Ísafold - 14.04.1906, Page 3

ÍSAFOLD
87
Breiðirvikur-ósóminn.
f 5. tbl. Þjóðólfs þ. á. er greinarstúfur,
nokkrir Breiðvíkingar hafa, fyrir for-
80»gu Þórarins á Saxahvoli, verið svo sauð-
hS'®jr att lana n°fn s'n undir-
^t'tsmið þessi er hersýnileg árás á heið-
°g alit nokkurra fulltrúa, sem mæt.tu á
'ngmálafundinum í Ólafsvik 15. júni f. á.,
verður eigi séð, hvort heldur það er af
^®ettu ráði eða fávizku, að hún fer alger-
®a utan við sannleikann.
ar er ekki hin minsta röksemdafærsla
^r,r þvi, er mennirnir virðast hafa ætlað
sanna, ekki nokkur sennileg frásögn, er
sJni gang m4is þess, sem þeir eru að
‘'tnbulfamba um.
. þrátt fyrir þessa eiginleika greinar-
lnnar tel eg þó ekki rétt að láta þá eina
afa orðið, því lesendur fyrnefnds blaðs,
eig> þekkja persónurnar, kunna að hugsa,
e>tthvað hafi þeir til sins máls, fyrst
lnr heimingur sveitarbænda þar, sem at-
nir gerast, finnur ástæðu til að tala
urmannlega.
vegna neyðist eg til að taka penn-
Wðiri
j&fn-, c
Þess
ann
E,
°g leiða í ljós óbreyttan sannleikann.
8 SegÍ8t neyðast til þesp, þvi að eg hafði
&sett mér svo lengi sem hægtværi, að leiða
sert hjá mér allan gauragang út af marg-
n Ldum Olafsvíkurfundi, og fyrir þvi hef
g til þeasa hvorjji ^jjýrt opinberlega frá
t^á W ^am ^ Hellnafundinum 16. júni
þe- ’ De hirt um að uoótmæla ósannindum
n>> er Þj. fluttí um mig og sýslunefndar-
nn Jóhannes Magnússon á Knerri, í 27.
8 tbl. f. á.
^ ^á er nú að athuga greinarstúf Þórarins
Y.|UD8angurinn er óþverraslettur til sira
^ Þ Eriem á StaðaBtað og Jóns G. Sig-
Ss°nar bónda í Görðum, sem hugsanlegt
er q?i i . _ °
. u Peir séu færir um að launa að verð-
le,kum.
1 n®st tilfærir Þórarinn nokkur orð
, Sfein þeirri, er menn þessir rituðu i
tSBfoU . , . '
a 1 sumar viðvikjandi ummælum þing-
nsins um ritsimann á Helinafundinum,
sé a/t8n V1® Þau hnýtir hann þvi, að þau
þ elber ósannindi.
^Vl gerir maðurinn þetta?
er
sveit.
ekki
við __
Urlegur
nákvæmni hans eigi verið meiri,
i>ann var hreppsnefndaroddviti, þá
1 að furða, þótt hann fengi utan-
Sve'.*arniann bæði til að semja fyrir sig
. arreikninginn og aðstoða sig á niður-
J°fsBunar fundum.
^aun 'lai,n eltlí’ vandvirkari en þetta, þegar
Utn n !ra'nkv*n,ir kláðaskoðanir í hreppn-
áláb a 6r 1!til trygginS {yrir’ að enginn
^ atnaur leynist í Breiðuvikur-rollunum.
Þett^ reEnlsi hann ekki samvizkusamari en
(Jnjjb’ el kann með tímanum skyidi verða
nUi x Ur UPP 1 hreppstjórn, þá mundi hon-
ur hletra ari halda áfram að vera óbreytt-
U anPasendill kringum Jökulinn.
Se®ir ker helber ósannindi, um það
fuDdi;er heilvita maður, er var á Hellna-
Vifi , U!a’ veit að er óhrekjandi sannleikur.
hanu h ta kannast eigi aðeins þeir, sem
grein ?tir ekkl fengið til að skrifa undir
fásinnSlna’ heldur jafnvel hinir, er út i þá
þj u hafa leiðst.
að Varnia^urinn hafði þau orð, þegar tal-
lar„ Þar nm ritsimamálið, að kostnaður
ningu landsimans yrði ekki jafn-gif-
það" ge °8 hlöðin gerðu orð á, þvi að fé
^a'jaf!!1 Nl leEði til hans, yrði nóg
Þetta er meÍra'
®riem einiuitt það, sem þeir sira Yiihj.
ísafoida^ Sigurðsson skýra frá i
Eg k8rSreÍn sinni’ sem er i alla staði rétt.
þeijj, 0^^ lnsle a vi® a® hafa sagt bæði
■Uanusi^ CÍri ^111 áminstu ummæli þing-
®erti sTo'f °S hafa fieiri Breiðvíkingar
hafa a'ð* HaSt ^ meSta S^andleysi, þvi þeir
8likt lndum eins og eg haldið, að
Se,n sne i' 6'SÍ Vltavert. Þetta voru orð,
arinnar samei8inlegt velferðarmál þjóð-
á opínb^ iuit af þingmanni kjördæmisins
0rað f r.Um fundi> og mig gat þá alls ekki
k°ttia t|.lr’ ai® honum mundi nokkurn tima
Hvort i,USar aÖ Þræta fErir Þau-
‘hlekt, n e8S1 staðhæfing þingmannsins hafi
enn ósaKtreiðVÍkln8a’ het eg látið og læt
'lr afl’ hv Bn ekki Þdtti Purfa að leiða get-
S'eiðslu ahr'f hÚn hafði á atkvæða-
lega snernana’Jlar Sem Þeir jafn-skyndi-
,aUst álybta • attlnni °g samþyktu orða-
lnn hafði um^ fundar Þess’ er þingmaður-
6U höfðu áðu m°r8uninn haldið I Ólafsvík,
Vi^ ttiig 0 allttiargir i viðræðum, bæði
allna aðgerðn, Fa’818 strunglega mót-
o» ,m stjórnarinnar bæði i ritsi ma-
8 nndlrskriftarmálinu.
Um sjálfan mig er það að segja, að mér
datt alls ekki í hug að leggja trúnað á
þessa vizku um ritsímakostnaðinn; eg fór
nærri ura, að annaðhvort væri það talað
i ógáti eða mót betri vitund. Styrktist sú
skoðun mín einkum þegar þingmaðurinn
lét þess getið, að h a n n hefði séð alt>
sem ritað hefði verið um ritsimamálið; en
þá var fjárlagafrumvarp stjórnarinnar með
kostnaðaráætlun um landsimalagninguna
Bamið og honum þvi vitanlega kunnugt um,
að þar var gert ráð fyrir meira en 100
þúsund króna viðbót úr landssjóði árið 1906.
Reynslan er þ gar farin að sýna, og sýn-
ir ef til vill enn betur, að sú áætlun i efir
ekki verið of há. Eg ásamt Jóhannesi á
Knerri greiddi þvi óhikað atkvæði á móti
nýnefndri fundarályktun, er þingmaðurinn
las upp, án þess að láta þennan glæsilega
vísdóm hans hafa nokkur áhrif á atkvæði
mitt, og lýsi eg þvi hérmeð frásögninni í
27. tbl. Þjóð, f. á. og svo nefnda »leiðrétt-
ing« í næsta tbl. algerlega tilhæfulausan
óhróðurs-uppspuna.
En hvað segja svo Breiðvikingar að af-
stöðnum Hellnafundinum, og hvað segja
þeir enn í dag?
Þeir segjast flestallir alls ekki hafa gef-
ið fundarályktuninni frá fundi þingmanns-
ins í Ólafsvík atkvæði sitt, beldur aðeins
með handa-uppréttingu sinni vottað honum
traust sitt fyrir framkomu hans sem þing-
manns að undanförnu. Einhverir 8egjast
þó ekki hafa nent að rétta upp hendina.
En hvers vegna settu mennirnir ekki ein-
hverja athugasemd um þetta i grein sina?
Hvers vegna stimpluðu þeir ekki þingmann-
inn með sama marki sem prestinn á Staða-
stað, fyrst þeir kannast ekki við að þing-
málafundarskýrslan í Þjóð. frá i sumar sé
rétt?
Liklega hefir þeim þótt fara miður á
þvi, að lýsa hann ósannindamann rétt á
undan trausts-yfirlýsingunni til hans, eða
hvað það nú á að heita, þar sem þeir
segja, »að hann hafi reynst þeim jafnnýtur
þingraaður sem yfirvald«. Hér þarf þó
ekki að segja, að þeir hafi tekið munninn
of fullan, þvi að með þessu virðist vera
sagt nauðalitið honum til hróss, enda þótt
það 8Ó sftt, samhliða óhróðurs-áburði á
aðra embættismenn héraðsins.
Þá hefir Þórarinn fundið ástæðu til að
sverta okkur Jóhannes á Knerri í augum
aluiennings með því að gefa í skyn, að
við liöfum mætt á ÓlafsvÍKurfundinum sem
fulltrúar Breiðuvíkurhrepps án þess að hafa
heimild til þess. Hann segir, að engir full-
trú ir hafi þar verið »löglega« kosnir.
Eg skal nú ekki þrátta um það við lög-
vitringinn á Saxahvoli, hvort kosningin
hafi verið »lögleg« eða ekki, með þvi líka
að eg þykÍBt ekki uógu kunnugur þeirri
athöfn, þvi að einmitt þá var eg staddur
inn á Skógarströnd i umboðserindum fyrir
Einar Markússon í Ólafsvík. Hitt er mér
nóg, að cg hef ekki ótilkvaddur mætt sem
fulltrúi á nefndum fundi, og skal aldrei fyr-
irverða mig fyrir að hafa mætt þar og
haldið fram alvarlegri sannfæring minni á
nokkrum iandsmálum, sem eg þá vissi og
veit nú enn betur, að var samkvæm skoðun
mjög margra sveitunga minna. Yið Jó-
hannes í Knerri fórum á fundinn eftir bréf-
legri tilkynningu frá slra Helga árnasyni,
sóknarpresti að Hellnum, er gengist hafði
fyrir fulltrúakosningu i Breiðavikarhreppi.
Hvernig Þórarni & Co. kann að ganga að
gera síra H. Á. að óheimildarmanni þessara
ráðstafana, skal eg engu um spá, enda læt
eg mér það óviðkomandi. Hitt þykir mér
dálítið leiðinlegt, að hafa tekið að mér
fulltrúastarf þetta og fá að launum fyrir
fyrirhöfn mína opinberlegar árásir frá hálfu
umbjóðendánna, sem þó að öllu leyti tjá
sig samþykka gjörðum Ólafsvikurfundarins,
nema fáeinir menn i einu einasta atriði:
um bryggjugerð í Olafsvík. Annars gæti
eg nú rólegur setið þegjandi hjá og horft
á aðfarir allrar þessarar halarófu.
Loks endar þessi rit.smið Þórarins & Co.
á þeim smekkvislegu ummælum um sira
Vilhjálm Briem, að hann ætti i ræðum og
riti fremur að vera til leiðbeining&r en við-
vörunar. Minna mátti nú gagn gera.
Hver heiðarlegur maður, sem þekkir sira
V. Br. og ætt hans, mundi trúa því, að
þetta væri um hann sagt á prenti? En við
þessu velgir ekki Þórarin litla, heldur grlp-
ur hann við því fegins hendi og setur þar
fyrst nafnsinnar eigin persónu, hleypur siðan
endilanga sveitina og lokkar sveitunga sína
út í þessa fásinnu með sér, þvi að engum
sem leiðst hefir út á þessa galeiðu, mun
áður hafa dottið í hug að skrifa einn staf
eða tala eitt orð i þá átt, er greinin stefn-
ir, með því að þeir fáu af þessum mönn-
um, sem eru sóknarbörn sira V. B., hafa
ávalt verið mjög ánægðir með prestskap
hans og viðbynningu, en hinir hafa lítið
eða ekki haft sarnan við hann að sælda,
sumir aldrei séð hann og sizt heyrt hans
getið að öðru en góðu einu.
Það sem hér hefir verið sagt, væri mér
innan handar að staðfesta með heilli syrpu
af vitnisburðum; en vegna þess, að vott-
orðafarganið hér á Snæfellsnesi hefir vak-
ið hjá mér viðbjóð á þess konar aðferð,
kemur mér slíkt ekki til hugar, enda þykist
eg þess fullviss, að enginn ma ur, sem var
á Hellnaþingi i vor, hafi svo lamað sið-
ferðisþrek, að hann dirfist að vefengja eitt
orð af því, sem hér hefir verið sagt.
Læt eg svo úttalað um þetta að sinni,
þar til ef einhvern langar til að gefa mér
fleiri olnbogaskot.
Gröf í Breiðuvik 1. marz 1906.
Hallbjörn Þorvaldsson.
Fórn Abrahams.
(Frh.l.
En djöfullinn fór í líkama manns-
ina og upp frá þeirri stundu hefir hann
flækat um jörðina eins fyrirdæmd vera.
Biblíu sinni hefir hann glatað, brent
hana; trúnni hefir hann gleymt; en
eina iínu úr ritningunni kann hann:
auga fyrir auga og tönn fyrir tönn.
f>au orð eru letruð eldlegu letri fyrir
sjónum hans hvert sem hann lítur.
Hann hleypir um víða völlu ættlands
sins og hefir sér til föruneytis sína
líka, og við hlið þeim ríður beinakarl-
inn og veifar hvössum ljá. Hann sér
hvarvetna augun hennar konu sinnar,
er vitfirringin skein út úr, áður en
dauðinn kom og leysti hana. En þeg-
ar fallbyssurnar þruma og handbyssu-
skotin smella, vaknar hann við sér
aftur. f>egar blóð rennur í lækjum
og formælingar stíga til himins, gleymir
hann öllu fáeinar stundir, og hans
mesta og eiua gleði er, að sjá eigur
fjandmanna sinna eyðast af eldi. Að
eyða og brenna er hans hlutverk.
Hanu ríður um landið, og feril hans
marka fölnuð bein fjandmanna hans
og vina. Hann ríður og ríður, og
alt af sér hann fyrir sér brostin augu
konu sinnar vitstola. f>au er alla tíð
í sömu fjarlægð. Aldrei kemst hann
nærri þeim,-----aldrei, aldrei, hversu
hart sem hann geisar um grund nótt
og nýtan dag, gegnum eld og blóð —
alt af eruþau jafnlangt .... jafnlangt
. .. burtu.
■ Ófriður er í landi, gamli maður.
Hvernig dirfist þú að hjala um frið
og sátt ? Hefir hann haft upptökin,
maðurinn sá, spyr eg þig ? Hefir hann
gert það? — Nei. Blóð skal streyma
og dauðaóp kveða við! Barist skal
verða til þrautar, með&n líf endist.
f>að er ófriður; og ófriður er: Bultur
og neyð, drepsótt og svívirðing, morð
og þjófnaður, vegnir menn og brend
býli. —
Með tár í augum gekk trúboðinn að
van der Nath.
Vertu sterkur fyrir, sonur minn!
mælti hinn gamli maður og varpaði
öndinni.
Sterkur fyrir! kvað de Vlies við.
Nei, vertu harður, harðari en stál.
f>ú mátt ekki heyra og ekki sjá, ekki
finna til. f>ú verður að gleyma því,
að þú ert til þess fæddur. að vera
maður. Að öðrum kosti ertu ekki fær
um að vera hermaður.
Hann stilti sig af öllu afli og rétti
van der Nath höndina. f>að var eins
og hann hefði ekki séð hann fyr.
Segir síðan í hægum róm, mjög ólík-
um því sem var rétt áður:
Komdu sæll, Abraham. Hvað er
þér á höndum?
Van der Nath tók í höndina áhon-
um og var ógreitt um svar. Hann
hafði búið sig undir þetta viðtal, því
hann þekti vin sinn, höfuðsmanninn,
og vissi, hve illa honum var við, ef
einhver fór heim úr hernum.
Allir voru sjálfboðaliðar í her Búa,
og bar það ósjaldan við, að fimtíu eða
hundrað manns tóku sér heimfarar-
arleyfi í einu og komu ekki aftur fyr
en þeim hentaði. Og oft bar við, að
þeir urðu heima alveg úr því. En nú
var hernaðurinn að komast í nýtt horf.
Stjórnin enska miðaði nú alt við það,
hvað henni hentaði bezt í valdaglím-
um við andstæðinga sína. Hún lét á
sér skilja, hvað sér kæmi bezt, og það
töldu þeir sér skylt að gera, sem fyrir
hernum réðu þar suður í Afríku. En
nú var úti sá tími, er segja kunnu
menn frá hverri höfuðorustunni á fæt-
ur annari. Nú var ekki annað til frá-
sagnar en að búið væri að koma á kyrð
og spekt í því eða því bygðarlagi eða
þeim og þeim landsfjórðungi. En því
þurfti ákflega mikið fyrir að hafa. Og
til þess að komast yfir það nokkurn
veginn, mátti til að fara eins að í
þessum ófriði eins og öðrum: að fela
áríðandi forustu mönnum, er fátt höfðu
í það að kunna að velja það lagið, er
bezt hentaði. Jbeir sáðu niður hatri í
stað þess að græða sár; og í ákafan-
um að þóknast þeim, sem yfir þá voru
settir og aldrei spurðu um annað en
árangurinn, urðu áhrifin þau, er sízt
var til ætlast. |>ar hófust nú nýjar
brennur, er slotað hafði þeim áður,
og heiftin logaði upp aftur þar, sém
hún var áður mjög svo rénuð. f>að
bar þó mest frá, hve ólíkt var að orði
komist eftir því, hvorir áttu í lilut.
Sama verkið, sem lofað var á hvert
reipi, ef unnið höfðu það enskir her-
menn, og kallað órækur vottur um föð-
urlandsást og hugprýði, það var stór
glæpur, ef Búar höfðu framið það.
Nú var hlaupríðlahernaðurinn tek-
inn til. Og svo fáliðaður sem Búar
voru, þá tókst peim furðulengi að tefja
fyrir fullnaðarsigri þeim, sem leiðtog-
ana hinum megin við hafið vanhagaði
um í sínar einkahagsmunalegar þarfir.
f>ótt her sá, er Botha réð fyrir, hefði
gengið mjög saman, þá grúfði hann f
norðri eins og rafmagnað illviðrisský,
og í austri var de Vlies á ferðinni
ásamt fleirum höfuðsmönuum honum
svipuðum að kænsku og áræði. f>að
voru síðustu ieifar þeirra, er borið
höfðu lægra skjöld, þeir, sem ekkert
höfðu við að lifa. Og að þeir treystu
sér enn til, að halda uppi heilum her-
deildum, það sýnir bezt, hve lítt fjand-
mannaherinn hafði þyrmt laudi því,
er hann hafði undir sig unnið. En
de Vlies þurfti á öllum sínum mönn-
að halda, og van der Nath vissi það.
Og nú, er hann átti að koma með
það sem hann hafði búið sig undir að
Begja, þá var hann búinn að gleyma
hverju orði. Enda var ekki til mikils
að vera að koma með ástæður við
mann, sem ekki hugsaði um nema
koma fram hefnd sinni. f>ess vegna
segir hann ekki annað en líkt því sem
höfuðsmaðurinn hafði komist að orði
rótt áður en trúboðinn fór:
Eg finn, að eg er maður.
Hvað áttu við, Abraham ?_______
Biðjið kaupmami yðar
um
a mm y Jm w
ASTRQS I 1
£t.n D CIGARETTEN
(u
1
TÍP TOP
og önnur algeng nöfn á vindlum vor-
um, cigarettum og tóbakstegundum
og verið vissir um, að þér fáið jafnan
vörur af beztu tegund.
Karl Petersen & Co.
Köbenhavn.