Ísafold - 25.04.1906, Síða 1

^emnr út ýmist einn sinni eöa
tv'8v- i vikn. YerÖ árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
* '» doll,; borgist fyrir miðjan
jnli (erlendis fyrir fram).
Uppsögn (skrifleg) bnndin v Ö
áramót, ógild nema komín sé til
átgefanda fyrir 1. október og kaup-
andi skuldlaus við blaðið.
Afgreiðsla Austurstrœti 8.
XXXIII.
arg.
Iieykja vík miövikudaginn 25. apríl 1906
25. tölublaö.
.I0- 0- F. 874278‘/a.
p “ínlaknmg ók. 1. og 3. þrd. kl. 2-3 í spital
®rngripasafn opið A mvd. og ld. 11—12.
S ^abankinn opinn 10-2»/* og 5»/8-7.
• U. M. Lestrar- og skrifstofa frá 8 árd. til
r ^ 8föd. Alm. fundir fsd. og sd. 8 »/* siód.
abdakotskirkja. Guðsþj. 9 og 6 á helgidögum.
L«n^Rk°ts8pItali f* sjúkravitj. 10*/*-12 og 4-6.
basbankinn 101/*—2*/í. Bankastjórn við 12—1.
^ndsbókasafn 12-8 og 6-8.
S.8kiala®afnið A þrd^ fmd. og ld. 12—1.
nin8 ðk. i læknask. þrd. og fsd. 11—12.
, TaUúrugripa8afn k sd> 2—8.
J^nlækning ók. i Pósthússtr. 14,1.og3.md. 11—1
Reykjavíkur.
Viðtal við hr. Halldór Guðmundsson
tslrnagnsfræðing, sem er nýlega heim
°tuinn aftur frá Norvegi (á aja Helga
k0n8i) eftir 2 mánaða dvöl þar til að
ynna gér raflýeing í ýmsum bæjum
Pa,,> hefir ísafold átt í gær; hann
, k ddlítinn styrk til þeirrar ferðar
Vetur úr bæjarsjóði, með því að
æ]arstjórn hér er mikið að hugsa
að koma hér á raflýsing bráðlega.
11n 6r eitt meðal bráðnauðsynlegustu
ratn^aramála höfuðstaðarins. Stór-
^'okun, ef mikill dráttur verður á
, enni úr þessu. |>ví komin er hún á
^i^eiri en helmingi minni bæjum í
anmörku og þeim alveg vatnsaflslaus-
Hreyfingaraflið fengið þá með
o^fuvélum eða steinolíumótorum. Og
r Dýlega fundin ein tegund mótora,
etn Þykja vera mesta fyrirtak. |>eir
nast Diesel-mótorar, og smíðar þá
annars hin mikla verksmiðja
nrrneister & Wains í Khöfn.
íerð ^ 8r 8koðun br- O. eftir þessa
^ > að ekki sé til neins að hugsa
:>/ Ucn vatnsafl. Kostnaður svo mík-
U1 ag
frá Ve,ta rafmagnstraumnum t. d.
þéi a/tnesta Io8sinum hér nærlendis,
8j 03 ^oginu, að ekki svari kostnaði
■jjj. aflið- 8om á þarf að halda, er
jje,na eö 1000 hesta. En hér í
fyrJv* er áætlað að ekki muni
Uja-- U ^r’n mörg nokkuð verða notað
8r a en 300 hesta afl. Hugmyndin
Ml nota það bæði til lýsingar og
Vat 8nna gangvélum. |>etta nm
Vav.i ^aflið segir hann að skynbærir
!6:ktr*ðingar,
Vlð
séu
for8töðu
sem hann hafi átt tal
satnmála um, þar á meðal
V3r)j ntnenn einnar stærstu rafmagns-
* heimi, Allgemeine Elec-
000Sfl68etÍ8cflait; í Berlíu, sem hefir
jjr Utanna í vinnu að staðaldri.
lýsineav,kycti sér vandle8a raf’
Krj ... nnað i 6 bæjum í Norvegi:
^serunTf’ Arendak Skíðu (Skien>>
par a’ Larvi‘g og Kristjaníu.
staðar ^ ^ VÍ8U notað vatnsafl al-
leyti í ^ors8rnnd og að nokkru
Usar k riatÍanin- En það er miklu
8«-einna lengst burtu í
Ur dan^r^0^1' 8n ekki nema 8 mil'
hesta aflar er Þar notað 2000
vei-t stæ - ^Vl bærinn er bæði töin-
'flb.), 6ndam en Reykjavík (um 15,000
Stniðjur mUD meira Þar um verk-
^r siðan 6 ^ UQ1 llkt’ Það eru ^
°8 er nú f* .rad^sin8iu komst á þar,
aðUr og ába^t'1111 ^ 8tandast á kostn-
.Arendal oB U -
3l§a sér alli - lr aðnr Þar nærri
eina aflsuppsprettu til
rafmagnsframleiðslu, og eru aflstreng-
irnir þaðan inn í þá alla og eftir þeim
100 rastir samtals eða nær 13 mílur.
Kostnaður 4 milj. kr.
Lang-hægast á Skíða aðstöðu; það
er bær á stærð við Reykjavík. þar
er foss inni í miðjum bæ, og veitir
500 hesta afl. jþar var raflýsingar-
umbúnaður settur á stokka fyrir 10—
12 árum. f>að var byrjað þar. f>að
kostaði 350,000 kr.
Rafmagn er og farið að nota í Nor-
vegi til hitunar, mjög nýlega þó, bæði
til að elda við og hita hibýli manna.
f>að þykir vel reynast, mikið vel, og
eru geysimikil þægindi. En viðhald
áhalda þykir dýrt, er þau fara að bila.
Sá annmarki mundi þó hverfa, ef
þetta yrði alrnent og því mikið til
búið af þeim.
Hr. H. G. mun leggja til, að hér
verði hafðir tveir Diesel-mótorar til
aflsuppsprettu, annar með 180 hesta
afli og hÍDn 135 hesta. f>eir kosta
37,000 og 31,000 kr. Gufuvélar jafn-
styrkvar kosta 80,000 báðar. En þær
eyða 3—4 sinnum meiri eldivið og eru
miklu vandameiri viðfangs. Diesel-
mótorum kváðu geta stjórnað jafnvel
viðvaningar og liðléttingar. þurfa þó
að læra rétta aðferð og þekkja á þá.
Sprengingarhætta sama sem engin,
stórum minni en á gufuvélum. Og
enn hafa þessir mótorar þann kost,
að 3 sinnum minna fer fyrir þeim en
gufuvélum. Skýli yfir þá 2 mundu kosta
á að gizka 8000 kr., en 20,000 yfir
gufuvélarnar. —
Hr. H. G. mun láta bæjarstjórn i
té miklu nánari skýrslu um þetta mál
og ítarlegar tillögur á sínum tíma.
Naiiðiilega staddir
voru norskir farmenn, sem s/s Perwie
hitti um daginn við Eæreyjar. þeir
voru á stóru gufuskipi, er Hero hét
frá Drammen og hafði lagt á stað frá
Baltimore í Bandaríkjum seint í febrú-
armán., með 6000 smál. af mais, sem
átti að fara til Árósa á Jótlandi. það
var 3. marz, er skrúfan bilaði svo, að
hún varð alónýt, einhversstaðar vestur
í miðiu Atlanzhafi, og rak skipið þetta
eða skreiddist áfram fyrir þeim litlu
seglbleðlum, er það hafði til vara. Um
180 mílufjórðunga vestur frá Suður-
eyjum var hleypt út bát með 4 mönn-
um, 2 stýrimönnum og 2 hásetum.
J>eir áttu að leita þar lands og útvega
hjálp. Ekkert hefir spurst til þeirra.
Loks bar Hero að Færeyjum, við
Sandey, þar nærri, er s/s Scotland
braut fyrir 2 árum rúmum, í góðu
veðri. feir skutu báti á land og var
því næst sent til fórshafnar. f>ar var
herskipið Beskytteren og gufuskipið
Tjaldur, sem gengur í milli Khafnar
og f>órshafnar. f>au lögðu á stað bæði
og eitthvert gufuskip hið þriðja að
koma Heró til f>órshafnar. f>að tókst
og bærilega. f>ar beið skipið viðgerð
ar eða þess, að því yrði fleytt áleiðis
þangað sem skrúfaD yrði sett í það.
Skipverjar voru furðubrattir, þar á
meðal kona skipstjóra, er fylgdi manni
sínum í þessari svaðilför.
Vátrygt hafði skipið verið fyrir 600
þús. kr. og farmurinn fyrir 400 þús. kr.
San-Francisco-landskj álftinn.
Marconiloftskeyti.
---- 23. apríl
Eldurinn heldur áfram að eyða Sau-
Francisco. f>ar fer hver húsaspildan
á fætur annari. Hallir miljónamær-
nganna á Nob Hill eru viðvelli lagðar.
Peningasmiðjunni hefir þó orðið bjarg-
að.
Ráðstafanir hafa gerðar verið til
þess að birgja bæinn að brauði og
vatni.
Komið hafa menn þúsundum saman
tryllingslega útlítandi á flóttaferli úr
eldinum til Oakland og annarra bæja
eftir óumræðilegar kvalir af þorsta og
hungri.
Hörð áflog úti á ferjunum. Reglu
verður ekki haldið uppi öðru vísi en
með byssustingjum.
Manntjón nú talið 5 þúsund, mest
í leiguhverfunum. Margir brunnið til
ösku.
Fjögur hundruð þúsund manna hús-
nœðislausir.
Fjártjón gizkað á að nemi 50 milj.
pd. sterl. (= 900 milj. kr.).
Margir efnamenn komnir á verð-
gaug-
Margir ránsmenn skotnir.
Sautacruz, Monterey og ýmsir bæir
aðrir hafa og hrunið í landskjálftan-
um, og mörg hundruð manna farist.
Sagt er, að sjávarflóð hafi gengið
yfir marga baðvistarstaði við Kyrra-
haf8strönd.
Mikil samskot og önnur hjálp streym
ir að.
Sambandsþingið í Washington hefir
veitt 1 milj. dollara.
Stjórnin sendir feiknamikinn forða.
Síðari fréttir segja, að nú séu menn
farnir að ráða við eldiun að miklu
leyti, nema sjávarmegin, með því að
þar er hvassviðri og þeytir loganum
undan sér, svo að við búið er, að ferju-
skálinn breuni.
Von gera menn sér um, að x/4 hluta
borgarinnar verði bjargað.
Lögreglan úthlutar vistum bjargar-
lausu fólki af öllum stéttum. En
voðahörmuugar á það víst, ef vista-
forði sá, sem er á leiðinni, kemur
ekki fljótt.
Hingað til hefir tekist að halda
uppi reglu með því að skjóta ráns
menn vægðarlaust.
Lögreglan hefir helt niður hverjum
dropa af áfengi í bænum.
Alt af er verið að grafa upp úr
rústunum hálfrotnuð lík, og eru menn
hræddir um, að af þeim kvikni pest.
Margir látast í landskjálftatjöldun-
um. þar er miljónamæringura og erf-
iðismönnum hrúgað saman.
Leland Standford-háskóli hefir orðið
fyrir 4 milj. dollara tjóni.
Samhrygðar-hraðskeyti koma úr öll-
um áttum heims.
Mikill fundur haldinn í Lundúuum
og þar byrjað á samskotum.
Kanadaþing hefir veitt 100 þúsund
dollara.
24. apr.
Nú brennur ekki í San-Francisco
nema sjávarmegin (þ. e. austan til, við
flóann eða lónið mikla, sem kent er
við bæinn, inn úr Gull hliði, innsigl-
ingUQni þangað). En ferjuskálanum
er þó borgið.
Vesturviðbótinni (við borgina) og
Mason-kastala hefir verið bjargað, eftir
voðaþraut.
Ollum póstflutningum borgið.
Vatnsveitu bæjarins komið í lag aft-
ur að nokkru leyti.
Nokkrar járnbrautarlestir ganga.
Linað dálítið á hervörzlulögum.
Hryllilegir atburðir urðu áður en
hervald náði fullum tökum. Meðal
annars bar við, að skornar voru fingur
af konum til þess að ná í hringana af
þeim.
(Síðari frétt). Hálfur borgarlýðurinn
í S. Fr. er nú brott fluttur þaðan.
Járnbrautarlestir, sem nú ganga reglu-
lega, eru troðfyltar. Bátar einnig
drekkhlaðnir. f>ann veg er hælislausu
fólki dreift á bæina í kring.
Nú er komið á 5. miljón dollara,
sem bankar hafa safnað í samskota-
sjóðinn.
Vistir og vatn nú ærið.
Askan tekur yfir 25 fermílur enskar.
Tekið var til á mánudaginu (í fyrra
dag) að endurreisa borgina.
Bankar verða opnaðir aftur á mið-
vikudaginn (þ. e. í dag).
Roosevelt forseti skorar á sambands-
þingið að veita J milj. dollara, segir
að slys þetta sé hið voðalegasta, sem
dæmi eru til í sögu landsins. — Hann
hefir neitað að þiggja hjálp frá öðrnm
löndum; segir það sé óþarfi.
Meira eu 1 miljón dollara safnaðist
í New York einni á laugardaginn.
Alvarlegur vistaskortur sagður frá
ýmsum borgum kringum San-Franc-
isco, sem eru fullar af fólki, er flúið
hefir þaðan.
Svo vill vel til, að veður er enn
gott.
Landskjálfta hefir vart orðið í borg-
inni Cleveland í Ohio, og hræringar
getið frá mörgum höfnum víða um
heim.
Oakland er borg austanmegin við San-
Prancisco-flóa, gegnt. S.-F., um 1 ’/2 milu
þaðan danska.
Santacruz og Monterey eru bæir töluvert
sunnar á Kaliforniuströnd en San-Prancisco.
Nær hálfri miljón mun ibúatala hafa
verið í San-Pranrciso. Hún var 340 þús.
fyrir nokkrum árum (1900).
Mesta slys í Bandarikjum annað en
þetta hefir sjálfsagt verið hruninn mikli i
Chicago 1871. Þá var íhúatala þar um
300,000. Þá og í smærri brunum á næstu
árum 3 höfðu brunnið þar 18,450 hús, og
skaðinn metinn 194 milj. dollara. Roose-
velt telur þó þetta slys meira.
Kunnugt er, að Chicago reis úr rústum
aftur á ekki mörgum árum, fegurri og
meiri miklu en áður.
Herskipið nýja til strandvarna, I s-
1 a n d s F a 1 k, kom hér á sunnudaginn,
laglegt skip heldur, en litið stærri en Be-
skytten færeyski. Hraði sagður 14 milur.
S/s Isafold kom i gær til Brydesverzl*
unar frá Khöfn með ýmsar vörur.