Ísafold - 29.09.1906, Side 1

Ísafold - 29.09.1906, Side 1
Kemur út ýmist einn sinni eða tvisv. i rikn. Verð krg, (80 ark. minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eÖa l'/» doll.; borgist fyrir miöjan júli (erlendis fyrir fram). ISAFOLD Dppsögn (skrifleg) bnndin viö áramót, ógild nema komin sé til itgefanda fyrir 1. október og kanp- andi skuldlaus við blaðiö. Afgreiðsla Aunturstrœti 8. XXXIII. árg. Reybjavík laiigardaginn 29. september 1906 63. tölublað. Enginn er i efa um það, að hollara og notalegra sé að vera þur og hlýr á fótunum en hið gagnstæða; — en ef þér eigið ilt með það i haust- rigningunum og -rosunum, þá skuluð þér reyna skófatnaðinn í Edinborg, og rr.unuð þér brátt komast að raun um, að hann lekur ekki, að hann er hlýr, haldgóður og snotur, og þó framúrskarandi ódýr. Mikiö úrval af nýjum birg*ðum. Alt af smíðuð gðtustígvól og allur annar skófatnaður á vinnustofunni, og hvergi fljótar afgreitt viðgerðir á slitnum skófatnaði. Um mánaðamótin koma miklar birgðir af barnavatnsstigvélum. Endorbætt loftskeyta-aðferð. Ritsimum ofaukið. Danskur hugvitsmaður. Síðustu blöð dönsk flytja þau s t ó r- í ð i n d i, að nafnkendtir hugvitsmaður íí Khöfn, V a 1 d. P o u 1 s e n verkfræð- ingur, hefir hugsað upp og koniið í fram- kvæmd þeirri umbót á loftskeyta-aðferð- inni, að nú-er e k k i v i ð 1 i t, segja sór- fræðitigar í því máli, að ritsimar vg e t i k e p t v i ð h i n a n / j u f i r ð- ritunaraðferð. Mátulega að verið fyrir oss, að vera nú einmitt nýbúnir að koma upp rit- símasambandi við önttur lönd og yfir töluvert af landinu, og leggja í það ógrynni fjár af fátækt vorri, með þungri álagabyrði um aldur og æfi, ef til vill! Fyr má nú vera ráðleysi og glapræði. Og vantaði þó ekki, að nógar kæmu við- varanirnar, þegar verið var að keyra fram ritsímann með blindri ákefð, svo sem ekki er langt á að minnast. Yfirburðir ritsímans voru taldir vera þeir, að hann flytji skeytin svo, að eng- inn nær í þau yfirleitt nema sá, sem þau eru ætluð. Oss íslendingum var það rautiar nauða- iítill bagi, þótt sá galli hafi þótt vera á loftskeyta-aðferðinni (Marconi og ann- arra), að henda mætti á lofti hvar sem væri slík skeyti í öllum áttum út frá afgreiðslustöðinni, þar sem væri viðtöku- tól til að hirða þau. En í þéttbýli þótti það svo bagalegt, að ritsíminn væri langt um betri. Og það þurfti vitanlega að nota hór ritsímanum til meðmæla, þótt síður ætti við en víðast annaisstaðar á bygðu bóli, og auk þess væri sjálfsagt heldur mikið úr þeim annmarka gert. Umbótiti eftir Vald. Poulsen þennan er aðallega sú, að hans loftskeytum ná ekki nema samstilt viðtökutól. Það gildir því einu, þótt sett seu 1000 við- tökutól hringinti í kring um afgreiðslu- stöðina svo og svo langt í burtu, — ekk- ert þeirra nær í þau nema það eitt, sem ^amstilt er við afgreiðslutólið. Það er ^tlveg eins og um hljóð eað tóna: sá einn hljómstrengur endurómar hljóm frá eðrum streng, er samstiltur er honum, et) aðrir ekki. Onnttr umbótin er sú, að þar sem eUri aðferðin líktist helzt því, er skotið er af fallbyssu, en þá kemur ákafur htringur á loftið alt umhverfis allra stiöggvast, og þar með búið, — en þær averkauir á hvað sem fyrir er eyða til ^"ýtis öllu því afli, er ketnur niður ^önarstaðar en í þeim eina depli, sem er á ntiðað, — þá getur Vald. Poulsen látið kraftiun verða að sístreymi í eina átt, og notast fyrir það margfalt betur að honurn. Og virðist fyrir það fengin ákjósanlegtrygging unt, að skeyti geti ekki orðið til á miðri leið vegna magtileysis. Höfundur þessarar umbótar er búinn að reyna hana svo vikum skiftir um þvera Danmörku, milli Lyngby (hjá Khöfn) og Esbjerg, vestur við Englands- haf. Þá fyrst gerði hann alt heyrum kunnugt. Hann kveðst eiga alveg víst að geta komið aðferðinni við alla leið beint milli Khafnar og Englands yfir um Danntörku þvera, og segist halda sig geta það alla leið til Ameríku. Hann vil ekki tala af sór; en er auðheyrt uttdir niðri, að hann v e i t sig geta það. Kostirnh á loftskeyta-aðferðinui um- fram ritsímann eru alkunnir: samband- ið óbilandi, með því að enginti er þráð- urinn, er bilað geti, og kostnaðurinn sama sem ekki neitt á við ósköpin hin. Politiken hefir það eftir sérfæðingum, að loftskeytasamband milli Englands og Danmerkur muni kosta 30—-40 þús. kr.; en hálfa miljón kostar ritsími þá leið. Það er með öðrum orðum: l/xs af ritsímakostnaðinum í mesta lagi. (Þeir sem þess frétt vilja heyra ítarlegri, geta t. d. fengið að sjá Politiken 6. og 18. þ. m. á skrifst. Isafoldar). Síðdegismessa á morgun í dómkirk- junni. Cand. theol. Har. Nielsson stígur í stólinn. Ferming i hádegismessu. Hafnargerðín. Framlijátaka við Dani. Hafnarumsjónarmaðuriunnorski, sem bér var á ferð í sumar, hr. Smith frá Kristjaníu, hefir látið uppi við norskau blaðamann (frá Aftenposten) ítarlegri skýrslu en hér fekst hjá honum um hafnargerðina, eins og hann hugsar sér hana. Garðurinn, sem hlaða á ofan á Grand- ann, segir hann að verði rúmir 370 fðm., en garðurinn í landsuður frá Orfir8ey fyrir höfnina 320 fðm. og spottinn þar í móti iit frá Skanzinum 80 fðm. Hliðið inn á höfnina þar í railli verður 27 feta djúpt um stórstraums- fjöru. Hafskipaklappirnar eiga að liggja fyr- ir botni hafnarinnar, i fjörunni þar. Kostnaðaráætlun 1,870 þús. kr. Hafa skal íslenzkt grjót i garðana, grástein (dolerit), sem fæst mjög nærri en ekki sementssteypu, »því samlur er ekki til á íslandi«(!), segir blaðið eftir Smith, eða ber hann fyrir því. Hinn mikli munur flóðs og fjöru veldur miklum erfiðleikum. Hann nemur 19 fetum í stærsta straum. því er gert ráð fyrir rafmagns-lyfti- vindum til að ferma og afferma, með því að venjulegum eimskips-lyftivind- um verður ekki komið við um fjöru. Hr. S. segir, að ætlast muni vera til að 2/3 kostnaðarins landi á Reykja- vík, en l/s taki landið að sér, með þvl að mikið af fiskiþilskipaflota þess muni nota höfnina. f>að fylgdi þessari skýrslu hr. Sm., að norskir verkfræðingar yrðu fengnir til að standa fyrir hafnargerðinni. það lá næri að Danir yrðu ókvæða við, er þeir heyrðu það. P o 1 i t i k- e n segir (9. þ. m.), að fleirum en sér hafi þótt það heldur en ekki kynlegt. Segist því hafa fundið að máli Monberg nokkurn, mikinn hafna- verkfræðing og þjóðkunnan mannvirkja- framkvæmdarmann, til að vita hvort hann gæti gert grein fyrir, hvernig á þeim ósköpum mundi standa. Nei, það gat Monberg sá ekki. Hann tjáði sig vera alveg eins stein- bissa á þvi eins og aðrir. Væri svo, að íslendingar vildu heldur fá norska verkfræðinga en danska til að gera þetta, fanat honum það helzt benda á, að þeir gerðu það af þvf að þeir hefðu meiri mætur á norsku þjóðinni. Eg skil ekki að það geti af öðru verið, mælti hann. því daDskir verkfræðingar eru af- dráttarlaust norskum fremri, segir hann ennfremur. Hann kvað það liggja f augum uppi af því, þótt ekki væri lengra farið, að þar sem Danir ættu sér iðnarháskóla, sem hefði á sér alveg frámunalega mikið frægðar- orð, þá ættu Norðmenn sér alls engan iðnarháskóla, nema hvað þeir væri nú að koma sér upp lítils háttar vísi lengst norður í Niðarósi, þar sem ilt mundi vera um kennara. Enda mundi varla hægt að bfða eftir verkfræðing- um þaðan. Hr. Monberg býsnast mjög út af þessum ósköpum, að Islendingar skuli vera að hugsa um að taka fram hjá Dönum, og klykkir út með því, að hver viti nema fást kynni ríkissjóðs- tillag til þessarar hafnargerðar, ef hún væri í danskra manna höndum!! Hann (og Politiken) hugga sig að lokum við, að þetta sé ekki fullráðið. Smith hafði að eins gert ráð fyrir, að svo g æ t i farið. Hver viti nema þetta lagist alt saman. * * * Skrftilegt er það, hvað Dönum er gjarnt til að taka svona eða þessu likt í streng hvenær sem þeir minn- ast á að eitthvað eigi að gera hér. það er skrítileg merking, sem þeir virðast leggja í ríkistengslin. Skyldi það verða til að draga úr skilnaðarhugarslangrinu, ef sí og æ kveð- ur við svona bjalla eða þessu hljómlík? Auðvitað hefirhvorkiþessi signor Mon- berg né Politiken minstu hugmynd um, að fyrirmörgum árum keyptum vér hing- að dýrum dómum einmitt hádanskan og hundvanan hafnarverkfræðing, Paulli nokkurn, og að sá garpur veitti þann úrBurð, að hér væri ekki hægt að gera höfn fyrir minna en 4—5 milj. kr.; og það bar meðal annars þann ávöxt, að hafnargerðarmálið lá alveg f þagnar- gildi allmörg ár, því það sáu allir, að sá geipikostuaður var oss langsamlega um megn. þau munu ekki heldur hafa neina hugmynd um það, um þá reynslu vora, að þá fyrst komst lag á og vit í vega- gerð hér, er vér fengum norskan verk- fræðing, Hovdenak, til að segja fyrir henni og kenua þá vinnu, — vér urð- um meira að segja að fá með honum óbreytta vegavinnumenn frá Noregi. Hamingjan má vita, hvort nokkur mynd væri enn á vegagerð hér á landi, ef vér hefðum ekki tekið það ráð. Meiri háttar brúna fyrstu, sem hér var gerð, Olfusárbrúna, urðum vér að fá enskan verkfræðÍDg til að smíða. Danir gengu þar frá eða fengust ekki til þess fyrir áætlað verð. það er fleira enn á að minnast í þessu sambandi. Hvernig gekk útrýming fjárkláðans, meðan danskir dýralæknar höfðu á hendi að segja fyrir um hana? Var það ekki Norðmaður, sem þar varð bjargvættur vor? þó — þó eiga Norðmenn sér engan dýralæknaskóla, fremur en iðn- arháskóla; þeir sækja það nám til ann- arra landa, aðallega til Danmerkur.

x

Ísafold

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.