Ísafold - 27.09.1911, Page 3

ISAFOLD
231
Flokksfundur Sjálfstæðis-
manna var haldinn í Bárubúð
síðastliðinn sunnudag. Björn Jónsson
fyrv. ráðherra, formaður Sjálfstæðis-
flokksins mælti fyrstur og hvatti alla
sjálfstæðismenn til samheldni og sam-
vinnu, hvað sem liði gömlum vær-
ingum t. d. atburðunum á þingi í
vetur. — Var mikill rómur gerður að
máli hans. Auk hans töluðu þeir
Þorst. Erlingsson, og dr. Jón Þorkels-
son, þingmannsefni Sjálfstæðismanna.
Strand á Siglufirði.
Aðfaranótt sunnudags var afskapa
veður á Siglufirði. Sildbræðsluskip
Goos sildarkaupmanns, sem lá úti á
firðinum rak þá upp og sömuleiðis
skonnortu, sem þar var. Björgunarkip-
ið Geir fór norður á mánudagsmorg-
uninn til hjálpar.
Hvítárbakkaskólinn.
Aðsóknin að honum er svo mikil
að skólinn var fullskipaður um miðj-
an júní þ. á, en siðan hafa kringum
}o nemendur sótt um hann, en ekki
komist þar að í þetta sinn. Gert er
ráð fyrir, að skólinn taki 40 nemend-
ur, eins og að undanförnu.
Ný framboð.
Þessir hafa nýverið gert kost á sér
til þingmensku, allir úr hóp sjálfstæð-
ismanna:
í Eyjafirði Kristján Benjamínsson á
Tjörnum og Jóhannes Þorkelsson á
Syðra-Fjalli.
I Arnessýslu Kjartan prestur Helga-
son í Hruna, og (líklegast) Ágúst í
Birtingaholti bróðir hans.
í Rangdrvallasýslu Tómas bóndi
Sigurðsson á Barkarstöðum.
Veitt sýslan.
Forstöðumaður Iðnskólans er skip-
aður Ásgeir Torfason efnafræðingur
frá 1. okt.
Látin
er á Akureyri 15. þ. mán. frú
Helga Schiöth, kona Carls Schiöths kaup-
manns, en dóttir Friðbjarnar Steins-
sonar bóksala.
Mjóafjarðarslysið.
Meðal þeirra er druknuðu á vélar-
bátnum frá Mjóafirði um daginn, var
Tómas Oddsson Arnýjörð, ættaður héð-
an úr bænum.
Heimspekisprófessor
er nú fullyrt að Ágúst Bjarnason
verði. Veitingin kvað aðeins óundir-
skrifuð. Guðm. Finnbogasyni kvað af
ráðherra hafa verið boðir. staða Jóns
sagnfræðings við Landsbókasafnið, sem
Hannes Þorsteinsson vildi ekki líta
við, er honum var boðin hún, fyrir
fáum dögum.
Ólöglegar veiðar og ofbeldi
er mikið um á Siglufirði í sumar.
Guðm. Guðlaugsson hefir verið þar til
aðstoðar lögreglustjóranum undanfarið.
Á einu lögbrotsskipanna lenti í svo
hörðu milli hans og eiganda skipsins,
Evanger sildarbræðslumanns, að Guðm.
Guðlaugsson hafði skammbyssu á lofti
frrman í andliti hans, meðan nótinni
var skipað niður í bátinn. Skip þetta
(Herlö) fekk 1200 kr. sekt. Annað
skip (Albion) hafði fengið 500 kr.
sekt.
Settur bókari
við Landsbankann í stað Alberts
heit. Þórðarsonar er síra Ríkard Torfa-
son.
Ráðherra Kr. J. hefir gert þetta
pvert ofan í tillögur beggja bankastjór-
anna.
Björn Jónsson
fyrv. ráðherra, er svo sem áður
hefir verið skýrt frá, gallhraustur orð-
inn af vanheilsu þeirri, er hann hefir
kent undanfarið. — En nú eftir að
hann koin heim, fekk hann dálítið á-
fall, (snert af blöðrubólgu), en er nú
að verða jafngóður. Fer hann vestur
á Ask eftir mánaðamót til að tala við
kjósendur sína. Það er því of snemt
fyrir Lögr. og önnur h.stjórnarblöð að
hlakkal Og frásögn Lögréttu frá í
kvöld, um B. J. á Sjálfstæðismanna-
fundinum á sunnudaginn, eru hin
óskammfeilnustn ósannindi.
Sannorða göfugmennið á Aknr-
eyri. Æðsti prestur og aðaltrú-
boði heimastj.(!)manna, gæzlustjórinn
Kristjánskjörni, sem hót »Jón og
var Ólafsson og átti bara eitt þarf-
legt þing og það var feikna kj.......
— var nýverið sendur í heimastj.(!)trú-
boðsferð norður á Akureyri — og pró-
dikaði þar fagnaðarerindið fyrir heima-
stj.mönnum tvívegis. Norðurland segir
svo frá 1 e s t r i n u m :
»Meðal annars kallaði hann sjálfstæðis-
menn : druslur, þorpara, aumingja, gjald-
þrotamenn, öreiga, sk/jaglópa og fjár-
glæframenn. Má nærri geta að heima-
stjórnarforingjunum hór þótti gott bragð-
ið að þessu. Ennfremur bar hann fram
hróplegt níð um samverkamenn sína f
stjórn Landsbankans og talaði á þann
hátt, að bankanum var lítil sæmd að.
Bar það á bankastjórana, að þeir hefðu
gefið alþingi falskar sk/rslur og sagði
að nú væri svo komið lánstrausti Lands-
bankans hjá Landmandsbankanum í K-
höfn, að Landsbankinn gæti ekki gefið
út 100 kr. ávísun á Landmandsbankann,
nema hann ætti inni fyrir því hjá bank-
anum, þar sem bankinn hefði áður, í tíð
Tryggva Gunnarssonar, mátt skulda
Landmandsbankanum 1—2 miljónir kr.
óátalið (sbr. þó væntanlega veðsetning-
una á verðbrófum bankans).
Um stjórnarskrána hafði hann sagt,
að heimastjórnarmenn ætluðu að breyta
frumvarpinu, sem síðasta þing samþykti,
ef þeir gætu. Meðal annars aftaka al-
mennan kosningarrótt kvenna fyr en
eftir 25 ár.......«
L e s t u r J. Ó. mun athugaður nán-
ara síðar. Að þessu sinni viljum vór
að eins láta þess getið, að J. Ól., s j á 1 f-
ur gæzlustjóri Landsbank-
ans, hefir farið með hintil-
hæfulausustu haugaósann-
indi um lánstraust Lands-
bankans við Landmandsbank-
a n n. Landsbankinn getur gefið ávís-
anir á Landmandsbankann, langt fram
yfir það, sem bankinn á inni. Allir munu
fara nærri um, hvort J. Ól., gæzlustjóra
bankans, hefir verið þetta kunnugt og
hverskyns ósannindi hans því eru.
Og mikil hugfró má það vera þelm,
er kusu J. Ól. gæzlustjóra í vetur, hve
innilega hann ber hag Landsbankans
fyrir brjósti, svo sem þessi ræðupistlll
hans er Ijósastur vottur um! Annað
eins sannleiksvitni er eigi ón/tt að hafa
innanborðs í bankastjórninni!
Ný uppgötvun ? Margir kannast nú
orðið við straumferjur, vita að það er
sjálfstjórnandi samgöngufæri, sem flytur
landa í milli yfir straumvötu. — Þessa
uppgötvun ættu sera flestir að þekkja
og færa sór í nyt.
En góður maður hitti mig n/lega og
sagði mór frá annars konar straumferju
— pólitískri straumferju —, hún væri
fullreynd, hefði verið í förum all lengi.
Sjálfstjórnandi kvað hann hana vera,
hraðskreiða milli landa, brygðist aldrei í
snúningum, margir hefðu þ e g a r notað
hana — þó færi hún alt af tóm.
Eg varð hissa á að hafa aldrei um
letta heyrt, þar til hanu sagði mór að
straumferjan væri nefnd »Hannes Þor-
steinssonc
Eg varð hugsi.
Mundi það þá, að eg hafði fyrst orðið
var við hlut með því nafni árið 1907.
Heyrði hans þá að góðu getið fyrir
stuðning við íslenzka fánann. Skömmu
síðar heyrði eg þó, að hann hefði ferjað
fyrir tilmæli um það, að e i n i íslenzki
fáninn við konungshátíðina á Þingvöllum
yrði tekinn niður.
Eg hugsaði mig betur um.
Sá eg þá hvar sama ferjan lagði frá
Heimastjórnarlandinu og lenti við Land-
varnarhólmann.
Og enn sá eg hana kúvenda svo aftan
undir hana sá yfir til hins fyrra lands. —
Eg fólst á að hór væri um pólitíska
straumferju að tefla. — En er hún
sjálfstjórnandi, sagði eg 1
— En eigingirnin !
Brandur.
Reykjavikur-annáll.
Aflabrögð: Botnvörpungarnir hafa
aflað heldur vel í seinni tíð. Þeir eru
nú farnir að flytja þorskinn til Eng-
lands og selja hann þar. Marz, Jón
forseti, Nelson lávarður og Snorri eru
allir utanlands nú. Nelson seldi sinn
farm fyrir 3240 kr., Snorri sinn fyrir
3420 kr.
Hjúskapur: Þorsteinn Þorsteinsson
frá N/jabæ í Þykkvabæ og ym. Jóhanna
Felixdóttir s. st. Gift 11. sept.
Runólfur Sigurjónsson frá Stöðlum í
Ölfusi og ym. Guðrún Þorbjarnardóttir
frá Hvammi í Ölfusi. Gift 19. sept.
Mannalát. Verzlm. Guðni Jónsson
(frá Skeiðháholti) 89 ára, Laugav. 68.
Dó 17. sept.
Þorsteinn Sigurðsson (frá Flóagafli)
Laugav. 72. Dó 21. sept.
Skipaferðir: Botnia kom vestan af
fjörðum í gærkveldi með sæg af farþeg-
um, um 100 manns. Botnia fer til
útlanda á morgun. Fari tekur sér m.
a. konsúlsfrú Klingenberg.
Úr minnisbók síra Eggerts sáluga í
Vogsósum:
»Alaska roðhænsnið sagði á þingi
18 . . (afmáð):
»AIþingi íslendinga er hið eina a 1-
þ i n g í heimi, sem ekki er komið af
skrælingjaskeiði e n n, og kemst víst
a 1 d r e i! «
Gall þá Ljótpr við og sagði:
»SenniIega, sízt á meðan h. þiugmað-
ur á þar sæti.« (Hlátur).
Snælega snuggir, kváðu Finnar —
áttu andra fala.
— Hvers vegna þeir áttu að kjósa
hann?
Jú, af því að hann var bóndi, svar-
aði hann sjálfur.
Þeir fengu e k k e r t annað uppi látið
honum til meðmælis, þingmannsefninu.
— Já, eg gæti felt mig vel við það,
sagði einhver fundarmaður, með vinsemd,
ef þetta væri nokkur maður. E g vií
einmitt senda bændur á þing öðrum
stóttum fremur, að öðru jöfnu. En að
fara að taka einhverja mannleysu, ein-
Verzlunarfjús f)ér í Hetjkjavík
vantar — frá 1. janúar næstkomandi — duglegan og áhugasaman
ungan mann, sem hefir fengið góða mentun, og er vel að sér í bókfærslu.
Góð laun, en hæg staða. Eigin handar umsóknir merktar: nr. 1500, sendist
strax til afgr. ísafoldar.
hvern tudda, eitthvert róttnefnt aftur- j
úrstand fyrir það eitt, að hann hefir *
verið talinn eða telur sig til bændastétt- |
ar, það fæst eg aldrei til að samþykkja.
Leiðrétting. í síðasta blaði m i s-
1 / d d i s t eitt orð í sk/rslu hr. Sigur
geirs Eiuarssonar fyrir mislestur. Orðið
g r e a s e hafði lesist sem »grass« og var
iví þ/tt g r a s á íslenzku, en átti að
vera f e i t i.
Að vera látinn í poka. Það hafði
verið siður hór fyrrum í sveit einhver
staðar fyrir austan við venju fremur
óhlyðna stráka og ógeðslega, að stinga
þeim í poka, hengja upp í baðstofu-
ræfrið og þylja þar yfir þeim Jónsbók-
arlestur, til þess er lítil var eftir líf-
tóra í þeim og þeir báðust miskunnar.
Sama ráð hafði verið stungið upp á
að hafa við náunga einn, er hór var á
ferð um daginn uppi í Kjós og þóttist
ætla að bjóða sig fram til alþingis; vildi
láta kjósendur koma á fund til sín og
hl/ða á ræðu, er hann lózt hafa samið.
En enginn fekst til að koma.
Þá tók hann það ráð til tilbreytingar,
að reyna að lesa upp vísdóminn, sem
Arnarholtsyfirvaldið hefir saman settan
og kvað vera á við lengsta Jónsbókar-
lestur (64 bls.).
En enn fór á sömu leið.
Þá var það sem einhver gárunginn
stakk upp á þessu, að taka hugvekjuna
þá, sem sumir kalla
Hanagalið frá Arnarholti
og lesa yfir honum sjálfum, upp hengd-
um í poka.
En þess leizt honuni ekki á að bíða.
Fór þá að hafa sig á brott úr sveitinni.
Kjósaringur.
Undirritaður tekur að sér
að gjöra uppdrætti og
kostnaðaráætlanir af hús-
um, og einnig alls konar
vinnu á þeim.
FINNUR 0. TH0RLACIUS
Bókhlöðustig 10, Rvik.
2 stúlkur, sem eru úti á daginn,
geta fengið herbergi á Bókhlöðustíg 9
(uppi á lofti).
Landafræði — Mannkynssaga.
íslandskort það, sem fylgja átti landa-
fræði Karls Finnbogasonar 2. útg.,
kemur með Ceres í næstu viku og
verður sent með skipum og póstum
til bóksala um land alt og til skóla-
stjóra þeirra og kennara, sem landa-
fræðina hafa fengið frá útgefanda. ís-
landskort þetta er bæði stærra og full-
komnara en það er fylgdi 1. útgáfu
landafræðinnar. —- Með sama skipi
koma og sögukort, með íslenzkum
nöfnum, til notkunar við lestur mann-
kynssögunnar. — Kort þessi verða og
seld sérstaklega, en mjög ódýr.
Guðin. Gamalíelsson.
iarðarför okkar elskaða sonar, Þor-
steins, fer fram laugardaginn 30. sept.
frá heimili okkar, Laugav. 27, kl. II f.m.
Ingibjörg Þorkeisdóttir.
Sigurður Þorsteinsson.
Til íslenzkra kvenna.
Eins og öllum mun kunnugt, þá eiga
nyjar kosningar til alþingis aS fara fram
seint í næsta mánuði. Aðalatriðið, sem
þær e i g a að snúast um, er það hvort
þjóðin sjálf vill sainþykkja hið n/ja
stjórnarskrárfrumvarp, sem samþykt var
á síðasta þingi, og senda þá eina menn
á þing, seni vissa er fyrir, að samþykki
það óbreytt, eða hvort hún vill tefla
allri stjórnarskrárbreytingu í þá hættu,
sem breytingar á frumvarpinu nú, mundu
hafa í för með sór, þar sem þó sam-
komulag náðist milli flokkanna um flest
mikilvægustu atriðin.
Vór konur lítum svo á, sem áríðandi
só að þetta stjórnarskrárfrumvarp, sem
nú liggur fyrir, verði samþykt á næsta
alþingi. Vór getum ekki óskað að tefla
slíku velferðarmáli í hættu, sem 11/jar
breytingar væru, enda mjög ólíklegt, að
að þær yrðu í nokkru verulegu til batn-
aðar. Mestar líkur til að ætla, að með
því væri frumvarpið svæft um óákveð-
inn tíma. Að minsta kosti hefðum vór
konur meiri líkindi tll að tapa en vinna
við þær. Með þessu frumvarpi er oss
veitt fullkomið jafnrótti við karlmenn
— fullkominn kosnlngarréttur og kjör-
gengi til alþingis — með sömu skilyrð-
um og þeim. Þar með eru kröfur vorar
uppfyltar í þessu máli.
Því skorum vór alvarlega á Kven-
róttindafólögin og allar aðrar íslenzkar
konur að taka nú öflugan verklegan
þátt í kosningunum í haust, með því
að beita öllum þeim áhrifum, sem þær
geta haft til þess að stuðla að því, að
þeir einir menn verði kosnir til næsta
alþingis, sem treysta má til að sam-
þykkja muni stjórnarskrárfrumvarpið frá
síðasta alþingi óbreytt, og vissa er fyrir,
að eindregið haldi fram fullu pólitisku
jafnrótti kvenna við karla, ef svo illa
Reynið Boxcalf-svertuna
,Sun4
og þér brúkið ekki aðra skósvertu úr
þvi.
Fæst hvarvetna á íslandi hjá kaup-
mönnum.
Buchs litarverksmiðja
Kaupmannahöfn.
skyldi’takast til, að frumvarpinu yrði
breytt,
Um þetta mál eiga allar íslenzkar
konur að geta orðið sammála. Hór á
engin flokkapólitík að geta komist að,
að þessu sinni, með því frumvarpið var
samþykt á síðasta alþingi af báðum
flokkum.
Svo væntanlega má treysta því að
n/jar breytingar á því verði nú ekkl
gerðar að neinu flokksmáli.
Og því óánægðari, sem /msar konur
kunna að vera með hið núverandi póli-
tíska ástand, því sterkari hvöt er það
fyrir þær tii að leitast við að fá meðal
í hendur til að geta breytt þvf. Kosn-
ingarótturinn er eina meðalið. Því fyrri
sem vór fáum hann, því fyrri eigum
vór kost á með atkvæðum vorum að
stuðla að því, að sem beztum og hæf-
ustum mönnum verði falið að fara með
málefni þjóðarinnar, og ráða þeim til
lykta.
Reykjavík, 20. sept. 1911
Sambandsstjórn Kvenréttinaýél. Islands.
172
úti á ejónum, sé eg hann ljóslifandi
frammi fyrir mér. Oft hefir mér fund-
ist einB og ósýnileg hönd hans leiddi
bát minn yfir rifin og gegnum boðana,
sú sama hönd sem lætur hafið tryllast
f dag, og lætur það aftur leggjast
rjómaslétt fram með ströndinni á
morgun.
Og þið megið trúa mér, að enda
þótt báturinn minn só mineti báturinn
hér í verinu, þá tinst mér eg vera jafn
öruggur á hafinu i stormi og sjógangi
og bér inni í stofunni ...
Hurðinni var nú alt i einu hrundið
upp og maður kom þjótandi inn. Hann
þreif með báðum höndum i borðið,
eins og hann verði sig falli. Hann
másaði og bléa eins og hann ætlaði
að springa.
Augun stóðu kyr í höfði hans af
ótta og Bvartskeggjaða andlitið hans
var náfölt.
|>að fór hrollur um alla í stofunni.
Sumir stóðu upp. Sumir hölluðust
fram á hendur sinar, og sátu þannig
án þess að veita þvi eftirtekt.
Hann féll niður á slagbekkinn og
stundi þungan eins og honum létti.
173
Allir stóðu upp og þyrptust kring
um bann.
það atvikaðist svo að Bóthildur og
Marteinn stóðu hvort hjá öðru. f>rátt
fyrir óróann tók hann í hendi hennar
og slepti henni ekki.
— Hvað hefir komið fyrir þig, spurði
fólkið.
Maðurinn horfði upp og líkami hans
hristist eins og af köldu.
— Djöfullinn reið klofvega á hryggn-
um á mér alla leið hingað til dyranna,
gat maðurinn stumrað upp.
— Hvað ertu að segja maður? ....
— Hann kom, þegar eg var á leið-
inni hingað út í verið. Hann stóð við
veginn og beið min. þegar eg ætlaði
að hlaupa burt stökk hann upp á
hrygginn á mér. ... Og við hvert spor
sem eg gekk varð hann þyngri og
þyngri og eg heyrði að hann hló inn
í eyrað á mér. ... Hann lét mig ekki
lausan fyr en hórna við dyrnar ... Æ,
æ, þið verðið að hjálpa mér ... Eg er
svo hræddur, svo hræddur. ... Slíkt
hefir aldrei á daga mína drifið fyr. ...
það var eins og allir réttu úr sér,
176
hafinu var fyrst háflæði. Hann gat séð
hvernig það hækkaði og lækkaði fet
fyrir fet eins og róleg líðandi bylgja.
Væri hvast um flæðina, gat sjórinn
rokið svo langt upp á land að skvett-
urnar dundu á húsgöflunum. Yfir höfð-
um þeirra blikuðu skærar stjörnur.
Skýin liðu einstök upp frá hafinu og
lögðu við og við hendur fyrir tunglið.
Hann gat ekki trúað, að hafið
léti skipa sér að steypa sér yfir
ströndina, sem það hafði háð harða
baráttu við í þúsund ár ....
Sterk og ómótstæðileg ferðaþrá hreif
hann, þar sem hann sat nú þarna og
hélt í hendi Bóthildar. f>essi þrá var
hinn bjarti dagur í hug hans og hinn
dreymandi blámi í augum hans.
Honum fanst sér vera illa við þetta
heilaga fólk ... og öfgar þess. Hann
þekti aðeins hugdirfð þá, sem hann
hafði séð í augum föður síns frá því
hann var barn, þegar þeir sigldu heim
í roki og úr sögum þeim, sem hann
hafði heyrt sagðar af afrekum manna
og baráttu við hafið.
Nei, hann ætlaði ekki að koma til
þess oftar .... og hefði hann þekt
169
Hann vissi ekki hvort hún hefði
veitt honum eftirtekt, því augu henn-
ar hvíldu hrædd og hlustandi á mönn-
unum við borðið.
Hvers vegna gekk hann ekki inn-
eftir og setti sig hjá henni? Ef til
vill héldu karlmennirnir, að hann væri
kominn á þeirra fund.
þá sá hann að konurnar rýmdu ti),
svo hann gæti setið.
Og nú veitti hann því fyrst eftirtekt
að það var Níels Klitten, sém talaði.
Hann sat fyrir miðju borði beint á
móti honum.
Kertaljósin brugðu bjarma yfir gló-
bjarta skeggið hans og spegluðust eina
og tvö blys í augum hans.
Hann talaði lágt, en með innri þrótt.
— Bf mig minnir rétt, þá var það
f vergildinu þegar við Kristján Konge
drukkumst á, sem einhver ykkar hefir
heyrt talað um, að hann sagði, að
guð myndi áreiðanlega láta hörmunga-
tíð upp yfir okkur renna, með sorg-
um og þjáningum, til þess að kenna
okkur að virða hans orð, og krjúpa
honum í auðmýkt. Ef við göngum nú
frá búð til búðar og hlustum á tal