Ísafold - 23.08.1905, Page 1

Ísafold - 23.08.1905, Page 1
Kenmr út ýmist einn sinni eöa tvisv. i vikn. Yerð úrg. (80 ark. minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða 1 'I, doll.; borgist fyrir miðjan ’úli (erlendis fyrir fram). ISAFOLD. Uppsögn (skrifleg) bnndin við áramót, ógild nema komin s A ti i útgefanda fyrir 1. október og kanp- andi skuldlaus við blaðið. Afgreiðsla Aunturstræti 8 XXXII. árg. Reykjavík miðvikudaginn 23. ágúst 1905 56. biað. I. 0. 0. F. 878259 Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. i hverjum mán. kl. 2—3 í spltalannm. Forngrvpasafn opið ámvd.og ld. 11—12. tílutabankinn opinn kl.10—3og 6'/s—7'/s. K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op- in á kverjum degi kl. 8 árd. til kl. 10 siðd. Almennir fnndir á hverjn föstudags- og sunnndagskveldi kl. 8‘/s síðd. Landakotskirkja. öuðsþjónusta kl. 9 og kl. 6 á hverjum helgum degi. Landakotsspitali opinn fyrir sjúkravit- jendur kl. 10'/s—12 og 4—6J Landsbankinn opinn hvern virkan dag il, 10—2. Bankastjórn við kl. 12—1. Landsbókasafn opið hvern virkan dag kl. 12—3 og kl. 6—8. Landsskjalasafnið opið á þrd., fimtnd. 'Og ld. kl. 12—1. Ndttúrugripasafn opið á sunnud. 2—3 Tannlœkning ókeypis i Pósthússtræti 14. 1. og 3. mánud. hvero mán. kl. 11—1. Gufubáturmn Reykjavik íer upp í Borgarnes 28. ágúst; 5., 17. og 24. sept.; 3., 10., 18. og 25. okt.; og upp að Straumfirði og Ökrum 12. og 15. sept.; en suður í Keflavík 8., 21. og 27. sept.; 13., 21. og 27. okt.; einnig suður í ■Garð 8. og 28. sept.; 14. og 28. okt. og Hafnaleir 14. okt. Báturinn kem- ur við á Akranesi í hverri Borgar- fjarðarferð. |y Fer alt, af kl. 8 árdegis faéöan. Doktor A. Kjellbergs Kursus i Massage og Sygegymnastik Prospekt. Stockholm. Master Samuelsgatan 64. Heima-stjórn og útlent auðyald. Vitaskuld v a r það eitt skerið, sem hugsanlegt var í upphafi, að sjálfstjórnar- fleytuna nýfengnu bæri upp á til brots, þetta, sem nú höfum vér rekið oss á: þ ý 1 y n d i meiri hlatans á þingi, skil- málalaus undirgefni hans undit vilja hins nýja, samlenda drotnara, handhafa æðsta umboðsvaldsins yfir þjóðinni. Hugsanlegt að eins, en ekki meira. Hugsanlegt e i n h v e r n tlma' í tíð- inni, eftir langan, langan aldur. Hugsanlegt, að þá Iæddist hér inn sants konar spilling og vér lesum um úti í heimi á stöku stað. Spilling, sam fylgir auðvaldi sérstak- lega. Sú spilling, að láta samvizku og sann- færing lúta hlífðarlausu auðvaldsofríki. Það á langt í land, sögðu menn, að hér skapist svo mikill auður, að sú hætta liggi nærri. Það verður ekki um vora daga né um daga nánustu niðja vorra. Þetta sögðu menn, í einfeldni sinni. Hið ú 11 e n d a auðvald hvarflaði þeim «kki í hug. Hvernig átti svo sem að vera nokkur hætta á því, að h e i m a-stjórn og ú t- 1 e n t auðvald slægist í föruneyti? Og svo fer sem farið hefir á f y r s t a þingi, fyrsta sjálfstjórnarþinginu! Þinginu því, þar sem birtast átti í fyrsta sinn bæði þingræði og þjóðræði í allri sinni dýrð, með forustu glæsilegs þjóðræðisfrömuðs og þingræðishöfðingja En í stað þess er þjóðræðið ekki ein- ungis vettugi virt og fótum troðið, held- ur smánað og svívirt á alla lund, ein- mitt af sjálfum þeim glæsilega þjóð- ræðisfrömuð og þingræðishöfðingja og skósveinum hans. Það er h a n n, sem kallar auglystan nær einróma vilja þjóðarinnar í ein- hverju hennar mesta velferðarmáli ekki annað en g o I u þ y t. Það er h a n n, sem lætur sitt blaða- mensku-málalið ausa auri og hvers kyns svívirðingu mörg hundruð kjósendur úr þriðjung af kjördæmum landsins, helztu bændur og búhölda þar, mennina, sem eiga búin, er þeir alast við, hann og höfðingjalýður sá, er honum þjónar. Lætur sv/virða þá fyrir það e i 11, að þeir dirfast að láta í ljósi vilja siun um þjóðmál, um stórvelferðarmál þjóðarinn- ar, með þeim hætti, er þeir ætla áhrifa- mestan, óvanalegum að vísu, en þeim mun áhrifameiri einmitt fyrir það, og þó spaklega og prúðmannlega, prúðmann- legar en dæmi munu til um nokkra þjóð aðra, er líkt stæði á. — Og þá þingræðið! Það snýst svo við í höndum á þessu sama glæsimenni, á f y r s t a þingi, að meiri hlutinn gerist lífvörður h a n s, skipar sér í skjaldborg um h a n n, lítils- virðir og traðkar með h o n u m vilja RÍnna umbjóðenda, lætur alt þoka fyrir því, hvað h o n u m er þóknanlegt og honum þykir sér henta. Og þetta, sem h o n u m er þóknan- legt og hann telur s é r henta bezt, hvað er það? Er það það, sem þ j ó ð i n óskar sér helzt? Er það það sem h ú n hyggur sér bezt henta og til sinna heilla horfa? Nei. Margfalt nei. Þ a ð er fótum troðið. Það er vett- ugi virt. Það er kallað goluþytur! Það er e k k i það sem þjóðin vill. Það er e k k i það, sem hún v e i t sér horfa til hagsmuna. Það er það, sem hún hefir andstygð á. Það sem hún telur sór voða. Það sem hún býst við að mega flýja land undan et' til vill, — það og þess afleiðingar ýmsar. Margt manna meðal þjóðarinn- ar. Margir hinir nýtustu menn s/ns bygðarlags. Nei. Það er það sem útlent vald vill vera láta, útlent auðvald og útlent stjórnarvald. Þ e s s erindreki reynisí hann vera, hiun fyrsti heima-stjórnarráðgjafi vor. Mundi nokkurt eitt atkvæði á þingi hafa orðið með ritsímasamningnum al- ræmda, ef þau hefðu verið frjáls og óháð? Það mun varla nokkur skynbær mað- ur efast um, að feldur hefði hann verið að öðrum kosti í e i n u hljóði, og mál- inu að minsta kosti frestað, ef ekki að hylst loftskeytatilboðið annaðhvort nú þegar, — þau sem hafa a 11 a kosti fram yfir hitt, en engan ókostinn þess: eru í samræmi við atkvæði síðasta þings og eindreginn þjóðarvilja, eru tryggilegri, eru gagnsmeiri fyrir landið alt, eru marg- falt ódýrari, og um fram alt: ríða að engu leyti bág við sjálfsforræði þjóðar- iunar eða þjóðernistilfinning, með því að þá hefði sambandið orðið eign lands- ins og vér haft sjálfir öll umráð yfir því. Hvernig á þessum ósköpum stendur, þessari hrapallegu fyrirmunun af full- trúum þjóðarinnar, þessari voðalegu óhæfu. Það er satt, að hér á stórgróðafélag í hlut annars vegar. Það er satt, að hér er útlent ríkisvald annar málsaðili í raun réttri, þvf það hefir hann margsýnt, fyr og síðar, mað- urinn, sem meiri hluta þings hefir í vasa s/num, ekki sízt einmitt á þinginu í sumar, að hann skoðar sig sem þ e s s fulltrúa og erindreka framar ö 11 u öðru. En ekki kemur o s s í hug, að drótta því að meiri hlutanum, að hér séu mútur í tafli. Mútubrigzlunum látum við and- stæðinga vora sitja eina að. En hvað er þetta þá? Þ a ð leynir sér ekki, að í augum hins virðulega meiri hluta á þingi eru a 11 i r agnúarnir á ritsimasamnlngnum, allur hinn gífurlegi, óþarfi kostnaður, sem enginn sér enn fyrir endann á, hið ótryggilega samband, umráðaleysið yfir þvf, okurverðið á símskeytunum, einok- unareinkaleyfið um aldur og æfi (ef til vill), einkaleyfi fyrir að nota 1 o f t i ð í landinu og kringum landið, í einu orði og umfram alt ófrelsisviðjarnar, sem því fyrirkomulagi fylgja, — þetta er alt í þ e i r r a augum, meiri hluta þingmanua, minna þöl, margfalt minna böl on annað, sem þeir nefna ekki, en allir vita hvað er: — senuileg afleiðing af glappaskoti því, er húsbóndi þeirra gerði í fyrra, og þeir k a n n a s t v i ð í sinn hóp að hafi verið frámunalegt glappaskot. Af- leiðing þess, ef það er ekki staðfest. Þetta óumtalaða er í þeirra' augum, frá þeirraa sjónarmiði meira mótlæti, meira böl en hitt alt saman. Blátt áfram meiri þrenging, meira andstreymi. Embættismenn eru þeir, mikill meiri hluti. Það er satt. Og konuugkjörnir eru þeir, all-mikill hluti í ekki fjöl- mennari sveit. En það er þ ó ekki nægileg skýring. Skýringin getur naumast verið önn- ur en sú, að til só meðal þjóðarinnar eitthvað af mönnum að minsta kosti, og það meiri háttar mönnum í ýmsum stéttum, sem margva alda sjálfsforræðis. Ieysi og þar með vanaleysi við að hafa vandamál með höndum, ábyrgðarmikil landstjórnarmál, hefir gert svo úrættaða, að þeir eru því alls ekki vaxnir, og jafnvel s v o lítilsiglda, s v o litblinda á rangt og rótt í þeim efnum, s v o ó- glöggskygna á s a n n a n hag lands og lýðs, að þeir séu boðnir og búnir til hve nær sem er að selja frumgetnings- rétt sinn fyrir flatbaunir. O g að vór höfum verið svo slysnir, að helzti margt slíkra manna hefir hlotið kosningu á þing síðast. Hroðalegar aðfarir voru þá hafðar í ýmsum kjördæmum. Og illa gefast ill ráð og ills ráðs leifar. En það mundu flestir hafa fortekið, að s v o n a illa g æ t u þær gefist. Af friðarfundinum. Markoniskeyti frá Poldhu frá í fyrra dag hermir það sem nú segir: Japanar aftóku á laugardaginn (19). að breyta því sem þeir höfðu farið fram á um Sachalin og hernaðarskaða- bæturnar, og var þá friðarfundinum frest- að til þriðjudags. Bosen var heila kl. stund hjá Roosevelt (frb. rósefelt) for- seta, en aftók að segja neitt af því hvað þeim fór í milli. Kunnugt er, að áður en forsetinn bauð Rosen til sín, hafði hann trygt sér eindregið fylgi Bretlands hins mikla, Frakklands og f>ýzkaland8, og einnig skifzt á skeyt- um við Japanskeisara. Mikilvægur ráðgjafafundur var haldinn í Tokio á sunnudaginn, og átti forsætisráðgjaf- inn Iangt tal við brezka sendiherrann. Times segir, að hraðskeyti hafi komið til Portsmouth (í Amer.) á sunnudags- kveldið, þar sem þess var getið, að Rússakeisari hafi haldið ráðstefnu þann dag og að þar hafi verið afráðið til fullnaðar, hvaða frekari tilslakanir mætci gera. Lamsdorff greifi hefir sagt af sér. * * Bærinn Portsinoutb, þessi sem frið- arfundurinn er haldinn í, er í ríkinu Newhampshire í Bandaríkjum. — Ann- að Portsmouth er í Vestur-Virginíu, og hið þriðja f uhio. Rosen barón, sem hér er nefndur, er annar friðarerindriki Rússakeisara. Hinn er Witte greifi, sá er fyr er um getið. Rosen var áður sendiherra Bússa hjá Japanskeisara, þangað cil ófriðurinn hófst. Nú er hann nýlega skipaður sendiherra Rússakeisara hjá forseta Bandaríkjanna í Washingt.on. Aðalfulltrúi Japanskeisara á friðar- fundinum er ekki Ito marskálkur, held- ur Komura barón. Komura er utan- ríkisráðgjafi Japanskeisara; hefir verið það þrjú árin síðustu. Hinn japanski erindrekinn heitir Takahira og er sendiherra Japanskeisara í Washington. Hann var fyrir 11—12 árum sendi- herra Japans í Kaupmannahöfn. Lamsdorff greifi hefir verið utanrík- isráðgjafi Rússakeisara mörg ár. Veðrátta kalsasöm enn mjög. Ætlar ekki að lagast. En þurkar allgóðir hér sunnanlands. Fyrir norðan afleitir langt fram yfir túnaslátt. f>ó náðust töður loks inn þar, í 2. viku þ. mán., hraktar og skemdar orðnar mjög víða. Grasvöxt- ur fram undir meðalár víðast, er til hefir spurst. Engjar þó snöggvar heldur sunnanlands, vegna kuldanna.

x

Ísafold

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.