Ísafold - 14.10.1914, Blaðsíða 2

Ísafold - 14.10.1914, Blaðsíða 2
314 ISAFOLD Lurkur sálugi var annálaður, en hann koiu ekki fyr en 13. des. og fór um mailok. Þeir sem eiga skemd hey þurfa að fá sér lýsi eða hrossa- feiti, sama hver feitin er, til þess að gera fóðrið holt og kjarngott. En hætt við að nóg lýsi fáist eigi. Á skógarjörðum geta menn drýgt fóðrið með hrísi og lyngi, á sjávar- jörðum með þara og þangi og svo má í mestu harðindum gefa hross- um jarðarsvörð, torfjörð, tætta í sundur og hreinsaða, þíða hnausana í fjósi, 1 handa hverjum hesti á dag með heyi. Þetta gert í síðustu lög. Eg býst við, að um fóðurbæti sé eigi að ræða. Áríðandi er að láta fé ekki leggja mikið af framan af vetri, það sparar fóður. Þessu gleyma menn oft. Af því drakk margur síðastliðið vor. Hregqviður. Þýzk hryðjuverk i ófriSnum. Blaðið Scotsman í Edinborg flytur eftirfarandi grein þ. 30. sept. New York, 28. september. Herfilegar frásagnir af þýzkum hryðjuverkum eru birtar í New-York blaðinu »Sun« í dag, og eru þær hafðar eftir hr. H. Copeland, er starfaði í þjónustu amerikska sendi- herraráðsins í London að þvi, að koma Ameríkumönnum burt frá Paris. Hr. Copeland fór frá heimili sínu í Sviss til Parisarborgar skömmu eftir byrjun ófriðarins, og vegna þess að hann kunni bæði frönsku og ensku til fuilnustu, voru honum falin yfirráðin yfir eimlest þeirri, er flutti marga ameríkska flóttamenn. Ferðin til Parísar stóð yfir 28 stund- ir í staðinn fyrir 10 stundir, og olli þessum töfum mikill fjöldi særðra frakkneskra hermanna. í bréfi einu, sem ekki var ætlað til birtingar og sem ritað var til hr. H. M. Sewell, er áður var General-konsúll Banda- ríkjanna á Samóa og varakonsúll í Liverpool, segir hr. Copeland að sér hafi, sökum hinnar opinberu stöðu sinnar, verið leyft að koma til hinna særðu frönsku hermanna og að tala við þá eftir vild. »Eg hafði hugsað mér«, segir hr. Copeland, »að þessar skýrslur um þýzk hryðjuverk væru ýkjur einar, en hvorki þér eða neinn annar mundi hafa talað lengi við þessa menn án þess að sannfærast um, að alt það, sem vér höfum lesið í blöðunum um þessi grimdarverk, gefur ekki einusinni Ijósa hugmynd um hinn raunverulega, hræðilega sannleika. Eg spur^ist frétta hjá hverjum hermanninum eftir öðrum, og bað þá altaf að segja mér það, s^m þeir hefðu nákvæmlega séð með sínum eigin augum, en ekki það, sem þeir hefðu heyrt eftir öðrum. Eg segi yður það satt, að alt það, sem eg heyrði allan liðlangan dag- inn og nóttina um grimdarverk framin á konum og ungum stúlk- um, er herfiiegra en svo að hægt sé að lýsa því. Allur sá fjöldi einstakra viðburða og smáatriða, sem mér var skýrt frá af sjónarvottum, er lágu fyrir dauðanum í vögnunum, og daginn eftir af þeim mönnum, sem lágu í löngum röðum í rúmum sín- um á spítölunum, sem eg kom inn á í Dieppe, gat ekki verið tilbún- ingur eða uppdiktur. Hver einstök frásaga þessara manna, svo blátt áfram og hispurlaus sem hún var, gat ekki annað en borið Ijósan vott um sannleika þeirra at- burða, sem frá var skýrt. Allir þess- ir særðu hermenn komu frá her- stöðvunum í Belgíu eða við Meuse, og komu þeir oft í borgir og þorp, sem Þjóðverjar höfðu yfirgefið f rúst- um og mátti stöðugt sjá þar lík kvenna og barna. Fyrst héldu her- mennirnir að þessar konur og börn hefðu dáið af slysum, vegna þess að þær hefðu orðið fyrir kúlum frá ó- vinunum, en sárin voru altof oft af byssustingjum eða sverðum. Þegar Þjóðverjar höfðu náð Lyttick á vald sitt, réðust hermenn þeirra hungraðir og æðisgengnir inn í Belgíu, ærðir af þorsta eftir blóði og áfengi. Þjóðverjar þeir, sem þú og eg þektum fyrir 25 árum, höfðu að einkunnarorði: »Óttastu .guð og gerðu rétt«; en fyrir áhrif hins kalda tilfinningarlausa guðleysis hins nú- verandi prússneska heranda, virðist þessu einkunnarorði þeirra hafa ver- ið breytt í: »Ottastu keisarann og breyttu eíns og þér sýnist«. Þegar Mr. Sewell bað blaðið »New York Sun« að birta bréf hr. Cope- lands, bætir hann þessum orðum við: — »Eg þekki engan mann, sem bet- ur er trúandi til að segja satt og rétt«. í ritstjórnargrein, þar sem blaðið »New York Sun« gerir þess- ar herfilegu skýrslur hermanna að umtalsefni, stendur þessi umsögn ritstjórans: »í þessu tilfe'li höfum vér þessar ægilegu frásagnir endur- teknar af hlutlausum Amerikumanni, sem hefir heyrt þær frá sjónarvott- um, og neyddist hann til. að trúa þeim þótt hann áður hefði verið þeirrar skoðunar, að slíkt geti eigi átt sér stað; það er nægilegt ábyrgð- artilfinningu þessa manns, og hann hefir — að þvi er vér getum séð — enga ástæðu til — af flokka- ástæðum — að kenna neinni af þeim stjórnum, sem nú eiga í ófriði, rang- lega um þau grimdarverk, sem hér ræðir um«. --------»»<-»-------- Landsíminn. Símabandið við Austurland hefir stórbatnað í sumar fyrir það, að lögð hefir verið ný símalína frá Akureyri til Breiðumýrar. ísafold átti f gær símtal við Seyð- isíjörð og heyrðist þá jafnvel i milli eins og milli Akureyrar og Reykja- vikur. Er nú komið svo, að símtala mun mega um land alt, þar sem sími er á annað borð. Fimtugsafmæli átti Guömundur Björnsson land læknir á mánudaginn. Barst hon- um, sem nærri má geta, fjöldi heilla- óska þann dag. G. B. er einbver mesti og fjöl- hæfasti starfsmaður, sem nú er uppi með þjóð vorri, sihugsandi um hagi landsins og sístarfandi að þeim. Vinnuþol hans og elja er svo mikið, að fádæmum sætir. Slikir menn eru þarfir vekjarar í þjóðfélagi voru og er vonandi, að G. B. endist lengi aldur með starfsþreki. Þótt ísafold og hann hafi sumtgreint á, hikum vér eigi við að telja G. B. með þjóð- nýtustu mönnum þessa lands. Látin er í hárri elli suður á Útskálum þ. 6. f. mán. ekkufrú Jakobina Sojía Magmísdóttir, ekkja síra Daníels prófasts Halldórssonar, siðast prests á Hólmum en móðir Halldórs yfir- dómara, Kristins prófasts og þeirra systkina. Ennfremur er látin í sumar Þor- björg Guðmundsdóttir, ekkja Erlends Gottskálkssonar í Garði i Kelduhverfi, en móðir Valdimars læknis, sem nú er i Friðrikshöfn í Danmörku. Spádómar um heimsstyrjöldina. Fyrir 8 árum átti Vilhjálmur keis- asi tal við frakkneskan blaðamann og lét þá meðal annars í ljós, »að það kæmi sér ekki á óvart þótt Jap- anar færu að skifta sér af deilum Norðurálfunnar*. En naumast hefir keisarinn þá búist við, að það yrði á þann hátt, sem nú er fram komið. Einn af stórmennum andans, Leo lolstoi, hefir og sagt fyrir þessa heimsstyrjöld, er nú geysar. Árið 1910 las hann dóttur sinni fyrir spádóm þann, er hér fer á eftir: »Eg sé stóra skuggamynd af kven- manni. Fegurð hennar, gimsteinar hennar og prýði öll eiga engan sinn líka. Allar þjóðir veraldar keppast um að vinna hylli hennar. En hún gefur öllum undir fótínn, Yfir höfði hennar glitrar á bókstafi, gerða úr gimsteinum: Kommercialismus (verzl- unarstefnan). Svo fögur sem hún er, þá fylgir eymdin fótsporum henn- ar. í rödd hennar er hljómur af gulli, augnráðið er græðgislegt og verkar eins og eitur á þjóðir þær, er hún nær tangarhaldi á. Hún ber 3 blys, er kveikja munu heimsbál: Ojriðarblysið, sem hún ber bæ úr bæ og land úr landi. Þróngsýnis blysið, er kveikir altaris- ljósin og ber i sér frækorn falsins, finnur barnið i vöggunni og fylgir manninum til grafar. Laganna blys, hina hættulegu und- irstcðu hins rangláta réttlætis, er hefst innan fjögurra veggja heimil- anna og grefur um sig þaðan í bók- mentum, listum og vísindum. Hið mikla veraldarbál mun hefjast árið 1912 og vakna fyrst í Suður- Evrópu. Þessu næst sé eg alla Norð- urálju í blóði og eldi. En kringum árið 19x5 mun koma furðulegur maður frá Norðurlöndum nýr Napóleon og hann mun hafa mikil afskifti af þessum blóðuga hild- arleik. Hann virðist ekki einkar-kunn- áttumikill um hernað, frekar rithöf- undur eða blaðamaður. En honum mun mestöll Evrópa lúta þangað til árið 1925. Hin mikla styrjöld mun marka nýtt stjórnmálatímabil i hinum gamla heimi og mun myndast nýtt samband líkt og Bandaríkin nú og í því sam- bandi verða 4 risar: Engilsaxar, Romanar, Slafar og Mongólar. Eftir 1925 munu trúarbrögðin breytast. Annað blys konunnar, mun valda falli kirkjunnar. Siðgæðishugsjónin er týnd, siðferðishugmynd mannanna að engu orðin. En þá kemur siðbótamaður mát- tugur til sögunnar. Hann er þegar fæddur, en þekkir enn eigi köllun sína. Hún er sú að ryðja algyðis- trúnni (Pantheismus) rúm. Styrjaldir þjóða milli, kynflokka eða stétta munu þá hætta. Á miðri öidinni mun renna upp ný gullöld í listum og bókmentum. Smátt og smátt munu þjóðirnar vaxa að vizku og sjá, að konan með blysin, sú er tældi þá var í rauninni glapsýn. Því verður eigi neitað, að spádóm- ur Toistois hefir ræzt fullkomlega það sem af er. Verður nú fróðlegt að lifa næsta ár og sjá þann nýja Norðurlanda-Napoleon — ef sá hluti spádómsins rætist einnig. Erlendar simfregnir frá Norðurálfuófriðnum. London 10. okt. kl. 6 e. h. Eftir geysilega skothríð Þjóðverja á Antwerpen yfirgaf lið Belga borgina í gær. Þjóðverjar tóku borgina. Þjóðverjar notuðu 200 fallbyssur 11, 12 og 1672 þml. á vídd. Eftir fyrstu skotin greip felmtur íbúana. Tíu þúsund ruddust niður að skipakvínni til þess að fá far á tveim gufuskipum til Ostende. En skipin rúmuðu að eins 1600 manns. Þúsundir flýðu til Bretlands og Hollands. Það er sagt að af skothríðinni hafi hlotist voðalegt tjón. Margir borgarar biðu bana og varla nokkur hluti bæjarins komst hjá skemdum af sprengikúlum eða eldi. 50 olíugeymar er sagt að standi í ljósum loga. Orusta heldur áfram á línunni Lens—Arras—Bray sur Somme Chaulne—Roye—Lassigny. Bandamenn tóku 1600 fanga i tveggja daga harðri orustu. Nálægt landamærum Austur-Prússlands hafa Rússar tekið Lyck og segjast þeir enn hafa tekið af Þjóðverjum 10 þúsund fanga og 40 fallbyssur. R e u t e r. Lyck er borg í prússneska héraðinu Allenstein og stendur við vatn og á sem hvorttveggja er bænum samnefnt. Þar er miðstöð járnbrautar- innar milli Königsberg og Prostken. Ibúar 12 þúsundir. Borgin er óvíggirt, en setulið var þar. London 11. olít. kl. 6 síðd. Belgar brendu sjálfir olíugeymana í Antwerpen og eyðilögðu alla steinolíu. Ennfremur brendu þeir kornhlöðu og önnur vörubyrgi, sem komið gátu Þjóðverjum að notum. Þar eð belgiska hernum tókst að komast undan er hertaka borgarinnar álitin að hafa litla hernaðarlega þýðingu fyrir óvinina. Flotamálastjórnin kunngerir, að sem svar við beiðni Belga hafi brezkt sjóherlið tekið þátt í síðustu vörninni við Antwerpen. Þeir mistu tæp 300 manns. Eftir að borgin var yfirgefln héldu þeir aftur til Ostende. Þangað komust heilu og höldnu tvö af þremur stórfylkjum, en meginhluti hins þriðja var stöðvað af Þjóðverjum. 2000 manns komust inn í Holland og lögðu þar niður vopn. Það er tilkynt að meginhluti belgiska og brezka liðsins, sem var með konunginum, hafi komist heilu og höldnu til Ostende. R e u t e r. London 12. okt. kl. 6 síðd. Aðstaða bandamanna góð. Þeir hafa haldið öllum stöðvum. Þýzkt riddaralið sem hafði náð á vald sitt leiðum yfir ána Lys, fyrir austan Aire, hefir verið rekið burtu og hörfaði það inn í Ármentieres-héraðið. Áhlaupum Þjóðverja annarstaðar hafa banda- menn hrint af sér. Áður en Belgar fóru úr Antwerpen sprengdu þeir upp um 50" verzlunarskip þýzk. Sagt er að sá hluti borgarinnar, sem við höfn- ina liggur, sé eyðilagður. Mælt er að Þjóðverjar haldi til Ostende. Þýzkir flugmenn vörpuðu 20 sprengikúlum á París i gær. Drápu 4 menn en særðu 13 og skemdu þakið á Notre Dame kirk- junni. Aðstaðan á landamærum Rússlands og Prússlands óbreytt. Þjóðverjar njóta járnbrautanna og reyna að vernda stöðvar sínar með því að flytja liðsveitir úr einum stað í annan. Opinber fregn frá Austurríki segir að Austurríkismenn hafl sótt svo skjótt fram að þeir hafi getað komið Przemysl til liðs. Vestan við Weichsel hafa forverðir heranna átt orustur. Mælt er að yfir vofi árás Þjóðverja á Warsehau. R e u t e r. London 13. okt. kl. 6.20 síðd. Bandamenn halda enn velli allsstaðar og hafa unnið á á mörg- um stöðum. Áhugi manna beinist nú að svæðinu milli Antwerpen og nyrstu stöðva vinstri herarms bandamanna. Fall Antwerpen hefir ýtt undir liðsöfnunina í Englandi. Þjóðverjar reyna að nota sem bezt sigur sinn við Antwerpen. Hafa þeir tekið Gent orustulaust. Orusta heldur áfram að austanverðu í grend við Lyck og á vestri bakka Weichelfljóts, milli Ivangorod og Warschau. Opinber tilkynning frá Petrograd hermir að þýzkur kafbátur hafi sökt rússneska beitiskipinu »Pallada« á sunnudaginn í Eystra- salti. Allir mennirnir fórust. Sökum þess að Búahershöfðinginn Maritz, sem stýrði liði, er sent var á hendur Þjóðverjum i Suðvestur-Afríku, hefir gert upp- reist, hefir verið lýst yfir því, að herlög gildi í Bandaríkjum Suður- Afríku. Uppreistin er að eins á þessum eina stað. R e u t e r.

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.