Ísafold - 29.09.1917, Blaðsíða 2

2
ISAFOLD
forða fjárlögunum frá þeirri töf
að komast í Sameinað þing. Helztu
nýmælin í fjárlögunum mun Isa-
ýold tína til síðar.
Indriða Einarssyni
skrifstofustjóra veitti Alþingi nú
3500 kr. laun árlega frá 1. jan.
1918 að telja — »eftirlaun og til
ritstarfa«.
Hefir Indriði verið í þjónustu
landsins hátt á 4. tug ára, en
ekki setið í eftirlaunaembætti,
nema 8 ár. Þurfti því sérstaka
fjárlaga-tillögu til þess að veita
honum þau makleg eftir- og rit-
starfalaun, sem hann nú hefir
hlotið — með samþykki nær alls
þingsins.
Þinglausnir.
Fyrra mánud. kl. lOVa var kvatt
til þingfundar í sam. þingi. For-
seti gat þess, að afgreidd hafi
verið á þinginu 67 frv. og 21
þingsályktun.
Mintist þvínæstsérstaklega þess,
að þingið hefði með samhljóða
atkv. gert kröfu um fullkominn
íslenzkan siglingafána og mundi
það verk þingsins minnisstætt
verða. — Bað því næst fóstur-
jörðinni allra heilla og tóku þing-
menn undir með ferföldu, íslenzku
húrrahrópi.
Þá sagði forsætisráðherra þing-
inu slitið og loks fekk konungur
íslands, Kristján hinn tíundi ósk-
ir þingmanna um langa lifdaga
og var það innsiglað með ferföldu,
húrrahrópi.
Lengsta pingið
sem háð hefir verið er þingið
þetta. Stóð 78 daga — eða ein-
um degi betur en þingin 1907
og 1911.
Kaupsuppbót
kváðu þingmenn hafa fengið —
3 kr. hækkun á dagkaupi. Mun
sú hækkun nema nær 9400 kr.
fyrir landssjóð.
Til Timans.
Já, það var eg, sem átti greinina
»Stjórnin og verzlunin«. En því
miður á eg ekki skilið hólið fyrir
írumleikann. Ef einhver frumleiki
er i greininni, þá er hann eign al-
þjóðar eða mikils meiri hluta þjóð-
arinnar, er lítur svipað á stjórnar-
verzlunina og eg gerði í greininni.
Samvizkubit.
Tlminn er miklu frumlegri, því hvað
sem honum gengur til þess, þá hælir
hann stjórninni á hvert reipi fyrir
alla hennar frammistcðu í þessu máli,
það er frumlegt, þvi þar stendur hanu
að mestu leyti einn uppi. Að merg'
ur greinar minnar hafi átt að vera:
alt fyrir kaupmenn, er vægast sagt
villandi. Eg hélt því auðvitað fram
að kaupmannastétt þessa lands ætti
fullan tilverurétt, og getur það varla
heitið frumlegt, því þetta mun játað
i öllum löndum. Og ekki veit eg
betur en að stjórnin hafi orðið að
leita til kaupmanna um aðstoð í
verzlunarbraskinu, hvaðan sem hún
hefir fengið bendingu um það — hún
er auðvitað ekki komin frá Tíman-
um — enda er það viturlegasta spor-
ið sem hún hefir stigið á þessari
verzlunarbraut sinni. Að kaupmanna-
stéttin, með þeirri aðstoð er lands-
stjórnin gat og var skyldug að veita
er svona stóð á, hefði ekki getað
dregið að landinu nauðsynjavöru al-
veg eins og stjórnin, um það mun
Tímanum veitast erfitt að sannfæra
þjóðina. En okur innanlands gat
stjórnin ávalt komið í veg fyrir með
hámarksverði, og hins vegar gefið
tryggingu fyrir að aðfluttar vörur
yrðu ekki aftur fluttar úr landi. -
En meðal annara orða, okrar þá ekki
stjórnin sjálf? Heyrst hafa raddir i
þá átt. Tíminn leiðir alveg hjá sér
að minnast á sölu og verðlag inn-
lendrar vöru; það er þó önnur hlið
þessa máls og hún ekki óveruleg.
Það er gott og blessað á þessum
timum að draga að landinu, en með
hverju á að borga þá dýru vöru, ef
ekki er séð fyrir að innlendar afurðir
geti selst viðunanlegu verði. Ætlar
stjórnin þá að lána stanslaust — og
upp á hvað? Eða gefa? Eg hugs-
aði að þetta væri svo alvarlegt mál,
að það þyrfti að ræða það á annan
hátt en með útúrsnúningum, hártog-
unum og blekkingum eins og Tím-
inn lætur sér sama. Annars berast
nú slikar sögur af landssjóðs eða
stjórnarverzluninni og reikningum er
þar að lúta, að Tíminn gæti sjálfsagt
gert stjórninni einhvern betri greiða
en vera að glenna sig á því skeiði.
Að kaupfélögunum kastaði eg eng-
um steini i grein minni. En séu
kaupmenn hættugripir i þjóðfélaginu
þá eru kanpfélög til, sem eru það
engu síður. Við höfum líka kaup-
félag hér, og mætti kannske við tæki-
færi fræða Tímann svo litið um það.
Tíminn var um daginn að éta ofan
í sig sumt af vitleysunurr sem hann
hafði borið á borð nm kaupmanna-
stéttina; gæti það kanske bent á að
Krone Laeer öl
cns ^
SSSS’
De forenede Bryggerler.
hann væri eitthvað farinn að átta
sig; sjálfsagt taka allir undir það, að
kaupmenn er nota stöðu sína til ok-
urs, ef nokkrir em, eigi ekki tilveru-
rétt, en sama má þá segja um kaup-
félög, er gera hið sama, og flækja i
viðbót héraðsbúa i hættulegar ábyrgð-
ir, en minstan tilverurétt eiga blað-
sneplar þeir og skriffinnar, er lítið
skyn bera á landsmál, en fara með
blekkingar og útúrsnúninga og blaðra
fyrir einhverja þóknun, það sem aðr-
ii láta í þá.
Olajur Olajsson.
Erl. simfregnir.
frá fréttaritara Isaf. og Morgunbl.).
45
46
Kmhöfn, 16. sept.
Útiendiagum hefir verið
vísað Úr landi í Bauda-
ríkjunum.
I»jóðverjar hafa gefið
Pólverjum grundvallarlðg.
Korniloíi, forseti dúm-
unnar og fylgismeno
þéirra hafa verið hneptir
í varðhald.
Kerensky hefir tilhynt
ræðismðnnum erlendra
þjóða, að stjórnin geti eigl
veitt þem vernd, vegna
stjórnleysis í landinu.
K.höfn, 17. sept.
Bráðabirgðastjórnin hefir
lýst Bússland lýðveldi. í
stjórnarnefndinni eiga sæti
Kerensky, Telestchenko,
Verkhovsky, Verdorevsky
og Nikltin.
Kerensky dvelur nú i
aðalherbúðunum. Bússar
berjast nú eins og hetjur.
Stokkhólmsfundinum
heflr verið frestað um óá-
kveðinn tíma.
K.höfn 18. sept.
Þjóðverjar segja að Sví-
ar hafi hreinar hendur í
máli því, sem risið er út
af skeytaflutningum milli
Buenos Aires um Svíþjóð
til I»ýzkalands.
Bandaríkjastjórn telur
svar Svía ófullnægjandi.
Bandaríkjastjórn hefir
bannað alla aðfliitninga
il Svíþjóðar.
K.höfn 19. sept.
— Foringi andstæðinga-
flokks stjórnarinnar í Ung-
verjalandi stingur upp ú
því, að Austurríki beiti
sér íyrir því að reyna að*
koma á friði.
Bússar sækja fram fyrir
norðan Friedrichstadt. —
Hin mesta óreiða er enn
í Bússlandi og eru frönsku
blöðin mjög áhyggjufull út-
af þvf.
Kerensky á við óyfirstíg-
anlega erfiðleika að stríða
i fjármálum, stjórnmálum,
og hermálum vegna und-
irferJis og samblásturs.
Kmh. 20 sept.
Bretar eru að búa und-
ir sókn í Flandern.
Frá Berlíti er símað aö
Rússar hafi hafið sóku
hjá Dvina, Luck og í Oi-
tozdalnum.
Norðmenn, SvíarogHol-
lendingar hafa boðist tii
að selja Bandaríkjastjórn
skip sem bera 750 þús-
smálestir og nú liggja í
araerískum höfnum.
— Bandaríkjaþing hefir
sanaþykt nýja fjárveitingu
til hernaðar og nemur
hún 7 miljörðum dollara*-
K.höfn, 21. sept.
Tekrassov er orðinn
landsstjóri í Finnlandi ogr
Terestchenko er orðinn
varaforsætisráðherra í
Bússlandi.
Þingið i Argentina vilf
að slitið verði stjórnmála-
sambandi við Þýzkaland.
Bandaríkjastjórn heflr
lýst því yflr, að hún muni
ekki leggja hald á» skip
þau, sem hlutlausar þjóð-
ir eru að láta smíða £
Ameríku.
Það er nú borið til baka
að hlutlausar þjóðir ætli
að selja Bandaríkjastjórn
skip.
Frá Petrograd er símað
að Þjóðverjar hörfi núí
undan á vígstöðvunum £
Búmeníu og á Biga-víg-
stöðvunum.
Samvizkubit.
Samvizkubit.
47
48
Samvizkubit.
— Ein brekkan enn þá? — spurði hún.
— Já, systir mín góð, — svaraði hann.
— Við skulum setjast hérna ofurlitla stund.
Og þau settust á bekk fyrir utan veitinga-
húsið. Hjarta hennar bærðist þreytulega
og henni var örðugt um andardráttinn.
— Það er synd að fara svona með þig,
bróðir mintí, — mælti hún; — eg sé að
þú þráir að komast heim til þín.
— Fyrir alla muni, minstu ekki á það,
systir mín, — svaraöi hann. — Að vísu
hvarflar hugur minn stundum í fjarlægð,
og vafalaust mundi mín við þurfa við sán-
inguna heima; en þú ert systir mín, og
eigin holdi sínu og blóði getur maður ekki
afneitað.
— Við sjáum nú bráðum, —- mælti frú
von Bleichroden eftir stutta þögn, — hvort
loftslagið hérna og þessi nýja hjúkrunar-
aðferð fá nokkru tíl vegar komið um bata
hans. Hvað heldur þú um það?
— Það er enginn vafi á því! — svaraði
bróðir hennar, en leit undan, til þess að
hún sæi ekki vonleysissvipinn á andliti hans.
— Að hugsa sér hvað eg hefi orðið að
bera þennan vetur í Frankfurt! Að örlög-
in skuli geta verið svoaa grimm! Eg
held að dauði hans hefði orðið mér létt-
bærari, heldur en þessi kviksetning!
— En vonin er ódauðleg, — mælti bróð-
ir hennar — með örvæntingarröddu. — Og
svo hvörfluðu hugsanir hans í burtu, til
barna hans og akra. En á næsta auga-
bragði var eins og hann blygðaðist sin fyrir
þá sérplægni sina, að geta hugsað um nokk-
uð annað en sorgina, þessa sáru sorg, sem
eiginlega var honum alveg óviðkomaudi,
og yfir hann hafði dunið að ósekju; og
honum gramdist við sjálfan sig.
Nú heyrðist langdregið, nístandi hljóð
ofan úr brekkunni, líkast eimreiðarblæstrí,
og það heyrðist aftur.
— Fer eimlestin hérna svona hátt uppi
í hæðunum? — spurði frú von Bleichroden.
— Já, hún gerir það víst, — svaraði
bróðir hennar, og hlustaði með athygli.
Hljóðið heyrðist einu sinni enn! En nú
var það líkast neyðarópi druknandi manns.
— Við skulum halda heim aftur, — mælti
herra Schantz, er var orðinn náfölur, —
þú ert ekki fær um það nú, að gangu upp
þessa brekku, og á morgun skulum við
vera sk)nsamari, og fá okkur léttivagn.
En fiúin vildi halda áfram, hvað sem
hann sagði. Og svo héidu þau af stað
upp háu brekkuna, áleiðis upp að spítalan-
um. Það var regluleg krossganga. — I
grænu limgirðingunum meðfram veginum
hoppuðu svartir, gulnefjaðir þrestir; á inosa-
vöxnu grjótgörðunum stukku gráar eðlur,
eins og þær væru í kappleik, og hurfu í
stökkunum. Það var eins og vorið væri
komið, því að það hafði ekki verið neinn
vetur; og í vegarjaðrinum voru útsprungin
blóm, maríulyklar og sóleyjar. En systkin-
in á golgatagöngunnni gáfu þessu engan
gaum. Þegar þau voru komin miðja vegu
upp brekkuna, heyrðu þau aftur þessi dular-
fullu hljóð. Frú von Bleichroden sneri sér
að bróður sínum, eins og hún hefði alt i
einu fengið hugboð um eitthvað hræðilegt,
leit hálfbrostnum augunum í augu hans, er
virtust staðfesta grun hennar; og svo hneig:
hún niður á veginn, svo máttfarin, að hún
gat ekki komið upp neinu hljóði; rykið á
veginum þyrlaðist upp og lagðist yfir hana
eins og gulleitt ský. Og þarna varð hún;
að liggja.
Áður en bróðir hennar gat áttað sigr
hafði hjálpfús vegfarandi nokkur hlaupið
eftir vagni; og þegar kpnan var borin inn
í vagninn, hafði hún þegar byrjað baráttui
sina fyur hinni nýju kynslóð. Og nú
heyrðust tvenskonar hljóð, vein tveggja
mannlegra vera úr dýpstu dölum eymdar-
innar; og herra Schantz, sem hafði mist
hatt sinn, stóð þarna á fótskörinui og starði
upp í heiðbláan vorhimininn og hugsaði
með sér: Ef það bara gæti heyrst þangað
upp, en það er efiaust of hátt!
Uppi í sjúkrahúsinu hafði verið búið um
herra von Bleichroden í herbergi einu,
með ágætu útsýui til suðurs. Veggirnir
voru klæddir hálmdýnum, og málaðir dauf-
um, Ijósbláum lit, en gegnum h^pn sást
votta fyrir takmarkalínum að landslagi-