Ísafold - 14.12.1904, Síða 3

Hallgrímur kaupmaður Melsted, Jón
kaupm. Jakobsson, |>orleifur kaupm.
J. BjarnaBon, Halldór kaupm. Jóns
son (einnig bankagjaldkeri). m. m. fl.
Tvö hlutabréf alls af þeim 48 hafa
lent hjá mönnum, sem verzlun reka
annars, sitt hjá hvorum: Jóni Helga-
syni (frá Hjalla) og Gísla Helgasyni.
HeiðursBamsæti
var haldið hér í bænum 10. þ. m.
í Iðnaðarmannahúsinu hr. 0. Mykle-
stad kláðaframkvæmdarstjóra, fyrir
forgöngu Landsbúnaðarfélagsstjórnar-
innar; hann er hér á ferð til eftirlits
og ráðstafana fyrir fjárböðunum um
Suðurland m. m. þar voru viðstadd-
ir ráðgjafi og landritari, og margt
meiri háttar manna annarra.
Hlutabankinn.
f>ar vora útlán orðin um síðustu
mánaðamót nær 1180 þús. kr. f>ar
af 717 þús. gegn veði og sjálfskuldar-
ábyrgð, 254 þús. víxillán og 205 þús.
handveðslán.
Seðlafúlga í veltu 860 þús. Inn-
stæðufé á dálk og með innlánskjörum
253 þús.
Ferð um Holiand.
Eftir
Tliora Friðriksson.
VI.
En ekki leggja Hollendingar árar í
bát fyrir það; þeir taka til óðara að
grafa skurði og hlaða flóðgarða.
Ekki mundi Safamýri fá að Iiggja ó-
notuð eða lítt notuð, ef hún væri á
Hollandi, eða undir skemdum ár eftir
ár; bændur í þeirri sveit mundu fljótt
taka sig saman og koma sér upp sjóð
til að launa verkfræðingum og verk-
stjórum, en legðu sjálfir fram vinnu-
kraft sinn. Skurðir og flóðgarðar þurfa
mikils ef tirlits og mikils viðhalds.
Bíkissjóður heldur við sjávargörðum
eða leggur fram styrk til þess, en
eigendur hvers polls verða að sjá um
BÍna garða og skurði. f>eir koma sér
því sarnan um hirðingu á þeim, en
einn er kjörinn umsjónarinaður. Hann
ar kallaður greifi. Honum verða all-
ir að hlýða. Hann hefir undir hönd-
um pollsjóðinn, sem svo er nefndur
og allir’bændurnir verða að greiða til-
lag til.
Allir þekkja dæmisöguna um föður-
inn, sem sagði sonum sínum á bana-
sæng sinni, að fjársjóður væri grafinn
í akri þeim, er þeir erfðu eftir hann;
þeir leituðu og leituðu og fundu ekki,
en af því að akurinu var svo vel pæld-
ur eftir allan þann atgang, bar hann
margfaldan ávöxt. Hollendingum hef-
ir gengið enn betur. f>eir hafa pælt
og grafið f jörðu til þess eius, að
margfalda uppskeruna, en þá fundu
þeir fjársjóð í jörðu fólginn, er þeir
vissu ekkert um, og það var lýsingar-
loft (gas). Hvergi er hægt að grafa
langt niður í jörðu, svo að ekki komi
niður að vatni, en undir því er fastur
jarðvegur og í honum svo mikið af
þessari lofttegund, að ekki þarf nema
einfalt verkfæri til að ná því úr jörðu.
Hver bóndabær, er fyrir okkur varð,
hafði gas-dælu, og var okkur sagt, að
allur sá útbúnaður mundi hafa kostað
frá 200—300 kr., en þá er feugið ljós
Og hiti um aldur og æfi. f>að er ekki
lítill sparnaður beinlínis og óbeinlínis.
— f>að eykur og þrifnaðinn að mikl-
um mun; eldað mest við gas, er
óhreinkar hvergi suðuvélar né potta.
Væri ekki hugsandi, að einhversstaðar
væri gas hér í jörðu t. a. m. í mó-
mýrunum ? —
Nú höfðum vér séð og kynt oss siði
og lifnaðarháttu sveitabænda.
f>á fórum við að litast um meðal
sjómanna (fiskimanna) og staðnæmd
umst fyrst í litlum bæ, er nefndur er
Monnikendam við Zuidervatn.
Hann ber nafn af klaustri og var
miklu auðugri og merkilegri fyr á öldum.
Yfirleitt er mikil deyfð yfir borgunum
við Zuidervatn. Edam t. a. m., sem
var fyr meir stór verzlunarbær, er nú
alveg dottinn úr sögunni. Hann er
nú það, 8em Frakkar kalla une ville
morte (dauður bær, — dauður úr öll-
um æðum). Strætin í Monnikendam
eru mjó og húsin lítil. En auðfundið
var á öllu, að þar koma oft ferðamenn,
því börnin á strætunum ætluðu alveg
að æra okkur, svo ákaft buðu þau
fram bréfspjöld með myndum og út-
skorna smámuni. Við urðum því fegin,
að komast út í bátinn, sem átti að
flytja okkur út í eyjuna Marken í
Zuidervatni. Hvast var á vestan og
því gott leiði, en báturinn stór og sjó
menn vaskir; það voru fiskimenn utan
úr eynni. f>ar búa tómir fiskimenn.
Eg tók eftir því, að fólkið þar var
allólíkt öðrum landsmönnum, einkum .
kvenfólk. f>að ber keim af Mongóla-
þjóðurc, er breiðleitt og flatnefjað. —
Marken eyingar eru komnir af Finnum,
sem þangað höfðu flækst fyr á öldum.
— Einkennilegur þjóðbúningur hefir
haldist þar óbreyttur öldum saman;
karlmenn ganga í mjög víðum stutt-
buxum, aðskornum peysum úr bláu
vaðmáli og hafa tréskó á fótum. —
Kvenbúningurinn er margbrotnari,
pilsið stutt og vítt, úr dökku vaðmáli,
yfir því er höfð svunta úr þykkum
dúk, en ofan við hana er sett léreft.
f>að er ákaflega ljótt. Treyjan er úr
lérepti, en utan yfir henni eru bæði
hafðir breiðir smokkar úr vaðmáli og
einnig nokkura konar útsaumaður upp-
blutur, en um hálsinn er rauður silki-
klútur. Til höfuðbúning8ins er mest
vandað. f>að eru þrjár húfur, hver
utan yfir annari, en hin yzta öll út-
8aumuð. f>ær skýla hárinu svo,
að ekki sést nema í dálítinn topp að
framan, og tvo langa lokka við eyrun.
Eu til þess að ennistoppurinn standi
beint út, sem þar þykir svo fallegt,
bera konur grænsápu í hann. Pilt-
börn bera Bama búuing, sem stúlkur,
til sjö ára aldurs. f>ví er ekki hægt
að þekkja börn sundur á öðru en á
stjörnu, sem er saumuð í kollinn á
húfum sveina, en stúlkur hafa ekki.
Mikið er um ferðafólk í Marken.
því komu börnin undir eins á móti
okkur, og reyndn að draga okkur
hvert heim í sitt hús. Við fórum með
einni telpunni og skoðuðum heimili
hennar. f>að var lítið og heldur fá-
tæklegt, en skínandi af þnfnaði og
reglusemi. Ekki var í því nema eitt
íbúðarherbergi og tvær litlar kompur,
en herbergið var stórt og bjart. f>ar
var inui eldavél og sáum við á því,
að það var og haft fyrir eldhvis. —
Búmin voru í veggjaskotum, eins og
tíðkaðist fyr meir á Hollandi, og helzt
þessi siður bezt með sjómönnum, sem
kunna vel við, að hafa húsin sín með
sama sniði og skip. Diskar héngu á
öllum þiljum og raðað bollum á smá
hillur með ýmsum litum. Sást þar
sem víðar, að postulín hefir verið ó
dýrt á Hollandi fyrrum. Við komum
inn í tvö hús önnur í eynni, og voru
þau mjög lík þessu; en með því alt
af hvesti meir og meir, urðum við að
hraða ferðinni, og var jafnvel ekkl
hættulaust að komast út í bátinn. —
Við urðurn að ganga eptir langri og
mjórri bryggju, en brimið svo mikið,
að skall yfir. Loksins komumst við
samt ofan í bátinn með hjálp sjó-
mannanna, en þegar þar var komið,
var okkur sagt, að ófært væri að lenda
í Monnikendam, heldur yrðum við að
halda að landi miklu norðar, þar sem
heiti Volendam. f>að þótti okkur engu
lakara. Listamenn þekkja þann bæ
vel. f>angað sækir ár hvert mikið af
útlendum málurum, einkum enskum.
Oldurnar geDgu yfir bátinn jafnt og
þétt, og vorum við orðnar gagndrepa
er við kornum til Volendam. Við
urðum að fara inn í veitingahús til
að þurka af okkur fötin. f>ar var fult
af útlendum ferðamÖDDum.
Veitingamanniuum þótti nýlunda,
að hafa hjá sér gesti frá íslandi. Við
urðum að rita nöfn vor og heimili í
ferðamannabók hans. Hann var á-
kaflega kurteis við okkur og lét sýna
okkur stofu hjá sjómanni þar í ná-
grenninu og þjóðbúninga, sem eru svo
skemtilega fallegir í Volendam. —
Karlmenn ganga þar í brókum síðum
og víðum, aðskornum treyjum meðstór-
um silfurhnöppum, hafa röndótt vesti
og einkennilega loðskinnshúfu á höfði.
— HöfuðbúnÍDgur kvenfólksÍDS er úr
hvítum líndúk þunnum, allur útsaum
aður með hvftu og strokinn svo, að
hann stendur út frá eyrunum eins og
vængir. Um hálsinn hafa þær sams
kouar þríþyrnur hvítar, — svo mjalla-
hvítar og vel stroknar, að ánægja er
á að horfa. Pils og treyjur eru venju-
legar úr bláu vaðmáli og stórar svunt-
ur hafðar utan yfir. f>etta var sunnu-
dag, og einmitt þegar við komum út
úr veitingahúsinu, voru konurnar að
ganga til kirkju með sálmabækur í
höndunum. Sólin varpaði geislum sín
um yfir húsin í þorpinu og bátana á
sjónum. — Enn fanst mér sem eg
horfði á litmynd, og skil vel, að lista
menn uni sér vel þar. Veður var
orðið ágætt og kom okkur saman um að
ganga til Edam, sem er þar skamt frá.
— f>ar var áðut' mikill ostamarkaður,
en nú er hann í Alkmaar. f>ar voru
og áður Dýlenduvöru forðabúr mikil.
En nú hefir Kotterdam gleypt þau.
Póstgufuskip Vesta (Gottfredsen)
kom i fyrri nótt frá útlöndnm og Aust-
fjörðum. Utan kom með skipinu kaupm.
Björn Guðmundsson og Benedikt Stefánsson
og frú Briet Bjarnhéðinsdóttir; enn fremur
frá Austfjörðum fjöldi fólks, þar á meðal
Pétnr alþm. Jónsson frá Gautlöndum, á
landbúnaðarnefndnrfund, og frá Vestmann-
eyjum Gisli Guðmundsson hókbindari.
Ingi konungur, skipstj. Sehiöttz, skip
Thorefélags, kom hingað að norðan og aust-
an i gærmorgun snemma (18. des) með
um 20 farþega, þar á meðal kaupmann
Konráð Hjálmarsson frá Mjóafirði. Skipið
hafði komið á margar hafnir á norður- og
austurlandi, og gengið ferðin greiðlega eft-
ir þvi sem gerist um þennan tíma árs.
Uað tók þar mikið af vörum til útlanda.
Skipið fór héðan aftur samdægurs áleið-
is til Færeyja og Khafnar.
í>ess er von hingað aftur um miðjan
janúar.
Aufttfjörðum (Mjóaf.ý 1. desbr.: Sjáv-
arafli hefir verið hér góður í haust og
vetur frá þvi eg ritaði síðast, alttil þessa.
Sumir hátar hér i fiiðinum húnir að fá
50—60 skpd. frá þvi fyrst i september.
Þá var alment hætt að þvo hér upp til
sumarverkunar.
Sumarafli varð hér mjög misjafn. Sum-
ir bátar fengu um 20 skpd.,?en sumir um
50—60 skpd.
Ingi kongur fer hér nú nm firðina að
taka sjómenn og aðra til flutnings suður.
Það er fallegasta skip og ágætt sjóskip,
og skipstjóri mesti ágætismaour.
eru beðnir
að vitja Isa-
foldar i af-
greiðslustofu blaðsins, Austurstræti 8,
þegar þeir eru á ferð í bænum
V eðurathug'anir
i Reykjavik, eftir Sigríði Björnsdóttur.
1904 desbr. Loftvog millim. Hiti (C.) í»- er rt- Veðurhæð I Skymagn Urkoma millim.
Ld 3.8 741,7 -0,3 NE 1 4
2 740,1 1,7 NE 1 3
9 738,1 1,6 NNE 2 8
Sd 4.8 731,1 0,7 N i 9
2 731,1 2,8 N i 8
9 732,7 0,0 N 2 9
Md 5.8 740,3 0,2 0 4 0,7
2 743,1 -0,8 NE 1 2
9 745,1 -1,3 0 0
Þd 6.8 751,2 -2,2 0 1
2 754,0 -3,9 0 0
9 755,5 -4,9 0 0
Md 7.8 754,1 -7,1 0 0
2 756,6 -3,3 0 0
9 758,5 -5,5 N 1 1
Fd 8. 8 756,7 -8,4 N 1 1
2 758,1 -8,9 0 1
9 758,4;-9,0 0 0
Fd 9. 8 758,1 -6,8 0 10
2 757,1 -6,6 E 1 7
9 757,2 -3,6 E 1 9
HIÐ alþekta og ágæta hang-
iðkjöt frá Eyrarbakka er
reglulegur jóiamatur, og
fæst hjá
c7es Simscn.
Húseignin nr. 10 í Grjótagötu með
tilheyrandi umgirtri lóð er til sölu nú þeg-
ar; allar upplýsingar sölunni viðvikjandi
gefur verzlunarerindreki P. V. Bierring í
Reykjavík.
(Blíuíunnur
tómar verða keyptar hæsta verði i
verzluninni »Godthaab«.
Steinolíutunnur
tóraar kaupir
__________JES ZlMSEN.
Mannbroddar
eru nauðsynlegir í hálku og fást hjá
Jes Zimsen
Sjövetlingar
órónir eru ávalt keyptir hæsta verði
í verzluninni »Godthaab«-
Kinosol-sápan frœga
10 aura sápan
eftirspurða
og margar aðrar sáputegundir, sem
reynslan hefir sýnt að eru góðar, fást
hjá
Jes Zimsen.
Poki með fötum í fundinn með Lauga-
veginum. Ritstj. vísar á.
Peiiing;abiidda fundin á veginum
nálægt Rauðará með nokkru af peningum
og ýmsum kvittuðum seðlum, eigandi vitji
í Nýlendugötu 12 Reykjavík.
Flöskur
keyptar í vín & öl kjallaranum
í Ingólfshvoli.
Heilflöskur 12 aura.
Nýjar vörur
til
Joíanna
eru nýkomnar með »V e s t u « í vefn-
aðarvörnbúð Th. Thorsteinsson
»lngólfshvoli«, úrval af alls-
konar álnavöru herðasjölum
I gólfteppum m. m.