Ísafold - 07.12.1910, Blaðsíða 2

302
ISAFOLD
25°lo ■¥■
Vetrarhöttum
fyrir dömur og telpur,
linum Karlahöttum.
20°lo
afsláttur
af
Skinnvöru, Sjölum,
Borðteppum.
i !■ QI afsláttur af
Iw 10 vetrarkápum
fyrir konur, karla og börn,
Drengja- og fötum
Karlmanns-
IHOL afel af allri vefnaðarvðru
IV 10 Cllwll og öllu öðru
sem fæst í verzluninni, ekkert undanskilið! Þó er afsláttur ekki gefinn
ef keypt er fyrir minna en krónu.
Petta er ekkert skrum
reynið!
Vandaðar vörur
Nýjar vörur.
Verzlunin DAGSBRÚN Hverfisg.4
Mjög lágt verð
eftir gæðum.

Gísli Sveinsson
og Vigfús Einarsson
yfirdómslögmenn.
Skrifstofutfmi ll‘/j—I og 5—6.
Þingholtsstrœti 19. Talsimi 263
Skattamál.
ii.
Yfirlit yfir tillögur skattamálanefndar.
(Frh.)
Nefndin hefir gert áætlun yfir tekjur
þær, er fást mundu af þessum beinu
sköttum; auðvitað getur slík áætlun
eigi orðið alveg nákvæm og einkum
getur hún orðið skeikul við tekju- og
eignaskatt. Aætlun nefndarinnar er
þessi:
I. Tekjur af fasteignaskatti:
a. Jarðeignir 3 milj. kr.
b. Húseignir 15 — —
c. Lóðir . . 2 — —
Samtals 30 þús. kr.
2 af þúsundi gera . . 60 þús. kr.
II. Tekjur af tekjuskatti .60---------
IIÍ. Tekjur af eignaskatti . éo-------
Samt. tekjur af beinum
sköttum ....... 180 þús. kr.
Breytingar þær er nefndin leggur
til, að gerðar séu á tollunum, eru
þessar:
Tollar með Tollar eftir
hækkun 1907. frumv. Hækkan.
Tóbak . pd. 65 a. 75 a. 10 a.
Vindlar » 2,60 - 3,00 - 40 -
Vindlingar* 1,30- 1,50 - 20 -
Kaffi...» 13 - 14 - 1 -
Te . . . . » 39- 1 O n -
Súkkulade » 13 - 20 - 7 -
Brjóstsykr.» 39- 50 - 11 -
Sykur . . » 6% eyr . 6 - —. -7z eyr.
Skarð verður í tekjuáætlun nefnd-
arinnar, er áfengistollurinn fellur burtu.
Miðað við aðfluttar vörur 1905 hefði
tekjuhækkun á áfengistolli orðið rúm
64 þús. kr., og við hækkun á framan-
töldum tollum hefði tekjuhækkun orð-
ið það ár tæp 32 þús. kr., að frá
dregnum tekjumissi við lækkun sykur-
tolls (c. 17000 kr.). Þareð 1905 er
flutt óvenjumikið af vörum til lands-
ins og nefndin vill vera við því búin,
að úr dragi aðflutningi við tollhækk-
unina, gerði nefndin ekki ráð fyrir
hærri tekjuauka en 78 þús. kr. alls.
Algjörlega nýr rekjustofn er það,
sem stmpilqjaldið á að leggjast á. 1.
grein í lagafrumvarpinu um stimpil-
gjald hljóðar svo:
»£>4 er þau skjöl, sem umræðir i lögum
þessum, eru gefin út eða afgreidd af em-
bættismanni, sem til þess er bær, á hann
að sjá nm, að þau séu stimpluð, eins og
fyrir er mselt i lögnm þessum, á kostnað
þess manns, er biður um að skjalið sé út-
gefið eða afgreitt*.
Stimpilgjaldið er mishátt eftir þvi
hvers konar skjöl er um að tefla. Hér
er sett aðalflokkaskiftingin og gjald-
hæð hvers flokks:
Með iyt% af verðhæðinni skal
stimpla:
a. Afsalsbréf fyrir fasteignum og skip-
um.
b. Byggingarbréf og leigusamninga um
fasteignir og skip.
c. Skjöl, sem heimila rétt til fiski-
veiða eða veiðiréttindi, leggja ítök,
skyldur eða kvaðir á anuars manns
fasteign.
d. Erfðaskrár.
Með %% af verðhæðinni skalstimpla:
a. Kaupmála.
b. Félagssamninga.
c. Skuldabréf og veðskuldabréf.
d. Framsal í skjölum, sem nefnd voru
undir staflið c, ef framsalið er þing-
lesið.
e. Yfirfærslu á skyldum skuldunauts til
annars, ef skjalið er þinglesið. Enn-
fremur skal stimpla ýms skjöl og
bréf með föstu gjaldi. Tekjur af
stimpilgjnldi áætlar nefndin 2/pús kr.
Þá kemur tillaga nefndarinnar um
að hækka ýms opinber gjöld og á
á þann hátt að hækka aukatekjur lands-
sjóðs. Eigi er ástæða til þess að fara
út í einstök atriði, þareð að eins er
um minni háttar fjáraukning að tefla;
áætlaður tekjuvöxtur á þessum lið er
ij pús. kr.
Ennfremur vill nefndin breyta lög-
um um erjðajjárskatt, sem eru um
100 ára gömul og því mjög úrelt. í
frumvarpi nefndarinnar er erfðafjár-
skatturinn sem hér segir:
a. Af erfðafé, er hverfur til hins eftir-
lifandi, hjóna eða niðja hins látna
skal gjalda 1%.
b. Af erfðafé, er hverfur til foreldra
hins látna eða niðja þeirra, er ekki
heyra undir staflið a, skal gjalda 6%.
c. Af erfðafé, er hverfur til föður eða
móður, foreldra hins látna eða niðja
þeirra, er eigi heyra undir staflið
a eða b, annarra fjarskyldari erf-
ingja eða óskyldra erfingja, skal
greiða 12%.
d. Af erfðafé, er hverfur til kirkna og
opinberra sjóða, gjafasjóða, félaga,
stofnana eða annars slíks, skal sömu-
leiðis greiða 12%.
Erfðafjárskatt skal greiða af öllum
fjármunum, er við andlát manns hverfa
til erfingja hans. 3000 kr. tekjuauka
býst nefndin við að þessi lög afli
landssjóði.
Loks ieggur nefndin til, að fyrir
hvert skip, sem hefir fullkomið þilfar
eða gangvél, og tekur höfn á íslandi
eða haldið er út frá landinu skuli
greiða í vitagjald 25 aura af hverri
smálest, þó aldrei minna en 5 krón-
ur. Skip, sem að eins eru höfð til
innanlands siglinga, svo og íslenzk
fiskiskip, skulu gteiða vitagjald einu
sinni á ári.
Af vitagjaldi gerir nefndin ráð fyrir
10,000 kr. tekjum. Fyrst hafði nefnd-
in ætlað sér að leggja fasteignaskatt á
innlend skip, en ýmsra örðugleika
vegna hætti hún við það og áleit
heppilegra að láta þau einnig gjalda
vitagjald.
Forseta-minnisvarðinn.
Því máli er nú komið það áleiðis,
að á síðasta stúdentafundi var samþ.
að skora á forseta alþingis að gangast
fyrir stofnun samskotanefndar. Ekki
kunnugt eun hverju þeir svara.
Þórhallur biskup ritar í síðasta N.
Kbl. um minnisvarða forsetans og
skýrir frá þvi, að gamli samskotasjóð-
urinn verði orðinn nál. 5000 kr. á
næsta ári. — Hann telur það mesta
barnaskap að ætla sér að koma mynd-
inni upp í vor, en vill láta það bíða
— og þá að sjálfsögðu hafa hann því
myndarlegri.
Nýársnóttin
var leikin í 2 5.sinni síðastl. sunnu-
dagskvöld fyrir troðfullu húsi. Svo
hefir jafnan verið, er Nýársnóttin hefir
verið sýnd. — Hún fór sýnu betur
úr hendi á leiksviðinu en 1. kvöldið,
sem hún var leikin í vetur. En þó
er stórmikill brestur á um leiklist sumra
leikendanna.
Meiðyrðamálin.
Enn hefir Þjóðólfur verið dæmdur
í 3 meiðyrðamálum, sem ráðgjafi höfð-
aði gegn blaðinu — í einu málinu 50
kr. sekt, öðru 30 og þriðja 25 kr.
sekt auk 45 kr. í málskostnað.
Manntalið i Reykjayík.
Mannfjöldi nál. 11.600.
Yfirmenn manntalsins hér i bæ
(Sig. Jónsson barnak. og Jóh. Krist-
jánsson ættfr.) eru nú búnir að telja
saman manntalslistana alla, senj komn-
ir eru þeim i hendur. — En ennþá
er eftir að telja á tveim botnvörp-
unganna.
Samkvæmt manntalslistunum voru
íbúar Reykjavíkur 1. des. 1910,
11.561.
Taldir eru aliir bæjarmenn, sem
viðstaddir eru, og utanbæjarmenn, sem
staddir voru í bænum aðfaranótt 1.
des. En fjarstaddir bæjarmenn eru
ekki taldir.
Húsin, sem talið var i voru 1115,
með öðrum orðum 10—n manns að
meðaltali í hverju húsi. En munurinn
annars mikill — fæst í húsi: 1, en
flest 113. Það var í Bjarnaborg. í
því eina húsi búa fleiri en í öllu Aust-
urstræti.
íbúatala Reykjavíkur hefir aukist
um nærri helming á siðasta áratug.
Arið 1901 voru íbúarnir 6321. 8 ár-
um þar á undan (1893): 3796. Árið
1905 voru þeir 3 vant í 9000 og
1907: 10.318.
-----'see,-------
Guöm. Hjaltason
hefir verið á fyrirlestra-ferðalagi um
Árness- og Rangárvallasýslur í haust
í okt. og nóvbr.mánuði. Hefir hann
flutt 25 erindi á tímanum frá 16. okt.
til 24. nóv. um margvisleg efni og
nál. 2400 manns hafa sótt erindi hans.
Greinarhöf. einn í Suðurlandi fer mjög
lofsamlegum orðum um erindi Guðm.
Og m. a. segist hann vilja: »beina
þeirri spurningu til hins háa alþingis,
sem saman á að koma á þessum vetri,
hvort það ekki sjái sér fært að veita
Guðm. Hjaltasyni styrk nokkurn sem
fyrirlesara,« því að þeir peningar muni
endurgreiðast þjóðfélaginu með vöxt-
um og vaxtavöxtum. »Það er holt og
á heilbrigðum grundvelli bygt — það
sem hann brýnir fyrir alþýðunni«.
Leíkhússtjóri
tveggja af leikhúsum Kaupmanna-
hafnar Casino og Dagmarsleikhússins,
Fritz Petersen, varð seint í fyrra mán-
uði að »leggja niður völd« — hætta
við leikhússtörf, með því að hann
varð sannur að sök um óhæfilega á-
reitni og tuddaskap, er gekk nauðgun-
artilraunum næst gagnvart ýmsum
leikmeyjum við leikhúsin.
JÓLABAZAR
með mörgum
fallegum og smekklegum
gjöfum
er nú opnaður í
Yerzlunin
DAGSBRÚN
Hverfisg. 4.
Heilsuhælisgjafir og áheit.
Gjajir og áheit til Heilsuhalisins í nóv.
a. í Ártíðnskrána hafa komið 512 kr.
Þar af 199 kr. til minningar um
fyrv.' landlækni dr. med. J. Jónas-
sen og 100 kr. til minningar um
óðalsbónda Jón Skúlason frá Sönd-
um í Miðfirði (frá ekkju hans).
b. Áheit: N. N. Vatnsleysuströnd 5,00
kr., G. G. 2,00; G. 1,00; ónefnd kona
5,00; kona i Hafnarfirði 2,00.
c. Gjafir frá Vestur-íslendingum: Frá
Guðm Guðmundssyni 18,50; frá
Jónasi kaupm. Jónassyni í Winni-
peg 25 kr. með loforði um jafn-
mikla gjöf árlega.
Innkomið samtals í nóvember kr.
570,00.
Jón Rósenkranz.
... *r~....
Minning Jóns forseta.
Þórhallur biskup ritar á þessa leið
i síðasta N. Kbl.:
»En svo ætti þing og landsstjórn
að gera annað fyrir minning Jóns Sig-
urðssonar. Og það er að gefa fri-
merki út með mynd hans, og væru
þau frímerki bara í gildi árlangt, frá
fæðingardegi Jóns talið. Það mundi
gefa af sér töluvert fé aukreitis. Ætti
ekki að þurfa á því fé að halda til
myndastyttunnar. — Treystum því,
að gefist beinum gjöfum, og einmitt
frá sem flestum, en smátt úr stað. —
Nóg annað væri með féð að gera, í
anda Jóns Sigurðssonar.
Fjárhagsástæður landsins munuvera
langt frá því að upp verði tekið í
fjárlög féð til háskólans á næsta þingi.
En væri ekki vel að láta andlitsmynd
Jóns Sigurðssonar á frímerkjunum koma
einni stoðinni undir háskólann, með
fjársafni til að launa kennara í íslands
sögu. Svo mikinn gróða vil eg hafa
upp úr frímerkjunum. Betur yrði ekki
gert minningu Jóns Sigurðssonar. Og
víst er um það, að það yrði eina pró-
fessorsdæmið um víðan heim í íslands
sögu — nema ætti eftir að koma upp
fyrir vestan haf — á næstu öld«.
Reykjavikur-annáll,
Etnar Hjörleifsson skáld les npp kafla úr
hinni nýjn skáldsögn sinni: Gull, á laugar-
dagskvöldið i Bárnbúð, sbr. augl. i bl.
Hjálpræðisherlnn er jafnan vannr á ári
bverju að gleðja fátæk börn og gamalmenni
um jólin og safnar samskotum hjá bæj-
arbúnm í þvi skyni. f>etta ár ganga
hermennirnir ekki i búsin til samskota, held-
ur eru reistar samskotastöðvar viða á göt-
unum — og þeir sem ganga um farinn veg
geta þá látið eitthvað af hendi rakna.
Hjúskapur: Klemenz Klemenzson Berg-
staðastræti 66 og ym. Margrét öuðbrands-
dóttir. Gfift 3. des.
Kristján Vídalín Brandsson, Hafnarf. og
ym. Quðbjörg Qnðrún Þorláksdóttir. Gift
3. des.
Söguerindi það er Árni Pálsson sagnfræð-
ingur flutti,á snnnudaginn var vel flutt og
fróðlegt. A langardaginn fer Árni suður í
Keflavík og flytur þar 5 alþýðuerindi.
Veðrátta með afbrigðum blið undanfarið.
Klaki nær leystnr úr jörðu — svo hefir
tíðin verið hly siðustu vikuna.
Skipaferðir;
Sterling (E. Nielsen) fór til útlanda
5. þ. mán. með allmarga farþega. M. a.:
Sveinn Björnsson yfirdómslögmaður,
kaupm. R. Braun, L. Kaaber, Jón Björns-
son með frú, Páll Stefánsson verzlunar-
agent, Guðm. Hlíðdal verkfræðingur,
Christensen orgelsmiður o. fl. o. fl.
Botnia kom í dag um hádegi frá út-
löndum. Farþegar m. a.: P. J. Thor-
steinsson stórkaupm., Bjarni Jónsson
viðskiftaráðunautur frá Vogi, — frá
Austfjörðum: Carl Steinsen verzlunarstj.
og fleiri.
Úr sveitinni.
Snœfellsnesi 14. otct.
Héðan af Snæfellsnesi er nú fátt að frétta.
Þetta sumar, sem nú er þegar á eoda, hefir
orðið mörgum heilladrýgra en útlit var
fyrir þegar menn voru að berjast við erfið-
leika þá, sem leiddu af hinum miklu harð-
indum næstliðinn vetur og vor. Veðrátta
var hiu bezta i júlí og ágúst. Fiskafli góð-
ur og heilsufar manna yfir höfuð gott.
Heyfengur i góðu lagi hjá þeim, sem
byrjuðn snemma heyskapion, en þvi miður
byrjuðu margir altof seint sláttinn og hefir
því heyfengur þeirra orðið litill, þvi hey-
annatimi þeirra var svo stuttur. Siðan
snemma i september hefir verið mjög vinda-
og vætu8öm tið, og nú tvo sólarhringa hefir
verið stórfeld rigning og rok, en er nú að
létta til.
Haustverzlunin stendur nú yfir og þykír
mörgum lítið verð á fénu. Frá 10 til 13‘/i
eyri pundið í lifandi fé, en 16 til 18 aura
pundið af kjöti, 40 aura ull.
Kvennafundui’.
Siðastliðinn föstudag 1. desbr. var hald-
inn allsherjar kvennafundur i Iðnaðarmanna-
húsinu. Áðsóku var svo mikil, að margar
konur urðu frá að hverfa. Þar voru rædd,
hæði vel og skipulega, ýms sérmál okkar
kvenna; einnig var talað mikið um, hve
afarnauðsynlegt væri að hafa gott kvenna-
hlað, sem ræddi bæði sérmál okkar og ýmis-
legt annað, er okkur skiftir. Við eigum
eitt — segja og skrifa eitt— kvennablað á
öllu landinu, sem einmitt ræðir það, sem
ætti að vera okkar mestu áhugamál. Þetta
blað er gefið út af þeirri konu, sem sjálf-
sagt er ein af okkar færustu konum til þess.
Hún hefir nú 16 ár verið ritstjóri þessa
blaðs, og með óþreytandi áhuga hæði í
ræðum og ritum hrýnt fyrir okkur hvað til
okkar köllunar heyrir. Eg fyrir mitt leyti
er viss um, að þessi kona á mestan og
beztan þátt í þvi, að okkar málum hefir
þokað talsvert áfram á siðustu árum; en
eitt vitum við öll, og það er, að hver sá
er ræðir og ritar um mikílsvarðandi lands-
mál, eignast ætíð fleiri eða færri mótstöðu-
menn, (já, sjálfur Jón Sigurðsson komst ekki
hjá þvi). Þessi kona hefir ekki heldur orð-
ið útundan í þessu efni, hvort sem það
stafar af öfund yfir því, að hún er skýrari
en mótstöðukonur hennar, eða það er sann-
færing þeirra, að hún eigi að kveðast nið-
ur, ber mér máske ekki um að dæma, en
nokkuð er það, að mörgum virðast það
vera persónuleg óvild, sem siðan er notuð
til þess að egna fólk á móti flestu þvi, sem
þessi kona starfar að. Þið konur, sem síð-
an farið eftir rógburði annara, viljið þið
ekki sjálfar kynna ykkur störf þessarar
konu frá því fyrsta að hún lét til sin heyra,
og síðan dœma — eg gef ykkur bara sama
heilræðið, sem eg hefi notað, og niðurstað-
an varð sú hjá mér, að engin ein kona hafi
tekið henni fram, um réttan skilning, dugn-
að, ósérhlífni, og óþreytandi áhuga á að
ryðja okkur jafnréttis-braut og stuðla af
alhuga að öllum þeim framförum, sem okk-
ur hefir snert. Já, hún hefir gjört meira;
hún hefir svo að segja eytt sinum siðasta
eyri, til að kalla til oakar og vekja okkur
gegnum blað sitt.
Þið, sem reynið að færa alt á verra veg,
sem þessi kona segir og gjörir, gjörið þið
betur.
Eg veit að komandi kynslóð verðnr
þakklát frú Brieti Bjarnhéðinsdóttur fyrir
hennar mikla og óþreytandi áhuga á því
máli, sem varðar svo mikið land og
lýð. — Eg óska, að Kvennablað frú Bríet-
ar megi bæði lifa og útbreiðast að mikl-
um mun, og öruggasti vegurinn til þess er
auðvitað sá, að vér konur hæði kaupum
og borgum þetta nytsama blað.
Fundarkona.
------9se-------
í vandræðaskap sínum hefir Þjóð-
ólfur síðustu missirin, tekið það ráð að
rubba inn í blaðið ógrynnunum öllum
af »sundurlausum þönkum« og úr sam-
bandi rifnum setningum og klausum úr
gömlum blaðagreinum í ísafold. Þess
mun eigi dæmi um víða veröld, að nokk-
urt blað hafi »lánaö« eins afskaplega úr
öðru blaði, eins og Þjóðólfur hór hefir
gert.
Það er vitaskuld, að þetta sem Þjóð-
ólfur tekur upp úr ísafold ber eins og
gull af eiri af öllu öðru í blaðinu, er
hið eina, sem einhver mannsbragur er á
af því, sem þar birtist og því ekki nema
von, að Þjóðólfur, á hor-riminni, seilist
eftir því. — En mór fyrir mitt leyti
finst það mundu verða heilladrjúgast
fyrir blaðið að vera ekkert að tvínópa
við þetta, heldur taka sig til og lifa al-
gerlega sem sníkjudýr á Isafold —taka
greinarnar úr gömlum ísafoldarárgöng-
um eins og þær leggja sig — og prenta
upp.
Þær mundu áreiðanlega þykja hollari
fæða en hinar n ý j u ÞjóðÓlfsgreinar.
Hafa skyldi Þjóðólfur holl ráð I
*