Ísafold - 03.06.1905, Síða 1

Xemur út ýmist einu sinni eOa
tvisv. í vikn. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eöa
1 ‘/s doll.; borgist fyrir miðjan
’úli (erlendis fyrir fram).
Uppsögn (ski-iíleg) bundm við
áramót, ógild nema komin sí fci
itgefanda fyrir 1. október og kaup-
andi skuldlaus við blaðið.
Afgreiðsla Austurstrœti 3.
Reykjavík laugardaginn 3. júni 1905
32. blaö.
Verzlunin EDINBORG
í Reykjavík, Akranesi og Keflavík,
kaupir í ár, eins og að undanförnu, vel verkaðan saltfisk: þorsk, smáfisk og ýsu, og borgar hann
liæsta verði með peningum út í hönd.
Sundmaga vel verkaðan kaupir verzlunin einnig hæsta verði og borgar með peningum út
í hönd.
Verzlunin er ávalt birg af allskonar nauðsynjavörum, sem hún selur lægfsta verði gegn pening-
um út í hönd.
Asg-eir Sigurðsson.
XXXII. árg.
I. 0. 0. F. 876169
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. í
bverjum mán. kl. 2—3 í spltalanum.
Forngripasafn opið á mvd. og Id 11 —12.
Hlutabankinn opinn kl. 10—3 og 61/a—7*/2.
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
in á ’uverjuui degi kl. 8 árd. til kl. ’Osíðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
smnudagskveldi kl. 81/, siðd.
Landakot.skirkja. Guðsþjónnsta kl. 9
og kl. 6 á hverjum helgum degi.
Landakotsspítali opinn fyrir sjúkravit-
jsndur kl. 10*/,—12 og 4—6.
Landsbankinn opinn bvern virkan dag
kl 10—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbókasafn opið hvern virkan dag
*i. 12—3 og kl. 6—8.
Landsskjalasafnið opið á þrd., fimtud
og ld. kl. 12—1.
Tannlœkning ókeypis i Póstbnsstræti 14.
1. og d. mánud. hvers mán. kl. 11 — 1.
Gufubaturmn Reykjavik
fer upp í Borgarnes 8., 20. og 27.
júní, og 10., 20. og 26. júlí; en
suður í Keflavík m. m. 6., 13. og
24. júní, og 4. og 22. júlí. Báturinn
kemur við á Akranesi í hverri Borgar-
fjarðarferð.
Fer alt af kl. 8 árdegis
héðan.
Samþykki lofað fyrir fram.
Heyrst hefir ymprað á því af ein-
hverjum fiokksmanni eða flokksmönn-
um ráðgjafatis, og það með drýginda-
Iegri hreykni, að hann þyrfti engu að
kvíða um afdrif ritaímasamningsins
síns á þinginu í sumar, með því að
hann hefði aflað sér nú þegar skrif-
legs loforðs frá öllum þingmönnum
sín megin um að greiða atkvæði með
honum, hvað sem í skærist. |>ví ætti
hann alveg vísan meiri hluta með
samningnum — jafnvel um fram hið
konungkjörna lið, sem allir ganga að
hér um bil vísu, að bundnir hafi verið
við borð um það fyrir fram, áður en
þeir »hlutu vígslu«. J>ví hvernig g a t
ráðgjafinn hafa farið að velja þá svona
að öðrum kosti, segja þeir.
Ekki vara þeir sig á því, þessir vinir
og fylgifiskar ráðgjafans, hve móðgandi
aðdróttun felst í þessu, sem þeir eru
svo hreyknir af fyrir hans hönd, bæði
gegn ráðgjafanum sjálfum og þing
raönnum þeim, er honum fylgja.
f>ar hlýtur fyrst og fremst að vera
gert ráð fyrir, að ráðgjafinn hafi
f a 1 s a ð samninginn, er hann skýrði
þeim frá honum í því skyni að fá lof-
orð þeirra, þann veg, að hann nafi að
eins sagt þeim undan og ofan af því,
sem í honum stendur, líkt og máltól
hans gerðu meðan þau gátu og samn-
ingurinn var ekk; heyrinkunnur allur
frá upphafi til enda, og að hann hafi
sérstaklega leynt þá verstu annmörk-
unum á honum, eins og þ a ú gerðu.
^ví ekki hefðu þeir fengist til nærri
allir að lofa þessu, ef þeir hefðu vitað
um þá, líklega fæstir þeirra meira að
segja. En að skipa sjálfum ráðgjafan-
um alveg á bekk með nmanninum
sem e n g i n n trúir«, eða hinum, sem
•stjórninni er ekkert lið í fyrir aula-
skap*, — það er þó að móðga hann
heldur freklega. Skárri væri það
ábyrgðartilfinningin hjá manni, sem
er í landsins ábyrgðarmestu stöðu!
En ekki er minni móðgun í þessu
fyrir þingmennina. |>ar með er full-
yrt, að þeir hafi rofið svo freklega
skyldu sína, þingmannsskylduna, að
heita löngu fyrir fram atkvæði sínu
með máli, sem þeir vita þ á ekkert
um, hvort nokkurt vit er í eða nokkur
samvizkusemi að greiða atkvæði með,
er á þing kemur. J>ví gerum ráð fyrir,
að þeir hefðu þózt mega treysta skýrslu
ráðgjafans um innihald ritsímasamn-
ingsins, þá gátu þeir þó alls ekki vitað
fyrir fram nema kostur yrði á eftir 9
mánuði alt öðrum og miklu betri kjör-
um. Loforðið hefði því verið sama
sem að skuldbinda sig löngu fvrir fram
til að hafna því, sem hagfeldast væri
fyrir landið, en ganga vfsvitandi að
verstu ókjörum í samanburði við það.
Tekið er fram í sjálfri stjórnarskránni,
að þingmenn eigi að fara eftir sann-
færing sinni, en engu öðru. J>ar er
að sjálfsögðu átt við þá sannfæringu,
er þeir hafa þegar á þing er komið
og þeir hafa gert sér kunna alla mála-
vexti eftir beztu föngum, en ekki
einhverju, sem hefir verið sannfæring
þeirra löngu, löngu áður, meðan þeir
vissu ekki helminginn af því sem vita
þurfti til þess að skapa sér sannfær
ingu af viti, eða þeir eiga kost á að
vita löngu síðar, og hefðu þeir þar að
auki jafnvel verið meira að segja blektir
af ásettu ráði.
J>að er með öðrum orðum, að léti
þingmaður sér verða það á, að heita
atkvæði sínu löngu fyrir fram með því
eða því, þá er það skylda hans, lög-
helg skylda, á hann lögð með sjálfri
stjórnarskránni og af honum svardög-
um bundin, með þingmannseiðnum,
að virða slíkt loforð vettugi og neyta
atkvæðisréttar síns á þingi eftir sinni
8annfæringu þ á, sannfæringunni um
það, hvað horfa muni landi og lýð til
mestra heilla. Heitið ber að meta
sem óunnið, sem markleysu, loforðið
um að greiða atkvæði svo eða svo,
a f þ v í a ð það ríður bág við æðri
skyldu, miklu helgari skyldu og mikils-
verðari, auk þess sem það er algild
regla um hvert loforð sem er, að því
fylgir engin skuldbinding, ef það hefir
verið flekað út með blekkingum, með
röngum skýrslum eða einhverjum
Ó8annindum.
Enginn dóman, sem veit hvað hann
er að gera og nokkra virðingu ber
fyrir stöðu sinni, lætur sér verða það
á, að fara að heita fyrir fram öðrum
málsaðila að dæma honum í vil, heita
því áður en hann sezt í dómarasæti,
þ. e. áður en málið er lagt í dóm og
hann búinn að kynna sér til hlítar
málavexti. Enginn samvizkusamur
dómari heitir raunar neinu um það
nokkurn tíma, fyr eða síðar. Hann
lætur ekkert uppi um það, af né á,
fyr en hann kveður upp dóminn. En
yrði dómara samt sem áður sú ósvinna
á, þá gerði hann ekki nema að bæta
gráu ofan á svart, ef hann færi að
efna annað eins loforð, þótt hann sæi,
er hann kynti sér málavexti, að hann
yrði þá að dæma rangan dóm og rjúfa
þar með dómaraeið sinn.
Alveg eins er um þingmenn, svo sem
nú hefir verið á vikið greinilega. J>eir
setjast þá fyrst í s i 11 dómarasæti, er
á þing kemur. J>á fyrst er tími til
kominn fyrir þ á, að ráða af um,
hvernig þeir greiða atkvæði, að rann-
sökuðum öllum málavöxtum.
Enn er á það að líta, að öllum skyn-
bærum mönnum og samvizkusömum
kemur fyllilega saman um, að ritsíma-
samningurinn alræmdi hafi verið gerð-
ur þvert ofan í gildandi fjárlög og
fjárveitingarvaldi þingsins þar með
traðkað af mikilli bíræfni. En hvað
væri það annað en hlutdeild í því
banatilræði við fjárveitingarvald þings-
ins og sjálfstjórn þjóðarinnar, hlut-
deild f því af hendi þiugmanna sjálfra,
nokkurs hluta þingsins, þeirra þing-
manna, er í það glapræði hefði bundist,
ef þeir hefðu farið að tjá ráðgjafanum
jafnharðan, jafnskjótt sem hann hefði
framið þetta banatilræði, að ekki sak-
aði það hót; þeir skyldu sjá um, að
það yrði látið gott heita?
Eins dæmi mundi það í þingstjórnar-
sögu nokkurs lands.
Lausn frá prestskap
hefir f. próf. síra Davíð Guðmunds-
son á Hofi í Hörgáradal fengið 31. f.
m., eftir 45 ára prestþjónustu. Brauð-
ið það verður ekki auglýst laust, held-
ur á að þjóna því af nágrannapresti
eða prestum, vegna fyrirhugaðra breyt-
inga á brauðaskipun landsins.
Ekkert kák né hálfvelgju.
Ganga mega kjósendur landsins að
því vísu, að reynt verði að fá þá til á
þingmálafundum þeim sumum, er nú
fara í hönd, að fallast á meinlausar
og gagnslausar tvíveðrungs-ályktanir í
þeim málum, sem þeim þykir miklu
skifta, en ýmsir þingmenn vilja ráða
til lykta eftir höfði stjórnarinnar, ráð-
gjafans, hvað sem líður vilja þjóðar-
innar, og þeim er því umhugað um,
að gengið sé frá þann veg, að þeir
hafi einhverja gloppu, einhverja smugu
að skjótast út um undan því, sem
kjósendur vilja vera láta.
J>að verður reynt að glepja kjós-
endur og villa með ýmsum sjónhverf-
ingurn, rengingum á því sem þeir vita
rétt og áreiðanlegt um afstöðu málanna,
og með hinum og þessum varnöglum,
ekki sízt í ritsímamálinu.
En það skyldu kjósendur varast
mjög vandlega.
J>ar er verið að ginna þá til að fá
þingmanninum í hendur tvísggjað sverð
eða þá bitlaust.
J>eir verða að vinda af sér öllum
þess kyns veiðibrellum.
J>eir eiga að sýua af sér skýlausa
alvöru, lireina og afdráttarlausa.
Hér liggur of mikið við, er of mik-
ið í húfi til þess, að við megi hlíta
nokkurt kák eða hálfvelgju.
J>að eru gjaldendur landsins, sem
borga eiga gildið.
J>að eru þeir, sem byrðarnar eiga
að bera.
J>jóðin er það, aldir og óbornir, sem
meinleysið bitnar á, óframsýnin og
kjarkleysið, ef hún tekur ekki í taum-
ana, meðan tfmi er til, og segir:
Hingað og ekki lengra!
Sáttanefndarmaður
er kosinn hér í bæ landritari K I e-
mens Jónsson, í stað Jóns Mag-
nússonar skrifstofustjóra, er hafði beð-
ist lausnar.
Yfirdómurinn sammála.
J>að var í b á ð u m dómunum frá 8.
f. mán., sem þeir voru alveg sammála
allir 3 yfirréttardómararnir. J>að er
talað aðeins um 1 dóm á þeim stað í
síðasta blaði, þar sem á þetta er minst,
— út af skröksögu hins dæmda, snæ-
felska yfirvaldsins, um að háyfirdóm-
arinn hafi verið á öðru máli.
Þingmannskosningin á Akureyri.
Magnús Kristjánsson hafði fengið
120 atkv., en Guðm. læknir Hannes-
son 77.