Ísafold - 11.01.1908, Page 1

Kemur út ýmist einu sinui eða tvisvar i
viku Verð árg. (80 arkir minst) 4 kr., er-
iendis 5 kr. eða 1’/» doliar; borgist fyrir
miðjan júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD
Uppsögn (skrifleg) bundin yiÖ áramót, er
ógild nema komin sé til útgefanda fjrir
1. okt. og kaupandi skuldlaus riÖ blaöiöt
Afgreiösla: Austurstræti 8.
XXXV. árg.
■
Heykjavík laugardaginu lí. janúar 1908.
2. tölublað
Glímufélayið Armann
heldur aðalfund sinn
í Thomsensskála
föstudaginn 17. þ. m., kl. 8% síðd.
Áríðandi að allir meðlimir mœti.
Rvik 11. jan. 1908.
Stjórnin.
Jafnframt þvi líérmeð að tilkynna
öllum, þeim, er skulda þrotabúi Guð-
tnundar klæðskera Sigurðssonar, að
mér hefir verið falin innheimta á úti-
standandi skuldum búsins, skal eg
leyfa mér að skora á þá, að greiða
skuldir sínar sem fyrst til min eða
semja við mig um þær.
Reykjavík, 6. jan. 1908.
Karl Einarsson
cand. juris
Lækjarg. 12 A. Heima kl. 5—6 e. m.
með einu talfæri í Reykjavik er frá
1. janúar 1908 42 krónur á ári íyrir
notendur, sem hafa einfaldan síma,
en 48 krónur fyrir nýja notendur og
alla, er hafa eða fá tvöfaldan síma.
Gjaldið verður fyrst um sinn óbreytt
til ársloka 1912.
Borgun fyrir að flytja talfæri milli
húsa verður framvegis 15 krónur, en
5 krónur fyrir flutning innanhúss.
Stjórn talslmahlutafél. Rvikur.
Bankavextir
og
veltufjár-kreppa
Það er ein afleiðingin af hinum
miklu peningavandræðum frá þvi i
haust, að Hlutabankanum hafa brugð-
ist vonir um veltufjáraukann, sem
lögheimild var fengin fyrir i sumar,
2 milj. kr. í nýjum hlutabréfum, auk
1 milj. kr. fúlgu fyrir bankavaxtabréf,
sem fengið var sömuleiðis loforð fyrir
að yrðu keypt.
Loforðin voru bundin því skilyrði,
að ekki yrði veruleg breyting orðin á
peningamarkaði hvorki í Danmörku
né annarsstaðar á þeim tíma, er þau
skyldi efna, en það var á nýliðnum
áramótum.
En nú hefir slík breyting orðið, og
hún stórkostleg, með mesta móti,
sem dæmi eru til.
Fyrir því verður engum brugðið
um neinar vanefndir.
Því valda óviðráðanleg atvik, að

svona hefir farið.
Þetta er geysimikill hnekkir fyrir
bankann og þar með alla þá, er hann
þurfa að nota.
Hann mun hafa verið búinn að fá
að láni erlendis töluvert upp í f]ár-
hæð þá, er hann átti von á þann veg,
sem nú var greint; og hlýtur þetta
að hafa kornið honum í nokkurar
kröggur.
Þar er sú ein bót i máli, að þeir
hafa breitt bak og óveikt, er standa á
bak við hann, hinir útlendu hluthafar,
sem mest eiga í honum.
Því er það, að þótt verið hefði
miklu ánægjulegra, að þeir hefðu
aldrei til verið, heldur að vér hefðum
verið þess megnugir, íslendingar, að
eiga bankann sjálfir, þá má það kalla
lán í óláni, að eiga svona bakhjarl.

^Enginn getur neitt um það sagt,
,-jA'enær þetta muni lagast og efndir
verða á fjáraukaloforðunum til handa
bankanum. Nýr hluthafafundur hefir
verið auglýstur um miðjan marzmán-
uð, i því skyni að fá samþykta þar
hina lögheimiluðu höfuðstólsviðbót.
En sá fundur hefir þvi að eins til
ætlaðan árangur, að þá verði farið að
réttast úr til muna markaðskröggun-
um erlendis.
Landsbankinn ber sig upp undan
því, að hann hafi verið affluttur hér í
síðasta blaði, þar sem minst var á verð
á bankavíxlum hér um þessar mundir.
Þar var svo að orði komist, að
víxlar kostuðu hér nú orðið 8% °/oi
og væri það voðaverð.
En Landsbankastjórinn skrifar ísa-
fold, að hanu hafi aldrei tekið nema
7 %•
Það er stórmikill munur; og hefði
verið illa gert að hafa þá sæmd af
Landsbankanum, að hann verzli með
svo miklum mun betri kjörum en
keppinautur hans.
En svo er mál með vexti, að Isa-
fold vissi það af áreiðanlegra manna
sögusögn, að bankastjórinn hafði marg-
lýst því yfir sjálfur, að hann, bank-
inn, væri peningalaus (o: til útlána)
og að ekki væri til neins að vera
biðja sig um ián, því að hann
gæti ekki lánað; þó að kongurinn kæmi
sjálfur og bæði sig, þá fengi hann
ekki eyri.
Þessu gat blaðið vel sagt frá um
daginn, og orðað svo frásöguna um
veiðið á bankavíxlunum, að þeir feng-
ist nú að eins í Hlutabankanum og
kostuðu þar 8% %. En einmitt til
þess að komast hjá að bera Lands-
bankanum öðru vísi en vel söguna eða
gera almenningi kunnug bágindi hans,
var orðum hagað þannig, að þar var
hvergi nærri komið, heldur þess eins
getið, að víxlar kostuðu hér í bæ
þetta, sem þar er til nefnt, 81/2 %■
Það merkti það vitaskuld, að þetta
væri verðið á fáanlegum víxlum.
Hitt hefði verið gabb, að fara að
skýra frá verði á ófáanlegum
víxlum, þ. e. því verði, er lánveitandi
segði vera á þeirri vöru hjá sér, en
bætti því við, að hann hefði hana alls
ekki til: — hann hefði enga peninga
til að kaupa fyrir víxla með n e i n u
verði, háu eða lágu.
Það hefði verið svipað því, er sagt
er frá um merkiskaupmann, er átti
í harðri baráttu við kaupfélag og kvaðst
selja tiltekna matvörutegund fyrir nær
fjórðungi minna verð en þar var á
henni, en — hafði hana alls ekki til,
er til átti að taka; kvað hana vera þá
alveg ný-uppgengna, er kaupendur
fóru að gefa sig fram.
Nú hefir ísafold orðið þess vísari
frá því um daginn, að það hefir verið
meðfram barlómur hjá bankastjóran-
um, er hann kvaðst enga peninga
hafa og að hann mundi neita sjálfum
konginum um lán, hversu vel sem
hann bæði sig.
Landsbankinn veitir áreiðanlega ein-
hverja ofurlitla úrlausn mörgum manni
gegn víxlum og ábyrgðum, fyrir að eins
7 % í vöxtu, auk nokkurra veðdeild-
arlána; þau veita báðir bankarnir fyrir
5 %, eins og undanfarið, þótt mjög
sé úr þeim dregið.
En hann má sjálfum sér um kenna,
Landsbankastjórinn, er út hefir borist
frá honum, að þar væri alveg tekið
fyrir víxillán eða ábyrgðar.
En — væri þessi mikli vaxtamun-
ur hjá bönkunum hér nokkuð veru-
legt annað en orðin tóm eða prent-
sverta á pappif, mundu öll ný við-
skifti dragast að Landsbankanum, en
hinn hafa alls ekkert að gera, nema
að veita veðdeildarlán (sem þeir gera
báðir eitthvað).
En öll mun þó raunin önnur vera.
Fátt er það með öllu ilt, að ekki
boði nokkuð gott.
Það er vafalaust, að peningavand-
ræðin þessi kenna meiri varúð og að-
gæzlu í bankaviðskiftum en verið hefir.
Bankarnir verða vandari að viðskifta-
mönnum og aðgætnari, og viðskifta-
menn þeirra ódjarftækari og forsjálli.
Það er að heyra á bankamönnum
hér, að þeir hugsi helzt til að verja
bankanna litlu kröftum í bili til að
reyna að láta ekki þilskipaútveginn
leggjast niður eða þurfa að draga mjög
saman seglin fyrir fjárafla skort til
útgerðarinnar. En að mjög muni taka
fyrir hina aðalatvinnuna hér í bæ,
sem stuðst hefir aðallega við banka-
lán: húsasmíðar. Það þykir af tvennu
til heldur eiga að vera út undan, þótt
ilt sé og mein-bagalegt.
Mannalát.
Föstud. 3. þ. m. andaðist að heimili
sínu Viðvík í Skagafirði Zophonias
prófastur Halldórsson, 62 72 árs að
aldri, f. 11. júní 1845, af bændafólki
í Svarfaðardal. Hann var kominn
tölu-vert yfir tvítugt, er hann tók til
að stunda skólanám, varð stúdent
1873 og prestaskólakand. 1876, hvort-
tveggja með 1. eink., vígðist s. á.
prestur að Goðdölum, er hann þjón-
aði 10 ár, en fekk Viðvfkurbrauð 1886
og varð fám árurn siðar (1889) pró-
fastur í Skagafirði.
Síra Z. H. heitinn var einn meðal
helztu merkispresta landsins, góður
kennimaður og vandaður sæmdarmað-
ur í hvívetna, áhugamaður um kirkju-
mál og frjálslyndur framfaramaður i
landsmálaskoðunum, hvatamaður og
forgöngutr.aður ýmissar þarflegrar ný-
breytni eða umbóta. Hann var ann-
ar stofnandi Prestafélagsins í Hóla-
stifti hinu forna og formaður þess
alla tíð. Sömuleiðis einn af stofn-
endum Kaupfélags Skagfirðinga og
formaður þess framan af. Hann var
og mikið riðinn við Hólaskóla, hafði
þar umsjón lengi og nokkra kenslu.
Hann var í fám orðum framkvæmda-
samt lipurmenni, er lét sin hvarvetna
að góðu getið.
Kvæntur var hann (1876) einni
dóttur Jóns heit. Péturssonar háyfir-
dómara, Jóhönnu Soffiu, og fyrri konu
hans Jóhönnu Bogadóttur frá Staðar-
felli, og lifir hún mann sinn ásamt 3
sonum þeirra: Pétri bankaritara og
ritstjóra Templars í llvik, Páli bú-
fræðing og Guðmundi mentaskóla-
pilti.
Aðfaranótt 5. þ. m. lézt hér f bæ
Júllus Jórgensen verzlunaamaður, stjúp-
sonur J. G. Halbergs kaupmanns, 33
ára gamall. Faðir hans var Jörgen-
sen veitingamaður, er hér hafði lengi
veitingar í húsi því, er upp reis úr
siðan hótel ísland, en var áður þjónn
hjá Trampe greifa stiftamtmanni. Hann
lézt á ferð í Khöfn fyrir 30 árum —
varð undir sporvagni. Júlíus var kvænt-
ur Petreu Halldórsdóttur frá Grund á
Akranesi, er lifir mann sinn. Þau
voru barnlaus. Hann var maður vin-
sæll og vel greindur.
UmKvíabekk og Desjannýri
sækja Ólafsvikurprestarnir, síra
Helgi Árnason og aðstoðarprestur
hans síra Sigurður Guðmundsson, sinn
um hvort brauðið; aðrir ekki.
Eftir nýju lögunum verður Kvía-
bekkur, sem sr. H. Á. sækir um,
með beztu brauðum landsins fyrir
mann í hæsta launaflokki, sem hann
mun vera, 1700 kr.: góð bújörð og
kirkjan ekki nema ein.
Skirnir.
Ritstjórn hans er nú falin Einari
Hjörleifssyni frá upphafi þessa aigangs.
Erl. ritsímaíréttir
til ísafoldar.
Kh. 10. jan. kl. 3‘/j sd.
Thorefélag.
Það sendir Sterling 11 beinar ferðir
til Reykjavíkur þetta ár.
Fannkyngi.
Snjór hefir stöðvað allar járnbrautar-
ferðir i Danmörku.
Harden dæmdur
í 4 mánaða fangelsi.
(Það mun hafa verið i yfirrétti. Hann
var, Maximilian Harden þessi, ritstjóri fyrir
timaritinu Z ikunft i Berlín, sýknaður i
undirrétti, — i meiðyrðamálinu við Kuno
Moltke greifa, er hann hafði dróttað að
andstyggilegum saurlifisglæp).
Veðrátta enn Böm og verið hefir. Aldrei
öðrn hærra. Hvergi froststirðningur i dag,
ekki einu sinni norður á Fjöllum. Heitara
i gær á Seyðisfirði en suður i Eæreyjum.
Dálítil frostskerpa á miðvikudaginn fyrir
norðan 0g austan (5—10 stig), en linaði
óðara aftur.
Græn jól taia ensk blöð um að verið hafi
þi.r, á Englandi. JÞað mun vera það sem
vér köllum rauð jól.
En ólikt veður er i Danmörku nú þesBa
vikuna, eftir simfréttinni þaðan i gær.
Hér er hitataflan vikuna þessa (5.—ll.jan.)
Rv. Bl. Ak. Gr. Sf. | Þh.
s M Þ M F F L +1.8 -t-0.5 -y0.5 -i-0.4 +2.2 +2.4 +2.4 —0.5 +0.5 +-1.0 +8.0 +2.6 +2.4 +3.1 +2.0 +0.5 0.0 +7.0 +1.4 +2.0 +3.0 —4.U +1.0 +3.0 —10.0 +4.0 +1.0 +0.5 —1.5 +1.6 +0.8 +5.0 —0.7 +5.5 +5.0 -3.6 -2.5 -3.5 00 -1.7 JÍS
Þh. — Þórshöfn í Færeyjum. Það var
byrjað að simrita veðurskeyti þaðan seint
í fyrri viku, fóstudag og laugardag, og var
þá hitinn þar -J-4,2 og -J-4,3.
Hinar skammstafanirnar merkja:
Rv. = Keykjavik. Bl. = Blönduós. Ak.
= Abureyri. Gr. = Grimsstaðir á Ejöll-
um. Sf. = Seyðisfjörður.
Laiist brauð. Viðvik i Skagafirði.
Það eru 4 sóknir: Viðviknr, Hóla, Hof-
staða og Ripur. Mat kr. 1499,91. Prests-
ekkja er í brauðinu, og hefir áhúðarrétt á
hálfu prestsetrinu næsta fardagaár, en eftir-
laun hennar greiðast úr landssjóði. Veitt
frá næstu fardögum, eftir nýju prestakalla-
lögunum. Um8Óknarfrestur til 18. marz.
Reykjavíkur-annáll.
Álfadans hafði Ungmennafélag Reykja-
vikur hér á þrettánda kveld (6. þ. m.) á
Austurvelli, með miklum áhorfendasæg.
Álfarnir þóttu vera óvenjuvel búnir. En
blybin nutn sin ekki fyrir slagviðri.
Dánir. Július Jörgensen verzlunarm. 5.
þ. m. .
Sigriður Jónsdóttir, tvitug kona (Laugav.
43 B), dó i fyrra dag af barnsförum.
Fasteignasala. Þinglýsingar frá síðasta
bsejarþingi (9. þ, mán.):
Árni T. Jónsson selur 8. desbr. f. á. Jóni
Guðmundssyni á Laugalandi búseign nr.
37 við Bergstaðastræti á 2300 kr.
Grodthaabsverzlun selur 6. nóvbr. f. á.
hlutafélaginu P. J. Thorsteinsson & Co.
húseignir verzlunarinnar við Austurstræti
(16) og Barónsstig og skúr á Melunum, m.m.
Guðm. Guðmundsson fátækrafulltrúi selur
2. desbr. 1903 Jóni Jakobssyni forngripa-
verði 9—10 dagsl. af Norðurmýrarbletti á
4800 kr.
Uppboðsafsal 3. þ. m. til handa Bjarna
Jónssyni trésmið fyrir Kasthúsum á 800 kr.
Þorsteinn Sigurðsson kaupm. selur 31.
desbr. 1906 Jóni Pálssyni organista húseign
nr. 5 B við Laugaveg með 600 ferálna lóð
á 15,000 kr.
Hjónaefni. Hinrik Erlendsson læknaskóla-
stúdent og jungfrú Súsanna Eriðriksdóttir.
Heilsufar slæmt i bænum eun. Barna-
dauði allmikill, helzt úr lungnabólgu upp
úr kvefi. Þrjú börn dóu í gær i frikirkju-
söfnuðinum.
Nýársnóttin verður leikin í kveld í 12.
sinn. Alt af húsfyllir til þessa að horfa
á hana.
Baakavextir
segir hraðfrétt frá útlöndum lil bank-
anna hér að hafi verið lækkaðir með
nýárinu í Lundúnum (Englandsbanká
úr 7°/0 niður í 6%.
En óhreyfðir kváðu þeir vera enn
bæði á Þýzkalandi, Hollandi og Norð-
urlöndum.
Botn v örpuiigurinn
Marz hafði ekki komist til Eng-
lands á nýárinu, eins og formaðurinn
(Hjalti Jónsson) ætlaði sér, heldur
kom hann hingað á mánudagsmorg-
uninn vestan að með fullfermi, og
hafði þó selt þar á Vestfjörðum blaut-
an fisk fyrir um 1400 kr. Hitt lagði
hann á stað með suður til Englands
þá um kveldið, ísvarið.
Landburð af fiski
sögðu þeir Marz-menn hafa verið
um áramótin við ísafjarðardjúp. Sum-
ir höfðu 60 kr. hlut eftir einn róður.
Nýárskveö.ja frá konungi
hefir verið birt í stjórnarbl. svolát-
andi, send ráðgjafanum 2. þ. m., en
hann hafði ávarpað konung áður með
simskeyti:
Með þakklátri endurminningu um
hina minningaríku íslandsför sendi eg
aftur hjartanlega kveðju og hlýjustu
óskir um heill og hamingju Islandi
til handa á hinu nýja ári. — Éfederik R.
Landsbókasafnið.
Nú eru settir menn í öll hin nýju
embætti þar, með nýárinu, sem við
voru nfiðuð hin nýju lög um stjórn
safnsins, þótt fjárlögin geri ekki ráð
fyrir launagreiðslu eftir þeim fyr en
á nfiöju ári, er búist er við að farið
vtrði að flytja í nýja safnið og þá eitt-
ivað til að gera meira en nú er.
Þessir hafa hlotið brauðin þau:
Jón Jakobsson yfirbókavarðarembætt-
ið með 3000 kr. launum.
Dr. Björn Bjarnason (frá Viðvík)
æðri aðstoðarbókavarðarstöðuna með
1500 kr. þóknun; og
Jón Jónsson sagnfræðingur hina óæðri
með 1000 kr. um árið.
Þetta, að menn þessir eru að eins
settir að sinni, mun eiga að merkja
það á pappírnum, að aðrir megi enn
sækja um veitingu, ef þá langar til.
Sjálfsmorð.
Símað er í fyrra dag af Seyðisfirði til
blaðanna hér:
Þórhallur Sveinsson, ókvæntur lausa-
maður hér í bænum, hálffertugur að
aldrí, skar sig á háls í dag í brjálsemis-
kasti. Hann var vel metinn maður.
Druknun.
Bátur fórst 19. f. m. úr ísafjarðar-
kaupstað í fiskiróðri með 4 mönnum,
er druknuðu allir. Formaður hét
Sigurlaugur Kristjánsson
ókvæntur húsmaður þar í kaupstaðn-
um, er lætur eftir sig 3 börn í ómegð.
Hinir hétu: Kristmundur Friðriksson,
kvæntur húsmaður á (ísafirði; Guð-
mundur Rósenkranzson, vinnumaður;
Búi Jónsson, vinnumaður, ættaður úr
Álftafirði.
Sæsímabilunin.
Þau eru óbætt enn, sæsimaslitin
milli Skotlands og Hjaltlands, frá því
á jólum, og veit enginn hér, hvenær
við muni verða gert.
Póstbátur fer með símskeytin þar
í milli, tvisvar á dag, að mælt er.
Blaðahraðskeytið, sem sent var frá
Khöfn um nfiðjan dag i gær, kom
hingað í morgun.
Taugaveiki
gengur í Hafnarfirði. Sjö piltar og
tvær stúlkur liggja í Flensborgarskóla
og er honum lokað þessa daga, með-
an verið er að ganga úr skugga um,
hvort það er tangaveiki eða ekki, sem
að nemendum gengur.
Heilsuhælisfélagið.
Nýlega hafa gefið því 200 kr. þau
hjón Stefán kaupm. Jónsson og hús-
frú Elín á Sauðárkrók, og Kvenfélag
Vopnaf)arðar 100 kr.
Félagið á nú í sjóði rúmar 10,000
krónur.
Prófastur
i Skagafjarðarsýslu er settur 6. þ.
m. síra Árni Björnsson áSauð*
árkrók.