Ísafold - 09.09.1916, Blaðsíða 3

ISAFOLD
3
Kristjana Markúsdóttir
Laugavegi n hefir fengið nýtizku
vetrarhatta, hattaskraut og hattaefni.
Jarðarför mfns ástkæra eiginmanns,
Jóels sál. Jónssonar, Kárastig 6, fer
fram mánudaginn II. þ. m. og hefst
með háskveðju á heimili hins látna
kl. 12 á hád.
Sigriður Guðmundsdóttir.
nefni nokkur af einkennum varan-
legrar tóbakseitrunar: Slíhimnubólga
í hálsi og koki, veiki í meltingar-
færunum, hjartsláttur, brjóstþrengsli,
eirðarleysi, handskjálfti, svími, tauga-
slen, taugaverkir, veiklun skilningai-
Vitanna, alveg sérstakar sjónhverfingar
t. d. að sjá tvær myndir þar sem
er ein, eða sömu sjónina eftir að
hún er horfin, svaita bletti á sjónar-
sviðinu eða algerð blinda.
Það hefir verið sýnt með tilraun-
um og fyllilega sannað, að nikotín
getur valdið æðakölkun. Menn eld-
ast fyrir tímann. Alt skeður ekki í
einu. Líkami vor er undursamlega
þolinmóður og hefir mörg varnar-
tæki. Falskt og hættulegt varnargagu
er það, að tilfinningin sljóvgast.
Menn kenna ekki lfengur ilt sem ilt,
og einn góðan veðurdag dynur óham-
ingjan yfir.
Það eru til menn, sem ekki bíða
sérlega mikið tjón af hófsamlegri
tóbaksnautn. Það eru til þeir. menn,
sem hafa sérstaka hæfileika til að
binda eitrið eða losa sig við það.
Hvort hlutaðeigandi sjálfur heyrir til
flokki þessara hepnismanna er ekki
hægt að skera úr nema með lik-
skurði.
A börn og unglinga innan 20 ára
hefir tóbak sérlega skaðleg áhrif.
Þeir kyrkjast i vexti, bæði andlega
og líkamlega. Allar hinar nefndu
verkanir koma fljótar fram og auð-
veldar og ná hærra stigi, þegar þær
hitta viðkvæm óþroskuð líffæri og
líkama eða sál, sem enn hefir ekki
fengið fullkomið mótstöðuafl og stál-
hertan vilja.
Jón Dúason þýddi.
Þegnskylduvinnan.
í hinu þýzka tímariti »Mitteilunqen
der Islandfreunde« er ítarleg og löng
grein um þegnskylduvinnuna hér á
landi eftir prófessor W. Heyden-
reich. Niðurlag greinarinnar er á
þessa leið:
Þótt ekki sé tekið tillit til þess,
er haldið hefir verið fram, með og
móti þegnskylduvinnunni, þá geta
menn þó ekki, er þeir hugsa um
þetta málefni, varist því, að fá eink-
ar hlýjan hug til frumkvöðuls þess.
í 14 ár hefir þessi maður (Hermann
Jónasson), sem nú er 58 ára að aldri,
barist fyrir þessari hugsjón, með
þeim áhuga og einbeitni, sem að
eins getur sprottið af sannri trú og
óbifanlegri sannfæringu á góðum
málstað. Mótstöðumenn H. J. virð-
ast ekki fyllilega skilja, að þegn-
skylduvinnutillaga hans sé sprottin af
einlægri viðleitni til viðreisnar ætt-
jörðu hans. En hann hefir eldheita
trú á hin blessunarríku áhrif, er
framkvæmd hugsjónar hans mundi
leiða af sér fyrir ættjörðina. Þrátt
fyrir þau mótmæli, sem komið hafa
fram gegn þvi, að ættjarðarást æsku-
lýðsins örfist og aukist við að leysa
af hendi eitthvert skyldustarf við
ættjörðina, er hann jafn sannfærður
um það, og býst við, að þessi til-
finning muni lyfta íslenzku þjóðinni
á hærra stig. Þess vegna er það vel
skiljanlegt, að H. J. gleðjist yfir því,
að hafa æskulýðinn — LJngmenna-
7f Jfeíjardalsfyeiði.
Revkjavílnr-annáll.
Síra Haraldur Ni'elsson prófessor
hef-ir verið vestur á ísafirði vikutíma
og flutt þar eriudi og prédikanir við
Fram dalinn eg þeysi með tvo í taumi.
Takmarkið iiggur fjarlægt og autt,
af hreyfing og lífi helkyrt og dautt,
nema hrollkaldra lækja flissandi straumi.
Milli himingnæfandi hamratinda
rís heiðin með stigi og vörðubrot,
og válega hvínandi vindaþot,
sem varpa sér nöpur um blásna rinda.
Frá bæjunum fremstu ber mig jórinn
beiut í hið stórleita heiðarfang.
Af kláranna stælta og geiglausa gang
gnestur við steinana eldhertur skórinn.
Við bergmál af jódyn úr hlíðunum hrökkva
hjarðir með frelsisins yfirbragð
og mjallhreinan, fótsíðan, fjallalinn lagð.
Með fellibylshraða á bergssnös þær stökkva.
í fangið sig neðstu hæðirnar hefja.
Hinstu glæður frá lækkandi sól
breiðast um urðir og bjargastól
og blaktandi skini heiðina vefja.
Nú fækkar og smækkar um grös og gróður,
sem grafarríki hér taki við,
og jökullinn einn eigi alt þetta svið
og um eilífð vaxi hér dauðans sjóður.
Hvilík nákyrð og þögn! Hvergi neitt, sem hreyfist,
eins og náttúruhjartað sé hætt að slá,
og á þessum hljóða auðnarsjá
hver alda af lífi hjaðni og dreyfist.
Öræfin niðri’ i sér andanum halda,
svo ekkert trufli hinn djúpa frið,
sem drotnar um hóla, dældir og rið,
eins og drjúpandi þögn innan líkhústjalda.
Þessi óvenju kyrð um anda minn smýgur.
Sem eiturstraumur hún lamar minn hug;
allur hugsjónamáttur missir sitt flug
og magnþrota aftur í duftið hnigur.
Þó er sem helgi sál mina hjúpi,
er horfi’ eg á þennan hrikageim,
sem á ekki af lífsröddum óm eða hreim
né eldskin og fótspor af mannheimsdjúpi.
Blakkarnir jafnvel með undrandi augum
og óttasvip stara á tindanna hring,
með iágum stunum sig lita í kring,
og leiðina feta með óstyrkum taugum.
En hrynji smásteinn úr hófspori grunnu
hrökkva við fákshjörtun kvíðasvelfd,
svo hefst eins og bylgja bringan hvelfd
og blástur hvæsist um nasirnar þunnu.
Nú hneig undir gnýpuna himinsins sunna.
Húmsvipur dregst á fjallanna brún,
og skuggaleg, þungbrýn rökkurrún
reifar flákana klakabrunna.
Géigvæna, líflausa Heljardalsheiði
hug mínum ægir þitt grafhljóða kvöld
með myrkursins svipdimmu, sóllausu völd,
og sjálfa þig eins og nýorpið leiði.
Hestana bind eg við hálf-hnigna vörðu, ,
sem hrunin er líkust fallinni sál,
sem á ekki lengur lífskraftsius bál,
en liggur i molum við kjörin hörðu.
Við fót hennar sezt eg und fákanna brjósti,
sem fjörvana drúpa höfði að jörð,
og krafsa hinn dauða og kalda svörð,
sem klipinn er fast af jökulsins gjósti.
Mun hér ekki dapurt er drynja móðir
dráps-sönginn byljir um stórhriðarnótt,
og drifhvitur gaddurinn drepur hvern þrótt,
sem dirfist á þessar Heljarslóðir.
Sem fallandi brimhrönn bálhvít mjöllin
byltist um hamra og giljadrög,
og hleður af sjálfri sér lög eftir lög
á lægstu ásana og hæðstu fjöllin.
— Við hug minum blasir einn hörmungar þáttur:
Halur einn stefnir bygðinni mót.
Snækófið þyrlast um þreyttan fót.
Að þrotum er komin öll lífsfýsn og máttur.
Grimmúðug stormraustin grenjar og hvæsir
gangandi mannsins helfararóð,
en jökulkalt fjúkið fyllir hans slóð
meðan frostið járnklóm að hjartanu læsir.
Þverrandi lifsneistinn skelfur á skari.
Skaflarnir hækka og syrtir byl.
Mannsflakið hrekur á glúfragil
sem gnoð í hafróti stjórnlaus fari.
Eitt fótspor — og gljúfursins gapandi kjaftur
gleypir ’inn stormbarða, klökuga hal,
en blindviðrið hamast um helkaldan val
sem heimti það mannslíf að tortíma aftur.
Um sál mér fer hrollur við hugsýn dimma
sem hríslist mér sjálfum mjallrok um brá,
og helvegi tæpum eg troði á,
og töpuð sé leiðin á jöklinum grimma.
Og svipur skatans, sem glúfrið gleypti
gaddfreðinn, holdlaus, klakablár,
mér glipa finst á mig með opnar brár
og ísrún á kjálkum, sem frostið greypti. — —
Nú marrar í kafi á myrkursænum
mannlausa heiðin og sekkur brátt.
En yfir skín hvolfið bjarmablátt
með bragandi hnöttunum, rauðum og grænum.
í fjalls-skörðum kyljau kveður og þylur
kaldræn og hljómlaus öræfaljóð;
en nóttin vakir voldug og hljóð
og veraldarmúginn í fangi sér hylur.
— Klárarnir óróir kippa í tauma
kjass mitt þá stillir og friðar um sinn.
En aflmikla heimferðarhuginn eg finn,
því hest-sálin á sér framtíðardrauma.
Sem elskendur leggjá vanga að vanga
og vefja titrandi armi um arm,
eg kinnunum strýk um hinn breiða barm
og blíðlega greiði faxhárið langa.
mikla aðsók.
Á leiðinni vestur flutti h&nn og
erindi í Stykkishólmskirkju um dauð-
ann. Fyrir og eftir erindið sungu
ýmsir farþegar frá Gullfossi ásamt
söngfólki úr Stykkishólmi nokkur lög.
Ágóðinn rann til Stykkishólmskirkju.
Til Vestnrheims fara allmargir
kaups/slumenn með Gúllfossi á morgun.
Meðal þ6Írra eru: Sigurjón Pétursson,
Jónatan Þorsteinsson, Árni Eiríksson,
Árni Benediktsson, Hallgrímur Bene-
diktsson, Arent Claessen, Jón Björng-
son, Thor Jensen, Haraldur Árnason,
Lúðvík Lárusson o. f 1.,
Messað á morgun í fríkirkjunni í
Reykjavfk kl. 12 á hád. síra. Ólafur
Ólafsson. Kl. 5 síra Har. Níelsson.
í dómkirkjunni k). 12 á hád. síra
Jóh. Þorkelsson. Engin síðdegismessa.
Skipafregn.
G u 11 f o s s kom úr ferð sinni norður
á Akureyri í gær. Mesti sægur af
farþegum með skipinu, sjálfsagt hátt
á þriðja hundrað manns. Meðal þeirra
voru: Klemens Jónsson landritari með
frú sinni, Sveinn Björnsson alþm., Pét-
ur Thorsteinsson kaupm., ritstjórarnir
Ólafur Björnsson og Þorsteinn Gísla-
son með frúm sínum, Jón Laxdal
kaupm., Magnús Einarsson dyralæknir,
Halldór Þórðarson bókbindari, Gunnar
Egilsson skipamiðlari, Arni Benedikts-
son kaupm., Pétur Gunnarsson kaupm.
— allir þessir sömuleiðis með frúm
sínum. Ennfremur: Har. Níelsson pró-
fessor, Jón Gunnarsson samábyrgðar-
stjóri, síra Guðm. Einarsson frá Ólafs-
vík, Geir Zoega rektor með dóttur
sinni, Geir Zoéga verkfræðingur og
Geir Zoéga verzlunarmaður, Hannes
Þorsteinsson skjalavörður, Hallgrím-
ur Kristjánsson frá Akureyri, Pét-
ur Hjaltested úrsmiður, Sveinn
Hallgrímsson bankagjaldkeri, Einar
Helgason ráðunautur, Magnús Blöndahl
útgerðarm., Paul Smith símaverkfr.,
H. S. Hanson kaupm., Kristján Skag-
fjörð agent, Engilbert Hafberg verzlstj.,
frú Agústa Sigfúsdóttir, Jón Setberg
trósmiður o. m. m. fl.
ísland fór til Vestfjarða kl. 11 £
gær. Meðal farþega voru: C. Zimsen
konsúll og frú, Jes Zimsen konsúll og
frú, Christensen lyfsali og frú,
frú Kirk, frú Flora Zimsen, Carl Proppé
kaupm., Böðvar Kristjánsson adjunkt,
Halldór Guðmundsson rafmagnsfræð-
ingur, Páll Torfason og 2 verkfræð-
ingar, Jón Sveinbjörnsson kammer-
junker, Jón Grímsson frá ísafirði og
frú, frú Stefanía Davíðsson o. fl.
En þó skal hér dvelja unz dimmhærð gríma
dagsbjarmann síðasta hrekur á braut,
og hrimþakið, haustföll jarðarskaut
hljóðlaust kveður hin sloknandi skíma.
Sál mín skal alein og óttalaust kafa
öræfamyrkurstns djúpa haf,
meðan bygðin dregur upp draumatraf
og dagþreyttir limir i hvílum sig grafa.
félögin — sin megin, og gegn því
verður sú mótbára léttvæg, að menn
spyrji eigi börn eftir því, hvort þau
vilji læra.
Þegar litið er á þetta málefni frá
sjónarmiði H. J., þá er það augljóst,
að hann er sannfærður um, að þegn-
skylduvinnan sé aðal og helzta með-
alið til framfara hjá íslenzku þjóð-
inni, og kemur sú sannfæring ber-
lega fram i þessum orðum hans:
»Ef islenzka þjóðin stenst eigi þá
raun, að taka þessa skyldu sér á
herðar, 'þá vantar hana skilyrði til
að geta lifað sem sjálfstæð þjóð*.
---------■» I » --
En þei! Hvort neyrist ei hófasláttur
og hreimur af mannsröddum eyrum ná?
I myrkrið hvessa blakkarnir brá.
Nú brýst um í vöðvum hinn tamdi máttur.
En bergmálsaldan af orðunum strjálum
yfir mig drýpur sem himinveig.
Af hljómstraumum drekk eg mér heilagan teig.
Um hug mér fer elding frá lifandi sálum.
Jón Björnsson.
Verzlunarskóli Islands
verður settur mánudaginn 2. okt.
n. k. kl. 4 síðd. i skólahúsinu við Vesturgötu.
Fleiri umsóknir en þær, sem þegar eru meðtekn-
ar, verða ekki teknar til greina.
Jón Sivertsen.
Hólar, aukaskip Sameinaðafélagsins
fór frá Kaupmannahöfn 4. þ. m. áleiðis
til Reykjavíkur. Héðan fer skipið
norður um latid til Akureyrar og
Seyðisfjarðar.
D o u r o aukaskip, fer frá Kaup-
mannahöfn 14. þ. m. hlaðið vörum til
Austur- og Norður-lands.
Landsspitalasjóði kvenna græddist
150 kr. á ferð Gullfoss norður á Akur-
eyr! þann veg, að farþegar hóldu tvær
skemtanir á skipsfjöl mpð söng, upp-
lestri o. s. frv. til ágóða fyrir sjóðinn.
Loftskeytastöðin. Bæjarstjórnin
hefir samþykt að leigja land undir
loftskeytastöðina fyrirhuguðu suður á
Melum, fyrir 300 kr. leigu á ári.
Landskosningarnar. A mánudag
kl. 1 kemur yfirkjörstjórnin saman í
lestrarsal Alþingishússins tíl þess að
opna atkvæðakassana og rannsaka nið-
urstöðu kosninganna.