Ísafold - 22.11.1913, Blaðsíða 3

TSA FO LD
369
Framleiðslu-nýung.
Islenzkur Roquefort-ostur.
Vér minnutnst þess að hafa all-oft
heyrt þessa spurningu: Ætli það sé
ekki hægt að gjöra Roquefort-ost hér
heima? Og einnig höfum vér séð
hana á prenti, einkum í búnaðarrit-
unum.
Því fer óðum fjölgandi, sem vér
íslendingar viturn að vér getum gert
sjálfir, en sem fæstir eða engir trúðu
oss til fyrir fáum áratugum.
Og nú er Roquefort-ostur að bæt-
ast í hópinn.
— Ungur maður, Jón Guðmundsson
frá Þorfinnsstöðum í Onundarfirði,
fór utan fyrir rúmum tveim árum,
til þess að nema fjárrækt af Skotum.
Þar var hann þrjú missiri. En hann
ætlaði sér lengra. Meðan hann var
í Skotlandi, lagði hann mikla stund
á að nema frakkneska tungu, og þeg-
ar því var lokið sem þurfti, brá hann
sér til Roquefort á Frakklandi, þang-
að, sem hinir heimsfrægu ostar eru
gerðir. Og erindið var að reyna að
fá að sjá alt með eigin augum,
sem að ostagerðinni lyti, og kynn-
ast henni sem bezt. En að þessu
er ekki auðhlaupið, og er oss óskil-
janlegt, hversu Jóni hefir tekist að
kynnast öllum þessum leyndardóm-
um.
Jón kom heim i vor. Útvegaði
sér það, sem helzt þurfti til ostagerð-
arinnar, þó fátæklegt sé í samanburði,
vtð það, sem Frakkar nota. Settist
að hjá föður sínum, Guðmundi hrepp-
stjóra á Þorfinnsstöðum, og tók að
gera ostinn. Fyrsta tilraunin hefir
verið i all-stórum stíl, því um tíma
í sumar keypti hann sauðamjólk frá
nágrannabæjunum, en hún er ein-
göngu notuð.
Og nú er íslenzkur Roquefort-ostur
kominn á markað í Reykjavík I
Og ljúffengari ost höfum vér eigi
bragðað. Oss þykir hann betri en
sá frakkneski, bragðbetri og lystugri.
Ekki er þó óltklegt að einhverjum
þyki hann lakari. En það er auka-
atriði.
Hitt er aðal-atriðið, að hann er
margfalt betri en nokkur ostur annar,
sem oss hefir tekist að gjöra, — mun-
urinn þar eins mikill og á tólg og
bezta kúasmjöri — og er því líklegur
til að auka afurðir sauðfjárræktarinn-
ar að miklum mun, ef skynsamlega
er á haldið.
ingur sé sama sem að vera trúaður
maður og sálgæzlusnillingur, sem þó
varla er ráð fyrir gerandi, enda pótt
frúin virðist ætla að það að vera ný-
quðjrœðinqur sé sama sem að vera
vantrúarmaður og ónýtur til allrar
sálgæzlu!
Eg þori að fullyrða, að trúaður
prestur af nýju stefnunni með nokk-
urn veginn sálgæzluhæfileikum hefði
staðið sig betur en síra Björn í sliku
tilfelli. Það er að vísu áreiðanlegt,
að hann mundi ekki tala við sjúk-
linginn eins og frúin virðist gera ráð
fyrir að tala eigi við slíkt tækifæri.
Hann mundi aldrei segja við mann
eins og Guðmund: »Ef þú trúir að
Jesús hafi verið guð og dáið í stað-
inn fyrir þig og fullnægt með því heil-
ögu refsandi réttlæti guðs, þá er ekk-
ert að óttast; allar þínar mörgu synd-
ir eru þá afmáðar í blóði Jesú, sem
hreinsar oss af allri synd, himininn
opinn þér og eilíf sæla reiðubúin
þér«. Svo mundt prestur af nýju
stefnunni aldrei tala. En sýnir það
^kki einmitt vantrú hans? — kann
frúin að spyrja. Nei, það sýnir
annað. Það sýnir, að presturinn af
nýju stefnunni er kunnugri því,
— Enginn vafi er á því, að Jón
Guðmundsson hefir hér fundið nýja
leið — riðið á nýtt vað til hagsældar
íslendingum, og er hver sá maður
lánsmaður, er það tekst.
Ef viturlega er að verið, getur þetta
orðið árlegur þúsundaliðurí tekjugrein
þjóðarinnar, þegar stundir líða, því að
vér gerum ráð fyrir, að Jón gefi þjóð-
inni þátt í þessari ftamtakssemi sinni.
Meðan verið er að komast á rétt-
an rekspöl i þessari nýju ostagerð,
heldur Jón aðferðinni fyrir sig,
en nota ætti hann aðstoð Gisla Guð-
mundssonar gerlafræðings.
Og þá fyrst, er viðunanleg reynsla
væri þannig fengin, mætti færa út
kviarnar, hvort sem fyrirkomulagið
yrði þá eitthvað svipað smjörbúafyrir-
komulaginu eða ekki.
En um fram alt má ekkert kdk
komast að. Alt sem gert yrði að
þessu á vegum almennings, yrði að
vera undir umsjón Jóns og gerla-
fræðings, og ef til útflutnings kæmi,
yrði fullkomið eftirlit að eiga sér stað,
eigi síður en með fiski og kjöti,því með
því einu móti gætum vér gert oss
voti um góðan markað hjá erlend-
þjóðum. Frakkneski osturinn er
seldur hér heima á kr. 3.60 kilóið,
Og svipað mun verðið vera annars-
staðar. Er hagnaðarvonin þvi auðsæ,
þótt þriðjungurinn sé álögur kaup-
mannsins.
— Osturinn er afbragð, og viljum
vér ráða sem flestum að bragða hann
sem fyrst, en þá verður að hafa hrað-
an við, því að þessar fyrstu birgðir
eru á þrotum.
— Væri það ekki heillaráð, ef eftir-
spurnin yrði mikil strax, sem vér
vonum að verði, að Jón flytti sig í
eitthvert aðal-fjárræktarhéraðið, t. d.
Fljótsdalshérað, Þingeyjarsýslu eða
Borgarf jörð.
Mestur jarðabótamaöur
á landinu nú í ár, er óefað Gestur
Einarsson bóndi á Hæli i Gnúpverja-
hrepp. Hann hefir nú í sumar látið
vinna rúm 1200 dagsverk í jarðabót-
um. Eru þar af túnsléttur og ný-
yrking um 6 dagssláttur. Flóðgarð-
ar 1719 m. Vatnsveituskurðir 2960
m., hitt girðingar. Allar jarðabætur
Gests prýðisvel unnar. Auk þessara
jarðabóta hefir hann í sumar komið
upp stórum og snotrum trjágarði
heima við hús sitt; er steinsteypu-
hvað er sannur kristindómur, en frú-
in. Hann veit það, sem frúin ekki
virðist vita, að slikt tal sem þetta Jœri
algerlega í bága við kenningu Jesú
sjáljs. Og mundi frúin ekki vera
mér sammála um, að það sem fer i
bága við kenningu Jesú, getur aldrei
verið sannur kristindómur?
En fer þá kenningin um friðþæg-
ingar-dauða Krist í vorn stað, í bága
við kenningu Jesú sjálís? Já, hún
gerir það með jafnáreiðanlegri vissu
og að 2 og 2 eru 4. Eg get full-
vissað frúna um, að eg er mér þess
fyllilega meðvitandi hver ábyrgð fylg-
ir orðum mínum. Eg get og fullvissað
frúna um, að mér er það enginn
leikur, að tala opinberlega gegn
kenningu, sem um margar aldir hefir
innan kirkjunnar verið í hávegum
höfð svo sem sjálft hjartablað kristnu
trúarinnar, og er það enn af fjölda
manna viðsvegar um kristnina. Það
kann vel að vera, að eg hefði ekki
gert það, ef öðru vísi hefði á staðið.
En þegar eg sé hvernig farið er að
halda þessari kenningu fram af ákveð-
inni trúmálastefnu hér innan lands,
stefnu, sem gerir þessa kenningu að
A og Ó kristinnar trúar, þá álit eg
girðing um garðinn, járngrindur í
hlið. Sreinsteypustéttir hefir hann
gert meðfram húsinu ofl. ofl.
Þessar jarðabótaframkvæmdir á einu
ári munu vera fágætar og er mikils
vert um slíkar framkvæmdir. Mundi
ræktun landsins þá skila drjúgum
áfram, ef svo færi saman hjá mörg-
um getan og áhuginn sem hjá Gesti.
(Eftir Suðurlandi).
Fengsæld Valsins 1913.
Valitrinn hélt áleiðis til Danmerk-
ur í fyrrakvöld, eftir vel unnið »dags-
verk« við strandgæzluna.
Aldrei hafa jafnmargir botnvörp-
ungar verið handsamaðir, eins . og
þetta ár, og aldrei jafnmikið fé runn-
ið í landssjóð eins og nú.
Hér fer á eftir dálítið yfirlit yfir
starfsemi strandgæzluskipsins á þessu
ári.
í marz voru handsamaðir 5 botn-
vörpungar: Valur, Garðar landnemi,
Max, Venus og Ludwig. Sektit' og
söluverð afla og veiðarfæra þessara
botnvörpunga námu nál. 11.000 kr.
(10927 kr.).
í apríl tók Valurinn 8 botnvörp-
unga, alla útlenda. Afrakstur fyrir
landssjóð nam rúmum 17700 kr.
(17728 kr.).
í maí voru teknir 3 botnvörpung-
ar. Afrakstur landssjóðs 9623 kr.
í júní náðust 5 skip í landhelgi.
Landssjóður fekk nær 13000 kr.,
(12924 kr.).
I jt'dí voru 2 skip tekin. Tekjur
af þeim 5705 kr.
í ágúst var Valurinn nyrðra og tók
þar 2 sildveiðiskip, sem borguðu i
sektir 1700 kr. alls.
í sept. veiddust 3 skip, sem af sér
gáfu 6009 kr.
í nóv. loks 2 skip með 8318 kr.
afrakstri.
Þenna mikla dugnað og skyldu-
rækt Rothe höfuðsmanns ber lands-
mönnum að meta að verðleikum.
Þótt mikið bæri i milli i vor út af
fána-afrekinu fræga, og það verði al-
drei fóðrað, — er og jafnskylt að
minnast hins, láta skipstjórann njóta
sannmælis.
Það er og verður þeim mönnum,
er kynnast Rothe höfuðsmanni, al-
gerlega óskiljanlegt, hvernig á þvi get-
ur staðið, að hann skyldi verða til
þess að ljá því tiltæki nafn og ábyrgð.
Svo hefir hann að öllu öðru leyti
mér skylt að kveða upp úr með það,
sem eg veit, sem aliir nýguðfræð-
ingar vita og fjöldi gamal guðfræð-
inga, að þessi kenning fer í bága
við kenningu Jesú Krist sjálfs og á
því engan rétt á sér sem hjartablað
þeirrar trúar, sem byggir allan til-
verurétt sinn á Jesú Kristi. Þegar
eg heyri, eins og eg heyrði í sumar,
hér í dómkirkjunni af einum mæt-
asta manni þessarar stefnu jafn-
ókristilegt tal og þetta: »Hafi Jesús
ekki friðþægt fyrir mína synd og
úthelt sínu blóði fyrir mig, vildi eg
alveg eins vera afhrak allra manna,
guðníðingur og glæpamaður, því að
glötunin er mér jafnvís þótt eg reyni
að lifa því fegursta og kristilegasta
lífi, já þótt allir dáðust að guðrækni
minni og dygðum«, — þá veit eg,
að satt má ekki lengur kyrt liggja
ef ekki á að brjála kristnu trúna fyrir
öllum almenningi.
Þessi kenning, sem bók frú Guð-
rúnar hefir að hjámiði (ef ekki meg-
inmiði) að halda að mönnum, er ekki
bygð á kenningu Jesú, heldur fer
beint í bága við hana. Hvernig hún
er tilkomin — út i það skal ekki
farið hér; en hinu verð eg stuttlega
Jarðarför móður minnar, Guðrúnar S.
Quðmundsdóttur, fer fram miðvikudaginn
26. þ. m., frá heimiii hinnar látnu, Lauga-
veg 76, og hefst með húskveðju kl. ll'/2.
Reykjavik 21. nóv. 1913.
Carl Ólafsson.
Jarðarför systur okkar, Oýrleifar sál.
Guðmundsdóttur, fer fram frá Frikirkjunni
mánudaginn 24. þ. m. kl. IIl/a f hád., og
byrjar með huskveðju í Bergstaðastr. 45.
Guðrún og Margrét Guðmundsdætur.
Hérmeð tilkynnist vinum og vandamönn-
um, að móðir min, Sigurbjörg Þorkelsdóttir,
andaðist í Landakotsspítalanum 21. þ. m.
Jarðarföiin fer fram frá spitalanum 27. þ.
m., kl. IP/2 árd.
Guðm. E. J. Guðmundsson
bryggjusmiður.
komið óvenjuvel frern í garð lands-
manna, svo að hiklaust má segja, að
enginn þeirra. er strandgæzlu hafa
stjórnað hér. hafi getið sér betri
orðstír.
Árvakurs-ritstjórinn hr. Pétar Zophoní-
usson hefir gert útgefanda sínum hr. L á r-
usi, Kristjáni, Ingivaldi, Há-
konarsyni Bjarnason, þann
vonda bjarnargreiíTa, afl h'eypa einhverj-
um yfirtaks misvitrnm nöglum að i dálka
blaflsins undir fornafnastöfum útgefandans.
K. I’o 1 K H. kalla þeir sig, — K. I., sem
svarar til efri miðpartsins af nat'ni útgef.
— fárast yfir þeirri goðgá, að nokkurir
bæjarbúar þágu boð i Fálkannm um helg-
ina. Að fara að gera það að »pólitisku
núrneri* er svo skringilega naglalegt, að
fá eru þess dtemi.
En þar sem höf. er að geta þess til, að
ritstj. Isafoldar mnni hafa »þakkað
trakteringarnar 12. j ú n i « , —
skal hann látinn vita, að þær traktering-
ar hefir Isafold »þakkað« á sínum
tima, eins og vera bar, og tekur þvi eng-
um áminningum, i þvi efni frá neinum
f á n a - 1 a 11 a með fánann á vör-
unum, og »blátt og hvítt í barmin-
u m « — en minna inni fyrir !
Enn broslegri en K. I. er þú K. H., sem
reynir að gera áflog og ryskingar Dana
og íslendinga »við skál«, að afar-hátlðlegu,
pólitísku miskliðarefni: Danskur hnif-
ur íislenzkuholdi — súer fyrir-
sögnin.
Hugsið yður, að i Khöfn kæmu fyrir
áflog milli landa og Dana og landinn væri
kendur og beitti hnífi. Ef svo kæmi grein
í Khafnarblöðum daginn eftir með fyrir-
sögn: Islandsk Kniv í dansk
Ködl!
Hvorttveggja er jafn-broslegt!
Mjög nytsöm hugvekja
er grein hr. Ólajs Gunnarssonar
læknis i Isajold í dag. Viljum vér
ráða öllum til að lesa hana með at-
hygli, en eigi sízt foreldrum, sem
bækluð börn eiga.
að gera grein fyrir, hvernig hún fer
í bága við kenningu Jesú, því að
þess hefir almenningur ekki gert sér
grein fremur en frúin. Sá guð, sem
Jesú opinberar oss í allri kenningu
sinni, í öllu lífi sínu og að síðustu
t dauða sínum á krossinum, er mis-
kunnsamur Jaðir. Hann er ckki orð-
inn það sökum fórnardauða Jesú,
heldur hefir hann verið það frá eilífð.
Hann var það er hann í vísdóms-
ráði sínu ályktaði, að senda son sinn
í heiminn, hann var það þegar hann
lét hann fæðast, hann var það þegar
hann lét hann deyja á krossinum og
hann er það enn fyrir sérhvern þann
sem iðrast synda sinna og biður af
hjarta fyrirgefningar. Einmitt þetta
er sjálfur fagnaðarboðskapurinn, sem
Jesú hefir flutt heiminum. Og svo
ætti guðs miskunnsemi að vera því
skilyrði bundin, að Jesús hafi full-
nægt kröfum guðs endurgjaldanda
réttlætis í vorn stað! Nei, Jesús
hefir aldrei tæptað á öðru skilyrði
fyrir fyrirgefningu guðs, en þessu
gamalkunna huglæga (subjeetiva) skil-
yrði: Takið sinnaskiftum og trúið
fagnaðarerindinu! Þá, sem efast um
að þetta sé rétt, vildi eg mega biðja
ReykjaYlknr-annáll.
Alþýðufræðslan. Árni Pálsson sagnfr..
endurtekur eriudi sitt um: verndnn íslenzk-
unnar sérstaklega í skólunum, á morgun
kl. 5. Er það gert samkv. áskorun margra
m inna.
Fisksalan. Skúli fógeti hefir nýlega selt
afla sin í Englandi fyrir rúmar 8000 kr.
Fundir í kvöld. Fiskifélagið heldur fund
í kvöld kl. 8 í Bárubúð, og Fram aftur
fund út af félagsmálum.
Guðsþjónusta á morgun I dómkirkjunni
kl. 12 síra Bjarni Jónssvn (altarisganga),
kl. 5 sira Jóh. Þorkelsson.
í frikirkjunni kl. 12 sira 01. 01.
Jarðarför Eyólfs Jónssonar, hins myrta
manns, fór fram i gær frá dómkirkjunni.
Var hún all-fjölmenn, en mest kvenfólk.
Sira Bjarni Jónsson dómkirkjnprestur tal-
aði i kirkjnnni.
Enginn fáni sást á stöng um allan bæ,
og má það heita meira samúðarleysið.
Leikhúsið. Vegna hins vonda veðurs
hefir leikfélagið ákveðið að leika ekki í
kvöld, heldur annað kvöld.
Lýsisbræðslan í Örfirisey. Geir Zoiiga
kanpm. hefir verið heimilað að bræða
grút i Örfirisey til ársloka 1914 gegn
200 kr. árs-leigugjaldi — minst.
Trú og heimili, hið nýja leikrit, sem
Leikfél. Rvíkur leikur annað kvöld fyrsta
sinni,er mjög áhrifamikill leiknr, er segir frá
ofsóknnm þeim, er beitt var i byrjun gegn
lúter8trúarmönnnm.
Aðalhlutverkin leika Jens B. Waage,
Helgi Helgason, Guðrún og Emilia Indriða-
dætur, Jakob Möller, Árni Eiriksson og
Herbert Sigmnndsson. En allir beztn
leikendurnir sýna sig.
Vatnssalernaskattur. Hann var færður
úr 6 kr. niðnr i 2 kr. á siðasta bæjarstj.-
fundi.
■ Alls konar
íslenzk frimerki
ný og gömul kaupir
ætið hæsta verði
Helgi Helgason, hjá Zimsen.
Nærsveitamenn
eru vinsamlega beðnir að vitja
Isafoldar í afgreiðsluna, þegar
þeir eru á ferð í bænum, einkum
Mosfellssveitarmenn og aðrir, sem
flytja mjólk til bæjarins daglega..
Aígreiðslan opin á hverjum virkum
degi kl. 8 á morgnana til kl. 8 á
kvöldin.
um að lesa guðspjöllin með athygli
og síðan athuga þessar spurningar
mínar: Hvar minnist Jesús á hlut-
læga (objectiva) friðþægingu í allri
kenningu sinni svo sem skilyrði fyrir
fyrirgefningu guðs? Hvar minnist
hann á hana í frásögum þeim, er
skýra frá því, hversu hann huggar
mædda með fullvissunni um fyrir-
gefning syndanna? Hvar er minst
á hana í dæmisögunum um glataða
soninn eða skulduga þjóninn? Hvers
vegna kennir Jesús lærisveinum sín-
um að biðja: »Fyrirgef oss vorar
skuldir*, án þess að minna á nokk-
urt annað skilyrði en hið huglæga
(subjectiva), sem felst í þessu: »Svo
sem vér og fyrirgefum vorum skuldu-
nautum«? Lg og allir nýguðfræð-
ingar með mér munum ekki vera i
vandræðum með svarið. En hvað
segir frúin?
»En-þá afneitið þið nýguðfræðing-
ar krossi Krists« — kann einhver
ef til vill að segja. Nei, við gerum
það ekki. Kross Krists er hinn stór-
feldasti virkileiki í veraldarsögunni
fyrir trúaða nýguðfræðinga, engu sið-
ur en fyrir gamalguðfræðinga. Þvi
að þótt Jesús hafi hvergi talað um