Ísafold - 15.09.1909, Side 4

240
ISAFOLD
Ný bók.
EINAR HJÖRLtiIFSSON:
Smælingjar
Fimm sögur: 1. Góð boð; 2. Fyrirgefning; 3. Furkur;
4. Skilnaður; 5. Vitlausa Gunna.
Kostnaðarmaður Olafur S. Thorgeirsson í Winnipeg.
Aðalsala hér á landi í bókverzlun Isafoldar.
Bókin verður send bóksölum út um land með næstu ferðum.
Síra Friðrik J. Bergmann kemst meðal annars svo að orði i
ritdómi í Breiðablikum:
Gufusk. Flora
fer héðan fimtudaginn 16- þ mán. kl. 4 e- hád. norður um land
til útlanda (Bergen).
Japanskir skrautgripir
fást í bókverzlun ísafoldar. Einnig spil, póstkort mjög falleg o. m. m. fl.
Unáirekdfaðar tskur &ð eér k&upa
átkndftr vörur oe flíija íai. vörur gegc
aijöjf íanngjöninsa uaoboðsinumim.
ö. Sch. TÍJor»teiiaewK>ii.
Peder Skramsgade xy.
Kjöbenhava.
Poesi-bækur
skínandi fallegar og injðg
ótlýrar eftir gæðum fást í
Bókverzlun Isafoldar.
Um Góð boð: Þótt stntt sé, tel eg Um Vitlausu Gunnu: Vitlansa önnna
æfintýr þetta eitt með þvi allra-bezta, sem er síðasta sagan og langlengsta . . . Aldrei
eftir höfundinn liggnr . . . Það er eins og hefir neinnm tekist hetnr að sýna, að sá
höggvið f stein. sem hrasar og ratar þess vegna út i ein-
Um Fyrirgefning: Sagan er svo hverja ógæfn — verður ólánsmaðnr eftir
hnittilega sögð, að eigi er hægt að lesa, dómi heimsins — endar’ líf sitt oft sem láns-
nema veltast nm af hlátri. Og þó er hún maður i göfugasta skilningi og guðs barn
þrnngin alvörn dýpsta spnrnaratriðis manns- miklu meira en hinir h r e i n n, sem alið hafa
andans. harðneskjn, dómsýki og öfund í sálns inni.
Um Skilnað: Sagan er sálarmálverk i Menn munn lesa Smælingja með ánægjn
fyrstu röð. og lesa oft.
Sigurður Nordal ritar um bókina á þessa leið í Eimreiðinni:
Eg dáist að nafninn á þessari bók. Það
á ekki einungis við innihald hennar, held-
nr gæti lika staðið yfir mestölln því, sem
hezt er og einkennilegast í skáldskap Ein-
ars Hjörleifssonar. Verði úrval úi verknm
hans gefið út löngn eftir hans dag, get eg
varla hugsað mér, að þvi verði valið ann-
að nafn.
Einar Hjörleifsson er skáld smælingjanna.
Um þá hefir hann skrifað mest og um þá
hefir hann skrifað bezt. Ef eg ætti að velja
þrjár sögur eftir hann, sem mér finst mest
list vera i, þá mnndi það verða »Vonir«,
»Þurkur« og »Marjas«. (»Vistaskifti« er
enn þá ekki nema byrjun). Og sögnhetj-
nrnar eru: fátækur og einfaldur vinnnmað-
ur, gamall einyrki og tökudrengnr.
Eitt af helztu einkennum skáldanna er
nokkurs konar ófreskisgáfa; þau sjá i gegn-
um holt og hæðir. Þar sem aðrir að eins
sjá eyrar og sanda, grafa þau eftir gulli og
finna það. Það sem öðrnm sýnist að eins
vera glerbrot á haugi mannfélagsins, sjá
þau að hefir verið »gimsteinn, sem greyp-
ast átti i baug«. Þar sem aðrir einungis
sjá hrjóstrug öræfi, benda þan á grasið á
milli steinanna og grastórnar mitt i auðn-
inní.
Einar Hjörleifsson er gæddnr þessari gáfu.
Hann velnr efnið i sögur sinar einatt af
þeim svæðnm,sem öðrum séstyfir. Hann lætur
sér ekki nægja að líta á tötra vatnskerling-
arinnar og heyra, að hún er köllnð »Vit-
lansa Gnnna«. Hann fer að hugsa um, hvort
það geti ekki verið, að líka hún eigi sina
sögn, að líka hún eigi sitt sálarstrið. Hann
nemnr ekki staðar við dnggarahandstrefil-
inn og vaðmálstrefilinn hans langa-Láfa.
Hann sér í gegnum vaðmálið, inn í hjart-
að, og hann finnnr þar tilfinningar, sama
eðlis eins og búa í hjörtum, sem slá nndir
klæðisfrökkum og hvitnm vestnm, þótt á
öðrn stigi sén.
Þetta svæði, svæði smælingjanna, er óð-
al Einars Hjörleifssonar.
Fyrsta sagan i safni þessn »Góð boð«, á
þar varla heima. Það er æfintýri, gnll-
fallegt og efnismikið, þó stntt sé, en af alt
annari tegnnd en hinar sögurnar.
Þrjár næstn sögurnar »Eyrirgefning«,
»Þnrknr« og »Skilnaður«, eru allar myndir
úr daglega lifinn, skýrt dregnar myndir af
smáatvikum, sem fæstir gefa ganm. Þar er
sagt frá hngsnnnm stúlkukrakka, niðursetn-
ingB, um húsmóður sína, sem er dáin, frá
danða gamals útslitins einyrkja og sorg
gamallar konn, sem er að missa son sinn,
uppáhalds harn sitt, frá sér til Vestnrheims.
Snildarlegnst af þessnm sögnm er »Þnrk-
nr«. Þar er fyrst lýsing á slæpingslifi í
kanptúni nm sumartima, og fram á þetta
leik8við kemur svo skyndilega höfnðpersón-
an, Þórðnr gatnli i Króki, hláfátækur, út-
taugaðnr ómagamaðnr, sem er dauðsjúkur,
en i óráðinu að hugsa um þnrkinn á hey-
inu sinu, nm baráttuna fyrir lífinu. Hann
segir æfisögu sina í þessum fán, ógleyman-
legu orðum: »Mér hefir aldrei lagst neitt
til«. Og svo deyr hann.
Það ern hinar tvær andstæðu myndir i
þessari sögu, sem mest áhrif hafa á lesand-
ann. Öðrumegin verzlunarmaðnrinn, sem
stritast við að liggja reykjandi i legubekkn-
um, þreyttur af iðjnleysinn og makræðinu.
Hinnmegin útslitni eljnmaðurinn, sjúkur á
sál og líkama, æstur og óhemjandi af hngs-
uninni nm að geta ekki unnið. Að lesa
hana er eins og að ganga úti um sumar-
dag í mollnveðri. Allir hlntir ern eitthvað
danfir og renna saman, jafnvel sólin er eins
og hálflygnt auga. Skyndilega dregnr upp
kolsvart ský og innan skamms minna þrnm-
ur og eldingar, haglél eða húðarrigning á
að lifið er hvorki eins mollulegt eða hlíð-
látt, eins og það stundum i bili getnr virzt
vera.
Hinar framantöldn sögnr hafa allar verið
prentaðar áðnr. En síðasta sagan, »Vit-
lausa Gnnna«, birtist hér i fyrsta skifti.
Það er æfisaga almúgastúlkn, sem missir
alt það, sem hún ann í lífinu. Unnnsti
hennar yfirgefur hana og barnið hennar
deyr. Hún heldur að eins eftir endurminn-
ingnnni og jafnvel á henni hvilir stöðugt
kolsvartnr sknggi af eitruðnm orðnm, sem
óvinur hennar hefir varpað inn i sál henn-
ar og hafa læst sig þar föst. Hún lýknr
æfi sinni sem vatnskerling i Reykjavík,
dnllát og skapstygg, grafin niðnr i endur.
minningar sínar og sálarkvöl.
Svona sögur, sagðar með þeirri óbreyttn
einlægni, sem er einkenni þess bezta i stil
Einars Hjörleifssonar, hljóta að hafa áhrif.
Þær hafa meiri góð áhrif en allar áminn-
ingar nm mannúð og mannást. Þær vikka
sjóndeildarhringinn og dýpka skilninginn á
mannlífinn. Og það er svo margt, sem af-
laga fer af tómnm misskilningi. Læri menn-
irnir að skilja, þá læra þeir siðar að fyrir-
gefa og elska. Skilningurinn er jafnnanð-
synlegnr fyrir maDnssálina, til þess að nokk-
nð gott geti þróast i henni, eins og plæg-
ingin er fyrir aknrinn.
Og göfngra takmark en þetta, að þýða
isinn og hrjóta skelina utan af sálunnm,
veit eg að Einar Hjörleifsson getur ekki
kosið sögum sinnm.
STEROSKOP IEB HTNÐDI
■■■■■ fæst í bókverzlun ísafoldar. mmmm
Stórt uppboð
yerður haldið i Góðtemplarahúsinu
17., 18. og 20. sept.
á alls konar álnavöru o. fl.
Bæjarskrá Rvíkur 1909
afar-fróðleg bók og alveg ómissandi hveijum borgara bæjarins, er til sölu
í bókverzlun ísafoldar og kostar að eins i krónu.
Lífsábyrgöarfélagiö ,TRYG‘
i Eaupmannahöfii
tekur í lífsábyrgð konur, karla og börn gegn ákveðnu, mjög lágu iðgjaldi.
Tryg tekur ekki hærra iðgjald af sjómönnum eu öðrum.
Tryg býður bindindismönnum sérstök kjör.
Tryg hefir þegar borgað margar og stórar fjárhæðir á íslandi.
Tryggið líf yðar í Tryg sem allra fyrst.
Umboðsmenn félagsins eru:
Herra Þórhallur Daníelsson, kaupmaður, Hornaíirði.
— Gunnlaugur Jónsson, pöntunarstjóri, Djúpavog.
— Páll H. Gíslason, verzlunarstjóri, Fáskrúðsfirði.
— Hallgrímur Davíðsson — Akureyri.
— Björn Björnsson, prestur, Laufási.
— Jón Hermannsson, úrsmiður, Hverfisgötu 4, Reykjavík.
Duglegir og vandaðir umboðsmenn óskast sem víðast um alt ísland.
Menn snúi sér sem allra fyrst til undirritaðs aðalumboðsmaiins fé-
lagsins á íslandi.
Reyðarfirði í apríl 1909.
R. Johansen.
Etuder & Soloer
med Fingevsætning for Guitar fæst í Bókverzlun
ísafoidar, áður 2,50, nú 1,50.
Talsími 58
Talsimi 58
Timbur- og kolaverzlunin
REYKJAVIK
selur göð kol heimflutt fyrir afarlágt verð,
einkum i stærri kaupum.
Talsími 58 Talsími 58
Soðfisk
— skötu, steinbít og lúðu —
ágællega verkaðan selur
Pétur J. Thorsteinssou.
Fisknrinu er seldur í verzlunar-
búsum 6. Zoega.
BREIÐABLIK
TIMARIT
1 hefti 16 bls. á mán. í skraut-
kápu, gefið út í Winnipeg.
Ritstj. síra Fr. J. Berginaim.
Ritið er fyrirtaksvel vandað,
bæði að efni og frágangi; málið
óvenju gott. Arg. kostar hér
4 kr.; borgist fyrirfram.
Fæst hjá
Árna Jóhannssyni,
biskupsskrifara.
1
Fæði og húsnæði
útvegar ódýrast
Jón Thórai’ensen,
Þingholtsstr. 11.
Húsaleigu-
kvittanabækur
fást nú i
bókverzlun Isafoldar.
JÓN Í^ÓjSENí^ANZ, DÆ^NII^
Lækjargötu 12 B — Heima kl. 1~B dagl.
Póstkorta-album
afar-tjölbreytt að gœðum og vei ði eru komiu aftur
í bókverzlun Isafoldar.
vONUNOL HtBB-VERKSMIfiJA.
Bræimiir Clieita
næla með sinum viðurkendu Sjókólaðe-teg unduLl sem eingöng'
eru búnar til úr
Jinasta cTSafíaó^ SyRri og *3/aniíl&.
Ennfremt.r ^akaópúivor af b e z t u tegund. Ágætn viuiis
burðir frá efnafræðisrannsóknarstofum.
Bezta og sterkasta Qacaóóuftié
og bezta og fínasta Qfíocotaóió
er frá
S I R I U S
Chocolade & Cacaoverksmiðjunni í Fríhöfn, Khöfn.
sem skifta um heimili eru vinsamlega
beðnir að láta þess getið sem fyrst
í afgreiðslu blaðsins.
Matsöluhúsið
Hverfisg. 2B
selur eins og áður gott fæði ódýrara
en annarsstaðar. Flytur 1. október í
Hverflsgötu 4 D. hús Jóns Her-
mannssonar úrsmiðs. Nokkrar stúlk-
ur geta fengið húsnæði á sama stað.
Ýmsir innanhússmunir
þar á meðal næstum nýtt sett (1
sófi, 2 hægindastólar og 4 minni)
fást keyptir mjög lágu verði gegn
peningum út í hönd þessa dagana á
Njálsgötu 13 B.
Hér með tilkynnist vinum og vandamönn-
um, að okkar hjartkæra móðir og tengda-
móðir Elin Snorradóttir andaðist hinn 6. þ.
m. Jarðarför hennar er ákveðin þriðjud. 21.
sama mán. og byrjar með húskveðju á heim-
ili hennar kl. ll‘/2 f. h.
Laugaveg 22, 13. sept. 1909.
Snorri Friðriksson. Sígriður Steingrfmsdóttir
Helga Friðriksdóttir.
Góð ibuð til leigu móti sól
4 herbergi og eldhús með stórri geymslu.
Upplýsingar gefur }. J. Lambertsen
Aðalstræti 8.
I\ITj^FJÓÍ\I: ÓLABUR BJÖ'ÍJNSjJoN
ísaioldarprentsmiðja,