðis
boðið að láta hata í sóttvarnarhaldi
alla þá, er hafa haft nýlega samgöng-
ur við hið sóttkvíaða svæði eða náin
mök við fólk þaðan.
Með þessa skipun ráðgjafans fór
herskipið vestur í gær; og er það
harla mikilsverður greiði.
Nokkur von ætti að vera um, að
hefta megi för vogests þessa um landið,
úr því að svona fljótt er við brugðið.
f>ar að auki fóru þeir með herskip-
inu vestur, landritari Klemens Jóns-
son og landlæknir J. Jónassen, til
frekari afskifta af þessu máli.
Landritarinn er úrskurðargreiður
röskleikamaður, og er all-líklegt, að
hann láti eitthvað undan sér ganga.
En hitt er síður skiljanlegt, hvað
landlæknirinn hefir átt að gera í þessa
ferð, allra helzt ef hann, sem kunn-
ugir fullyrða, auk annars hefir þá úr-
eltu, sorglegu skaðræðis-skoðun, að
bezt væri að hafa mislinga landlæga
hér, eða réttara sagt: betra af tvennu
illu. f>á má eins búast við, að afskifti
hans af þessum mislingum núna verði
til lítils góðs. Fæstum mun og úr
minni iiðin framganga hans í skarlats-
sóttinni hérna um árið. Og heldur
slælega gekk honum að stöðva mis-
lingana hér í Reykjavík fyrir 22 árum.
f>á komu þeir fyrst upp hér, eins og
kunnugt er, fluttust héðan um land
alt hór um bil, og lögðu í gröfina um
eða yfir ll/2 þús. manna, auk alls þess
voðatjóns, sem þeir gerðu að öðru
leyti, í verkfalli og heilsubilun m. fl.
Hér er því meira en lítið í húfi, ef
illa fer og ekki tskst að stemma stigu
fyrir sóttinni, heldur berist hún um
land alt einmitt um hæsta bjargræð-
istímann og leggi í rúmið hvert manns-
barn 21 árs og þaðan af yngra, en í
gröfina 1000 eða meira.
f>að h e f i r hepnast að hefta mis-
linga hér hvað eftir annað hin síðari
árin. Góð lög þess efnis skortir oss
eigi nú orðið; svo er hamingjunni fyr-
ir að þakka. Hitt er eftir að vita,
hvort allir þeir, sem lögunum eiga að
beita, eru því nægilega vel vaxnir, eða
alþýða reynist nú svo hlýðin lögum
þeim og fyrirskipunum, sem vera þarf,
ef vel á að fara og takast á að forða
landi og lýð við hér aðsteðjandi stór-
kostlegu böli.
Margt fer öðruYisi en ætlað Yar.
f>eir sem mestu réðu um stjórnar-
breytinguna, sögðu með berum orðum,
að hún mundi ekki kosta einn eyri
meira en gamla stjórnin, því niður-
lagning gömlu embættanna og kostnað-
ur við þau nýju mundi falla í faðma.
En hvernig fer?
Stórfé kostar hún fram yfir það
sem gamla stjórnin kostaði.
f>etta er þó Bök sér, ef hið nýja stjórn-
arfyrirkomulag í heild sinni ber heilla-
ríka ávexti fyrir landið.
En þegar þingið sjálft, sem hefir
æðstu umsjón um hag og velíerð lands-
manna, verður uppvíst að því, að gjöra
eigi einungis axasköft og illa hugsaðar
ráðsályktanir, heldur og að láta fjöl-
margt bráðnauðsynlegt ógjört og af-
skiftalaust, þá er ekki von að vel
fari.
Samtímis sem það t. d. semur og
samþykkir gaddavírsfrumhlaupið, þ. e.
lögin um að girða með járni öll tún
landsins fyrir }/2 miljón kr., þá maðk-
ar og rignir niður töður og héybirgðir
manna með allri norður- og austur-
strönd landsins frá Horni til Horns,
svo að stórneyð er fyrirsjáanleg, án
þess að þar sé höfð nokkur hin minsta
fyrirhyggja til viðbjargar af þingsins
hálfu.
Átti gaddavírinn að bjarga mönnum
úr þessum vandræðum ?
Hefði ekki verið nær að stofna korn-
forðabúr, á hentugum stöðum, og ráða
með því bót á vandræðum þeim, sem
leiddi af óhagstæðri veðráttu?
Sama þing samþykkir að veita alt
að 10,000 kr., til að fá fólk aunars-
staðar frá til að setjast hér að, og
var tilgangurinn góður.
Eu hvað verður svo í framkvæmd-
inni?
f>að, að einn flokksstjóri meiri hlut-
ans og af honum kjörinn ráðherra víð
aðalpeningastoínun landsins, — hann
fer frá ráðstefnuborðinu því norður og
austur um land, þar sem vorharðindi
og bjargarleysi kreppa mest að fólki,
og smalar því saman til Ameríku. Og
á meðan hrópa bændur og sjómenn á
meiri vinnukraft, meira fólk.
Samtímis því, að 3000 franskir
fiskimenn og miklu fleiri Englendingar
ausa upp miljónum króna við Vest-
manneyjar og í Faxaflóa og víðar,
sverfur hungrið að fjölda manna í
öðrum héruðum landsins og skepnur
detta niður hungurmorða.