Ísafold - 10.05.1919, Blaðsíða 1

Keruur út 1 — 2 j
í víku. Veröárg. í
5 kr., erlendÍM l1/^ I
kr. eða 2 dollarjborg- ’
fst fyrir miðjan jiill i
erlendla fyrtrfrim. j
l<a»8»sala 10 a. eint )
XLVI irg.
ísafoldarprentsmiðja. Rltstjdrí: Óíalar Bjðrnsson. Tatiin 454.
Reykjavík, langardaginn io. maí 1919
Uppsögn (skrifl.
bundin við áramót,
er ógild nema kom-
in sé til útgefanda
, fyrir 1. oktbr. og
'|só kaupandl skuld-
laus við blaðið.
19. tölnblað.
F
-------
I»ióðv©riar míssa Elsass Lothriugen, hluta at Slós-
íu, Posen os» Prússiaudi, bolanámurnar í Saarhéraði
og alinr ríýlemiurnar — 5 miliarða Sterlingspmida
sbaðahastur — íiandamenn heimta inestan hluta
|>ýzka kaupskipastólsins — Rínhéruðin ávaldibanda-
mauaa i 15 ár.
■ Frá ágætri verksmiðju á Bretlandi, er býr til
gaív. bárujártt,
hefi eg fengið talsverðar birgðir, er seljast fyrir lágt verð, meðan
endast Pðrður Tlijgenring,
Hafnarfirði.
H.f. Hinar sameinuðu íslenzku verzlanir
(Gránufélagið, Tulinius og A. Asgeirssons verzlanir)
Skriístofa í Reykjavík í Suðurgötu 14.
Símnefoi: »Valurinn*. Póschólf: 543. Simi: 401.
Heildsala:
Selur allskonar utl. vörur fyrst um sinn eftir pöntun. — — Kaupir aliar isl. afurðir.
Uppboösauglýsing.
Mánudaginn 19. maímán. 1919 verðar nppboð haldið að Kálfakoti
í Mosfellssveit á gangandi peningi og dauðum munum, tilheyrandi dánar-
btii Jóns prófessors Kristjánssonar, svo sem 6 kúm, 22 ám, 2 gemling-
um, 1 hrút, 2 vagnhestum, 6 hænsnum, vögnum, plógum, herfi, reipum,
amboðum, stólum, borði, buffet o. fl. — Ennfremur verður jörðin
sjálf, Kálfakot, boðin upp með húsum og maunvirkjum öllum, og
seld hæstbjóðanda, ef viðunanlegt boð fæst. Gangandi peningurinn allur
er í ágætu standi.
Söluskilmálar verða auglýstir á nppboðsstaðnum.
Uppboðið hefst kl. 1 eftir hádegi.
Reykjavík, 8. maímán. 1919.
í umboði skiftaráðanda.
Ben. S. Þörarinsson.
Nokkur hlutabréf félögum óskast.
Borguð með peningum út í hönd.
J. Hvannberg, Hafnarstræti 15. Sími 604,
London, 8. maí.
Hér fer á eftir útdráttur úr frið-
arskilmálum þeim, er fulltrúum
Þjóðverja voru afhentir í Versailles
á miðvikudag síðdegis. Bandamenn
og sambandsríki þeirra vilja eigi
semja frið við Þjóðverja með öðrum
skilyrðum en þeim, er þar eru fram
tekin, og í uppkastinu er gert ráð
fyrir þeim alþjóðasamningum, sem
bandamenn álíta nauðsynlega til
þess að koma í veg fyrir styrjaldir
framvegis. Þess vegna er þar reglu-
gerð fyrir alþjóðasambandið og al-
þjóða-verkamannalöggjöf, en það
hvort tveggja hefir verið birt áður.
Til þess a8 samningarnir gangi í
gildi, er hernaðarástandið upphafið og
opinbert viðskiftasamhand tekst aftur
með þjóðunum. Þjóðverjar eru skyld-
aðir til að viðurkenna afnám samnings-
ins 1839 um hlutleysi Belgíu og viður-
kenna yfirráð Belgíu yfir Moresnet og
hluta af prússneska Moresnet og afsala
sór öllum rétti til Eupen og Malmedy
í hendur Belgum.
Landamæri Frakklands verða hin
SÖmu og þau voru 18. apríl 1870, með
undantekningu um Saarhéraðið. Frakk-
ar fá þannig Elsass-Lothringen. Þjóð-
Verjar mega ekki hafa neinar víggirð-
ingar innan 50 kílómetra svæðis aust-
an Rínar og eigi mega þeir heldur
hafa vopnað lið eða herbúnaðarstöðv-
af á því svæði og mega eigi hafa þar
neinar heræfingar.
Prakkar fá kolanámurnar í Saar-
héraði, en héraðið verður undir stjórn
nefndar, sem alþjóðasambandið kýs.
Eftir 15 ár fer fram þjóðaratkvæða-
Sreiðsla í héraðinu um það hverju land-
inu það vilji lúta framvegis.
Þjóðverjar eru skyldaðir til þess að
Viíurkenna fullveldi þýzka Austur-
ríkis og ríkis Czecko-Slava. Eru landa-
Biæri þess og Þýzkalands hin sömu og
landamæri Bæheims og Þýzkalands
1914.
Þjóðverjar eiga að afsala Póliandi
miKIum hluta Efri-Slesíu, Posen og
þeim hluta Vestur-Prússlands, sem er
á vestri bakka Weichsel. Þjóðverjar
afgala bandamönnum öllum nýlendum
sítium með öllum réttindum og kvöð-
hm. Enn fremur afsala þeir sér öllum
róttindum og forréttindum í Marocco.
Þjóðverjar viðurkenna verndaryfirráð
®reta í Egyftalandi og afsala sér frá
I- ágíist 1914 öllum samningum, sem
Feir hafa gert við Egyptaland. Þeir
lofa þvi, að skifta sér eigi af neinum
samningum um Egyptaland milli Breta
og annara þjóða.
Þjóðverjar afsala Bretum valdi því,
er fyrverandi Tyrkjasoldáni Var gefið
til Fess að tryggja frjálsar sigiingar
um Suezskurðinn.
Eignum Þjóðverja í Egyptalandi
verður ráðstafað á líkan hátt og eign-
um þeirra í Marocco og öðrum löndum.
Erezk-egypzkar vörur skulu sæta sömu
kjörum í Þýzkalandi sem enskar
vörur.
Vígin og hafnirnar á Helgolandi
og sandströndinni eiga Þjóðverjar
sjálfir að ónýta á sinn kostnað.
Um kröfur þær til skaðabóta, er
bandamenn gera á hendur Þjóðverj-
um, þá verða þeir að greiða 1000 mil-
jónir Sterlingspunda, eigi síðar en 1.
maí 1921, og á næstu árum eiga þeir
auk þess að greiða bandamönnum 4000
miljónir Sterlingspunda. Af skuld sinni
eiga Þjóðverjar að greiða 5 % rentu
og borgi þeir ekki í gulli, skulu
bandamenn samþykkja greiðsluna í
eignum, viðskiftaréttindum eða öðrum
réttindum.
ÞjcÉverjar viðurkenna rétt banda-
manna til þess að krefjast þess að
fá smálest fyrir smálest af öllum þeim
kaupförum, sem fórust eða skemdust
af ófriðarvöldum, og samþykkja að af-
henda bandamönnum öll kaupför sín,
sem eru yfir 1600 smálestir, helming
þeirra kaupfara, sem eru 1000—1600
smálestir og fjórða hvern botnvörpung
og fiskiskip. Auk þess verða Þjóðverj-
ar að gangast undir það, að smíða
kaupför fyrir handamenn fimm næstu
árin, þó eigi meira en 200,0000 smá-
lestir brúttó á ári, gegn fullu gjaldi.
Þjðóverjar verða að endurreisa þau
liéruð, sem þeir óðu yfir með her sinn,
og verða að afhenda kvikfénað, vélar
og efni til endurreisnar héraðanna, að
svo miklu leyti sem þeir þarfnast þess
eigi bráðnauðsynlega sjálfir. Til skaða-
bóta fyrir það, hvernig Þjóðverjar fóru
með Löwen, eiga þeir að afhenda gömul
handrit o. s. frv., er jafngildi þeim
handritum, er þeir ónýttu.
í 10 ár eiga Þjóðverjar að láta
Frakka fá kol, er jafngildi því hvað
kolanámurnar í Norður-Frakklandi
gefa nú minna af sér en áður, og verða
að leyfa mikla kolaflutninga til Frakk-
lands, Belgíu og ítalíu.
Að þýzkum höfnum skal vera frjáls
aðgangur og öllum gert sem léttast
fyrir um viðskifti, án tillits til þjóð-
ernis. Þjóðverjar verða að leyfa frjáls-
an flutning á fólki og vörum yfir land
sitt, og afskipun til og frá löndum
bandamanna, og Þjóðverjar verða að
gefa lausar fasteignir Czecko-Slava í
höfnunum í Hamborg og Stettin.
Um Kiel-skurðinn skal vera frjáls
sigling herskipum og kaupförum allra
þjóða, sem eiga í friði við Þýzkaland.
Til tryggingar því, að friðarskilmál-
unum verði fullnægt, hafa hersveitir
bandamanna á sínu valdi alt héraðið
vestan Rínar og hrýrnar yfir 'hana í
fimtán ár. Ef skilmálunum er sæmi-
lega fullnægt, verða sérstök héruð yfir-
gefin fyr, og ef öllum skilyrðunum er
fullnægt á skemmri tíma en 15 árum,
mun setuliðið þegar kallað burtu úr
Rínhéraðinu. Þjóðverjar eiga að bera
allan þann kostnað, sem leiðir af veru
setuliðsins þarna.
London, 9. maí.
Innan tveggja mánaða skal fækka
svo herskipum þýzka flotans, að ekki
verði eftir nema 36, og engir kaf-
hátar.
Ibúarnir í Slésvig-Holstein eiga að
greiða atkvæði um, hvort þeir vilji
heldur verða undir Þjóðverjum, eða
sameinast Danmörku eins og áður.
Bandamenn taka 15 þýzka sæsíma.
Samningur þessi gengur í gildi í öll-
um atriðum um leið og hann hefir
verið undirskrifaður og er þá hindandj
fyrir alla málsaðila.
Islenúingur.
Félag það, sem áður hefir verið
miusi á hér í blaðinu að ráðgert
væri að stofn?, til þess að efla
samúð með Islendingum vestan
hafs og austan og auka þekk-
ingu þeirra hvorra á annara hög-
um, var stofnað hér i bænum
29. í. m. Samkvæmt 2. gr. félags-
laganna er tilgangur félagsins þessi:
1) Með því að koma upp fastri
skrifstofu i Reykjavik, er verði mill-
liður milli þess félags og og þjóð-
ernisfélagsius íslenska vestan hafs,
veita íslendingum beggja megin hafs-
ins þá vitneskju, sem þeir kúnna að
þarfa á að halda hvorir um aðra, og
leiðbeina Vestur-íslendingum, sem
hingað ætla að koma til lengri eða
skemri dvahr, og aðstoða þá eftir
föngum.
2) Með því að senda menn vest-
ur til þess að flytja erindi um Is
land, íslenska tungu og íslerskar
bókmentir, með styrk af opinberu fé.
3) Með því að stuðla að ferðum
til andlegs og verkiegs nárrs og
kynningar milli íslendinga beggja
megin hafsins.
4) Með því að gangast fyrir út
gáfu bóka um ísland og islensk mál,
ef til kemur, i samráði við Þjóðernis-
félag Vestur íslendinga.
Stjórn félagsins mynda forseti og
fulltrúaráð 24 manna sem aðalfnnd-
ur félagsius ký’. I framkvæmdanefnd
félagsins eru fo'seti og tveir menn,
sem fulltrúaráðið kýs úr sí rum hóp,
er annar þeirra gjaldkeri félagsics,
en hinn ritari. Að öðru leyti en
fyrirkomulagi á stjórn á og kosningu
le nar er fytirkomulag félagsins
svipiðt. d. fyrirkomulasi Bökmenta-
(élagsins.
A stofnfundmum var Einar H.
Kvaran kjö'inn forseti félu.sins.
Ems og sj 1 trá af o ðum 2. gr.
félagslaganna, sero tiifærð eru hérað
frarnan, er áformað að félagið komi
upp fastri skrifstofu og mun það
tilætlun að ritari félagsins hafi á
hendi stjórn þeirrar skrifstofu. Enn-
f emur er ^foimað að íélagið gefi út
smárit, sem félagar fái óieypis.
Mun í ráði að koma skipulagi fé-
lagsstjórnarinnar svo á laggirnar nú
þegar, að hægt sé að gera allan
nttditbúning að því að félagið geti
tekið fullkomlega tii starfa sinna á
þessu ári; búist við að því bætis:
félagar bæði hér i bænum og annars-
staðar á landinu svo að miklu muni.
Enda má ekki svo fara, að félagið
nái ekki almeonri útbreiðslu og
verði mjög fjölment eftir þvi, sem
slík félög eru.
„Kirkjan og spiriti8minn“.
Svo hét erindi það, er E. H.
Kvaran fíatti á fandi Sálarrann-
sóknafélagsins 8. þ. m. Lét hann
þess getið, að blöðunum væri heim-
ilt að geta þess, ef þeim sýnd st svo,
þótt Sálarrannsóknafélagið væri ann
ars lokað félag, Og því er það, að
þess er minst hér.
Eins og nafn erindisins bendir á,
talaði höf. um afstöðu kirkjunnar og
spíritismans hvers til annars, um þá
mótspyrnu, sem þessi hreyfing hefði
fengið hér og um þá samleið, sem
þau ^atu haft og attu að hafa. Og
vissulega hefði kirkjan þörf á að
leggja sér á hjatta sumt af því, sem
ræðumaður sagði. Ekki vegna þess
að það var aðdáanlega fallega sagt.
Og ekki af því, að í gegnum það
skein ást og lotning á kirkjulegri
starfsemi þessa lands og allra landa
fyr og nú. Heldur fyrir þá sök, að
það var sannlcikur, sannleikur, sem
mörgum finst undarlegt að leikmenn
skuli þurfa að benda kirkjunnar
mönnum á. Það cr í raun og veru
undursamlegt öfugstreymiinnan kirkj-
unnar — hvort sem það er hér á
landi eða annarsstaðar — að viija
ekki taka opnum örmum við þeirri
hreyfingu, sem er að vinna að því
sama og kirkjan sjálf. Það er iík-
ast harmleik sannleiksleitarinnar að
sjá kirkjuna loka sjálfri sér fyrir því,
sem er hennar að leita að, og sem
hún hefir altaí verið að leita að. En
þannig er það. Og þó dylst víst
fáum, sem annars láta sig nokkru
skifta trúariíf t. d. hér á iandi, að
mittur kirkjunnar er næ felt úr sög-
unni til þess að fullnægja þyrstum
maans-sálunum. Það er fullkuDn-
ugt sjálfum prestunum og kom rrjög
svo greinilega fram I trindi E. H.
4