Ísafold - 02.06.1915, Qupperneq 3

ISAFOLD
3
Drengskapnr í stjórnmálom.
Mér hefir stundum virzt af sumu,
sem hefir borið við í stjórnmálum
vorum, að sumir stjórnmálamenn
þektu ekki hugtakið »Jair play«, sem
á islenzku hefir verið kallað dreng-
skapur. En er eg las grein í síðasta
Ingólh með fyrirsögninni: »Til minn-
is« féll mér allur ketill í eld. Mér
finst grein þessi taka út yfir allan
þjófabálk.
Greinin á að vera skýrsla um það,
hvað felist i uppástungum þeim, er
þrímenningarnir komu með frá Khöfn.
Eins og skýrt hefir verið frá opin-
berlega höfðu þingmenn þeir, er þri-
menningarnir skýrðu frá uppástung-
um þessum, samþykt allir á fundi
að halda þeim leyndum. Var það
auðvitað ekki svardögum bundið,
heldur talið drengskaparheit.
Einn f tölu þeirra þingmanna var
ritstjóri lngóljs.
Eftir því, sem nákunnugur maður
hefir skýrt mér frá, hefir enginn
þessarra manna verið leystur frá
þessu drengskaparheiti sínu. Nú
kemur fram frá ritstjóra Ingólfs skrif,
er tjáist vera skýrsla um hvað í upp-
ástungunum felist.
Hér er um tvent að tefla: Annað-
hvort er þessi skýrsla rétt eða röng.
Ef hún er rétt setur hún um leið
þann óafmáanlega stimpil á ritstjóra
Ingólfs að hann sé drengskaparheit-
rofi. í vissum tilfellum refsa lögin
slíkum mönnum harðri refsingu. Hér
mundu lögin eigi ná til. En gern-
ingurinn væri samur fyrir þvi og
eigi betri frá sjónarmiði siðgæðis og
velsæmi fyrir því. Þar sem lögin
ná eigi til að refsa, þar refsar al-
menningsálitið, ef þjóðfélagið er heil-
brigt, en eigi spilt. Sú þjóð, sem
á nokkurn hátt vildi þola forystu
drengskaparheitroja væri illa komin.
Hitt er það, að skýrslan sé röng.
Þessu vil eg gera ráð fyrir vegna
ritstjóra Ingólfs sjálfs — frekar en
hinu.
Og ólíklegt er það ekki í sjálfu
sér, að svo sé, þvi eg man, að eg
heyrði Bjarna frá Vogi skýra frá því
á stjórnmálafundi nýlega, að þing-
mennirnir hefðu eigi fengið í hend-
ur uppástungurnar skrifaðar og gætu
því eigi munað glögt, hvernig þær
hefði verið.
En er það þá »fair play« gagnvart
kjósendum að telja þeim trú um hluti,
sem rangir eru — í svo alvarlegu
stórmáli ?
Mér finst það ekki.
Hvernig sem á er litið, hvor til-
gátan sem rétt er — og sjálfur get
eg eigi um það dæmt vegna ókunn-
leika á málinu — finst mér Ingólfur
með grein sinni hafa hrint af sér
öllum rétti til trausts meðal vand-
aðra manna.
Gamall Sjáljstaðiskjósandi.
'öfugmæíi
Ingóífs.
Ingólfur segir að alt það, sem sé
»af formelteoretisk Art« (»sniðleg
fræðiatriði* kallar hann það), sé lít-
ilsvirði, en getur þess þó um leið,
að þetta sé öfugmæli, og er það
rétt ti.l getið. Ríkisréttindi íslands
væru annars ekki mikils virði.
— En hvers vegna er Ingólfur
altaf með þcssi öfugmæli?
S p u r u 11.
Samvinnu-þýðleikinn.
Frumhlaup Be-Bja-Skúla.
Þeir blygðast sin auðsjáanlega,
Vog-Bjarni, Benedikt, og Skúli, minni-
hluti Sjálfstæðisflokksstjórnarinnar,
fyrir frumhlaup sitt um daginn, er
þeir þrír hugðust að reka meiri-
hluta flokksstjórnarinnar. Nú reyna
þeir að fóðra frumhlaupið, eins og
lífið sé að leysa.
En svo »staðlaus ósannindi* er
sú fóðrun, að dæmafátl má heita,
að þeir skuli pora að hafa hana
frammi í almennings augum.
Fóðrunin er sú, að þeir hafi í
raun og veru verið meirihluti flokks-
stjórnarinnar, af því að tveir hinna
fjögra, ritstj. ísaf. og form. Sjálf-
stæðisfélagsins hafi ekki verið kosn-
ir af alpingi, segir Ingólfur. Oss
vitanleg.a hefir enginn flokksstjórnar-
manna verið kosinn af alþingi, held-
ur af sjálfstæðis þingflokknum. En
svo þarf ennfremur að segja söguna
lengri, en þeir vinirnir Ingólfur og
Þjóðvilinn gera, sjálfsagt ekki betur
vitandi (II)
A síðasta fundi þingflokksins voru
kosnir i flokksstjórnina þeir Bened.,
Bjarni, Bj. Kr., Skúli og Sv. Bj.
En Bj. Kr. þverneitaði að vera í
miðstjórn, sennilega vegna þess, að
Vog-Bjarni var þar fyrir og var þá
Einar Arnórsson kvaddur í hans stað.
Sá sami fundur gerði og ráð fyrir
því, að ritstj. ísafoldar Ól. Bj. og
form. Sjálfstæðisfélagsins Br. B].gengju
i stjórnina, en þeir voru ekki beint
kosnir þá, af þvi peir voru ekki
staddir á jundinum. Fyrir þessum
sannindum munu fást næg vitni.
Einn þingmanna hitti þagar eftir
fundinn ritstj. Ól. Bj. og tjáði hon-
um, að flokkurinn hefði óskað þess,
að hann og form. Sjálfstæðisfélags-
ins tækju sæti í stjórninni og hið
sama tjáðu þeir Benedikt og Bjarni
form. Sjálfstæðisfélagsins Br. Bj.
Var það svo sem ekkert nýtt, að ein
mitt þessir menn væru í flokksstjórn-
inni, því að það var orðin hefð, að
bæði ritstj. ísafoldar og form. Sjálf-
stæðisfélagsins væru sjálfkjörnir í
miðstjórnina. Og auðvitað var það
nú, eins og fyr, sjálfsagt, að þeir
væru nákvæmlega jafn-réttháir hin-
um stjórnarmönnunum. Engum hefir
nokkurn tíma dottið í hug að vefengja
það hingað til. Og allar atkvæða-
greiðslur og allar framkvæmdir flokks-
stjórnarinnar sýna þetta og sanna.
Það er fyrst nú, þegar Bjarni,
Benedikt, Skúli eru komnir í kattar-
pinu og orðnir til athlægis hjá öll-
um almenningi með frumhlaupi sinu,
að þeir alt i einu fara að úrskurða
sig »æðri verur* í flokkstjórninni
og gera sig þar með enn hlægilegri.
Láta þeir sér detta í hug, að sjálf-
stæðis-þingflokkurinn fari að ganga
inn á gerræðistilraunir þeirra og
lýsa þá »æðri verur« i flokksstjórinni?
Óg létu þeir sér detta í hug, að þeir
gætu, nema í svip, lifað á blekking-
unum um »meirihluta« sinn í flokks-
stjórninni ?
Það er auðvitað ekki gott að segja,
hversu miklu athugaleysi hinir æstu
geðsmunir þeirra og meðvitundin
um hið gersamlega fylgisleysi við
visnunar-rifrildis pólitík þá, sem nú
reka þeir, hafa valdið.
í gapastokk blekkingatilrauna og
staðlausra ósanninda standa þeir með
afsökunar tildur sitt fyrir hinu frekju-
lega frumhlaupi gagnvart miðstjórnar-
meirihlutanum og sýnir það og m. a.
glögt hversu vel þeir trúa á mál-
stað sinn, að hvorki Ingólfur
eða Þjóðviljinn hafa þorað að prenta
upp bréf meirihluta miðstj., þar sem
flett er ofan af atferli þeirra sbr.
næstsiðustu ísafold.
Leiðrétting
í síðasta blaði »Ingólfs« er þvi
slegið fram, að formaður Sjálfstæðis-
félagsins sé þveröfugur í stjórnmála-
skoðunum við félagið sjálft, að hann
vinni leynt og ljóst með »nýbræð-
ingunum« og hafi þvi af sjálfsdáðum
»strikað sig út« úr stjórn Sjálfstæð-
isflokksins.
Utaf þessum ummælnm hefi eg
beðið ritstjóra »Ingólfs« að birta
þessar athugasemdir í næsta tölubl.
hans, og hann lofað að gera það:
1. Af þeim á þriðja hundrað fé-
lagsmanna, sem komið hafa á fundi
í félaginu, hafa aðeins 6o—8o greitt
atkvæði þannig, að til tals geti kom-
ið, að eg sé ekki sammála þeim —
það er í mesta lagi l/s fundarmanna.
Hinir 2/3 hafa ekki viljað taka af-
stöðu til máls þess, sem um er deilt,
í blindni.
2. Afstaða mín til deilumálsins
er einmitt sú sama, sem þessir 2/g
fundarmanna virðast hafa — þessi:
að bíða eftir ákveðnum tillögum —
að sjá fyrst og dæma svo.
3. Þótt ákveðinn meiri hluti fé-
lagsins hefði fordæmt bráðabirgða-
tillögur þær, er »þrímenningarnir«
fluttu, þá væri það engin sönnun
fyrir því, að eg væri »þveröfugur«
við félagið, jafnvel pótt eg hejði lýst
mig peim /ylgjandi, því að atkvæða-
greiðslu í télaginu um þessar tillög-
ur verður að telja markleysu, á með-
an þær eru ekki birtar og félags-
menn dæma um þær eins og blind-
ur um lit.
4. Eg ætla mér ekki að fylgja
neinni »afsláttar-pólitik« — engu
öðru en þvi, sem fullnægir fyrirvara
meiri hluta alþingis í stjórnarskrár-
málinu og tel því þar með ómót-
mælanlega slegið föstu, að eg sé í
fullu samræmi við Sjálfstæðisfélagið
sem formaður þess.
Reykjavik 31. maí 1915
fírynj. Bjórnsson.
„Nú er mér gengið“,
sagði karlinn.
Það var sú tíð, að blaðið Ingólfur
þóttist bera mjög fyrir brjósti stjórn-
arfar og stjórnarframkvæmdir hór inn-
anlands. Lót það ekkert tækifæri
ónotað að víta það, sem það taldi mið-
ur fara hjá landsstjórn og ráðherra og
embættismönnum ; virtist það finna til
þess, sem fjöldi landsmauna um langa
tíð hefir fundið til: eftirlits- og
a g a 1 e y s i stjórnarinnar gagnvart em-
bættislýð landsins oghirðuleysiog
s e i n 1 æ t i um j'mislegt, er fram-
kvæma þurfti. — Nú kom sá ráðherra,
loksins, er ekki var seinn til að »taka
til hendinni«, bæði að koma því fram,
til afgreiðslu, er í hrúgum lá óafgreitt
frá fyrirrennara hans, gera ýmsar um-
bætur, eða ráðstafanir til þeirra, á því
sem áður hafði verið »látið eiga sig«,
þótt ýmsir hefðu að fundið, og siðast
en ekki sízt að hefjast handa til ræki-
legs eftirlits, til ómetanlegs hagnaðar
ó b e i n 1 í n i s fyrir þjóð og land og
ekki lítils gróða b e i n 1 í n i s fyrir
landssjóð !
Hver hefði nú ekki ætlað, að blaðið
Ingólfur mundi f a g n a þessu, jafnvel
öllum öðrum blöðum fremur ? En hvað
verður ? Blaðið s k a m m a r ráðherra
fyrir þessar tiltektir, þykir þær mjög
óviðeigandi og telur þær vera aðeins
»agn«, beitu, hjá ráðherra til þess að
afla sór fylgis!! Ja, hvf skyldi slíkt
ekki afla mönnum fylgis, hjá öllum
þeim, er heilbrigðir eru og nokkurn
veginn í meðallagi gæddir sómatilfinn-
ingu — og hví skyldi ráðherra vera
meinað að efla fylgi sitt með góðum
og gagnlegum athöfnum
Allir æ r 1 e g i r menn telja sér skylt
að viðurkenna það, sem vel er gert,
þótt framkvæmt só af þeim, er þá ef
til vill kann að skilja eitthvað á við í
skoðunum að öðru leyti. Og ekki ætti
það síður að vera svo, ef verið er að
koma þvf í verk, er menn áður hafa
talið brýnustu nauðsyn. — En um það
hirðir ekki Ingólfur eða þeir, sem nú
ráða þar lögum og lofum.
—s.
Kvennaskólinn
i Reykjavík.
Stúlkur þær, er ætla að sækja um inntöku i kvennaskólann næsta
vetur, geti svo vel að senda skriflegar umsóknir sínar sem fyrst til undir-
ritaðrar forstöðukonu skólans og taka jafnframt fram, hverrar undirbún-
ingskenslu þær hafi notið. Nauðsynleg vottorð frá umsækjanda fylgi.
Umsóknarfresturinn er til r. ágúst; verður þá öllum umsóknum
svarað með póstum í ágústmánuði.
Gjaldið fyrir heimavist í skólanum verður sama og síðastliðið ár
35 kr. á mánuði, og ættu stúlkur þær, er hafa í hyggju að sækja um
heimavist, að gera það sem allra fyrst, en skólinn verður að mælast til
þess, að ráðning í heimavist sé þeim fastmælum bundin, að ekkert ónýti
hana, nema veikindi innsækjanda.
Skólinn byrjar 1. október n. k. Æskilegast að allir nemendur séu
þá mættir. Inntökupróf fyrir nýjar námsmeyjar fer fram 2.—4. okt.
Hver nemandi borgi 10 kr. skólagjild í byrjun skólaársins.
Hússtjórnardeild skólans byijar þá einnig. Námsskeiðin verða tvö
eins og að undanförnu; hið fyrra frá 1. okt. til 1. marz, hið síðara frá
1. marz til 1. júlí n. á. Gjaídið verður 30 kr. á mánuði.
Reykjavik 1. júni 1915-
Ingibjörg H. Bjarnason
venjulega heima kl. \2XIS—F/S.
Skiftafundir
verða haldnir í bæjarþingstofunni hér laugardaginn 5. þ. m.
í eftirnefndum búum:
Þrotabúi Tómasar Tómassonar slátrara kl. 1D/2 f-
Þrotabúi Engilberts Guðmundssonar kl. ii3/4 f. h.
Þrotabúi Vigdísar Guðmundssen kl. 12 á hád.
Dánarbúi Sigurðar Sigurðssonar kennara kl. 1 síðd.
í þrem fyrstnefndu búunum verður skýrt frá eignum og skuldum
búanna, en rætt um ráðstöfun hins síðastnefnda bús.
Bæjarfógetinn i Reykjavík, 1. júní 1913.
Jón Magnússon.
Aðalfundur
heimilisiðnaðarfélags Islands
verður haldinn 24. júní i kvennaskólahúsinu kl. 6 e. h. — Verður þar
skýrt frá fjárhag félagsins samkvæmt endurskoðuðum reikningi, sem verður
lagður fram á fundinum, og athöfnum þess siðastliðið ár.
í stjórn verður kosið: ' forseti og 2 fulltrúar í stað þeirra, sem að
lögum fara frá (ungfr. Inga L. Lárusd. og Sigriður Björnsd.), og kosnir
endurskoðendur.
Nýir félagar verða teknir og rædd þau félagsmál, sem á góma
kann að bera.
Jón Þórarinsson
p. t. forseti.
Tlukafundur
í hlutafélaginu »Títan« verður haldinn mánudaginn 21. júni 1913, kl.
11 f. h. á skrifstofu málaflutningsmanns Oluf Aall i Kristjaniu. Tij
meðferðar á fundinum verða tillögur til breytingar á lögum félagsins að
þvi er snertir upphæð hlutafjárins, útgáfu hlutabréfa i flokkum, upphæð
hlutanna og skifting í hálfa hluti, atkvæðisrétt hluthafa og undirskrift
hlutabréfanna. Tillögur þessar til lagabreytinga eru til sýnis hjá yfir-
réttarmálaflutningsmannni Eggert Claessen i Reykjavík.
Stjórnin.