Ísafold - 26.09.1906, Qupperneq 3

IS AFOLD
247
Fjárhagsáætlun Rvíkur
19 0 7.
T e k j u r áætlaðar 104 J þúa. kr. í
stað 78 þúa. þ. á.
Hækkunin kemur aðallega fram í
þeasum tekjuliðum: aukaútsvör hækk-
uð upp í 55 $ þúaund úr 48 þúaund-
um; landeignartekjur í 11 úr 4; lóða-
sala og erfðafe8tulanda sömuleiðia f 11
úr 4. — Landeignartekjuhækkunin
feht aðallega í 6 þús. kr. tekjuvon af
Elliðaánum.
G j ö 1 d. J>ar eru þeasir liðir hæstir:
Til fátækra . . . um 19 þúa.
Vextir af lánum og afb. — 18 —
Til vegabóta ... 15 —
Til barna8kólans. . — 13 —
Óvænt og óvis8 útgjöld — 11 —
f>ar næat er hæst 3Jþús. (til þrifn
aðar, snjómoksturs o. fl.), og 3 f þús.
(til lögreglaþjónn).
Annað alt fyrir neðan 3 þús.
Tveir liðir einir hafa verið hækkaðir
til muna: Vegahótafé um 5 þús. og
vaxtakostnaður og afborgana um 7
þús., aðallega vegna Elliðaárkaupanna.
f>easi eru árslaun starfsmanna
bæjarins:
Verkfræðinga .... 2700 kr.
Gjaldkera............. 1850 —
Lögregluþjóna, hins elzta
1000 kr., hinna þriggja
800 til hvers, samtals 3400 —
Næturvarða þriggja; 820,
800 og 700, 8amtals 2320 —
Sótara tveggja, 800 hvora 1600 —
Til að mæla kaupstaðinn eru enn
ætlaðar 2000 kr.
f>óknun fyrir umsjón kaupstaðarins
og vörzlu er hækkað upp í 1050 kr.
(úr 280) vegna Elliðaánna og hrossa-
girðingarinnar nýju.
Starfsmannalaunin, eins og þau eru
hér oalin, eru hærri en nú — hækkuð
við gjaldkera um 200, við sótara um
200 hvorn, við lögregluþjóna um 300
alls, og við næturverði sömul. um 300.
alls. Sú hækkun, við lögregluþjóna og
næturverði, stafar aðallega af þeirri
breytingu, að fastir lögregluþjónar eiga
að verða 4 eftirleiðia í stað 3 nú og 1
aukalögregluþjóns, sem er næturvörður
á vetrum ásamt 2 föstum; en nú eiga
næturverðir að vera 3, allir fastir.
Um nýja .flokkaskifting
hér flytur Politiken frétt 4. þ. m.
Segir stjórnarflokkinn vera klofinn, og
séu ekki eftir í ráðgjafaliðinu nema
einar 15 hræður af 40 manns alls á
þingi, og er þó ráðgjafinn sjálfur talinn
með í þessum 15. f>ví næst bendir
blaðið á, að af þessum 15 séu 6 kon-
Ungkjörnir, og ekki nema 9 þjóðkjörn-
ir, að meðtöldum ráðgjafanum sjálfum.
þykir orðið heldur þunnskipað um
nierkið hana.
þessu flýtti þó ráðgjafablaðið Köben-
Havn sér að andæfa jafnharðan, teftir
sérstaklega nákunnugum manni* (Pinni
®ða Boga?), og segir, að frávillingarnir,
tólfmenningarnir, sem hér kallast, ætli
sér að styðja ráðgjafann eftir aem áð-
Hr (hvað sem hann aðhefst!?); hin
nýja flokksmyndun stafi aðeins af
Peraónulegum ágreiningi. f>að
er með öðrum orðum, eftir frásögn
bins naérstaklega nákunnuga«, að tólf-
Qienningarnir eru í sama tjóðurband-
»nu 0g áður, en ber eitthvað persónu-
l0ga á milli við heimilislífvörðinn ráð
gjafans: vandamennina nánustu og
þeirra taglhnýtinga.
f>ann veg lýsir hinn »sérstaklega ná-
kunnugi* hugarfari og stefnuskrá tólf-
Hienninganna.
Svona glæsilegan gerir h a n n hugs-
unarhátt þeirra og framferði!
Hann, hinn »sérstaklega nákunnugi«,
er eftir því einhver trúnaðarvinur
þeirra og fylgifiskur, — heldur en skyn
laus ráðgjafadilkur, sem h e 1 d u r vera
alt undir því komið, að húsbændurnir,
Danir, h a 1 d i öllu borgið um veg og
völd og takmarkalausa lýðhylli erind-
reka þeirra hér, ráðgjafans.
verður 7’>0 ferálnir eða það sem keypt er
umlir það (en ekki 50; stafurinn 7 hafði
faliið burtu i prentun síðast).
Veðrátta mjiig rosasöm. Sifeldir stormar
og stórrigningar, oftast útsunnan; stundum
austan-landsunnan.
Loftskeytafréttir
Bókafregn.
Almanak Olafs JÞorgeirs-
sonar, tólfti árg., nm árið 1906.
Wpeg 1905. 103 bls.
Nokkuð seint orðið á árinu að minn-
ast á þá bók. Eu það muu litlu skifta
að því leyti til, að varla mun nokkur
maður hér austan hafs eignast þá bók
vegna sjálfs almanaksins, dagatalsins,
heldur hins, hvað hún er eiguleg og
mikið í hana varið að öðru leyti.
f>að er b e z t a ritsafn, þessi almanök,
fyr8t og fremst vegna margvíslegs fróð-
leiks um landa vestan hafs, sögu þeirra,
hagi og háttu, en þeir eru fullur x/5
hluti þjóðarinnar íslenzku; og þar næst
fyrir ýmislegt annað, er ritió flytur
til gagns og fróðleiks hverjum sem
vera vill; og loks fyrir góðar myndir
úr hvorritveggju bygðinni íslenzku,
austan hafs og vestaD.
Aðaliitgerðin og veigamesta í þess-
um árgangi er framhald bins ágæta
Safns til landnámssögu ísleudinga í
Vesturheimi, eftir síra Friðrik J. Berg-
mann, 39.—46. kap. f>ar er komið
nokkuð aftur í sögu íslenzku nýlendunn-
ar í bæuum WinDÍpeg. Safn þetta mun
þykja dýrmætur fjársjóður síðar meir,
þeim er rita vilja sögu þjóðarinnar ís-
lenzku allrar, ekki síður vestan hafs en
austan.
Eftir sama höf. er og æfiminning
Páls Briem, mjög vel samin ; og fylgir
mynd af honum og af bænum Akur-
eyri. Og enn hefir hanu ritað um
merkisskáid eitt euskt í Winnipeg,
Balpb Connor (C. W. Gordon prest).
Hjörtur Leó hefir ritað um Nelson
lávarð, og Magnús J. Bjarnason skáld
dálitla laglega sögu frá Nýja-Skotlandi,
af óþektum, vöskum og gervilegum Is-
leuding, er lagðist veikur hjá eusku
fólki og dó þar, eu dóttir húsfreyju
lagði hug á og gleymdi aldrei.
Almanakið sjálft hefir að geyma
afmælisdaga og ártöl ýmissa stórvið-
burða í heiminum, svo og íslenzkra
merkismanna dáinna með dánardægri
og nokkurra meðal stórmenuis heimsins.
Merkisviðburðaskrá úr mannkynssög-
unni er framan við, með ártölum, og
ennfremur ísleDzkra viðburða, frá þvíer
laud bygðist; — það mun vera prent-
villa, er síðasta lögþing (þar rang-
nefnt löggjafarþing) á f>ingvelli við
Öxará er látið vera 1768, í stað 1798.
Mannalátaskráin altan við væri miklu
meira virði, ef hún væri höfð í staf-
rófsröð, en ekki tímaröð tómri, sem mun
vera tekið eftir ómyndartilhöguninni í
f>jóðviuafélagsalmauakinu síðari árin.
Það tilkynnist hérnieð vinum og vanda-
mönnum, að faðir okkar, Þórður Runólfsson,
andaðist að heimili sinu Mýrargötu 3 hér í
bænum d. 22. þ. m. og fer huskveðja tram
á sama stað kl. 10 f. hád. föstudaginn 28.
þ. m , en jarðarförin fer fram í Saurbæ á
Kjalarnesi að öllu forfallalausu þriðjudaginn
2. okt. kl. 12 á hádegi.
Reykjavik 26. sept. 1906.
Synir hins látna:
Matth. t»óröars., Runólfur Þörðars.,
Jochum f»örðarson.
Húsaleigu-
kvittanabækur fést í bókverzlun ísa-
foldarprsm. Mjög hentugar fyrir hús-
eigendur.
Bannað er
að festa auglýsingar (aðrar en frá hÚB-
ráðanda) nokkurs staðar á húseignina
nr. 8 í Austurstræti. Verður kært
til sektar ef brotið er banu þetta.
Dana-dálæti
segja dönsk blöð (Politiken) að sé
ákaflega mikið hér á landi e f t i r þing-
mannaförina og út af ritsímanum. Pol.
lætur Aasberg Lárukaptein hafa sagt
nú f síðustu ferðinni, að »íslendingar
hafi tekið gagngerðum sinnaskiftum,
og að Dönum só dú fagnað á hverju
heimili af hinni mestu alúð. Mjög vel
látið þar uppi(!) nú sem stenduryfir
öllu sem danskt er«.
Aasberg bar á móti því í næsta bl.,
að þetta væri rétt eftir sér haft, það
er að segja: þetta n ú hafi hann aldrei
sagt. Sér hafi alt af og alstaðar á
íslandi verið tekið með hinni reestu
gestrisDÍ.
þ>órarinn Tulinius kaupm. tekur í
saina streng. Hann mótmælir eindreg-
ið í næsta bl. þessu um sinnaskiftin.
Segir, sem satt er, að þeir sem þau
ummæli lesa, hljóti að ímynda sér, að
Dönurn hafi áður verið yfirleitt illa tek-
ið á íslenzkum heimilum.
En þetta er svo fjarri sanni, segir
hann, að það er þvert á móti, og því
mun hver danskur maður samsinna,
er ferðast hefi um ísland. Eg lýsi
þvf áminst ummæli alveg tilefnislaus
og átyllulau8, — Virðingarfylst |> ó r-
arinn Tulinius.
* * *
|>að er merkilegt um jafnskýra þjóð,
sem Danir eru, að þeim skuli aldrei
ætla að skiljast sá ofureinfaldi sann-
leikur, að þá er bræðralag bezt, er hvor-
ugur bróðirinn sýnir sig í því að vilja
vera hinum ráðrfkari, þótt aldrei nema
meira eigi undir sér, og að sjálfstæðis-
kröfur vorar stafa alls ekki af neinni
óvild til Dana, heldur af þeirri hollu
og réttmætu saunfæringu, að sambúðin
verði æ því betri, sem þeir eru fús-
ari að unna oss stjórnlegs jafnréttis,
UDdirstöðu þjóðlegs þroska og framfara.
Reykjavíkur-annáll.
Dánir. Sigurlina Sigurðardúttir, ekkja,
72 ára, ættufl af Akranesi, dó 24. þ. m.
Þórður Runólfsson, fyrrum hreppstjóri,
frá Mónm, varð bráðkvaddur aðfaranótt
22. þ. m.
Hjónavígsla. Einar Olafsson (frá Fells-
öxl) og yngismær Þorstina Björg Gnðmunds-
dóttir 22. þ. m.
Kaupskipafregn. Seglskip Lorenz (195,
Levinsen) kom 22. þ. m. frá Newcastle með
kolafarm til Bryde.
Landsbókasafnið nýja. Byrjað er á því
fyrir nokkrn, á Arnarhólstúni miðju, norð-
an við Hverfisgötu, veggir komnir langt
upp úr jörðu, úr steinsteypu. Þó var kall-
að að lagður væri undir það hyrnimngar-
steinn snnnudaginn var. En það var rann-
ar undirstaða undir riðið við höfuðdyr
hússins. Það gerði ráðgjafinn, að dæmi
þjóðhöfðingja erlendis (keisara og konunga);
viðhöfn stæld þar eftir og handatiltektir:
slett kalki milli steina o. s. frv. ntan nm
blýstokk, er geymir fáorða skýrslu um hve-
nær húsið hafi reist verið og af hverjum,
ásamt sýnÍ8horni af þá gildum peningum —
hér voru látnir í stokkinn allir íslenzkir
seðlar, sem nú eru i gildi. Ræðu flutti
ráðgjafinn, aðallega sögu landshókasafns-
ins, og kvæði var sungið, eftir Þorstein
Erlingsson.
Strandferðab. Skálholt kom 24. þ. m. frá
útlöndum og Vestmanneyjum með örfáa far-
þega. Fer á föstudaginn vestur um land
og norður.
Torgið, sem bæjarstj. er að efna til uppi
i Skúlavörðuholti oz á að heita Oðinstorg,
25/o
Frá Rússlandi.
Trepof var jarðaður i gær. Keisari
var ekki við jarðarförina, sem sagt
hafðí verið. Varð uppvíst um samsæri.
Astandið i Oddessa mjög svo alvar-
legt. Herlið á verði við konsúlahíbýlin:
mjög svo erfitt að balda uppi friði
þar í borginni. Fimtán manns fengu
sár eða bana í gær í viðskiftum lög-
reglumanna og bæjarskrílsins.
Byltingarmenn hafa birt ávarp gegn
keisara. |>eir segjast ætla að kippa
burtu stoðum undan einveldisstjórninni,
einni og einni 1 senn, með því hún sé
bæði blauð og drópgjörn. Stoiypin
sagði Gyðingasendinefnd að frumkvöðl-
um mergðarvíganna í Siedlece mundi
verða hegnt; hann hét einhig að leggja
fyrir þing frumvarp um að auka rétt-
indi Gyðinga.
Sprengikúlu var varpað að amtmann-
inum í Biga þar sem haun gekk um
stræti; það var furðuverk að hann
sakaði ekki.
Uppreisnin á Kuba.
Jpeia Taft og Bacon eru komnir til
Havanna og hafa átt tal við Palma
forseta og við fulltrúa uppreisnar-
manna. Forseti lýsti því, að hann
mundi segja af sér, ef það þætti ráð.
Sfðari frétttir segja, að þeir TAft og
Bacon hafi ótt aftur ráðstefnu við
fullcrúa frá ýmsum flokkum á Kuba.
En farið er stjórninni í Vashington
að lítast illa á blikuna. Leiðangurs-
viðbúnaði er sagt að fullu lokið. Að-
8toðarforingi herstjórnarráðsins fyrir
landher Bandamanna kvaddur heim {
akyndi frá Lundúnum. Enn segja
allra nýjustu fréttir, að þeir Taft og
Bacon eéu orðnir nærri úrkulavonar
um að geta jafnað málum á Kuba án
íhlutunar Boosevelts forseta, en hann
hefir lagt fyrir þá Taft að gera sitt
hið ítrasta heldur en að því reki.
Ekki er borið á móti því, að íhlutun
Bandaríkja hljóti að fylgja drottin-
vald yfir Kuba.
Slysfarir.
Hraðlestin skozka frá Lundúnum í
gærkveldi stðyptist út af brautar-
hleðslu hjá Grautham (í miðju landi,
Engl.). |>ar fengu 13 manns baua og
16 Btórmeiddust. Enginn veit hvað
valdið hefir. Sumir segja, að lestar-
stjóri hafi orðið brjálaður skyndilega.
Hvirfilbylur á að hafa banað 5000
Kínverjum í Hongkong. Mörg skip
sukku með nær allri áhöfn. Fjártjón
áætlað 2 milj. pd. sterl. Veðrið náði
suður í Filippseyjar. |>ar skemdist
vopnabúr og skipahróf. Fallbyssubót-
urinu Arayat strandaði.
Mikill eldsvoði í skipakvíum í
Buenos Ayres. Tjón óætlað 4 milj.
dollara.
Yms tíðindi.
Stærsta skip í heimi og hraðskreið-
asta hljóp af stokkum í gær. j?að
heitir Mauritania og er eign Cunard
félags. Sömuleiðis stærsta skip White-
Star félags, Adriatic.
Panama8kurðaruefudiu hefir feDgið
4 tilboð um kínverskt verkafólk.
Stjórnin í Argentina hefir afráðið
að auka herskipastól sinu, nema hin
þjóðveldin fallist á að draga úr vopna-
búnaði sínum.