Ísafold - 03.03.1909, Síða 3

ISAFOLD
55
Fjdrmörk. Búnaðarþingið taldi þörf
á lögum um f]ármörk manna, svo að
komist yrði hjá þeim miklu óþægind-
um, er tíðar sammerkingar valda og
óskaði að stjórnarráðið bæri undir
sýslunefndir tiilögur um það mál.
Félagsstjórnin. Eirikur Briem beidd-
ist undan endurkosningu t stjórnina
og var þá kosinn í hans stað Eggert
Brient skrifstofustjóri. Hinir tveir
endurkosnir, Guðmundur Helgason
forseti og Þórhallur Bjarnarson með-
stjórnarmaður. Varaforseti Magnus
Helgason skólastjóri. Varastjórnar-
nefndarmenn Eggert Briern í Viðey
og Kristján Jónsson háyfirdómari.
Skrá
yfir erindi til alþingis 1909.
25 ár eru ttú liðin síðan er síra
Eirikur Briem var kosinn í stjórn
Búnaðarfélags Suðuramtsins; stðan hefir
hann verið i stjórn þess felags og
Búnaðarfélags ísands. Forseti félags-
ins þakkaði honum 1 nafni bunaðar-
þingsins fyrir sitt langa og góða starf.
Félagið hefir mikils að sakna, þótt
góður maður komi í staðinn.
Fáein orö
um
fræðslulögin nýju
í ísafold 27. f. m. gefa mér tilefni til
að biðja yður, hr. ritstjóri, um rúm í
blaðinu íyrir örfáar línur.
í tilvitnaðri grein stendur:
__ það hefði þó ekki verið úrhættis
að hún (yfirstjórn fræðslumálanna) hefði
t. d. útvegað hentuga uppdrætti og
nákvæmar kostnaðaráætlanir um sveita-
skólahús yfirleitt, og gert slíkt heyrin-
kunnugt, því þá hefði ekki hvert ein-
stakt skólahérað þurft að tína saman
fræðslu um þetta sitt úr hverri átt,
sem oft eru (sic) miður áreiðanlegt.
En í þess stað er mér kunnugt um að
hinn skólafróði aðstoðarmaður yfir-
fræðslunefndarinnar (sic) hr. Jón Þór-
arinsson þykist ekkert geta urn þetta
sagt.
Eg er greinarhöfundinum þakklátur
fyrir, að hann gefur mér tilefni til að
auglýsa enn af nýju, fyrir lesendum
ísafoldar, að árið 1900, fyrsta árið
sem eg hafði opinber aískifti af eftir-
liti og umsjón fræðslumála landsins,
var gefin út að tilhlutun stjórnarráðs-
ins, lítill bæklingur, sem heitir:
Leiðbeming um bygging barnaskóla■
húsa og nokkurar hreinlatisreglur til at-
hugunar í barnaskólum.
í bækling þessum eru gefnar leið
beiningar um alt hið helzta, sem til
athugunar kemur, þegar reisa skal
barnaskólahús, svo sem: um legu
hússins, stærð þess, leiksvæði, salerni,
forstofu, skólastofuna, birtu (glugga),
loftræsting og upphitun.
í honum eru og uppdrattir aj smá-
skólum (með einni kenslustofu handa
20 börnum og með tveimur kenslu
stofum handa samtals 44 börnum).
Svo er og í honum uppdráttur aj
hentugum skólaborðum (tveggja barna-
borðum) með nákvæmum málum svo
að hver .trésmiður á að geta srníðað
eftir þeim málum skólaborð og bekki
af þremur stærðum fyrir börn á aldr-
inum 10—14 ára.
Aftan við bæklinginn eru prentaðar
nokkrar hreinlætisreglur, sem og voru
prentaðar á laus blöð, og ætlast til
að þau væru límd upp í öllum barna-
skólum landsins.
Þessi bæklingur hefir verið sendur
ókeypis öllum próföstum landsins til
útbýtingar meðal presta; hann hefir
verið auglýstur í einu dagblaði; hatin
hefir verið í vetur auglýstur hvað eftir
annað í Skólablaðinu; eg hefi á ferð
um mínum um landið útbýtt honum
þar sem eg hefi verið að leiðbeina
mönnum um fræðslumál og aflient
hann og sent mörgum trésmiðum, og
fjölda; mörgum fræðslu- og skóla-
nefndum.
Enn er nóg til af bæklingnum og
verður hann eftirleiðis sendur sóknar-
nefndum og fræðslunefndum sem
óska þess, ókeypis eins og að undan
förnu.
Rvík 1. ntarz 1909.
Jón Þórarinsson.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
A. Erindi um Jjárveitingar.
1. Beiðni um ellistyrk frá Gísla Guð-
mundssyni, Ánanaustum Reykjavík.
Beiðni frá Birni Jakobssyni um 1000
kr. styrk til leikfimisnáms.
Beiðni frá sýslunefnd Skagafjarðar-
sýslu um fé til flutningsbrautar frá
Sauðárkrók fram Skagafjörð.
Beiðni frá Sigurði bóksala Erlends-
syni í Rvík um 1400 kr. styrk.
Beiðni frá stjórn búnaðarskólans á
Eiðum um 1000 kr. styrk til að
stofna kvendeild við skólann.
Beiðni frá stjórn búnaðarskólans á
Eiðum fyrir sína hönd og sýslunefnda
Múlasýslna um 9000 kr. styrk með
þeim skilyrðum, sem beiðnin greinir.
Erindi frá hreppsnefnd Breiðdals-
hrepps um að fá veittar 8000 kr.
til vegagerðar frá Tinnudalsárbrú
til Á8mundarstaða.
Beiðni frá Jóhanni skáldi Sigurjóns-
syni í Kaupmannahöfn um 1000 kr.
árlegan styrk til þess að geta full-
gert leikrit, er hann hafi í smíðum.
Beiðni frá Sigurði Jónssyni lækni í
Kaupmannahöfn um 1000 kr. árl.
styrk í 2 ár til að afla sór frekari
sérþekkingar í sjúkdómsfræði.
Beiðni frá Birni Pálssyni á Tví-
skerjum í Oræfum um 400 kr. styrk
árl. til að geta haldist við á býlinu
og veitt ferðamönnum fylgd og
fararbeina.
Beiðni frá Jónasi Eiríkssyni á Breiða-
vaði um 1000 kr. styrk í 2 ár til
að halda uppi undirbúningsskóla
fyrir unga pilta.
Beiðni frá Iðnaðarmannafélagi Seyð
firðinga um 400 kr. árl. styrk til
að halda kvöldskóla fyrir iðnnema.
Beiðni frá Bindiudissameiningu Norð-
urlands um 1000 kr. styrk.
Beiðni frá Skriðuhreppi um 8000 kr.
lán til skólahúsbyggingar.
Sýslumaðurinu í Rangárvallasýslu
biður um 12000 kr. lán úr viðlaga-
sjóði, til að koma sór upp embættis
bústað.
Beiðni frá A. J. Johnson, Winnipeg,
um 7500 kr. styrk á næsta fjár-
hagstímabili til að efla innflutning
Vestur íslendinga til Íslands.
17. Áskorun frá Skúla Thoroddsen, þm.
Norður-ísfirðinga, til alþingis um
að veita nægilegt fó til að hlaða
vörður á Þorskafjarðarheiði.
Beiðni um 400 kr. álag á Viðvíkur-
kirkju með vöxtum frá 30. júní
1862.
Beiðni frá Jóni Ofeigssyni cand.
mag. um 1000 kr. styrk í næstu
2 ár til að semja þýzk-íslenzka orða-
bók.
Erindi frá prestinum í Tjarnar-
prestakalli um að 350 kr. skuld,
sem hvíli á prestakallinu, falli nið
ur.
21. Beiðni frá Iðnaðarmannafólaginu á
Akureyri um 1000 kr. styrk á ári
í 2 ár til þess að halda uppi iðn-
aðarmannaskóla á Akureyri.
Beiðni frá Þorkeli Þorkelssyni um
1000 kr. styrk til rannsóknar á hver-
um á Islandi.
Beiðni frá Jónínu Sigurðardóttur
um 2000 kr. styrk til þess að halda
áfram hússtjómarskóla.
Beiðni frá Leikfólagi Akureyrar um
800 kr. styrk á ári í 2 ár til þess
að geta haldið uppi leikum á Ak-
ureyri.
Erindi frá kvennaskólanefnd Aust-
urlands til þingm. Múlasýslna.
Beiðni frá hóraðslækninum á Akur-
eyri um 600 kr. styrk til að kaupa
sótthreinsunarofn handa sóttvarnar-
húsinu á Akureyri.
Beiðni frá Benedikt Bjarnarsyni um
700 kr. styrk í 2 ár til unglinga-
skólans á Húsavík.
Beiðni frá Jóhannesi Jósefssyni um
sem ríflegastan styrk til íþrótta-
kenslu og /þróttaiðkana hór á landi.
29. Beiðni frá Brynjólfi Björnssyni tann-
lækni um 1000 kr. árl. styrk til
þess að veita fátæklingum ókeypis
tannlæknishjálp.
30. Beiðni frá mótorbátafélaginu »Stíg-
andi« í Borgarnesi um 10,000 kr.
styrk í 2 ar til ferða um Hvítá og
Norðurá.
31. Beiðni frá stjórn Sláturfólags Suð-
urlands um 60,000 kr. lánveitingu.
Beiðni frá Ólafi Jónssyni um 1800
kr. styrk í 2 ár til þess að læra að
búa til myndamót.
Beiðni frá Vilhjálmi Finsen um 1500
kr. styrk næsta ár til fullnaðarnáms
í loftskeytaaðferðum.
34. Beiðni frá Iðnaðarmannafólagi ísa-
fjarðar um að minsta kosti 600 kr.
styrk um næstu 2 ár til þess að
geta haldið uppi kvöldskóla.
18.
19.
20
35.
36.
38.
39.
40.
41.
42.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
22.
23.
24.
25.
26.
27
28,
Beiðtii frá Guðmundi G. Bárðarsyni
um 1200 kr. styrk á ári til nátt-
úrufræðisrannsókna.
Beiðni frá Guðmundi Hávarðarsyui
um 2500 kr. uppbót á símstaura-
flutningi 1906.
37. Áskorun til Alþingis frá 163 kjós-
endum í Rangárvallasýslu um að
veitt verði úr landsjóði nægilegt fó
til að brúa Ytri-Rangá á Ægisíðu-
höfða.
Beiðni frá Böðvari Jónssyni pósti
um 100—200 kr. árlegan ellistyrk.
Beiðni frá hreppsbúum Neshrepps
utan Ennis um fó til að gera Krossa-
vík við Hellissand að bátakví.
Erindi frá forstöðumanni Forngripa-
safusins um aukin fjárframlög til
fornmenjaverndunar og Forngripa-
safnsins.
Beiðtii frá Einari Hjörleifssyni um
2000 kr. styrk í 2 ár til ritstarfa.
Símskeyti til þingmanna Múlasýslna
um 2000 kr. styrk til mótorbáta-
kaupa á Lagarfljót.
43. Beiðni frá Karli Sveinssyni um 300
kr. styrk í næstu 2 ár til að stunda
rafmagnsfræði.
44. Beiðni frá Lárusi Bjarnasyni um 700
kr. styrk til þess að stunda nám í
kennaraskóla.
Beiðni frá Höfðhverfingum um 1000
kr. styrk til að byggja sjúkraskýli
í hóraðinu.
Kaupfélagið Ingólfur á Stokkseyri
sækir um 100,000 kr. lán, er af-
borgist á 10—15 árum.
Beiðni frá Kristni Dauíelssyni um
hæfilega fjárhæð til að byggja vita
á Öndverðarnesi.
Beiðni frá Kristni Daníelssyni um
nægilegt fó til þess að mæla og
rannsaka talsímaleið frá næstu síma-
stöð að Stað í Súgandafirði.
Erindi frá Sighv. Árnasyni vegna
síra Gísla Kjartanssonar um 400—-
500 kr. árlegan styrk.
Tilboð frá yfirróttarmálaflutuingsm.
Sveini Björtissyni fyrir hönd hluta-
félagsins »Gufuskipafólagið Thore«
um, að landssjóður gerist hluthafi
með 500 þúsund kr. fjárframlagi.
Áskorun frá bæjarstjórn ísafjarðar-
kaupstaðar um sem ríflegastan fjár-
styrk til byggingar nýs barnaskóla-
húss, og að veitt verði fó til stofn-
unar gagnfræðaskóla.
Beiðni fráJóhannesi Sveinssyui um
2000 kr. styrk til þess að nema
málaralist.
Beiðni frá þingmamii Vestur-ísfirð-
inga um fó til að gera veg á Rafns-
eyrarheiði.
Erindi frá biskupi íslatids unt að
prófastur Jóhann L. Sveinbjörnsson
á Hólmum verði tekinn í 1. launa-
flokk presta, eða fái árl. launavið-
bót.
Beiðni frá hreppsnefnd Laugardals-
hrepps um 3000 kr. styrk til að-
gerðar á þjóðvegitium frá Þingvöll-
um til Geysis.
Beiðni frá Indriða Helgasyni um
500 kr. styrk til áfratnhaldsnáms í
rafmagnsfræði.
Beiðni frá Einari lagakennara Arn-
órssyni um 700 kr. lauuahækkun á
ári.
58. Beiðni frá ísólfi Pálssytii um 1500
kr. styrk árl. um næstu 2, ár, til
þess að afla sér tekniskrar menttiu-
ar erlertdis.
Beiðni frá leiðtoga Hjálpræðishersins
á íslandi um 500 kr. árl. styrk.
Beiðni frá Rikharði P. Jónssyni um
500—1000 kr. styrk til þess að
geta gengið á dagskóla í mótun og
teikningu.
Beiðni frá Ingimundi Stefánssyni
um 800 kr. styrk næsta ár, til að
ganga á teikniskóla.
Beiðni frá þeim G. G. Zoega og
Þórarni Kristjánssyni um 1000 kr.
styrk hattda hvorum næsta ár til
að halda áfram námi við polytek-
niskan skóla.
7.
8.
51.
52.
53.
54.
32.
33.
55.
56.
57.
59.
60.
61.
62.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
B. Yms 'ónnur erindi.
1. Beiðni frá »Bókasafni Norðuramts-
ins« um láu á hæstaréttardómasafni
alþingis.
2. Símskeyti frá alm. hreppsfundi
Hrafnagilshrepps, er skorar á al
þingi að selja ekki þjóðjörðina
Kjarna.
3. Erindi frá hreppsnefnd Búðahrepps
um að lótta af sveitarfélaginu starf-
rækslukostnaði landsímans.
4. Erindi frá Ingvari Pálmasyni, Jóni
Guðmundssyni og Stefáni Stefáus-
syni tim sórstakt læknishórað í
Norðfirði.
5. Askorun frá 200 kjósendum t
Akureyri til alþingis um að sam
þykkja sambaudslagafrv. það, sem
stjórniu væntanl. leggur fyrir þingið.
6. Askorun frá 58 konum í Skarðs
strandarhreppi unt, að kouurn verði
veitt fullrótti við karlmeun.
Bænarskrá frá sóknarmönnum í
hinum fornu Breiðavíkurþingum
undir Jökli um að sérstakt presta-
kall verði þar endurreist með lögum.
Beiðni frá sýslunefnd Norður-ísa-
fjarðarsýslu um að taka upp aftur
Nauteyrarlæknishórað.
Beiðni frá Kvenréttindafélagi Sauð-
árkróks- og Viðvíkurhrepps um
aukinn kosningarrétt.
Erindi frá hreppsbúum Hrafnagils-
hrepps urn, að mega sitja fyrir
kaupum á jörðinni Kjarna.
Áskorun frá 389 konum í Húna-
þingi um að kvenréttindamálið verði
tekið á dagskrá.
Áskorun frá 91 konu t Seyðisfjarð-
arkaupstað um að konum verði veitt
fult jafnrótti við karlmenn.
Erindi frá sýslunefnd Árnessýslu
ttm ullarmatsmenn.
Áskoruu frá konttm á Stokkseyri
um, að konum verði veitt fult jafn-
rótti við karlmenn.
Áskorun frá Smjörbúasambandi Suð-
urlands um að ranttsaka hafnar
stæði austanfjalls.
Áskorun frá 30 konum í Álftanes-
hreppi um að kvenróttindamálið
verði tekið á dagskrá.
Heillaóskaskeyti frá »Helga magra«
í Winnipeg.
Málaleitun frá stjórn Sláturfélags
Suðurlands um skip með kælirúmi.
Áskorun frá 40 uugum mönr.um í
Isafjarðarkaupstað um, að lögaldur
sé bundinn við 21 ár og honum
fylgi Öll róttindi slík sem nú er.
Ársskýrsla bókavarðar Bókasafns
ísafjarðarkaupstaðar og Norður ísa-
fjarðarsýslu.
Ávarp frá 293 verkamönnum á ísa-
firði um lög um vinnutíma dag-
launamanna.
Erindi um verzlunarlóð ísafjarðar-
kaupstaðar.
Erindi frá Einari listamanni Jóns-
sytti unt, að haun gefi Islaudi ltögg-
rnyndir síuar, 40 að tölu, með því
skilyrði, að bygt sé hús y:'ir þær.
Beiðni frá 74 prestskjósendum í
Gaulveriabæjarprestakalli um að fá
settan þar prest.
Eriudi frá Verkmannasambandi ís-
lands urn að flytja kjördaginn frá
10. sept. til 10. okt.
Áskorun frá 38 konum í Stykkis-
hólmi um að banna aðflutuing
áfengis.
Áskorun frá kvenfólaginu »Von« á
Þingeyri um að kotium veitist fult
jafnrétti við karlmenn.
Reikningur dr. Valtýs Guðmutids-
sonar um ferðakostnað og dagpen-
inga.
Áskorun frá sóknarmönnum Stöðv-
arprestakalls um að það verði sér
stakt kall.
Skýrsla frá Stefáni Eiríksyni um
teikni- og skurðkenslu árið 1908
1909.
Erindi frá búendum Vallanessóknar
um að selja ekki hluta úr bújörð
prestssetursins Vallaness.
Skýrsla um Hvítárbakkaskólann
1908—1909.
Áskorun frá 568 konum í ísafjarð-
arkaupstað um að aðflutningsbann
lög á áfengi verði samþykt.
Áskorun frá 558 konum í ísafjarð-
arkaupstað um að konum veitist
fult jafnrótti við karlmenn.
Áskorun frá hreppsfttndi að Stokks
eyri 20. febr. þ. á. um að lögum
um fræðslu barna frá 22. nóv 1907
verði breytt,
Hálfdan Guðjónsson (form.), Jón frá
Hvanná, Pétur Jónsson, Sigurð Gunn-
arsson (skrif.) og Stefán frá Fagrask.
Peningavandræðin.
Nd. hefir eftir till. þeirra J. Þ. og
M. Bl. m. fl. skipað 5 menn í nefnd
til þess að íhuga og gera tillögur um,
hvernig sem greiðast og haganlegast
verði bætt úr hinum almennu pen-
ingavandræðum í landinu, — þá Magn.
31., J. Magn. (skr.), Bjarna Jónsson
frá Vogi (form.), Jón frá Múla og
Þorleif Jónsson.
Slysavátrygging, m. m.
Nd. hefir sett 5 menn í nefnd til
að íhuga tillögu frá þeim J. Þ., M.
Bl. og Sig. Sig. um að skora á lands-
stjórnina að undirbúa og leggja fyrir
næsta alþingi frumvarp til laga um
vátrygging gegn slysum fyrir verka-
menn, og frv. um almenn sjúkrasjóðs-
lög, — þá J. Þ., Pétur J., M. Bl.,
Bjarna frá Vogi og Stefán frá Fagra-
skógi.
Samgöngumál.
Eftir tillögu J. Þ., M. Bl. og 7 þm.
annara hefir Nd. skipað 7 menn í
þingnefnd til að íhuga samgöngumál
landsins, þá Bj. Kristj., Einar Jónsson,
Björn Sigf. (form.), Ben. Sv. (skrif.),
Jóhannes Jóh., Olaf Briem og Þorleif
Jónsson.
Einkennileg
em bættisveiting.
Embætti það við prestaskólann, er
síra Haraldur Níelsson var
settur til að þjóna í haust, efra kenn-
araembættiö, og forstöðumaður presta-
skólans hafði lagt ákaflega fast með
að hann fengi veitingu fyrir, hefir
honum nú verið s y n j a ð um.
Hann sækir því um prestsembættið
nýja (annað prestsembætti) við dóm-
kirkjuna. Hitt embættið, sem nú
var nefnt, kvað vera að eins óveitt
síra Eiríki Briem, kennaranum í for-
spjallsvísindum aðallega, og á hann
nú að fara að kenna námsgréinar,
sem hann hefir aldrei sagt til í áður
og---------.
I: iskiveiðamál.
Enn hefir Nd. gert það eftir tillögu
J. Þ., M. Bl. og fl. að skipa 5 manna
nefnd til þess að íhuga fiskiveiðamál
landsins og gera tillögur um það,
hvernig fiskiútveginum geti orðið sem
bezt borgið — þá Jón Þork., Stef. frá
Fagrask., Pétur Jónsson (form.), Ben.
Svejnsson (skrif.) og Jón Sigurðssðn.
Þvottakonu
vantar á geðveikrahælið fiá 14. maí
næst komandi.
Gott kaup.
Upplýsingar hjá lækni hælisins.
Kvenn-úr týnt í morgun. Skila
má i Lindargötu 18.
Sá, sem hefir fundið silfurbúinn
tóbaksbauk merktan S. I. B., er beð-
inn að skila honum í Vesturgötu 32
mót fundarlaunum.
Stofa og kames með eða án eld-
húss fæst leigt 14. mai á Smiðjust. 6.
THE
NORTH BRITISH ROPEWORK Co.
K i r k c a 1 d y
Contractors to. H. M. Government
búa til
rússneskar og italskar
fiskilínur og færi,
alt úr bezta efni og sérlega vandað.
Fæst hjá kaupmönnum. Biðjið því
ætíð um Kirkcaldy fiskilínur og
færi, hjá kaupmanni þeim er þér
verzlið, því þá fáið þér það sem bezt er.
BKANDINAVISK
Kxportkaffi-Surrogat
Kabenhavn. — F- Hjorth & Co
Til heimalitunar viljum vér
sérstaklega ráða mönnum til að nota
vora pakkaliti, er hlotið hafa verðlaun,
enda taka þeir öllum öðrum litum
fram, bæði að gæðum og litarfegurð.
Sérhver, sem notar vora liti má ör-
uggur treysta því að vel muni gefast.
— í stað hellulits viljum vér ráða
mönnum til að nota heldur vort svo
nefna Castorsvart, því þessi litur er
miklu fegurri og haldbetri Qn nokk-
ur annar svattur litur. Leiðarvísir á
islenzku fylgir hverjum pakka. — Lit-
irnir fást hjá kaupmönnum alstaðar á
íslandi.
Buehs Farvefabrik.
Landbúnaöarmál.
Eftir tillögu Sigurðar Sigurðssonar
o. fl. hefir neðri deild skipað 5 menn
í þingnefnd til þess að íhuga land-
búnaðarmálefni þjóðarinnar og koma
fram með tillögur þar að lútandi, þá
Reynið
Boxcalf-svertuna Sun; þér brúkið
ekki aðra skósvertu úr þvi.
Hvarvetna á íslandi hjá kaupmönn-
um.
Buchs litarverksmiðja,
Kauptnannahöín,