Ísafold - 13.07.1918, Blaðsíða 3

IS AFOLD
S k i 1 m á 1 a r.
Alt grjót skal vera ósprungið,
laust við stórar holur og ógallað
að öllu leyti, að dómi eftirlits-
manns kaupanda. Mulningsmálið
er sementstunna venjuleg (3 ten.-
fet). Mulningur skal vera svo
smátt högginn, að steinar allir
renni í gegnum 5 cm víðan hring.
Hver sá, sem selja vill lands-
sjóði grjót eða mulning, skal gera
þar um samning áður við eftir-
litsmann grjótvinslunnar, og sé
þar tiltekið, hve mikið óskast selt
af hverri tegund. Áskilur kaup-
andi sér rétt til þess að binda
seljanda skilyrðum um, hverjar
tegundir grjóts verði keyptar af
honum, svo og um lengd steina.
Er það gert til þess, að hæfilegt
fáist af þeim tegundum, sem sér-
staklega er óskað eftir. Enn
fremur skal það ákveðið í samn-
ingum, hvenær grjótið skuli af-
hent og hvar.
Grjót alt og muiningur skal af-
hent við götu í Reykjavík eða
veg ekki fjær bænum en um
vegamót Laugavegarins á Grens-
hálsi eða við Hafnarfjarðarveg-
inn þar sern hæst er á öskju-
hlíð, eða við járnbraut hafnar-
gerðarinnar einhversstaðar. Skal
það afhent þar við veg, sem fara
má út af með vagn að grjótinu.
Þegar grjótið befir verið fiutt á
umsaminn afhendingarstað, skal
það tilkynt eftirlitsmanni, er mæl-
ir það upp og greiðir seljanda
kaupverðið.
Umsamið kaupverð fyrir grjót-
ið mun seljandi, ef þess verður
óskað, geta átt kost á að fá greitt
Bmám saman, eftir því sem hann
vinnur að verkinu, þó ekki verði
grjótið afhent jafnóðum, þá er
eftirlitsmanni virðist næg trygg-
ing fyrir því, að umsamið verk
verði af hendi leyst. Ef síðar
verður ákveðið að kaupa aðrar
tegundir grjóts, áskilur kaupandi
sér rétt til þess að heimta í þeim
samningum, er þá verða gerðir,
einnig nokkuð af því grjóti, eftir
þörfum, ásamt því, sem hér er
auglýst.
Landssjóður mun eftir föngum
og ástæðum selja áhöld til vinn-
Unnar sanngjörnu verði*.
Þetta bréf vegamálastjóra ber að
skilja sem beinar tillögur hans til
stjórnarráðsins um tilhögun þessarar
Vinnu, sem sé að bjóða vinnuna út
sem samningsvinnu. En þrátt fyrir
það tekur landsstjórnin þann kostinn
að haga vinnunni eins og geit var,
horga hæsta kaup þegar líttvarvinn-
andi fyrir gaddi og illviðrum, kosta
fcrnu fé til umsjónar vinnunni og
án þess að nokkur bryn þörf væri
á afurðum hennar.
Féð, sem í afurðunum liggur, er
Því vaxtalaust að meira eða minna
^eyti, i fleiri eða færri ár, ef til vill,
Og er það enn nýr póstur i þessari
fjáreyðslu. Raunar má segja, að það
atriði sé þingsins skuld, en varúðar
harf að gæta að takmarka það fram-
vegis, nema brýnni nauðsyn sé tii
ea nú virðist vera. Því að meðan
aUar leiðir til peningaförgunar, að
ðþörfu, standa opnar og eru jafn-
fjölfarnar og hér i Reykjavík, virðist
ekki næg ástæða til að landss.óður
hlaupi verulega undir bagga með
hæjarfélaginu, heldur sé sýnu nær,
að bærinn gangi nær gjaldþoli þeirra
hianna, sem leika sér að peningum,
°K í alla staði betur i samræmi við
þá tíma, er nú standa yfir.
Til þess, að það sjáist, hvernig
vinna þessi hefir komið niður, eða
hverjir hafi notið hennar, þá er sam-
kvæmt skýrslum um hana talið, að
121 verkamenn hafi notið viununnar
með 669 heimilismönnum. Þar af
eru talin 335 börn og 29 gamal-
menni.
Þessum mönnum hefir verið út-
borg ð frá 20. nóv. 1917 til 8. febr.
1918 kr. 43865,71. Koma þá á
hvern heimilismann á pessu timabili,
i 176 daga, kr. 65,57, eða sem næst
86 aurum á dag, og má þá þetta
teljast góður styrkur.
Einkennilegt er það við þessar
skýrslur, að þar sem verkamaðurinn
hefir ekki haft nema 1 framfærÍDg,
þá er sett sú athugasemd við hann,
að haun hafi haft >rýra vinnu áður«,
»iélega vinnu undanfarið« eða »und-
angengið langt atvinnuleysi*. Mætti
jafnvel hugsa sér, að þetta sé sett
til þess að réttlæta það, þar sem
ekki verður kent um heilsuleysi, að
þessir menn hafi komist að vinnunni.
Er það vel íhugunarvert, að vel vinn-
andi hjón með 1 barn komast ekki
af án hjálpar, vegna atvinnuleysis. Á
meðan landbúnaðurinn líður við það
að fá ekki nægan vinnukraft, og
borgar þó, auk framfærslu í fæði,
fullkomlega þrisvar sinnum h'ærra
kaup en var fyrir stríðið, þá þarf að
styrkja i bæjunum sama sem ein-
hleypa menn, fyrir atvinnuskort.
Hér er áreiðanlega um að ræða
óheilt skipulag, sem landsstjómin
verður að taka sér fyrir hendur að
ráða bót á.
Nefndin sér ekki ástæðu til þess
að fara út í smáatriði i þessu máli
og ekki heldur að gera neinar til-
lögur til þingsirs út af því. En treysta
verður þvi, að framvegis verði ekki
horfið að sliku ráði eða ráðleysi sem
þessari dýrtíðarvinnu i Öskjuhlið.
Söogfélagið »17. júní« fór austur
að Þjórsártúni og Eyrarbakka í bif-
reiðum síðastliðinn sunnudag og efndi
til söngskemtana á báðum stöðum.
Voru á þriðja hundrað manns við-
statt á jpjórsártúni og á Eyrarbakka
var aðsókn svo mikil, að ekkert hús-
rúm þar nægði, nema kirkjan, sem
prestur og sóknarnefnd góðfúslega
leyfðu félaginu að syngja f.
í ráði er, ef veður leyfir, að »17.
júní« syngi fyrir bæjarbúa úti annað
kvöld einhversstaðar við Lækjargötu
og verður það nánara auglýst síðar.
Hjúskapur. Sigurður Jónsson skáld-
bóndi á Arnarvatni og jgfr. Hólm-
fríður Pétursdóttir frá Gautlöndum.
Gift 7. júlí. Fóru nýgiftu hjónin
samdægurs á stað áleiðis norður,
ætluðu Sprengisand ásamt hinum
öðrum þingeysku gestum, er hér hafa
dvalið.
Hjálmar Sigurðsson kaupm. í
Stykkishólmi og jgfr. Soffía Gunnars-
dóttir, systir Gunnars skálds, en
fósturdóttir síra Sig. Gunnarssonar
præp. hon., eru nýlega gift.
Ennfremur síra Erlendur fórðar-
son prestur að Odda og jgfr. Anna
Bjarnadóttir.
Inflúeoza hefir borist hingað með
sjómönnum frá Bretlandi. Sögð væg.
Aðkomumenn hafa verið margir
hér í bænum upp á síðkastið, en eru
nú tíestir horfmr heim aftur. Stefán
Stefánsson skólam. og frú hans, Júli-
us Havsteeu lögfr. og frú hans fóru
í gærmorgun • með botnvörpungnum
»Ými«. T)1 ísafjarðar fer í dag Finn-
ur Thordarson konsúll, sem hér hefir
dvalið hálfsmánaðartíma.
57 eru bifreiðarnar og bifhjólin hér
í Beykjavik orðin. Og þó nokkuð
margar eiga heima i Hafnarfirði.
Gufuskipið »Skjöldur«, eign h.f.
Eggert ÓlafssoD, heldur nú uppi póst-
ferðum milli Bvíkur og Borgarness.
Vélbátarnir Sigurður I. og Bifröst
halda áfram reglubundnum og stöð
ugum ferðum milli Beykjavíkur og
Borgarness framvegis.
Maður druknaði hér á höfninni
snemma miðvikudagsmorguns. Var
á leið út i vélbátinn >Ellnu« frá Pat-
reksfirði, einn á bát, en ekki spurst
til hans síðan. þetta var unglings-
piltur vestan úr Barðastrandarsýslu,
Arnfinnur að nafni, frá Eyri i Gufu-
dalssveit.
Athugasemd.
í Hafnarpistli Kristjáns Albertsson-
ar i síðasta tölublaði ísaloldar er þess
getið, að Hörup (þ. e. Viggo Hörup,
þingmaður og annar þeirra, er stofn-
uðu blaðið Politiken, d. 1902) hafi
'ýst »bölvan sinni* yfir rústum hall-
arinnar Krisjánsborgar, er brann 3.
okt. 1884, og sagt, að »hana skyldi
aldrei endurreisac. Þetta mun eigi
rétt, og hvergi munu houum áður
hafa verið eigDuð þau ummæli, held-
ur mun hér farið manna vilt, því að
likur orðskviður var hafður eftir
Christen Bers’ (d. 1891), er um langt
skeið var foringi virstri manna í
Danmörku og þá fyrir skömmu orð-
inn forseti þjóðþingsins, er hóllin
brann. Þóttu ummælin kaldranaleg
og óviturleg, því að atburður þessi
var þjóðarböl, er þar fórust, auk
hinuar veglegu hallar, fjöldi dýrgripa,
skjalasöfn ríkisþings og hæstarétt-
ar o. fl.
Úr þvi að þessa atburðar er hér
minst, má geta þess, enda hvergi
að því vikið annars staðar, svo að
eg viti, að vel hefði mátt svo fara,
að Bókmentafélagið hefði mist alt
sitt bóka- og handritasafn í þessum
bruna, þvi að eftir dauða Jóns Sig-
urðssonar (1879) var stjórn Hafnar-
deildar félagsins vísað á braut úr
húsrúmi þvi, er hún hafði um lang-
an aldur haft ókeypis i Amalien-
borg, og um leið látið falt húsnæði
i Kristjánsborg, sýnu stærra að visu
og betra að ýmsu leyti, en uppi
undir þaki og um 100 stig upp að
ganga. En forseti deildarinnar, Si%-
urður L. Jónasson (d. 1908), kvaðst
eigi geta lagt á sig þær hágöngur,
og hummaði flutning fram af sér
árum saman — og svo féll það
mál niður. Myndi missir handrita-
safnsins hafa orðið islenzkum fræð-
um frá 16., 17. og 18. öld óbætan-
legt tjón.
Pálmi Pálsson.
......
Biskupsyflrreið.
í dag leggur biskupinn, herra
fón Helgason dr. theol. á stað
i visitazíuferð um Skaftafellssýslur.
í för með honum verður sonur hans
Hálfdan stud. theol.
Dönsku sendimennirnir
voru boðnir í Þingvallaför síðast-
liðinn sunnudag. í ferðinni voru
islenzka nefndin, ráðherrarnir, for-
menn fullveldisnefnda o. s. frv.
Undir borðum í konungshúsinu á
Þingvöllum þakkaði Hage ráðherra
viðtökurnar hér á landi, en Jón.
Jóhannesson bæjarfógeti bað þi hina
dönsku sendimenn þiggja þakkir fyr-
ir, að þeir hefðu hingað komið til
samningagerðar og vænti þar af góðs
árangurs.
í dag fóru sendimennirnir, ráð-
herrarnir og flestir hinir sömu t g i
Þingvallaförinni voru, í bifreiðum
austur yfir fjall. Mun ferðinni heitið
að Sogsfossunum, Eyrarbakka og
jafnvel víðar. Hingað komið aftur
á morgun kl. 4.
Landss.jóössala á þurftar-
vörum. Allmargir þingmenn,
með Magnús Torfason i broddi fylk-
ingar, hafa flutt þingsályktunartillögu
um að landsstjórnin taki að sér heild-
sölu á þurftarvörum.
Eins og eðlilegt er finst kaup-
mannastéttinni íslenzku gengið eigi
litið á rétt sinn með tillögu þecsari
og hefir bæði kaupmannafélagið hér,
Verzlunarráð ísland og ýms kaup-
mannafélög út um land sent öflug
mótmæli til þingsins gegn tillögunni.
Sykur-staka.
Kveðin austur i sveitum, er fréttir
bárust út um laod af *sykurhneyksl-
inu« síðastliðinn vetur.
Um bygðir lands og firði fer
fals og svik og lygi.
Stjórnar sykursýkin er
svona á háu stigi.
Islenzkum vélbáti sökt.
Sú fregn barst hingað i gær frá
Færeyjum að þýzkur kafbátur hafi
sökt vélbátnum »Gul!faxi«, sem var
á leið hingað frá Danmörku. Skip-
verjar voru allir islenzkir, og hafði
Sölvi Víglundarsson stjórn. Höfðu
þeir verið 18 klukkustundir í skips-
bátnum, en náðu heilu og höldnu'
á land i Færeyjum.
Gullfaxi var eign Debell fram-
kvæmdarstjóra og Jórs Laxdals kaup-
manns. Alls voru skipverjar fjórir.
Mun þetta vera i fyrsta sinni að
Þjóðverjar sökkva íslenzkum vélbát
og mun mörgum finnast sem svo,
að nú leggist lítið fyrir kappana I
Gullfaxi hafði eitthvað af cementi
meðferðis hingað.
-------- ......................
Aðalfondur íslandsbanka.
Aðalf. íslandsbanka var haldinn 1.
júli. Formaður fulltrúaráðsins, Jón
Magnússon forsætisráðherra, setti
fundinn. Fundarstjóri var kosinn
Eggert Briem yfirdómari.
Atkvæðamiðar höfðu verið gefnir
út fyrir 6205 atkvæðum.
Þetta var gert:
1. Forsætisráðherra skýrði fyrir
hönd fulltrúaráðsins frá starfsemi
bankans síðastl. ár, og las upp skýrslu
fulltrúaráðsins héraðlútandi.
2. Lagður fram reikningur árið
1917. Tilllögur um skiftingu arðs-
ins, eins og þær eru prentaðar í
reikningnum, samþyktar i einu hljóði.
3. Bankastjórn gefin kvittun fyr-
ir reikningsskilum með öllum greidd-
um atkvæðum.
4. P. O. A. Andersen Statsgjælds-
direktör, sem ganga átti úr fulltrúa-
ráðinu var endurkosinn með öllum
greiddum atkvæðum.
5. Háyfirdómari Kristján Jónsson
endurkosinn sem endurskoðunar-
maður af hluthafa hálfu.
6. Rætt var um seðlaútgáfurétt
bankans. Kom öllum saman um
að hann væri allsendis ónógur til

Þakkarávarp.
Hugljúft þakklæti mitt, til minna
kæru Vestmanneyinga, sem sýndu
mér rausnarlega hjálp og góðvild,
meðan eg dvaldi hjá þeim f vor,
við veikindi og dauða sonar mins
Vigfúsar Friðrikssonar. Ógleyman-
leg er mér aðstoð sú og hluttekning
er þeir sýndu mér, í sorg minni
og hvernig þeir á allan hátt reyndu
að mýkja raunir minar. Eg nafi-
greini ekki, neinn þessara ágætu
manna en veit að Drottinn þekkir
sina og mun endurgjalda þeim. Og
vel farið er Vestmannaeyjum, meðaa
þar búa slikir höfðingjar og mann-
vinir. Guð^ gefi að þeirra njóti sem
lengst við, og dæmi þeirra mætti
kenna öðrum að breyta eftir þeim
þegar bæta þarf úr böli bágstaddra
manna.
Kæru vinir minir í Vestmannaeyj-
um, guð launi góðvild ykkar, létti
lifsbyrði ykkar og blessi lifsstarf
ykkar.
Pétursey 24. júni 1918.
Þórunn S. Oddsdóttir
frá Rauðhálsi i MýrdaL
Tvð blöö
koma út af Isafold í dag, nr. 35
og 36.
að fullnægja viðskiftaþörfinni, og að
úr þessu yrði að bæta. Skoraði
fundurinn á landsstjórnina að gera
nauðsynlegar ráðstafanir til aukning-
ar á seðlaútgáfuréttinum eftir þvi
sem viðskiftaþörfin krefur. Banka-
stjórn jafnframt gefið samningsum-
boð í þessu efni.
7. Rætt var um aukning á hluta-
fé bankans, samkvæmt áðurgefinni
heimild i þvi efni.
Erl. simfregnir.
Frá fréttaritara ísafoldar.
Khöfn, 3. júli.
Hersveitir Bandarikjanna sækja
fram hjá Chateau-Thierry.
Uppvíst hefir orðið um samsæri
í Galiziu gegn Miðveldunum.
Orðasveimur um væntanlegan frið-
arfund hefir borist út frá Berlin.
Málaferli eru risin í Lundúnum
út af islenzkum ullarfarmi og ein-
hver Nathan sagmir við það riðinn.
Khöfn, 4. júli.
Frá Wien er simað að ítalir hafi
á ný hafið hina grimmustu sókn
meðfram Piave,f einkum suður frá
Sandona tl Piave-minnis hjá Chéi-
sandova, Zenson og fyrir vestan
Asolona.
Brezki matvælaráðherranu, Rhond-
da lávarður, andaðist í Paris.
Þýzki hershöfðinginn Below stýrir
her Austurríkismanna á ítölsku vig-
stöðvunum.
Sænsku blöðin óttast það augljós-
lega, að sambandsslit verði milli ís-
lands og Danmerkur og að ísland
verði síðan áhangandi einhverju stór-
veldi. »Stockholms Tidningc segir
að sambandsslit væru ógæfa fyrir
öll Norðurlönd.
Khöfn, 5. júlí
Aðstoðarkanzlarinn þýzki hefir
skorað á jafnaðarmenn að veita stjórn-
inni fylgi. Scheidemann svaraði
þeirri áskorun þannig: