Ísafold - 17.01.1905, Blaðsíða 1

Kernnr nt ýmist einn sinni eO»
tvisv. i vikn. YerÖ árg. (80 »rk.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
1 */, doll.; borgist fyrir miðjan
’úli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bnndin v.Ö
áramót, ógild nema komin lé ti)
itgefanda fyrir 1. október og kaup-
andi sknldlans við blaðið.
AfgreiÖsla áusturstræti 8.
XXXII. árg.
Reykjavík þrið.judagiaa 17. janúar 1905
0. 0 F. 86120*/*-
Augnlækning ókeypis 1. og 3. þrd. i
ifcverjum mán. kl. 2—3 i spltalanum.
Forvgripasnfn opifl á mvd. og Id 11 —12.
UfwfaöawfcíMnopinnkl.lO—liog6’/a—7 ’/2.
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
m á 'uverjum degi kl. 8 árd. til kl. lOsíðd.
Almennir fnndir á bverju föstudags- og
>innnndag8kveldi kl. 8'/8 siðd.
Landakotskirkja,. öuðsþjúnusta kl. V)
og kl. 6 á hverjum helgum degi.
Landakotsspítali opinn fyrir sjikravit-
jandur kl. 10*/s—12 og 4—6.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
-41 10—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbókasafn opið hvern virkan dag
kl. 12—3 og kl. 6—8.
Landsskjalasafnið opið á þrd., fimtud
og ld. kl. 12—1.
Tannlœkning ókeypis i Pósthisstræti 14b
1. eg S. mánud. hvers mán. kl. 11 — 1.
Gufubáturinn Reykjavík
fer upp í B o r g a r n e 8 12. og
27. janúar, 6. og 23. febrúar, 6.,
14. og 21. marz, en suður í K e f 1 a
vík m. m. 16. janúar, 14. febr.,
10. og 24. marz. Báturinn kem-
ur við á Akranesi í hverri Borgar-
fjarðarferð.
Per alt af kl. 8 árdegis
héðan.
Góð stjórn og ill.
Satt er það að vísu, að engin hróa-
ar illri stjórn beinlínis. Bn hitt er
það, að ýmist verða jafnan til nógir
»kaupamenn» að fegra gjörðir slíkrar
stjórnar, villa sjónir almenninga á því,
hvað bún er að hafast að, og gera
svart að hvítu, eða þá að lýður lítur á
það svo sem óviöráðanleg forlög, að hafa
yfir sér illa stjórn, og að bera eigi
slíkt og því um líkt með þögn og þol-
inmæði, eins og annað mótlæti, er
drottinn leggi á mennina fyrir syndir
þeirra.
Til eru sögur um sértrúarflokka á
Bússlandi, er telja það mótgjörð við
skaparann, að leita sér lækningar nokk-
urn tíma, hvað sem að þeim gengur
|>að sé 8,9 sýna honum syndsamlegan
tnótþróa, að reyna að verjast sóttum
og leita sér heilsubótar.
jpað þarf lítilsigldan lýð og mentun-
arsnauðan til þess að rata út í slíka
hérvillu.
Bn nóg eru þess dæmi þó, að þjóð-
ir hafa litið hér um bil sömu augum
á jafn-tilfiimanlega meinbugi á stjórn-
arháttum hjá sér eins og mælt er að
áminstir sértrúarflökkar líti á likam-
legar meinsemdir og háskalegar drep-
sóttir. Eða þá að þær hafa að minsta
kosti enga mannrænu í sér haft til
Iþess að leita sér neinnar meinabótar
við óstjórn þeirri, er þeir hafa átt und'
ir að búa.
f>að hefir sannast á þeim, að svo
má illu venjast, að gott þyki.
Auk þess sem svo er háttað þroska-
litlum þjóðfélögum, að þar láta flestir
Big litlu sem engu skifta, hvernig stjórn
leysir sitt hlutverk af hendi, hvort
heldur vel eða illa, meðan þeir verða
ekki sjálfir beint fyrir neinum miska
af hennar völdum.
SamfélagsvituDdin er svo sljó þar,
að þeir horfa að öðru leyti hálflokuð-
um augum á það, þótt flest gangi á
tréfótum ella, aðrir séu gerðir réttlausir
og hvers konar rangsleitni í frammi
höfð.
jþess þarf ekki að geta, að slíkt á
stand muni gefa óhlutvandri stjórn
heldur en ekki undir fótinn að hafa
öll sín segl uppi. Henni stendur eng-
inn ótti af slíkum þegnum. |>ar er
ekkert almenningsálit að varast, sfzt
það, er nokkur máttur fylgi.
Mjög ólíkt er farið hinum menning-
armeiri þjóðfélögum.
þar er það talið meðal helgra mann-
réttinda, að hafa þannig vaxna stjórn,
að ekki standi hún hagsæld þjóðfélags-
ins fyrir þrifum á neinn hátt.
þar láta leiðtogar lýðs ekki annað
viðgangast, og hafa til þess fult og
eindregið fylgi almennings.
J>ar helzt stjórn ekki uppi neinn ó-
vandi, engin vísvitandi rangsleitni né
hneykslanleg hlutdrægni, enginn stráks-
skapur til að skaprauna andstæðingum
sínum, ekkert ístöðuleysi við óskamm
feilna gœðinga sína og ráðgjafa-ráð-
gjafa, ekkert sinuuleysi um almenn-
ings hag.
þ>ar er heimtað skilmálalaust, að
valdamenn hafi annað æðra og göfugra
markmið en að kýla vömb sína og lifa i
•vellystingum praktuglega».
jþar er ætlast til, að þeir v i n n i,
vinni jafn-dyggilega eins og hver
skyldurækinn sæmdarmaður í því þjóð-
félagi, af fullri alúð og sæmilegri ráð-
deild og fyrirhyggju.
f>ar þykja þeir ekki að neinu nýtir,
ef þeir hafa ekki bæði vilja og mátt
til að vinna öllum stundum að heill
og velferð þess lýðs, er þeir eru yfir
skipaðir.
f>ar er í einu orði illri stjórn ekki
vært stundu iengur.
jþar er góð st.jórn metin jafn-sjálf-
sögð og ómissandi til þjóðþrifa eins og
gott loft er ómissandi heilsu manna.
Eáðvönd stjórn, skipuð nýtum mönn
um og valinkunnum, áhugamiklum um
landsins gagn og nauðsynjar, ósérhlífn-
um föðurlandsvinum og vel viti born-
um.
Skarlatssótt
hefir nú gert vart við sig á Oddeyn
(Akureyri) og víðar um Byjafjörð, eft-
ir að vist var talið að hún hefði slokn-
að út á Svalbarðsströndinni, þar sem
hún gekk um tíma á áliðnu sumri.
Hún hefir væntanlega borist yfir fjörð
inn og verið þagað yfir henni fyrst
er hún kom til Oddeyrar, þrátt fyrir
fyrirskipanir læknis og þar að lút-
andi lagafyrirmæli.
Hennar hafði þó ekki orðið vart
Dema í 3 húsum á Oddeyri, er síðast
fréttist, á löngum tíma nokkuð, og
ekki vonlaust um, að takast mundi
að hefta hana þar. En þá fréttist til
hennar lengst fram í firði, á einum
meðal fremstu bæjanna þar, í Villinga-
dal. f>ar lögðust 4 börn, og varð eitt
þungt haldið. f>etta var skömmu fyr-
ir jólin. Samgönguvörnum var beitt
þar. En óvíst, hvernig takast mundi.
Svona segir Nl. frá.
Skaftafellssýsla
er veitt Björgvin Vigfússyni cand.
jur. og umboSsmanni á Hallormsstað.
Læknabindindi.
f>að eru mikil tíðindi og góð, sem
Norðurl. flytur, um bindindissamtök
lækna uorðan lands og austan, fyrir for-
göngu hins fjölhæfa og ötula framfara-
manns, Guðmundar héraðslæknis Hann-
essonar á Akureyri.
Hann hafði vakið máls á því í sum-
ar, Begir blaðið, við 17 lækna, alla í
norður- og austurumdæminu, nema
einn, hvort þeim væri fjarri skapi að
gerast bindindismenn og styðja bind-
indishreyfinguna í héruðum sínum.
Mikill meiri hluti þeirra, 12 af 17, tjáðu
sig bindindismálinu hlynta og þess al-
búna, að gerast sjálfir bindindismenn,
allir nema einD. En þrír einir af þess-
um tólf voru bindindismenn áður. Er
nú bindindisféiag meðal þessara lækna
í þann veginn að komast í fast skipu-
lag,j og er ekki ólíklegt, segir bl., að
þetta sé byrjun til íslenzks læknabind-
indis fyrir alt landið.i
f>að væri harla mikilsvert, að þetta
tækist, ekki að eins vegna læknastétt-
arinnar sjálfrar, haldur almennings.
f>á mundu leikmenn naumast bera við
framar að bera á móti heilnæmi bind-
indÍ8. f>eim var lengi vel mikill stuðn-
ingur í þeirri etaðhæfing lækna yfirleitt,
að algert bindindi væri óholt, en hóf-
leg nautn áfengis rétt og heilsusamleg.
f>eir geDgu að því vísu, að sú stað-
hæfing ætti við vísindalegar raunnsókn-
ir að styðja8t. Hitt, sem nú vita
læknar eigi síður en aðrir fróðir menn,
að áminst kenning er eiutómur hégómi
og blekking, kippir alveg fótum uudan
trúnni á nytsemi eða óskaðvæni áfeng-
is 'til drykkjar. f>ví fleiri læknar, sem
það viðurkenna, ekki einungis í orði,
heldur á borði, því auðunnari er al-
gerður sigur á Bakkusi og öllum hans
þjónustulýð.
Thorefélagsferðirnar
verða 24—25 þetta ár hingað til
lands og umhverfis það, eða mikið af
því, nema hvað slept er Húnaflóa.
Félagið hefir 3 nafngreind skip í
þeim förum, er það á sjálft, Inga
kong, Tryggva kong og Mjölni, og ó-
nefnt aukaskip þar á ofan.
Næst er hingað von á Tryggva
kongi 20. febr.
Aukuskipi
er von á hingað þessa dagana frá
Sameinaða gufuskipafélaginu, með það
sem Laura tekur ekki. jþað kvað
vera Vesta.
Sami siður enn sem fyr, að láta
2—3 skip elta hvert annað, í stað
þess að dreifa þeim og fá þar með
dálítið tíðari millilandapóstferðir.
Hólaskóli.
f>ar eru nú 50 lærisveinar. fæirra
eru 20 úr Skagafirði, 14 úr Eyjafirði,
8 úr fúngeyjarsýslu, 1 úr Árnessýslu
og 1 úr Norðurmúlasýslu. Má kalla,
að sá skóli standi nú með allmiklum
blóma.
8. blað.
Port Arthur iinnin.
Borgin gafst upp á nýársdag, eftir
7 mánaða mjög vasklega vörn.
Hún var nær öll í rústum. Japan-
ar höfðu eytt með fallbyssuskotum
hvert bæjarhverfið eftir annað, frá því
er þeir voru búnir að ná höfuðvirk-
junum.
Skotföng voru löngu nokkuð þrotin
fyrir Rússum. Neyzluvatn höfðu þeir
ekkert nema úr rigningarpollum. Með-
ul engin. Sjúkir menn og sárir mjög
aumkunarlega staddir. Kjöt ekkert til,
en nokkrar vistir aðrar.
Tala hertekinna manDa, karla og
kvenna, þ. e. þeirra er gáfust upp fyrir
Japönum, sögð 48,000. f>ar af var
nær þriðji hver maður sjúkur eða sár.
En mælt að fallið hafi f allri umsát-
inni af Bússum 15 þús. Japanarsegja
sitt manntjón þar 25 þús. Aðrir full-
yrða, að það hafi verið miklu meira.
Setuliðið, sem upp gafst, var nær 24
þús. f>ar á meðal 8 hershöfðingjar
og 4 aðmírálar.
Ein greinin í uppgjafar sáttmálanum
er á þá leið, að vegna þess, hve vask-
lega herinn rússneski hafi varist, þá
leyfi japanski herinn öllum yfirmönn-
um í rússneska hernum og flotanum
og öðrum embættismónnum í Port
Arthur að halda sverðum sínum og
hafa með sér það sem þeir eiga sjálfir
og nauðsynlegt er til lífsframfæris.
Ennfremur er téðum liðsforingjum og
embættismönnum svo og sjálfboðaliðum
öllum leyft að hverfa hver til sinna
heimkynna, ef þeir skuldbinda sig til
þess skriflega að drengskap viðlögðam
að grípa ekki til vopna aftur meðan
ófriður þessi stendur né aðhafast neitt
það annað, er Japönum má ógagn af
standa. f>jón mega þeir og hafa með
sér, liðsforingjarnir allir, með sama
skildaga.
Fögnuður meiri en frá megi segja
með Japönum yfir þessum mikla og
torsótta sigri. Keisarinn Japana sendi
þeim þakkarkveðju, Nogi hershöfðingja,
er stýrt hafði umsáturshernum, og Togo
aðmírál.
Kappinn Stössel, yfirhershöfðingja
Rússa í hinni umsetnu borg, hafði hann
.-og mælst til að kæmi á sinn fund, að
votta mætti honum virðingu sína. En
bann lagðist veikur eftir uppgjöfina,
af ofreynslu.
Lítið sem ekkert var eftir af flotan-
um rússneska á höfninni í Port Arthur,
þegar borgin gafst upp. Sumu höfðu
Japanar grandað með skotum sínum,
en Bússar sprengt sumt í loft upp
nokkru á undan uppgjöfinni.
Eystrasaltsflotion rússneski, þessi
sem slysið vann í Englandshafi í haust,
var staddur við Madagascar eða þar í
nánd, er síðast fréttist, nú um ára-
mótiu. Sumar fregnir lutu að því, að
nú mundi hann verða heim kvaddur
aftur. En aðrir báru á móti. Hitt
mun flestum koma saman um, að ekk-
ert frægðarerindi geti hann átt úr þessu
austur, í hendur Japönum, er eiga sinn
herskipastól óskaddaðan að mestu eius
og hann var er ófriðurinn hófst. Vart
hafði orðið við nokkura orustudreka
þeirra suður við Sumatra; ætluðu að