Ísafold - 03.01.1914, Blaðsíða 1

Kemur út tvisvar
í viku. Verð árg.
4 kr., erlendis 5 kr.
eða 1J dol lar; borg-
ist i'yrir miðjan júlí
eilendis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint.
ISAFOLD
ísafoldarprentsmiðja.
Ritstjópi s Ólafuir Björnsson.
Talsimi 48.
niinnnn«iin«niHiimiinmiinininn«iimini«n |
Uppsögn (skrifl.)
bundinvið áramót,
| er ógild nema kom
in só til útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
sé kaupandi skuld
laus við blaðið.
lillll'«lili«illHlllHlllHllll«llilllill«lllHlllnnli>TÍ I
XLI. árg.
Reykjavík, laugardaginn 3. jan. 1914.
1. tölublað
Hér með eru þeir,
sem eiga ógreidd árgjöld til
veðdeildar Landsbankans, er
féllu í gjalddaga 1. októbermán. siðastliðinn, ámintir um að greiða þau
ásamt dráttarvöxtum frá gjalddaga.
Stjórn Landsbankans.
Erlendar símiregnir 1311111
Khöýn, i. jan. 1914.
Frost í allri Norðurálju. Hríð og eignatjón.
I. O. O F. i 5199.
Alþýðnfól.bókasaln Templaras. 8 kl. 7—
Angnlækninfc ókeypis i Lækjarg. 2 myd. 1 -8
Borgarstjóraskrifstofan opin virka daga 13 8
Bæjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og * -7
Bæjargjaldkerinn Lanfásv. B kl. 12—8 og > -7
Eyrna- nef- hAlslækn. ók. Anatnrstr.22 fstd • -8
íslandsbanki opinn 10—2V* og B1/*—7.
K.F.U.M. Lestrar-og skrifstofa 8árd.—10 iód.
Alm. fundir fid. og sd. 81/* siðd.
Landakotskirkja. Gnósþj. 9 og 6 á hel> .im
Landakotsspitali f. sjúkraviti. 11—1.
Xandsbankinn 11-21/*, B1/*—61/*. Bankastj. I í 2
Landsbókasafn 12—8 og 6—8. Útlán 1—8
Landsbúnaðarfélagsskrifstofan opin frá ' 2
Landsféhiróir 10—2 og B—6.
Landsskialasafnió hvern virkan dag kl. iJ 2
Landsslminn opinn daglangt (8—9) virka daga
helga daga 10—12 og 4—7.
Læknin? ókeypis'Austurstr. 22 þd.ogfsd. 12 -1
Náttúrugripasaf niö ©pið l1/*—21/* á sunm d,
Samábyrgð Islands 10—12 og 4—6.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opnar 10—4 dagl.
Talsimi Reykjavikur Pósth.8 opinn daglengt
(8—10) virka daga helga daga 10—9.
Tannlækning ókeypis Austurstr. 22 þrd. 2 -8
Vífilstaðahælið. Heimsóki.a.rtimi 12—1
Þjóðmenjasafnið opið sd, þd. fmd. 12—2,
Nýja Bié
sýnir á morgun og næstu kvöld:
hiðja síórveldið.
Sjónleikur í 3 þáttum.
Bostanjoclo-Cigaretter
mesta úrval i bænum í
tóbaks- og sælgætisverzluninni
á Hótel Island.
Með tækifærisverði
eru Bostanjoclo cigarettur seldai í
tóbaksverzlun R. R. L%sví.
Veröið er langt fyrir neö-
an það, sem áður hefir þekst.
Magnús Th. S. Blöndahl.
Skrifstofa og sýnishornasafn.
Lækjargata 6 B (uppi).
Selur að eins kaupmönnum og
kaupfélögurn.
Egipzkar Cigarettur
frá A. G. Cousis & Co. Cairo
svo sem:
Dubec
Prince of Wales
Mondinle og
Nr. 3
eru áreiðanlega minst skaðlegar, og
um leið bragðbeztar.
Hver sá sem reykir af þeim 3—
4 búnt, reykir ekki annað upp frá
þvi.
Cigarettur þessar hafa hlotið ótal
meðmæli.
Fást í
Levís tóbak-sverzlunum.
Sigfús Blöndahl
Rödingsmarbt 57, Hamburg 11.
lnn- & útflutningsverzlun.
Umboðsverzlun.
Allar íslenzkar vörur seldar
hæsta verði.
Slmnefní : Blöndahl.5’— Hambnrg.
Eimskipafélagið.
17. janúar — að réttum hálfum
mánuði liðnum — verður væntan-
lega stofnað endanlega Eimskipafélag
Islands. Dagurinn 17. janúar verður
þar með ritaður á söguspjöld okkar
ungu þjóðar, sem á styttri sögu flest-
um öðrum þjóðum, og færri daga
skráða á söguspjöldin.
Það var um þetta leyti fyrir ári
síðan, að menn fengu að vita um
samninginn góða, sem var gerður
siðast við Sameinaða félagið, og það
var um þetta leyti, sem sá fornvin-
ur vor íslendinga flutti oss sem ný-
ársgjöf hækkuðu fargjöldin og flutn-
ingsgjöldin.
Eins og von var á, var urgur i
mönnnm alment. Menn töluðu um
sín á milli, að nú þyrfti að hefjast
handa, nú yrðum við að gera eitt-
hvað. Fjölmennur fundur var hald-
inn i Stúdentafélaginu nm málið.
Ræður ypru margar og hneygðust
allar að þeirri spurningu: Hvenær
eigum vér sjálfir að taka í vorar
hendur þessar samgöngur ? Og öll-
um bar saman um, að þá fyrst kæm-
ist lag á það mál, er vér tækjum
sjálfir siglingarnar.
Þá var það, að kaupmaðnr einn
hér í bænum stóð upp og skýrði
fundinum frá þvi, að nokkrir menn
hér í bænum hefðu þegar um nokk-
urn tíma haft með höndum undir-
búning að stofn; n ís'enzks eimskipa-
félags, og vænta mætti þá bráðlega,
að almenningi yrði gerður kostur á
hluttöku í slíku félagi.
Óhætt mun að segja, að tíðind-
um þessum hafi alment verið tekið
með fögnuði, enda hefir reynslan
sýnt síðan, að ekki var að eins fögn-
nður almennings yfir þvi að málinu
var hreyft, heldur og alvaia á bak
við, alvara, sem kom fram er til
pyngjunnar átti að taka til fyrirtæk-
isins.
í marzlok, eða fyrir þrem árs-
fjórðungum síðan, birtist svo hluta-
útboð frá 60 borgurum bæjarins af
öllum stéttum, flestum af þeirri stétt-
inni, sem málið lá næst, kaupmanna-
stéttinni.
Útbjóðendur höfðu kosið sér bráða-
birgðastjórn 7 manna, sem siðan
hefir annast hlutasöfnun og annan
undirbúning málsins.
Málinu var hvervetna vel tekið.
Þegar tók að safnast hlutafé. Og
brátt kom það í ljós, að áhuginn
fyrir málefninu var engu síðri hjá
smælingjunum en þeim efnaðri.
Fátækir einyrkjar, daglaunamenn,
iðnaðarmenn, sjómenn — og jafnvel
ungir drengir — allir vildu þeir
leggja sinn skerf, þótt eigi væri nema
25 krónur.
Bræður vorir og landar í Vestur-
heimi tóku málinu mjög vel og vildu
til þess leggja fé af rækt við sína
gömlu móður. Þeir sendu nokkra
af hinum beztu mönnum sinum heim
í sumar og fólu þeim að kynna sér
málið. Þegar vestur kom, lögðu
þeir vel með málinu við landa vora
vestra. Nú hafa þeir sent fulltrúa
sinn hingað til að mæta fyrir sina
hönd á stofnfuudinum 17. þ. m.
Alþingi gerði sitt. Það hét félag-
inu landssjóðstyrk og bauð því mjög
myndarlega hlnttöku i félaginu af
landssjóðs hálfu, ef strandferðir væru
teknar með.
Nú er svo komið málum, að hér
á landi hefir þegar safnast i loforð-
um rúm 320.000 krónur, eða að
eins sjöttung vant í þá upphæð, sem
talið var í byrjun að til fyrirtækis-
ins þyrfti. Flestir töldu ókleift með
öllu að safna hér á landi þeirri fúlgu
allri, 385 þús. krónum; margir töldu
barnaskap að hugsa sér, að nokkuð
gæti safnast hér í áttina til slíkrar
upphæðar.
En þetta langt erum við komnir.
Og enn vantar algerlega fréttir frá
einstöku safnanda og frá nokkuð
mörgum fréttir um hvað við hafi
bæzt, síðan þeir áður sendu tilkynn-
ingar stnar um söfnunina. En svo
mun vera, að hjá allflestum hefir
bæzt eitthvað við.
Enn er hálfur mánuður til stofn-
fundar. Vér getum eigi varist þeirri
hugsun, að pá vœri Jyrst vel, ej vér
Islendingar, sem á Islandi húurn, gœt-
utn náð pví að leggja til upphaðina,
er upprunalcga var áœtluð.
Ráð mun fyrir gert að hafa skipin
betri og vandaðri en upphaflega var
áformað. Fer því eigi hjá því, að
upphæðin, sem féiagið þarf, verði
nokkuð hærri. Því sirfnast aldrei of
mikið og mun koma sér vel hlut-
takan, sem væntanleg er frá Vestur-
íslendingum. Það getur og, ef tals-
vert verður að mun, sem ekki er
kunnugt um enn, hjálpað félaginu
um svo afar-æskilega skipabót sem
lojtskeyti, og auk þess grynt á þvi,
sem taka þarf að láni, og þar með
treyst enn betur grundvöll félagsins.
EJ að við gætum lagt upphæðina,
385 þús., fram hér á landi, þá væri
vel gert.
Það or liægt, enn þA.
A vantar 60—65 þús. krónur.
Það eru 5 krónur á hvern mann í
Reykjavík eða einn 25 króna hlutur
á 3. hvern mann, eða á hvert meðal
heimili. Vitaskuld eru heimilin mörg,
sem engan hlut eru fær um að taka.
En hin eru lika mörg, sem geta
það, en eiga það eftir. Og þau eru
líka mörg, sem geta batt við sig.
Og heyrt höfum vér sagt, að enn
séu eftir nokkrir kaupmenn og em-
bættismenn, sem geta tekið marga
hluti, fyrir hundruð eða jafnvel þús-
undir króna, en eiga þnð ógert eða
hafa að eins skrifað sig fyrir lítil-
ræði einu.
Reykvikingar og pið aðrir Islending-
ar, sem tœkifœri eigið á, sýnið mí pað
sómastrik, að enda happaleið pessa pjóð-
prijamáls með pví að jylla tóluna 384
púsund krónur jyrir 17. janúar.
Þið getið pað, ej pið viljið.
Vikið hefir verið að því, að mikii
þörf sé á að vanda sem bezt stjórnar
valið fyrir félagið. Það er meira en
rétt, að þ.ið er eitt af lífsskilyrðum
félagsins, að sem bezt sé vandað til
stjórnarinnar.
Hana þurfa að skipa menn, sem
eru ötulir, áreiðanlegir, vandaðir og
með glöggu auga fyrir umsýslu. —
Ættu menn að hugsa það mál sem
rækilegast. Væri ekki úr vegi að
skotið væri á almennum fundi með-
al hluthafa hér í bæ, fyrir stofnfund,
til að ræða það mál. Gætu menn
þar stungið upp á mönnum og heyrt
undirtektir hluthafa. Það gæti og
orðið til þess, að stjórnarkosning
tækist betur þegar til stofnfundar
kæmi, atkvæði dreifðust síður. Ætti
þetta að mega takast æsingalaust
með öllu. Mál þetta hefir til þessa
synt óskaddað framhjá ölium skerj-
um æsinga- og stjórnmálasundur-
þykkis, og mun eflaust gera héreftir
sem hingað til.
Ingólfshúsiö.
Dregið var um Ingólfshúsið 2.
jan. i bæjarþingstofunni hér. Voru
þar ýmsir menn viðstaddir, þeir er
húsið vildu gjarnan hreppa. Dregið
var út númer 8665, og var þá ýms-
um getum leitt að því, hver mundi
eiga kofann. Síðar um daginn frétt-
ist það. Var það þá biskup Þór-
hallur Bjarnarson, sem happið hlaut.
Innbr o tsþj ófn aður.
Það fer að verða ófrávíkjanleg
regla, að innbrot og gripdeildir séu
hér um áramótin. Hefir víða verið
farið inn í hús og búðir, en gripir
og peningar hafa horfið. Á nýárs-
kvöid urðu tveir strákar uppvísir að
því að gera tilraun til þess að brjót-
ast inn í Smjörhúsið i Hafnarstræti.
Var þar fyrir stúlka einmana og
gengu fuglarnir úr greipum hennar
áður en hún gæti náð í lögregluna.
í Klúbbhúsið gamla, þar sem nú
er Lækjartorgsbazarinn, var brotist
inn á tveim stöðum og stolið þaðan
peningum þeim er þar voru, en það
var nær 20 kr.
ísland í augum Svía.
í ferðasögu sinni frá íslandi seg-
ir listamaðurinn sænski, Albert Eng-
ström, á einum stað svo:
>ísland á enn þá engan listamann
með fjandann i búknum. Útlend-
ingum getur virst það undarlegt, að
slíkt land skuli ekki hafa borið einn
Michel Angelo eða marga af því tagi.
En Islendingar.hafa bersýnilega ekki
uppgötvað land sitt enn þá, hafa ekki
Iært að gagnhrífast nægilega af hinni
voldugu, stórfenglegu fegurð þess.
Eg held líka að ættjarðarást þeirra
eigi enn minni rætur í sögunni. En
þegar þeir einu sinni hafa uppgötv-
að Evrópu, munu þeir snúa aftur
heim með gleði, þakklæti og stoltí,
og heimurinn mun fá að sjá list — I
Vér sjáum einnig að nútíða skáld
þeirra eru ekki enn farin að slíilja
hið ómetanlega verðmæti fegurðar,
sem landið hefir að geyma. Að
vísu elska þau, en framsetningin á
ást þeirra er hversdagsleg, viðkvæm,
leiðinleg upptalning á jarðfræðisleg-
um einkennum, veðurlagsafleiðing-
um, áhrifum sólar, tungls, lofts, vatns
og íss, hlutir, sem bragarbræður
þeirra suður i Evrópu leika fram uppi
í hanabjálkakitrum sínum, með út-
sýni yfir verksmiðjureykháfa — og
leika mun betur fram.
En látum oss vona að þetta breyt-
ist, er samgöngur við umheiminn
aukast, er. þau fara að umgangast
aðra náttúru og önnur skáld.
Þá mun heimurinn fá að sjá fagr-
an skáldskap, poesi —--------1«
Engström ferðaðist hér sumarið
1911, en bók hans kom út í haust.
Henni hefir veri vel tekið í Svíþjóð,
svo sem vænta mátti, því höfundur-
inn er vel þektur, enda er bókin með
afburðum skemtilega skrifuð. Hún
er gefin út af E. Lundquists bok-
förlag, hinum sama sem gefur út
»Strix«, blað Engströms. Ytri frá-
gangur bókarinnar er hinn snyrti-
legasti og margar myndir í henni,
eftir ljósmyndum og teikningum eft-
ir höf. Er ekki ólíklegt að margan
íslending fýsi að lesa þessa áreiðan-
lega langskemtilegustu ferðasögu frá
íslandi.
A. A.
Símfréttir.
Akureyri 1. jan., kl. 6 síðd.
Stórkostlegur bruni.
í gærkvöldi kviknaði í símastöðinni
og pósthúsinu á Siglufirði. Það hús
var áður barnaskóli. Brann það upp
til kaldra kola og varð engu bjargað
af reikninguin eða áhöldum. Óvíst er
um upptök eldsius með öllu.
Símstöðvarstjóri er Jósef Blöndal.
Skaðinn, sem landsíminn hefir beðið, er
eigi minni en 2000 krónur.
Patreksfirði i gar kl. 6 síðd.
Skipshrakningar.
Hingað kom í dag botnvörpuskip
brezkt, Emeralde frá Grimsby, brot-
ið mjög í báðum hliðum. Hafði
skipið verið við veiðar fyrir Vestur-