Ísafold - 06.10.1906, Síða 1

Xemur út ýmist einn sinní eða
tvisv. i vikn. Verð árg. (80 nrk.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
1 ’/j doll.; borgist fyrir miöjan
jtíli (erlendis fyrir fram).
Dppsögn (sarifieg) bandin 'tÖ
iramót, ógild nema komm sé til
átgefanda fyrir 1. október og kaup-
andi sknldlaus við blaðið.
Afgreiðsla Austurstrœii S
XXXIII. árff.
Reykjavík miðvikndaginn 6. oktolber 1906
65. tölublað.
Verzlunin Edinborg Reykjavík
Excelsior kaffi!
Hafið þér reynt þessar nýju kaffitegundir í Edinborg? Húsmæðrum
þeim, sem reynt hafa, ketnur saman um, að kaffið sé mjög bragðgott.
Verðið er 85 aura og 90 aura pundið.
I»eir sem kaupa þessar kaffltegimdir framvegis, verða
innan skamrns talsverðra hlunninda aön.jótandi, eins og-
auglýst verður í næstu blöðum.
Bftir tíu ár.
Úr ferð um landskjálftasvœðið frá 1896
V.
Ferðin lengd. Eg hafði ekki ætlað mér
lengra austur en í Holt-
in og þaðan í upphreppana beggja
megin |>jórsár. Lengra þ u r f t i eg
ekki að fara til að kanna meginavið
landskjálftanna frá 1896. En úr Holt-
unum austanverðum blasti við Selja-
land8fosa í fögru veðri. {>á héldu dótt-
ur minni (S.) engin bönd. Hún hafði
séð Seljalandafosa af ejó oftara en einú
ainni á sigling sunuan um land.
Að vera komin svona nærri honum og
fá ekki að skoða hann, og helzt: að
mála hann, — það fanst henni alveg
óbærilegt. Og að eiga þar að auki
kost á að sjá þótt ekki væri nema
h e i m a ð Hlíðarenda, ef ferðin væri
lengd aem því svaraði, koma ef til vill
í »hólmann þar sem Gunnar sneri aft-
ur«, ríða fram hjá Eauðaskriðum (sem
nú heita Dímon) og ríða Markarfljót
ef til vill einmítt þar rétt nærri, er
Skarphéðinn »hóf sik á loft ok hljóp
yfir fljótið meðal höfuðísa«, þá er hann
vá jpráin! f>á væri hinn uppvaxandi
lýður úrkynja, ef honum lóki eigi land-
munir að sjá slíka staði.
Kennararnir norsku og dönsku, sem
hór voru á ferð í sumar, gengu ber-
h ö f ð a ð i r niður að Snorralaug í
Beykholti. Dr. Ehlers hinn danski
fanst oss ekki vera tiltakanlega blaut-
geðja, er hann var að segja löndum
sínum sögur af híbýlaprýðinni í holds-
veikishreysunum íslenzku. En ekki
gat eg að því gert, segir hann, er eg
sá heim að Hlíðarenda, að mér vökn
aði um augu. Eg mintist þess þá, er
eg var að læra norrænu (íslenzku) i
skóla og grét hástöfum, þegar eg las
um fall Gunnars.
jþað eru nú 40 ár síðan, er fyrst
sveif bifun mig yfir
hvarmahreggs á barmi
hám Almannagjáar;
,og man eg það eins og það hefði verið
í gær. —
Leiðangurs-ráðstefnu undir borðum í
Helli laugardagsmorgun 1. sept. lauk
svo, að tvö reykvísk leiguhross, af 5
gæðingum, er við höfðum til reiðar
þrjú, en voru nú búin að fá nóg af lJ/2
dagleið, voru send heim á sína sveit
með smjörvagni frá Rauðalæk, og fylgdí
þeim rækilegt vegabréf og uppdráttur
af þeim báðum, svo burðug sem þau
voru að sjá eftir þá þraut; en á hin-
um héldum við austur yfir Rangá og
2 góðgengum stólpagripum frá Helli að
auki í þehra stað — lánuðum alla leið til
Reykjavíkur, — og með Sigurð sjálfan
til föruneytÍB á 2 gæðingum. Hann
skildi ekki við okkur fyr en á suður-
leið aftur seint um kveld á Móeiðar-
hvoli; hélt heim til sín um nóttina, hér
um bil sjónhending þaðan. til þess að
geta sagt fyrir verkum að morgni og
farið sjálfur að vinna. En heim kom
hann úr ferð kveldið fyrir, meðan við
vorum í Safamýrarförinni. — Manni
rennur stundum til rifja, hvernig vér
tökum á móti slíkum og þvílíkum
gistivinum vorum í sveit, þegar þeir
koraa til Reykjavíkur: bjóðum þeim
vindil, e f þeir reykja; annars ekki neitt.
f>rílitur Mér datt í hug, er eg
köttur eða reið þverá á miðjar síður
hálf miljón. og alt að því eius breiða
og mjóan fjörð, hve langt
mundi síðan er aldauða var sú kyn-
slóð, or Eiríkur á Brúnum segir frá að
hafði þrílitan kött til að veita stór-
vötnum í annan farveg, fleygði honum
í ána, er hún hamaðist í ofvexti, ein-
mitt Markarfljót, sem nú liggur mest-
alt í |>veró. Eða hvort hin nýja kynslóð
mundi ráðast í hitt, sem einn af verk-
fræðingum landsins kvað hafa varpað
fram: að veita |>verá austur i Markar-
fljót með l/2 milj. króna stíflugarði um
hana þvera.
Margir kaunast við
... .að fætur Fljótshlíðar
fljótið sker upp að hnjám (B. Th.)
Og að
þar sem að áðar akrar huldu völl
ólgandi Þverá veltur yfir sanda (J. H.).
Eu þeim er til vill ekki eins kunn
ugt nýjasta afrek hennar: að leggja í
eyði hálfar Vestur Landeyjar á fám
árum. þar eru nú 9 jarðir aleyddar
eftir hana, þar á meðal dú síðast
Skúmsstaðir, sem bændaöðlingurinn
Sigurður dbrm. Magnússon (bróðir
Gísla heit. Magnússonar kennara) dó
frá í fyrra eftir 40—-50 ára höfðings-
búskap. f>egar eg kom til hans fyrir
10 árum, var tröðin heim að bænum
hátt á síður. |>að var nýreist timbur-
hús, sem hann bjó í þá. f>að kostaði
4—5 þús. kr., en var nú selt í sumar
til'rifs eða tekið upp í arf á 1 þús. kr.
Sigurður var maður vel fjáreigandi,
var talinn eiga sem svara mundi 40
—50 þúa. kr. fyrir 10 eða 12 árum.
En 12—14 þús. varð búið eftir hann.
Hann átti mikið af Landeyjunum, ein-
mitt þeirri spildunni, sem |>verá er
búin að sökkva.
Glitofin f>ar hefir Seljalandsfoss
brúðar-höfuð- verið til jafnað, þegar
b 1 æ j a. sól skín á hann og
áhorfandi er staddur á
kafloðnum grashjallanum bak við hann,
5 faðma breiðum. Skútinn er svo mik-
ill, að inst er þar lítill sem enginn úði
úr fossinum, þótt langar leiðir leggi
úðann fram i\r honum. Við sáum
eftir, að við snæddum ekki nestið þar,
heldur niðri á eyrinni við ána, Selja-
landaá.
Lítið varð úr pentmvndargerð af
fossinum. fví var um kent, að hann
væri of nærri, er staðið væri á bak
við hann; og annað þótti ekki neitt í
varið. Ekki hefi eg vit á, hvort það
hefir verið annað en fyrirsláttur. Tím-
inn var og helzti stuttur til slíkra
verka. En flýtisdrættir komust á eiti
blaðið í myndapappírsbók þeirri, er i
förinni var, af fylgdarmanninum, þar
sem hann stóð á klöpp í fossjaðrinum,
baðandi út öllum öngum, og fanst það
vera hin mesta skemtun, að láta foss-
inn bylja á sjóhattinum og ólíufötun-
um með öllu sfnu afli úr 200 feta hæð.
f>að ætlar Ó, eg hefi altaf verið að
aldrei að hugsaumlandskjálftana
hætta þetta h.! síðan maðurinn minn
fekkbréfið fráyðurídag!
— f>að var eitt hið fyrsta, sem frúin á
Móeiðarhvoli sagði við mig um kveldið.
Eg hafði sent vini mfnum og skóla-
bróður f>. Th. um daginn frá bæ ein-
um í þjóðleiðinni austur skeyti um, að
míu væri þangað von um kveldið cil
næturgistingar.
Eg láði benni það ekki. Eg hafði
gist þar einmitt nóttina sem mest gekk
á í landskjálftunum, aðfaranótt 4. sept.
1896, nóttina sem Olfusið hrundi. Eg
var nýsofnaður, er kippurinn stærsti
reið yfir. Eg settist framan á í nær-
klæðum, til þess að vera viðbúinn að
stökkva út, ef annar kæmi enn snarp-
ari og húsið ætlaði ofan. Smeykur var
eg ekki við það til muna, með því að
þetta var alveg niður við jörðu í lágu
timburhúsi, en timburhús vissi eg þá
að standast landskjálfta alt hvað þau
sporðreisast ekki. Og eg hafði sofið
fám nóttum áður á efra lofti heima hjá
mér, 11—12 álnir frá jörðu, en mestur
var hristingurinn hér. — f>á var það,
sem húsráðandi kotn yfrum (hann evaf
í austurendanum) að vitja um mig og
segir hlæjandi:
— f> a ð ætlar aldrei að
hætta, þetta h., svo sem hann
kvað á.
— Hvernig ber það sig, fólkið hjá
þér? spurði eg.
— Og krakkarnir grenja eins og þau
ætli að verða alveg vitlaus.
Var það ekki von um blessuð börn-
in, sem höfðu vaknað við viðlíka draum
eða enu verri fám nóttum áður?
Fylgdarmaður minn svaf uppi á lofti
hjá vinnufólkinu. f>að þaut alt út um
gaflgluggann; en hann vaknaði ekki
fyr en síðasta vinnufeonan kallaði í
hann og spurði, hvort hann ætlaði
ekki að forða sér, eins og aðrir. Ojú;
hann lét þá tilleiðast. f>að var óharðn-
aður unglingspiltur, og hafði sofnað
þetta fast að þreytu.
Eg sagði frá þessu í dálitlum fyrir-
lestri í Khöfn um landskjálftaua og
þetta ferðalag mitt rétt áður eu eg
lagði á stað heim síðast (veturinn 1904),
í Oddfellow-stúku þar. Eg sagði sem
satt var, að hefði kippurinn, sem feldi
Olfusið nóttina þá, komið yfir Kaup-
mannahöfn, mundi ekki hafi staðið þar
steinn yfir steini, en manntjón voða-
Iegra en svo, að hugsa mætti til ann-
arra eins hörmunga. f>ví þar eru öll
hús af steini. f>að fór hrollur um áheyr-
endur, 2—300 manns, karla og kvenna.
En mér virtist þeim, Dönum, finnast
ekki stórum minna til um hitt. er eg
sagði þeim frá áminstu svari húsráð-
anda á Móeiðarhvoli og hlátrinum,
sem því fylgdi. Að norrænum forn-
söguköppum hefði orðið ekki meira
um, því hefðu þeir átt hægt með að
trúa; en þeir áttu ekki von á slíku af
þessarar aldar kynslóð. B. J.
Landsíminn stökkur í sér.
f>að þykir hann reynast heldur svo.
Norðurl. segir (22. f. m.), að símaslit
hafi orðið svo mikil síðan er farið var
að leggja þráðinn, að Norðmennirnir,
sem að símalagningunni hafa unnið,
hafi verið alveg undrandi yfir því.
Ekki virðist vera nein éstæða til að
ætla, segir blaðið, að síminn sé ekki
rétt upp settur, og því einu muni
vera um að kenna, að þráðurinn sé úr
vondu efni, sumt af honum. Norð-
maður, sem þessu er kunnugur, sagði
08S, að útlit væri fyrir, að sumt af
símanum væri óaðfinninlegt, en sumfc
úr miklu verra efni (*Skrabtraad« kall-
aði hanu það). Hinn þjóðkunni, danski
verkfræðingur, Krarup, hefir staðið
fyrir kaupuro á símanum. —
f>ví má bæta við þessa skýrslu í
Norðurl., að hér í Borgarfirðinum
hafði þráðurinn slitnað á 15 stöðum
á einni nóttu. f>að mun hafa verið í
atórviðrinu 13. sept.
Að ekki hefir enn orðið mikið vart
við að símskeyti teptust, er sjálfsagt
aðallega þvi að þakka, að þau komast
sína leið, ef ekki slitnar nema annar
þráðurinn á sama stað eða þar mjög
nærri.
Síðdegisguðsþjónusta í dómkirk-
junni á morgun kl. 5 (B. H.).