Ísafold - 04.01.1919, Blaðsíða 3

Eg held það sé ekki neinutn fært.
Þó hefir mig löngum langað
þangað
því hér á jörð er hvergi vært.
(Iíls. io8).
O j svo að sem fæst orð séu not
uð, þá er öhætt að segja, að öll
kvæðin: »MAlmurinn r.iuði« (bls.
n3), »Vegabréf«, (sömu bls.), »Eg
kom og barði« (bls. 271), »Til
Jóns Þórarinssonai* bls. (132) »Til
Jóns Trausta« (b's. 133), *Til
Alexanders Jöhannessonar* (b s. 134)
og bæði kvæðin til Sigfdsar Blondals,
— eru óhæfur þvættingur ot fjarri
því að vera snefill af skáld krp. Og
þá ekki sð gleyma »Glotia Mundi«
(b's. 143). Sjá ekki allir heilvita
tuenn, að vitleysan og leirbut ðurinn
liggja þarna á glámbekk 1 Maður
getur tæplega fyrirgefið nokkrum
manni, sem annars getur o t góð
kvæði, að hafa tímað slikt. En
alis ekki fyrirgefið að gefa þctta út.
Gestur má ekki misbeita svo þeim
auði, sem honum er gefinn. Að
hann á hann til sézt bezt á kvæð-
inu »Elskan (bls. IJ7). Það er eitt
af beztu kvæðunum i bókinni.
Einn kafli er þarna, er Gestur
refnir »Bergmál«. Er það réttnefni,
þvi auðheyrt er, að ekki er hér i
snmum kvæðunum nema um veika
endurhljóma að ræða.
Heldur er döpur lífsskoðun Gests.
Kemur hún berlega fram í stökunni
á bls. 83: »Lífið..............líkist
sjávarboða .............. . brotnar —
verður froða.« Og einnig í kvæðinu
»Haustnótt« (bls. 99): lífið »blossar
geyst, en fölnai fljótt, fer sem
gneisti í dimma nótt — dimma
nótt«. Og furðu lágt finst mér sú
mannssál leggjast, sem blður um
um »eilifan svefn eftir andarslitur.*
(»Nirvana«, bls. 121). Slika dægut-
flugu get eg trauðla hugsað mér,
að nokkur kjósi sál sina. Það er að
afneita sjálfum sér. JJfið hefir altaf
verið talið dýrmætast alls, líjspráin
heilögust allra hvata. Það hefir þótt
vera aðalsmerki mannanna, að draum-
ar þeirra náðu út yfir þetta stondar-
lif. Og það hefir verið ein sú dýpsta
fagnaðarmóða mannkynsins, ið það
hefir fundið í sér krafta og eigindir,
sem bentu út yfir þetta lif. Því er
eins og manni sé rekinn löðrungut,
þegar maður sér slíka hvíldarbæn,
eins og í þessu erindi Gests. Sjálf-
hælninni sleppir maður, þar sem
höf. segir að þessi ósk sín sé »fög-
nr og fullvitur.c
Dr. Alexander Jóhannesson hefr
skiifað langa ritgerð um nýbreytni
Gests í ljóðstafa framsetningu, og
drepur ennfremur á hana i formár
anum fyijr bókinni. Engu skal spáð
um það, hve vítt eða djúpt sú breyt
ing slær rótum í jarðvegi ísleDskrar
Ijóðagerðar. En hitt mun varhuga-
vert að losa mikið um Ijóðstafa
bönd íslenskra kvæða. Farið gaeti
þá svo, að með tíð og tíma, hryndi
alt það skrúð af þeim, og allur sá
hrynjandi og söngur, sem fylgir
þeim, týndist. Og þá mistu þau
hálft líf sitt. Og langt mun í land
þangað til islenskt brageyra venur
sig til fulls við sumai breytingar
Gests.
Sennilega mun sumt i þessari
bók fifa lengi. En það eru, löqin
sem gefa því lifskraftinn. Þvi text-
ar eru þarna við ýms ágætislög.
Enda heitir hún »Undir ljúfum
lögum.c Og hún er ef til vill,
meiri gróði sönglist en ljóðlist ís-
lendinga. J. B.
Eon úr EyraibakkalækBishéraði
í 59. tölubl. ísafoldar þ. á. er svar
frá herra lækni Gunnlaugi Claessen við
grein vorri, er birt.ist í sama blaði, og
sem var svargrein við íyrri árásar-
greinum hans á oss Eyraibakkahéraðs-
búa.
Jafnvel þótt öllum þeim, er lesið
hafa fyrri skrif G. Ci. um oss hóraðs-
búa, só það auðsætt, að hann er mikið
farinn að draga saman seg’in, og með
þögninni vif urkenni frumhlaup sitt, og
flest ósannii.dii , leyfum vér oss þó að
gera nokkrar athugasemdir við svar
hans.
G. Cl. segir, að raddir þær sem
heyrst liafi hér í hóraðinu í þá átt,
að G. r. niuni, beiulinis eða óbein-
línis, hafa átt einhvern þatt í skrifum
hans, hafi ekki við neitt að styðjast,
og er oss. héraðslæknisins vegna, Ijúft
að trúa því að hann só laus við þátt-
töku í þeim. Aftur a móti getum vór
ekki séð, að það hefði verið neitt hlægi-
legt, þótt héraðslæknirinn hefði borið
blak af héraðsbúum ; eða finst G. Cl.
með öíTu óeðlilegt, að hóraðsbúum
detti í hug að héraðslæknirinn standi
á bak við þessi skrif hans, þegar hann
lætur það afskiftalaust að G. Cl. eys
ósönnum óhróðri yfir héraðsbúa, þrátt
fyrir það að hanu veit að þessi skrif
G. Cl. eru ósannindi um menn, sem
hann þó er svo lítilþægur að lifa á.
Hitt skiljum vór vel, að G. 01, geti
látið ljúga sig fullan, þótt hann vissi
ekkert urn mal þetta.
G. Cl. segir að vór könnumst við,
að húsnæði hafi verið haldið lausu
handa væntanlegum nyjum lækni. —
Vór skiljum ekki hvernig hann fer að
draga ályktun þessa út úr grein vorri,
þar sem vér þó með rökum hrekjum
að slíkt hafi átt sór stað, og bendum
á dæmi, sem sannar, að íbúðin, sem
um er að ræða, hafi staðið til boða
hverjum þeim, sem taka vildi hana
alla. Þetta er öll viðurkenningin, og
virðist oss G. Cl furðu lítilþægur að
nefna það því nafni. En verði hon
um að góðu. —
G. Cl. segir, að grein vor hnekki
ekki staðhæfiugum hans. um, að and-
róður hafi verið hafinn gegn G. P., áð
ur en haun fluttist til Eyrarbakka.
Vór höfum ekki fyr í skrifum haus
sóð orðið >>audróður«, heldur »organi-
seraða« ofsókn« og þvílík stóryrði, og
þykjumst vór fyllilega hafa hnekt
þeim.
Þar sem hann nú lætur sór nægja
orðið andróður, verðum vór lítið eitt
að athuga það.
Allur sá andróður, sem hafinn var,
var það, að þá er það fréttist, að hin-
um setta lækni, Konráði R. Konráðs-
syni — sem G. Cl. réttilega tekur
fram, var i miklum hávegum hafður,
og það að verðieikum eftir fenginni
reynslu —• var ekki veitt hórðaðið, var
í verkamannafélögum á Eyrarbakka
og Stokkseyri samþykt að skrifa G.
P. og mælast til, að hann drægi sig
til baka, eins og þá nýiega mun hafa
átt sór stað um lækua, er sóttu um
Rangárvallahórað, móti ungum lækni,
sem héraðsbúar óskuðu að fá. Þetta
var framkvæmt, en því miður bar G.
P. ekki gæfu til að verða við til-
mselum þessum, jafnvel þótt hanu væri
látinn vita, að skorað hefði verið á
hinn setta lækni K. R. K., að setjast
að í héraðinu, 8em praktiserandi lækn-
ir, ef hotium yrði ekki veitt það, og
menn hefðu von um að hann yrði við
áskorun þessari. í aðferð þessari sjá-
um vér ekkert ámælisvert; ekki held-
ur í því þótt þeir, sem búnir voru að
reyna hinn setta læknir, og við þá
reynslu voru búnir að fá traust á
honum, notuðu hann á meðan þeir
áttu þess kost. Hóraðslæknlrlnn var
það mikið notaður, að hann hefðl get-
að áunnið sór orð, sem góður læknir
ef hann befði verið heppinn, þvi það
kom þá í ljós, eins og enda áður, að
hóraðið var alt of umfangsmikið til
þess að einum manni væri ekki of-
IS AFOLD
vaxið að þjóna því. Þetta hafði fyrv.
hóraðslækuir Ásgeir Blöndal mörgum
sinnum latið t Ijósi, og mun hann
jafnvel hafa minst á það við landlækni,
hvað sem hann hefir sagt G. Cl.
Konráð R. Konráðsson var á Eyrar-
bakka í þrjú Og hálft ár með stóra
fjölskyldu (7—8 manns), áu þess að
fá eins eyris styrk frá nokkrum rnanni,
og þarf eugan gáfnavarg til að sjá, að
það hefði haun ekki getað, nema því
að eins, að hóraðið væri lífvænlegt
fyrir praktiserandi læknir. — Geta
verður þess lika, aö á þessum sama
tima voru 2 aðrir lækuar á Eyrar-
bakka, sem báðir stunduðu sjúklinga,
og virtust lifa sæmilega á því.
Allir sem tiokkuð þekkja inn í mál
þetta vita það vei, að K. K. K. hafði
hvorki frið nætnr nó daga, og menn
kviðu fyrir að missa hann, þvi ölium
var það ijóst, að slíkt erfiði halda
menskir tnenn ekki út árum saman.
G. Cl. ferst illa að svara oss um,
að vér tokurn oss sannleikaun lótt, og
komum á stað ósöntium sögum, því
heíði sannleiksþráin verið sterkari hjá
bonum en rógburðarlöngunin, þá hefði
hann eflaust getað fengið að vrta sann-
leikaun hjá K. R. K. sjálfum, enda
trúlegt að hann h'afi vitað margt af
hinu ofanritaða af almennings orðróm.
Það sætir annars furðu, hve ein-
kennilega mikið vantraust G. Cl. sjálf-
ur virðist bera til læknishæfileika hér-
aðslæknisisins, þar sem haun virðist
halda, að hann geti ekki lifað hór, þó
annar læknir, iaunalatís og óþektur
setjist hór að, þar sein hóraðslæknir-
inn hefur það þó fram yfir þennan
inaim, að hann hefir full laun, auk
dyrtíðaruppbótar og ýmsra tekna, sem
embættinu fylgja, og þekkir þar að
auki mjög marga hór. Þv' þótt Ás-
geir Blöndal hafi praktiserað hér, þá
hefir hann í engin ferðalög farið, og
hóraðslæknisins því eingöngu vitjað,
þá er sækja þurfti lækni. Slíka ótrú
á haifileikum héraðslæknisins hefir oss
vitanlega enginn héraðsbúa.
Vér höfum sagt að G. P. hafi ekki
tekist að ávinna sér traust og hylli
bér og byggjum vór það á því, að síð
an K. R. K. fluttist héðan er hálft
annað ár. Allan þann tíma hefir G.
P. verið hór einn til allra ferðalaga og
því komið á æði mörg heimili. Með
öðrum orðum: flestir sjúklingar í hér-
aðinu notað hann meira eða minna
(nema þeir, sem til Reykjavíkur hafa
veiiö fluttir) og hefir honum ekki enn
tekist að vinna sér hylli þeirra og
traust. Sumir þeirra hafa jafnvel lát-
ið það í ljós, að þeir vildu heldur
deyja drotni sínum en nota hann aft-
ur. — Hvaða sök G. P. á á þessu lát-
um vér ósagt, en óski G. Cl. þess,
erum vór tilbúnir að uefna honum
ýmsa sjúklinga, sem hann getur svo
sjálfur fundið og fengið fregnir um,
hve héraðslækninum hefir tekist vel
við þá. G. Cl. getur stytt sér stund-
ir með því næsta sumar og það, þótt
hann dveldi lengur í hóraðinu en síð-
astliðið sumar.
Ekki vitum vér hvort G. Ci. telur
V/2 ár nægan tíma fyrir héraðslæknir-
inn til að ná trausti hóraðsbúa, en svo
mikið ætti hann þó að vita að erlend-
is mun 1 ár álitið nægilegt til að
kynnast hóraðsbúum og ávinna sér
traust þeirra og hylli.
G. Cl. leggur fyrir oss ýmsar spurn-
ingar, og furðar oss á því, að svo
lærður maður skuli spyrja eins og fá-
vísar konur. Veit hann ekki dæm!
þess, víðar en hér, að læknir sem eng-
inn hefir þorað að bera brigður á, að
væri með allra færustu læknum lands-
ins, og hafinn hefir verið skýjum
hærra í sínu hóraði og hvert manns-
barn á landinu hefir heyrt að góðu
getið, sem iæknis, en hafi þó ekki tek-
ist, að vinna sór traust fólks á stað
þeim er hann síðar settist að. Er það
af andróðri? Eða af því að hann hafi
týnt niður læknisþekkingu sinni á
leiðlnni? Vill G. Cl. ekki reyna að
setja upp gleraugu og vita hvort hann
getur ekki sóð 1 eða fleiri lækna 1
Reykjavík, sem eru í litlu áliti hjá
læknunum sjálfum, en liafa samt mik-
ið meira að gera, en sumir þeir, sem
læknarnii' teija hæfari. Er það af
andróðri ?
Eftir því, sern vér frekast vitum, er
í Reykjavik læknir, sem af læknum er
talinn mjög gáfaður og með allra efni-
legustu uugu læknunum, en heíir samt
mikið minna að gera en aðrir, sem
honum standa skör lægra að þekkingu
og lærdómi.
Er það af andróðri ?
Vill nú ekki G. Cl. gæta í kriugum
sig og vita hvort hann getur ekki,
bæði hór og erlendis, fundið mörg
dæmi þessu l(k.
G. Cl. segir að læktiar einir geti
borið um lækuisþekkingu G. P. og
látum vór hann um það; en að utan-
aðlærð bókfræði sé einhlít til að standa
vel í stöðu sinni, sem embættismaður,
það viðurkennum vór þó að minsta
kosti ekki, og hvort svo er eða ekki,
álítum vér að fieiri geti dæmt um en
læknar; þar álítum vér að reynalan só
ábyggilegust, og hór er það einmitt
reynslan, sem skapað hefir álitið á
háraðslækninum, hvað svo sem G. Gl.
ritar um rógburð og einfeldni hóraðs-
búa.
Oss sem þó lítillar mectunar höfum
notið hefir frá barnsaldri verið það
full ljóst að bókleg þekking og verk.
lægni eru tveir ólíkir hlutir, sem því
miður eru ekki nærri altaf samfara
og furðar oss, að G. Cl., háskólalærður
maður, virðist ekki hafa athugað það.
Að endingu skal það tekið fram að
tilgangur vor hefir aldrei verið að vinna
héraðsiækninum tjón.
Verði greinar vorar á nokkurn hátt
til þess, á sá sökina, sem gaf tilefni
til þeirra, nfl. G. Cl. sjálfur.
Eyrarbakka í desember 1918.
G. Siqurðsson, hinar Jónsson,
Gtiðm. Isleifsson,
Jón Adóljsson, Junius Pálsson.
Aths. Eins og kunnugt er, þá er
G. Claessen nú á leið til útlanda, og
kemur eigi nærri strax heim. Verður
því langt að bíða svars frá honum.
Ritst j.
Erlendar fréttir.
Wiison forseti hefir sætt
mestu fagnaðarviðtökutn á Bretlandi
í Marchester hélt hann seint í des.
merka ræðn um friðarskilyrðin og
endaði hana með þessum orðnm:
»Eg vildi að allar þjóðir gætu
svarist í fóstbræðralag til þess að
réttiætið sé eigi fyrir botð borið.c
Vilhjálmur keisari hefst enn
við í Hollacdi. Hann er nú sagðcr
^ættulega veikur af Influenzu drep-
sóttínni.
PÓiverjar . eru farnir að berjast
við Þjóðverja. Sagt að 30.000, manna
hetsveit stefni til Be.lin.
Aðstoðarmaður
í stjórnarráðinu (2. skrifstofu) tr
skiprður nýlega, í stað Jóhanns
heitins Kristjánssonar, Guðbrandur
Magnússon f. ritstj. Timans. Meðal
þeirra, sem sóttu, var og Baldur
Sveinsson cand.
Um G. M. verður ekki annað
sagt, en að hann sé nettur starfs-
maður og greindur. En á hinn
bóginn má þó ekki heldur kyrt
liggja, að hér liggur fyrir enn einu
sinni algerlega pólttísk veiting. Hefði
ekki Timaklíkan verið til með sin
áhrif, og hugsunina um trúrra þjóna
verðlaun, mundi G. M. eigi hafa
hlotið stöðu þessa. Veitingin er
Brunatryggið hjá
„Nederiandene-1
Félag þeita, sem er eitt af heims-
ins stætstu og abyggUegustu bruna-
bótaféiögurr, hefi starfað hér á landi
í fjöldi mðig ár og reynst hér sem
annarstaðar hið ; byggilegast.1 í alla.
staði.
Aðalurrboðsmaðut:
Halldór Eirikssan,
Laufásvegi 20 — Reykjavík.
Sími 175.
sárabætur fyrir það, að atvkinumáia-
iáðherran hsyktist á þvi ranglæti,
að veita G. M. forstöðuna íyrir
mæli og vog, sem hacn var þó
báinn að iofa honum.
Árni Byron, skipstjori.
(Skipi hans var sökt af þýzknm kaf
báti á útsiglingn frá Islandi til Englands
í apríl 191 <)•
Bir mér óm að eyra
alda’ yfir hafið kalda,
seiddi hug til söngva,
sárra, en orða-fárra. —
Var það draumur, að dreyri
drypi á fjöl á skipi, —
Sökkvandi sæi nökkva
sveima’ um Ægisbeima?
Eigi vóru það órar, —
enn spenna boga þenna
illar Dornir er olla
ýmsra raauða' og dauða.
Leikinn er ójafn leikur,
leggjast stærri á smærri,
víggrimmir fjendur vega
vopngjarnir að hverju barni.
Djarfhuga, prúður drengur,
daðum búinn og ráðum,
stýrði um höf í hættu —
hrið hverii dýrum knerri. —
Sá hafði sæmd og gróða
sótt á degi og nóttu
beint í Græðis g.reipar
— garpur orkusnarpur. —
Gulli hreinna hjarta,
hjálpfús lund og mundin,
göfug sál og sinni
sómdi snild og mildi. —
Veit eg vináttuheiti
vel geymda’ og a’drei gleymda
minning þína, er minnir
mest á hetjur beztu.
Vafinn ertu hjúpi hranna,
hafi djúpu grafinn,
B'jóstið hlýja brostið,
B zt reynt að trausti’ og festu. —
Harraur rikir heima,
hljótt gtætur svanni mætur.
Hér er sorg þeirra, er syrgja,
sárari, en lýst fá tárin. —
P. P.
ReykjaYíknrannáli.
Skipafregnir.
Sterling fór í dag á hádegi til aust-
urlands. Austfirðingar þeir, er hór
hafa dvalið svo mánuðum skiftir vegna
inflúenzu sóttvarnanna, feugu fararieyfi
með Sterling, en eigl mega þeir stíga
á land fyr en um aðra helgi. Meðaí
farþeganua voru: Ari Arnalds sýslu-
maður, síra Magnús Bl. Jónsson í Valla-
nesi, Konráð Hjálmarsson kaupmaður.
Sigurjón Jóhauuson kaupm., Kristján
Wathne verzlunarm.
Botnia fór héðan á gamlárskvöld.
Með henui fór fjöldi farþega.