Ísafold - 23.05.1906, Page 2

Það renni í p r estalaun a s j ó ð, sem
afgangs er launakostnaði þeirra í hveriu
prófastsdæmi af föstum presttekjum þar
Og sóknartekjum, svo og framlög úr
landssjóði til fylliugar laununum.
Nefndinni telst svo til, að hið nvja
fyrirkomulag, er hún stingur upp á,
muni ekki íþyngja landssjóði nema um
rúmar 1200 kr. frá því sem nú er; og
vinst það upp og meira til fyrir það, að
eftirlaun prestekkna hverfa. Landssjóðs-
framlög til prestakalla eru nú hátt upp
í 14 þús., en verða tæp 15 þús. eftir
tillögu nefndarinnar.
Launin 113 prestanna fyrirhuguðu
verða alls nær 170 þús., fyrir utan auka-
verkaborgun. En preststekjur aðrar
nema nú nær 155 þús. Munurinn því
um 15 þús., sem fyr segir.
7. L a u n p r ó f a s t a. Þeir eiga
að fá þóknun úr landssjóði, átta 100 kr.
hver, og hinir tólf 200 kr., auk bitlinga
þeirra, er þeir hafa nú (vísitazíulauna
m. fl.). Þessi prófastsdæmi eiga að hafa
100-kr.-mennina: Skaftafells bæði, Borg-
arfjarðar, Mýra, Dala, Y.-Isafjarðar,
Stranda, N.-Þing.
8. Ellistyrkur presta og
e f t i r 1 a u n. Prestar verji árlega 2°/0
af byrjunarlaunum sínum til að kaupa
sér ellistyrk eða geymdan lífeyri. Fá
þar að auki í eftirlaun 15 kr. fyrir hvert
þjónustuár, þ. e. 150 kr. eftir 10 ár,
300 kr. eftir 20 ár, o. s. frv.
9. Lífeyrir p r e s t e k k n a. Prest-
ar sóu skyldir að kaupa ekkjum sínum
lífeyri, er nemi ekki minna en 300 kr.
um árið. Fyrir presta, sem í embætti
eru þegar lögin ganga í gildi, greiðir
landssjóður iðgjaldið, ef meira nemur en
65 kr.
10. Sala kirkjujarða. Nefnd-
in er henni meðmælt og vill fá almenn
heimildarlög fyrir henni, en ekki, að
stjórnin selji þær með konungsúrskurði.
Hún hefir því samið slík lög, að mestu
samhljóða þjóðjarðasölulögunum frá 20.
okt. f. á. Andvirði seldra kirkjujarða
renni í kirkjujarðasjóð, er vext-
irnir af gangi til að launa prestum. —
Nær 6. hver jörð á landinu að hundr-
aðafjölda er kirkjujörð, en ekki nema
11. hver þjóðjörð.
11. Síðasta frumvarpið er um að
»landssjóður leggi fram, meðan á þarf
að halda, 15000 kr. á ári sem lánsfé
til þess að koma upp sæmilegum í b ú ð-
arhúsum á prestsetrum lands-
ins«, mest 3000 kr. fyrir hvert presta-
kall, gegn 3V2% vöxtum og %% af-
borgun, og með veði í tekjum þess.
Húsin sóu gerð eftir uppdrætti, sem
landsstjórn samþykkir. Þau verða að
vera annaðhvort úr steini (steinsteypu)
eða úr timbrí og þá járnvarin. Prestur
leggur V2% af virðingarvetði íbúðarhúss
síns ár hvert í fyrningarsjóð,
er landsstjórnin stjórnar. Frumvarpi
nefndarinnar fylgir uppdráttur að
húsi á prestsetri, 15x10 álna tvílyftu
(portbygðu), eftir Hjört Hjartarson tró-
smið, með kostnaðaráætlun (4,500 kr.).
Skýrsla er í nefndarálitinu um presta-
kallalán til húsagerðar, veitt 10 árin
1895—1904. Þau hafa verið að tölu 47
alls eða 4—5 á ári numið samtals 93'V
þús., þ. e. tæpum 2000 kr. hvert að
meðaltali.
Xíanclsdómurinn.
Mýramenn hafa kosið í hann þá Ás-
geir Bjarnason amtráðsmann í Knarra-
nesi og Guðmund Ólafsson óðalsbónda á
Lundum. Borgfirðingar Hjört Snorrason
skólastjóra á Hvammi og BjarnaBjarna-
son oddvita á Geitabergi.
Erlend tíðindi.
Marconiloftsk. 21/ö.
Blámanuahöfðingi sá, er uppreístinni
stýrði í Damaralandi gegn þjóðverjum,
hefir leitað hælis í Höfðalýðlendu Breta
og verið höndlaður þar af lögreglu-
mönnum.
Óldungadeildin í Washington hefir
aðhylst marflatartilhögunina á Panama-
skurði. (Flóðgarðastíflur var hin til-
högunin).
Fulltrúaþingdeildin í Washington
hratt tillögu um að fella úr herskipa-
stólsáætluninni smíð á höfuðorustu-
skipi, er jafnist við Dreadnought (ný
jasta höfuðorustudrekann brezka).
Witte flutti harða afturhaldsræðu í
ríkisráði Rússa. Hann kvað almenna
uppgjöf saka mundu verða undanfara
byltingar, er hinn mentaði heimur
mundi verða alveg forviða á. Fyrst
af öllu bæri að hugsa um að halda
uppi reglu.
Efri málstofan í Lundúnum feldi
frumvarp frá verkmannaflokknum um
að banna útlendingum land, þeim er
kæmu í þeirn erindum, að gauga til
verka í þeirra stað, er gert hefðu verk-
fall. Neðri málstofan hafði samþykt
það orðalaust. Verkmannafulltrúar þar
urðu ókvæða við og spurðu, hve lengi
ætti að þola þingdeild, sem væri ger-
samlega ábyrgðarlaus fyrir þjóðinni.
Mikill fagnaður veittur í Lundúnum
borgmeisturunum þýzku. Churchill
aðstoðarráðgjafi mælti svo í skálarræðu
fyrir minni beggja þjóðanna, Breta og
þjóðverja: Oss langar til að eyða ríg
þeim, sem nú er milli þjóðanna; vér
höfum einlægar mætur á hinni miklu
þýzku þjóð og keisaranum, sem er
dyggur þjónn friðarins.— Játvarður kon-
ungur veitti borgmeisturum viðtökur í
Buckinghamhöll. Borgarstjórinn hélt
þeim dögurð í Mansion House. Keis-
arinn símreit einlægar þakkir fyrir við-
tökurnar í Lundúnum.
Brezkum tundurbát (nr. 56) hvolfdi
við Port Said (við Súez-skurð). Sjö
menn druknuðu.
Ríkisráð Rússa hefir lagt með
sakaruppgjöf við bandingja, sem ekki
hafa sannast á ofbeldisverk til líftjóns
eða eigna.
Ríkisþingið rússneska hefir samþykt
í eínu hljóði ávarp til keisarans, þar
sem farið er fram á algerða uppgjöf
aaka við þá, sem framið hafa stjórn-
málalagabrot.
Sundfloti Breta fer kynnisför austur
í Kronstadt í lok júlímánaðar.
Samningar langt komnir með Bret-
um og Rússum um það er þar ber í
milli áhrærandi Tyrkjaveldi, Persaland,
Afghanistan og Thibet, og mun þeim
verða lokið þegar þingstjórnin nýja er
komin vel á laggir.
Nokkuð af silfurnemabúðum í Cobalt
í Ontario hefir eyðst af eldi, er upp
kom við sprenging 7 smálesta af dýna
mít. Kviknað í öllum skóginum í kring.
Yoðalegir skógareldar sagðir frá
Micbigan, og er mælt, að fyrir það sóu
10,000 manna heimilislausir.
Skipafregn. Hér kom 10. þ. m. segl-
skip Equator (468, J. A. Sjöblom) frá
Halmstad með timburfarm til Bjarna Jóns-
sonar búsasmiðs.
Næsta dag, 11. þ. m., kom seglskip Hydra
(147, H. J. Albertsen) með timburfarm frá
Mandal til sama manns.
Enn fremur daginn þar 4 eftir, 12., segl-
skip Evelyn (97, Sven Thorkildsen) frá
Christianssand með timburfarm til Bj.
Guðmundssonar.
Ný söngbók.
Hörpuhljóm&r. Is-
lenzk söngleg fyrir
fjórar karlmannsradd-
ir. Safnað hefir Sig-
fús Einarsson. Rvik
1905.
Það er ekki tilgangur minn að skrifa
langan ritdóm um þetta litla sönghefti, held-
ur að eins það, að vekja athygli manna á
því og hvetja menn til að kaupa það, því
heftið hefir inni að halda mörg falleg lög
eftir islenzka höfunda, og er þar að aubi
ákaflega snyrtilegt að öllum ytra frágangi;
það er prentað í nótnaprentsmiðju D. Öst-
lunds, 15 lög, og kostar 2 krónur innbundið.
En einn mikinn ókost hefir hefti þetta,
og hann er sá, að raddsetningunni er viða
ákaflega ábótavant; og var þess sizt að
vænta, að Sigfús Einarsson, sem alveg ný-
lega hafði skrifað svo stórorðan ritdóm
um Kirkjusöngsbókina nýju, af því hann
þóttist finna þar fáeinar villur í mjög stórri
bók, — að einmitt hann skyldi láta annan
eins hóp af jafnhliða kvintum og öðru góð-
gæti frá sér fara i jafn litlu hefti og þetta
er; skal eg telja upp dálítið af slíku, þótt
það sé leiðinlegt verk.
I nr. 3 ganga 3. og 4. rödd í kvintum á
atkvæðunum ei fá, og var auðvelt að kom-
ast hjá þvi með því að hafa f í staðinn
fyrir d i 3. rödd. Þá eru opnir kvintar á
milli 1. og 3. (og 4.) raddar í neðstu linu
á hls. 8 undir atkvæðunum eg lœt sem, og
var þar auðvelt að hafa stóra B og litla f
1 4. og 3. rödd í staðinn fyrir litla b.
Einnig ganga 1. og 4. rödd í kvintum neðst á
bls. 10 á atkvæðunum en samt', þar er og prent-
villa i milliröddinni á atkv. mun jeg, nótna-
gildin V4 í stað >/8; en slíkt villir engan.
Inn i lagið eftir mig, Allir eitt, hefir Sig-
fús smeygt tveimur stórum villum, og eru
þær báðar hans eigin eign. Því hvorug
þeirra er í raddsetningu minni á laginu fyrir
hlandaðar raddir. Önnur þeirra er hér í
byrjun lagsins, opinn kvintgangur á milli
2. og 4. raddar á atkvæðunum-a leng-, og
hin á milli 1. og 2. raddar cfan til á bls.
21 á atkv. -um vér, og átti þar auðvitað
að vera h í milliröddinni á atkv. vér, er
ekki g. Þá eru jafnhliða kvintar sem auð-
velt var að komast hjá í efst á bls. 24, atkv.
tíðvek-\ raddsetuingin á feðranna er óeðli-
leg og tæplega rétt. Fyrsta og 4. rödd
ganga i áttundum ofan til á bls. 25, á atkv.
-ur titr-, og sama villa er á bls. 27; var
ofurauðvelt að komast kjá þessu með þvi
að hafa triólu, b-a-g, í 4. rödd á atkv. -ur,
(mótsett tríólunni g-a-b í 1. rödd.) Þriðja
og 4. rödd ganga saman i kvintum i neðstu
línu á bls. 25, á atkvæðunum finn mín-, og
sama villa er neðst á bls. 27. Þá eru enn
í þessu sama lagi jafnhliða kvintar á milli
1. og 3. raddar undir atkv. deyjandi brá
á bls. 26, og matti þar i 1. rödd gjarnan
vera e í staðinn fyrir f, og á margan ann-
an hátt mátti sneiða hjá þessu skeri. Þá
kemur nr. 13; þar ganga 1. og 4. rödd i
opnum samhliða kvintum, ekki að eins einu
sinni, heldur tvisvar hvað eftir annað,
neðan til á miðri bls. 28, á atkv. á Snœ-
og Snœ- fells.
Þetta er alt of mikið í litlu hefti, og
má þó vel vera, að fleira sé af þessu tægi.
Svo er annað, — raddsetningin er sum-
staðar er æði óviðkunnanleg og sérvizkuieg,
þótt ekki sé hún röng, t. d. við lagið Ólaf-
ur reið með björgum f'ram; eg kann miklu
ver við þá raddsetningu heldur enn hina
gömiu, sem vér höfum áður haft, og ættuð
er frá BerggreeB, þvi lagið er í hinu stóra
þjóðlagasafni hans. Ekki kann eg heldar
alstaðar vel við raddirnar við Bára blá,
t. d. efst á bls. 5; en slíkt er ávalt álita-
mál og tjáir ekki að deila um það. En eg
hef ávait heyrt lagið Bára blá sungið í
nokkuð öðrum takti en hér er prentað,
nefnilega í taktinum %, og mun það rétt-
ara.
Að síðustu skal eg taka það fram, að
þetta lag við Bi Bí og blaka, sem hér er
prentað, er ekki islenzkt þjóðlag, heldur
gamalt útlent lag, viða kunnugt hér á
landi sem guitar-lag með textanum Smilende
Raab, du elskte Barn, som svcever paa
Zephyrvinger hist i fjerne Sky.
Mörgu smávægilegu er slept hér, en að
eins drepið á hið helzta, til þess að sýna
það, að þessi maður þarf enn þá mikið
að læra til þess að geta raddsett lög lýta-
Htið og gefið nokkurn veginn skammlaust
út ofurlitið sönghefti; og tel eg það mjög
illa farið, að síðasta alþingi skyldi ekki
veita honum styrk til frekara núms.
B. Þorsteinsson.
Skipaskoðun i Reykjavik.
Hirm 20. d. aprílmánaðar þ. á. kom
hingað til Ólafsvíkur þilskipið Engey
nr. 95 frá Rvík.
Kaupmaður Einar Markússon hafði
leigt skipið fyrir sunnan og sent menn
héðan til að sækja það; hafði skipið
verið skoðað fyrir surman og hafði
skipstjóri prentað vottorð í höndum
frá skoðunarmönnum í Reykjavík og
fylgir eftirrit af því vottorði hér með.
Skipið lá hér á höfninni til þess 26.
s. m. |>ann dag var bér hvast á
sunnan fyrri part dagsins, en lygndi
um 8Íðari partinn; þá var verið að
enda við að útbúa skipið til fiskiveiða,
en um kveldið kl. hérumb. 7 skall
hann á með norðanrok; kom það svo
skyndilega, að vöruflutningsbátur, sem
var að flytja föt og matvæli skipverja
og var kominn nokkuð frá landi, varð
að snúa við, og á þeim bát voru yfir-
menn skipsins, en úti á skipi voru 4
menn úr landi og 2 af þeim duglegir
og vanir sjómenn.
Kl. 9 síðd. slitnuðu akkerisfestarnar,
og þá var stagfokkan undin upp og
siglt með henni til lands; lenti skipið
á ægisandi og sýnilega er það heilt*
enn þá.
Á leiðinni til lands vildi það þó tií
að toppurinn á framsiglunni brotnaði
við gózið og datt niður með tilheyr-
andi blökkum og dinglaði 1 millum-
stagnum, og var líkast því að stúfurinn
væri að benda mönnum á sig, hve
vandlega hann hefði verið athugaður
áður en hann fór úr höfuðstaðnum.
Tveir skipaskoðunarmenn eru hór í
Ólafsvík; annar þeirra er útvegsbóndi
Jón Ásgeirsson og hinn er eg undir-
skrifaður.
|>egar að því var komið, að lögskrá.
átti Bkipsmenn, þá var okkur tilkynt,,
að við þyrftum ekki að skoða skipið,
því það hefði verið skoðað í Reykjavík
og væri skoðunarvottorðið lagt fram
hjá lögskráningarstjóra.
Við höfðum þar af leiðandi ekkert
að gera við þetta skip, og hafði eg
ekki skoðað það nákvæmlega, en illa
lízt mér á alla útgerð þess, og er furða,
að skip, sem koma úr Reykjavík, skuli
ekki vera skoðuð betur.
Hér hlýtur að vera um gamalt brot
að tefla, enda sýnir sárið það.
Hefði þetta bilað þannig í rúmsjó,
er ekki annað sjáanlegt en að skipið
hefði mist alt ofan af sér, því fram-
vantinum heldur nú lítið annað en fá*
einar flísar, sem standa upp úr gózinu
hér og þar, og lítinn hristing þarf til
að alt detti ofan.
Ómögulegt virðist almenningi hér að
kalla skipið svo úr garði gert, að lífi
manna sé ekki hætta búin, ef á þyrfti
að reyna; því skipið er skrifli. Talíu*
reipi sérstaklega á stórvantinum ófor*
svaranlegt — skonnortusegl — ja, við
skulum ekki minnast á það. Hvað
keðjum viðvíkur, get eg ekkert sagt
enn þá; þær liggja úti á höfn.
Óllum skipuðum skoðunarmönnum
ætti að vera það ljóst, hvað í húfi er,
ef þéir skoða ekki skipin námkvæm-
lega og eru nokkurn veginn samdóma i
skoðun sinni.
|>etta, að skoðunarmenn heimti að
alt sé í lagi, þegar skipið leggur út,
má ekki álítast svo, að þeir séu að
gera eigendum óþarfa kostnað, og eiga
heldur að kjósa sér óvinskap eigenda
heldur en að vita það með sjálfum
sér, að þeir stofna margra manna Hfi
í hættu, ef þeir athuga ekki alt eftir
beztu vitund og segja ekki frá þ^
sem vantar eða í ólagi er.
Áður en eg enda þetta, vil eg farft
þess á leit, að nákvæm skýring Wist
á lögunum frá 3. okt. 1903 um skoð-
un á skipum, þar sem stendur, ftð
bátar eigi að vera n ó g i r; er tae^