Ísafold - 22.09.1909, Blaðsíða 1

Ísafold - 22.09.1909, Blaðsíða 1
Komui út ýmUt einu sinni eöa tvisvar l vikn. Ver6 árg. (80 arkir minst) 1 kr., er- lendis 6 kr. eBa l‘/i dollar; borgist fyrir miftjan júli (erlendis fyrir fram). ISAFOLD Uppsögn (sbrifleg) bundin viö dramót, er ógild nema komln sé til útgefanda fyrir 1. okt. og aaupandi skuldlaus viö blaðiö. Afgreiðsia: Austurstr«ti 8. XXXVI. árg. Reykjavík miðvikudaginn 22. sept. 1009. 62. tölublað I. O. O. F. 9010x9. Augnlœkning ók. 1. og 3. þrd. kl. 2—3 T,jarnarg. 18 Forngripasafn opiö á virkum dögum 11—12 íslandgbanki opinn 10—2 V* og 5 x/s—T. K. F. U. M. Lestrar- og skrifstðfa frá 8 árd. til 10 siðd. Alm. fundir fsd. og sd. 8 »/* siðdegis Landakotskirkja. öuðsþj. 9*/a og 6 á helgum Landakotsspitali f. sjúkravitj. 10 */«—12 og 4—5 Landsbankinn 10*/t—2l/». Bankastjórn við 12—1 Landsbókasaín 12—3 og 6—8. Útlán 12—3 Landsskjalasafnið á þrd. fmd. og ld. 12—1 Lækning ók. i læknask. þriðjd. og föstd. 11—12 Náttúrugripasafn opið ll/a—21/* á sunnudögum Tannlækning ók. Pósth.str. 14, 1. og 3. md. 11—1 Iðnaðarmenn I Munið eftir að ganga i Sjúkrasjóð iðnaðarmanna — Sveinn Jónsson gik. — “'khlf Heima kl. 6 e. m. Bóknlöðustíg 10. Á víð og* dreií. Norðurheimskautið er sagt fundið. Og veröldin stendur á öndinni. Þetta þykir svo óviðjafnanlega dásam- legt. Margir fullhugar heimsins hafa lagt út í óumræðilegar mannraunir, i þeirri von, að það kynni að geta komið fyrir, að þeirn auðnaðist að ná heim- skautinu. Sumir hafa látið smíða forkunnar vönduð skip til þeirra íerða með óhemju kostnaði. Aðrir hafa reynt að fara þessa ferð í loftinu. Öllum hefir fullhugunum að sjálf- sögðu verið það ljóst, að þeir legðu á bak ástvinum sínum heljarbjörg af áhyggjum með þessum ferðalögum, rækju þá út i stríða árstrauma af ang- ist og söknuði og kvíða. Allir hafa þeir gengið að því vísu, að fyrir hönd- um væru mestu þrautir; að þeir yrðu um langan tíma að fara á mis við þægindi hins síðaða heims; að þeir mættu eiga von á hungri og kulda og margvíslegum hrakningum. En alt þetta hafa þeir á sig lagt, af þvi að mönnunum þykir svo óvið- jafnanlega dásamlegt að finna norður- heimskautið. Loks kemur maður norðan úr höf- um, og segist hafa komist á norður- heimskautið. Sú stórborgin, sem verð- ur fyrir því láni og þeirri sæmd, að maðurinn stigi þar fyrst á land, tjald- ar öllu, sem hún á til, í fagnaðar skyni. Konungsefni verður fyrstur til að taka á móti honum í nafni þjóðarinnar. Konungur heldur hon- um veizlu. Þjóðin heldur honum veizlu, sem mörg hundruð manna sækja. Og fleira er gert manninum til virðingar og til fagnaðarauka út af þessum stórtíðindum. Annar maður kemur, segist líka hafa fundið norðurheimskautið og rengir þann, sem hefir orðið fyrri ti að segja það. Menn láta sig ekki slíka renging litlu skifta. Út af henni verður allsherjar-rifrildi um allan heim. Þetta er svo óviðjafnanlega mikilsvert, af því að það er svo dásamlegt, að einhverjum manni auðnist að komast á þann depil jarðarinnar, sem nefnd- ur er norðurheimskautið. Ókunnugir fáfræðingar kynnu nú að ætla, að þessi staður, sem menn- irnir þrá svo að komast á, sé einhver góður staður, — að einhverju leyti eftirsóknarverður staður, að minsta kosti. En því fer fjarri. Mönnun um, sem þangað hafa komið, finst þetta rnuni vera ömurlegasti staður inn á allri jörðunni. Þar er ekkert annað að sjá en einmanalega ísfláka og endalausa, líflausa auðn. Þegar mennirnir eru þangað komnir, þr:i þeir ekkert annað þann svipinn en að komast þaðan aftur sem allra-fyrst. Fráleitt ber að hallmæla ásókninni eftir að komast á þennan stað, frem ur en öðrum myndum, sem þekking arþrá mannanna tekur á sig. Og ekkert skal eg um það dæma, hve mikill gróði það kunni að verða vís indunum, að einum eða tveimur mönn urn hefir tekigt að komast á þessa ísfláka; eg hefi ekki vit á því. En Edinborgar-útsalan mikla! A morgun, og þaO sem eftir er af vikunni, gefum viö Heilsuhaelinu á Vífils- stöðum 2 */s % af aiiri þeirri upphæð, sem inn kemur fyrir vörur þær sem seldar veröa fyrir peninga út í hönd á næstk. þremur dögum í Vefnaðarvðru-, Fataefna-, Járnvðru- og Skódeild. Hellsuhælið fær þess vegna 2 V, eyrir af hverri krónu, sem keypt er fyrir. Vonbrigðin. m m M 1 ('íí'U m (faií s Kaupbætismiðarnir verða ennfremur gefnir út þessa daga Kaupandinn vlnnur því tventíeinu: 1. haun fær þá vöru, sem hann þarfnast, með ágætisverði ásamt þeirri 10% ívilnun, sem Nýlenduvörudeildin gefur; 2. haun styður um leið ágætt fyrirtæki, sem stofnað er til líknar hinum sjúbu. Bæjarbuar! Ferðamenn! Litið inn i útsöluna miklu i Edinborg með hennar kostakjörum og i ♦ -f Eflið Heilsuhælið! hitt finst mér rixuni vera óhætt að fullyrða, að mjög mörgum þeirra manna, sem nú gera sér títt um fund norðurheimskautsins, mundi verða ögreitt um svar, ef þeir ættu að gera grein þess, með hverjum hætti þessi stórtíðindi geti gert nokkurn rnann verulega vitrari eða betri eða sælli. Og vafalaust eru þeir teljandi, sem hugsa sér, að koma nokkurn tíma sjálfir á ísfláka heimskautsins, eða sjá þess nokkurn veg að gera sér í hug- arlund, að fundur þeirrar lífleysis- auðnar geti nokkuru sinni gert þeim nokkurt gagn eða- ógagn, beint eða óbeint, eða haft nokkur áhrif á líf þeirra frá nokkurri hlið. Ura nokkurn tima undanfarinn hafa aðrir menn verið í nokkurs konar andlegri landaleit. Þeir hafa verið að leita að því landi, sem mannkynið hefir, frá því er sögur fara af því fyrst og alt fram á þennan dag, haft meira og minna ljóst eða óljóst hug- boð um, að allir menn eigi að lenda í. Þeir hafa verið að leita að land- inu hinumegin við haf dauðans. Þeir hafa, með öðrum orðum, verið að rannsaka, hvort nokkur vitneskja gæti um það fengist, hvort það land sé til, og hvernig því sé háttað, ef það sé til — hvort mennirnir haldi endur- minningum sínum og helztu eigin- leikum, þegar þangað er komið, hvort velfarnan þar standi í nokkuru sam- bandi við það, hvernig með þetta líf hefir verið farið, hvort ástvinir úr þessum heimi finnist þar aftur, og þar fram eftir götunum. Ætla mætti, að mannkyninu stæði ekki með öllu á sama um árangurinn af þessari landaleit. Óhugsandi virð- ist, að nokkur annar þekkingarauki mannanna geti jafnast við þennan, ef hann er á annað borð fáanlegur. Ó- hugsandi virðist, að nokkur annar þekkingarauki geti gert þeim jafn- mikið gagn, geti aukið jafn-mikið sanna vizku þeirra, geti tálrnað jafn- mikið óhamingju þeirra. Gladstone gamli virðist hafa haft á ómótmælan- lega réttu að standa, þegar hann rit- aði þau orð, að þessar rannsóknir séu »mikilsverðasta verkið, sem menn eru að vinna í veröldinni — lang- mikilsverðasta verkið« (»the most im- portant work which is being done in the world — by far the most im- portantc). Menn hafa komið úr þessari landa- leit með þau tíðindi, að þeir hafi fundið landið. Meðal þeirra eru ckki allfáir af þeim, sem mest vitsmunaorð hafa á sér með menningarþjóðunum. Þeir hafa ekki þurft að kveðja ástvini sína eins og heimskautafararnir. Þeir hafa ekki þurft að leggja út í hungur og kulda ishafsins. En þeir hafa oft orðið að leggja í sölurnar mikið af dýrmætum tíma sínum, mikið af sál- arfriði sínum, mikið af áliti sínu og vinsældum. Þeir segjast hafa fundið landið. Og þeir segja það ekki út í bláinn. Þeir leiða að því svo rambyggileg rök, að við þeim verður ekki hróflað með neinni þeirri þekkingu, sem mann- kynið á nú; engin grein verður, af skynsamlegu viti, gerð þess, er þeir hafa frá að skýra, önnur en sú, að þeir hafi í raun og veru fundið landið. En ekkert konungsefni hefir komið til þess að taka á móti þeim í nafni neinnar þjóðar. Þeir eru ekki kallaðir inn í hallir konunganna — nema þá í laumi. Þjóðirnar halda þeim ekki veizlu. Þeir verða að beita öllum sínum vitsmunum og öllu sfnu þreki til þess að verða ekki ofurliði bornir af getsökum og brigzlum um svik- semi og lygar, einfeldni og aulahátt. Svo hefir þetta gengið lengstum. Og sú breyting, sem á hefir orðið á sið- ustu timum — sú breyting, að ýms merkustu blöð og tímarit stórþjóð- anna eru farin að ræða málið af viti og alvöru, og að nú er það ekki lengur vansæmd með vísindamönnum að vera við þessar landaleitir riðinn — er eingöngu að þakka því ofur- magni þolinmæði og vitsmuna, sem i leitina hefir verið lagt af nokkurum af allra-ágætustu mönnum heimsins. Svo miklu minna hefir mönnum þótt í það varið að finna landið hinu- megin við dauðans haf en norður- heimskautið. Samt er norðurheimskautið ekkert atxnað en helfrosnar jökulbreiður, þar sem engin tegund af lífi getur hald- ist við, og helminginn af árinu er þar óslitin vetrarnótt. En af óbrigðulli vitneskju um hitt landið mundi leggja það Ijós og þann yl, senx mannkynið hefir ekki fengið síðan á þeim tim- unx, er kristindómurinn var i fæðing- unni. Og á þvi landinu virðast allir eiga að lifa einhvern tíma, góðir menn og vondir, voldugir og vesalir, vitrir og fávísir. Oft er um það talað, að vegir drottins séu óskiljanlegir. Stundum eru vegir mannanna nokkuð undarlegir líka. E. H. Það er segin saga, að vonbrigði geta stundum gert menn svo ergilega og vonda, að þeir ráða sér ekki fyrir reiði, vita ekkert hvað þeir segja, en þeyta úr sér illyrðum og skömmum ástæðulaust — í því skyni einu að svala sér um stund. Ætli Heimastj.blöðunum sé ekki eitthvað líkt farið um þessar mundir? Ætli ekki vonbrigðin i sumar, er öll lögin frá alþingi voru staðfest muni einhverju valda um núverandi ástand þeirra. Þeim, Heimastj.mönnum, datt ekki í hug, að ráðgjafi myndi fá bannlög- in staðfest. Þeir vonuðu fastlega, að fjárlögum yrði neitað staðfestingar. Þeir gerðu meir en ráð fyrir, að lán- ið fengist ekki. Og loks hlökkuðu þeir fram úr hófi til þess að ráðast á stjórnina fyrir gufuskipasamninginn! •ífowastjórnarmennirnir bygðu allar hinar fögru vonir sínar á Hajnarsýöm- inni! En alt brást, — brást algerlega. Bannlögin voru staðfest, þrátt fyrir megna mótspyrnu úr ýmsum áttum! Landssjóðslánið fekst, þrátt fyrir alls konar spádóma og tilraunir héðan, til þess að fá dönsku bankana til að ganga frá öllu! Gufuskipamálið var til lykta leitt svo hagræðislega oss íslendingum, að á betra verður varla kosið! Það er því eðlilegt að vonbrigðin séu mikil hjá mönnum, er virðast meta meir flokksheill og eigin valdaveg, en gæfu og gengi landsins og þjóðarinnar. Öll þjóðin œtti að fagna þvi, hversu réttmæt árásarefni á stjórnina eru að þrotum komin. Það ber vott um, að hyggilega sé að farið. — En hugsjón »Heimastj.flokksins« virðist sú ein að lifa og hrærast í sífeldum árásum á stjórnina, og til þess að geta það, verður að búa til árásarefnin og halda úti hneykslisblöðum, er gera það að venju sinni, svo sem erlendra saur- blaða er siður, að ráðast á einkahags- líf manna og skrökva upp sakargift- um. Furðan mesta er sú, að menn hafa ekki eingöngu tekið þessum land- könnuðum illa fyrir þá sök, að landa- fundur þeirra væri ótrúlegur, heldur hefir og veröldinni þótt lítils vert um málið sjálft, þó að það kynni að veia á rökum reist. Einn þeirra nxanna, sem framar öðrum hafa vísað ment- uðum mannsanda Vesturlanda veginn á síðara helmingi síðustu aldar, og verið öllum trúarbrögðum andvígastir, hefir sagt, að þó að hann vissi, að hann ætti þess kost að tala við fram- liðna nxenn hinutnegin við strætið, mundi hann ekki ómaka sig þangað. Svo virðist, sem mikill fjöldi manna hafi verið eitthvað svipað skapi far- inn. Látinn er í Altona á Þýzkalandi Einar Bessi Baldvinsson, sonur Baldvins Ein- arssonar, þjóðskörungsins, 78 ára gamall. Á barnsaldri dvaldi hann hér á landi í nokkur ár, en síðan á Þýzka- landi allan aldur sinn. Var hann tollheimtumaður í Altona og giftur danskri konu, er dó fyrir 3 árum. Einar var á ferð hér á landi í fyrra- sumar með einkasyni sínum, Baldvini, og dvöldu þeir feðgar vikutíma hér í Rvík hjá Páli borgarstjóra frænda sín- um. »Sæmdarmaður í hvivetna« segja þeir er hann þektu. Maunskaði í Arnarfirði. I»rír menn drukna. Bát hvolfdi 7. þ. m. fram undan Hellu í Arnarfirði í snörpum mis- vindis-svip af útsuðri, með fjórum mönnum á. Þrir druknuðu: Gttí- bjartur Sigurðsson frá Austmannsdal, Guðbjartur Markússon og Guðmundur EliassoU' báðir frá Skeiði í Selárdal. Þeir voru ungir menn allir og ókvæntir. Fjórða varð bjargað af Kjöl. Skipsbruninn á Seyðisíirði. Skipið, er brann þar á höfninni aðfaranótt 14. þ. mán. hét Eva og var frá Espevær í Noregi. Vél var í skútunni. Hún var 38 smálestir, úr tré, 4 ára gömul. Veðrátta vikuna fr& 12. til 18. sept. 1909. Strand. Vélarskútan Henny, eign Gisla Hjálmarssonar kaupm. í Norðfirði strandaði 14. þ. mán. skamt frá Höfn í Borgarfírði. Verður seld innan skamms. Ev. íf. Bl. Ak. Gr. Sf. Þh. Sunnd. 7,0 6,9 6,2 7,8 5,5 9,6 9,0 Mánud. 8,9 9,2 6,1 7,6 6,2 6,2 73 f»riðjd. 5,6 7,2 6,1 73 6,1 9,8 10,5 Miðvd. 8.0 5,6 7,0 7,9 5,6 5,8 8,7 Fimtd. 7,0 1,2 7.4 9,1 7,8 11,8 10,8 Föstd. 6,0 1,5 1.6 5,0 1,6 1,8 10,7 Laugd. 5,0 5,2 0.2 5,1 2,7 5.5 12/0 Ev. = Eeykjavík; íf. = t.afjörSur; Bl. = Blönduós; Ak. = Akureyti; Gr. = Grimaataöir; Sf. = Seyöisfjöröur ; Þh. = Þórshöfn i Fœreyjum. Heyskapur á Austurlandi sagður með bezta móti í bréfi 15. þ. m. frá Seyðisfirði. Tíðin ágæt. F j á r v e r ð óákveðið enn, en útlitið gott. Kartöflurækt hafa Ungmennafélögin hér í bæn- um fengist við í melnum út við Skíðabrautina og lánast mæta vel. Hafa fengist margar kartöflur er stóðu mörk og meira en það (ein reyndist 56 kvint að þyngd).

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.