Ísafold - 24.06.1919, Side 2

2
IS AFOLD
H.f. Hinar sameinuðu íslenzku verzlanir
(Gránufélagið, Tulinius og A. Asgeirssons verzlanir)
Skrií'stoia í Reykjavfk í Suðurgðtn 14.
Simnefni: »Vaiurinn«. P«fsthólf: 543. Sími: 401.
Heildsala:
Selur allskonar útl. vörur fyrst um sinn eftir pöntun.-Kaupir allar fsl. afurðir.
Hjúkrunarkonu-staðan
við spítalann á Ákureyri verður laus 1. október næstkomandi. Umsóknir
sendist héraðslækninnm á Akureyri fyrir 1. ágúst. Nánari upplýsingar
hjá Þ. J. Thoroddsen, lækni í Reykjavik.
Hafnarfjarðar Apotek.
Haildsöluverslun
fyrir kaupmenn og kaupfélög.
Gerpúlver, Sédapulver, Kremortartari, Kardemommer
heilar og steyttar, Kanel heill og steyttur, allsk. Dropar,
Kvefpillur, Suðuspritt i tunnum á igolitra, mjög ódýrt.
Sðren Kampmann.
Aðalkennara
og aðstoðarkennara
vantar við barnaskólann á Bíidudal, kaup samkvæmt gildandi fræðsklög-
um, áskilið að aðalkennari geti kent söng og leikfitni. Umsóknir séu
komnar til formanns skólanefndar fyrir 1. ágúst næstkomandi.
Bíldudal 28. maí 1919.
Skólanefndln.
Tilky nnins
frá pappirs og ritfangaveizlun V. B. K.
Með því að eg nú með ,íslandi‘ hefi feagið eldri
birgðir af umslögum og verslunarbókum þá færist
útsöluverðið fri því, er verið hefir á þessum vöru-
tegundum, niður um 30—40% frá deginum í
dag að telja. — Ennfremur komið: Kopíu-
pressur, Reiknings- og bréfabindi alsk.
Reikningsblakkir, Tvíritunarbækur,
Kopíubækur.----------------
Réttar vörur. Rétt verð.
Verslunin Björn Kristjánsson
ABalreikningur
h.f. Eimskipaféhgs íslands frá 1. janúar til 31. desember 1918..
T e k j u r:
»Gullfoss« fri 1. janúar til 31. desember 191Í
1. Agóði af rekstri e.s
(samkvæmt rekstursreikningi)
2. Agóði af rekstri e.s. »Lagarfos>« frá 1. janúar til
31. desember 1918 (samkvæmt rekstursreikningi)
3- Agóði af rekstri vörugeymsluhúsanna ....
4. Landssjóðsstyrkur.................................
5. Hagnaður af upp- og útskipun......................
6. Hagnaður af gengismismun dollars ....
7. Afgreiðslulaun af vörnm til og frá Reykjavík:
1. Frá e.s. »Gullfoss«. . . . kr. 38.773.46
2. Frá e.s. »Lagarfoss« ... — 23.140.64
8. Afgreiðslulaun af vörum til og frá Kaupm.höfn:
Frá e.s. »Lagarfoss«...........................
9. Fyrir útgerðarstjórn landssjóðsskipanna frá 1. jan-
úar til 31. desember 1918 .......................
10. Agóði af seldu efni og áhöldum frá Goðafoss-flak-
inu, (helmingur á móti N. C. Monberg, áður en
félagið keypti og yíirtók flakið)................
n. Mismunur á vaxtareikningi.....................
Gjöld:
1. Skattar og opinber gjöld:
1. Aukaútsvar 1918 . . . . kr. 37.333.33
2. Skattur til landssjóðs 1918 . — 4.270.75
2. Skrifstofukostnaður i Reykjavik .......
(Þar með talin laun útgerðarstjóra og féhirðis)
3. Skrifstofukostnaður í Kaupmannahöfn .....
4. Hreinn arður til ráðstöfunar samkvæmt 22. grein
félagslaganna ...... *...........................
500.588.68
— 543-I5I.s*
— 1.371.42
— 40.OOO.Ott
— 1.687.71
6.186,59: *
■ — 6l.914.ltt-
— 2.4 S 3-5^
— 30.000.00*
— 16.558.37
— 40.561.05.
Kr. 1.244472.97
- kr. 41.604.08^
— 85.129.62.
— 13 633.4E
— 1.104.105.86
Kr. 1.244.472.97
þeim eins og Þjóðveijum; skiimál-
arnir voru ekki tilbúnir þegar þeír
komu, og urðu pað fyrst eftir 14
daga bið.
Dr. Renner hefir ekki dregið dul-
ur á f>að, að hann skoði það sem
aðalhlutverk sitt við friðarsamning-
ana, að fá leyfi fyrir Þýska-Austur-
xíki til að sameinast Þýskalandi. —
Þegar þ. 12. nóv. í fyira lýsti þýsk-
austuriíska þjóðarþingið því yfir, að
það væri fastur vilji þýsk austur-
rísku þjóðarinnar að sameinast Þýska-
landi. Og hvað eftir annað hefir
svipað heyrst frá stjórnunum i Wien
og Berlin. En frönsk blðð hafa sagt
ákveðið, að bandamenn leyfi aldrei
Þýska Acsturriki og Þýskalandi að
sameinast. Og nú eftir friðarskil-
tnálunum til Þýskalands, á það að
lofa því að viðurkenna algert full-
veldi Þýska-Austurrikis. Mikil von
á sameiningu er þvi ekki.--------
Það hefir oft verið talað um, að
við þennan frið yrði gerð alvara úr
þvi að binda enda á vald »sjúka
mannsins*, Tyrklands, í Evrópu, og
þvi skift á milli sigurvegaranna.
Eftir því sem frönsk blöð um miðj-
an mánuðinn skýra frá, er þó frek-
ast útlit fyrir að Tyrkland fái að
halda sér óskert, að nafninu til, að
nndanteknum arabisku löndunum.
Enski Indlandsráðherrann hefir bent
á, að mikil skerðing af Tyrklandi
tnnndi valda óánægju hjá múha-
meðstrúarmönnum i Indlandi. Þar
á móti er i ráði að setja ýmsa hluti
Tyrklands undir vernd bandamanna,
þannig, að Amerika fái Konstantinó-
pel undir vernd sína, Grikkland fái
vestnrströndina og Litln-Asíu, Frakk-
land fái Sýrland og England fái
Palestinn og Mesapotamiu.
Austan úr Mýrdal.
í dag er sumardagurinn fyrsti og
i dag fagna menn hinnm hngþráða
gesti, sumrinu.
Veturinn, sem kvaddi i gær, hefir
skilið eftir sig svo veigamiklar endur-
minningar, að hann mun minni-
stæðari, en flestir aðrir, sem vér
áðnr höfum lifað. Þessu valda hinir
miklu viðburðir, sem fram hafa kom-
ið á vetrinum. Með honum endaði
hinn mikli heimsófriðnr, ísland varð
frjálst ríki og skæð drepsótt herjaði
á landið. Að vísn höfum vér Skaft-
fellingar sloppið við þann vágest,
nema hvað einstaka menn hafa mist
vini og ættingja í hinum sýktu hér-
uðum. En hér kom annar gestur.
Það var Kötlngosið. Ef til vill, hefir
það framar ölln öðrn, gert oss
Skaftfellingum vetur þenna ógleyman-
legan.
Þegar veturinn gekk i garð, var
eldgosið i algleymingi. Dag og nótt
streymdi ógurlegur mökkur upp úr
jöklinum, rétt eins og hann væri
ein af þeim nppsprettalindum, sem
aldrei þrjóta. Tafnt og þétt ruddist
hið mikla feriíki upp á loftið, óf
sig upp í geysistóra hnykla, sem
ruddust hver á annan og tóku á sig
ýmsar kynjamyndir, enn þeir breiddu
úr sér og runnu samau í svartan
skýflóka, sem svo barst í ýmsar átt-
ir. Þessu voða skýi fylgdi myrkur,
öskuíall, þrumur, eldÍDgar og hrævar-
eldur. Ekki urðu Mýrdælingar fyrir
beinu eignatjóni af gosinu, nema
tveir menn, sem mistu sinn hestinn
hvor austur f Sandahólmum og
bóndinn i Hjörleifshöfða misti 15
síldartunnur, er hann hafði flutt
austur á sandinn og rekavið fyrir
nokkur hundruð króna. Var síldar-
tjónið all tilfinnanlegt fyrir bónda,
því hann átti mjög lítið hey til vetr-
arins.
Hinn 24. okt. féll mikil aska yfir
Mýrdalinn og var þá brátt auðsætt
að fénaður mundi lítil not hafa af
beit, upp frá því. — Það var ekki
glæsilegt, að byrja veturinn, með
hilfar hlöður af heyi og öskulaginu
yfir jörðinni. Einn kostur var fyr-
ir hendi, sem sé, að lóga svo mikl-
nm fénaði, að hægt væri að gefa
þeim skepnum, sem eftir lifðu allan
veturinn. Og þetta gerðu menn. I
Vestur-Mýrdalnum hefir stöðugt ver-
ið gefið síðan með vetri og inni-
stöðuiítni sanðfjár orðinn 24—26
vikur. Óhætt mun að segja, að
mestur hluti alls fénaðar sé í góð-
um holdum, og yfirleitt hafa bænd
urnir staðið sig vel í baráttunni við
harðindin. Þó eruhérnokkrir bænd-
ur, sem hafa gert sig seka i illum
heyásetningi, en þeim hefir þegar
verið hjálpað og nú er sumarið
komið og bá vona menn, að sauð-
fé komist brátt af gjöf.
í sveitunum fyrir austan Mýrdals-
sand er ástandið miklu verra. Mjög
ilt i Skaftártungunni, og á nokkrum
stöðum í Meðallandinu. í Skaftár-
tungunni er askan mest og flestir
bændur fengu ekki meiri heyskap,
en 100—200 hesta. Á svo litlu heyi
var ekki hægt að fóðra mikinn fén-
að, enda fór brátt að brydda á hey-
leysi og á þorra var komið fyrir
rúmum 30 hrossum úr Tungunni,
undir Eyjafjöllum og út i Landeyj
ar. Þangað fóru og mörg hross úr
öðrum austur-sveitunum. Síðan hafa
Mýrdælingar tekið nokkra stórgripi
af Skaftártungumönnum og þyifu
að gera betur ef hægt væri.
Mýrdæiingar fengu mikla sild og
bætti hún mjög úr grasleysinu. Síld-
in hefir reynst gott fóður og álíta
flestir hana helmÍDgi betri. Ber þetta
illa srman við ritgerðir þeirra Hall-
dórs skólastjóra á Hvanneyri, í
»Tímanum« og hr. Páis Zophónías
sonar i »Frey«, en ekki ber að saka
þá um ósamræmið, sem hér er á
milli, þar eð þeir bygðu sínar álykt-
anir á efnarannsóknum. En sem
fyrst þarf að leiða i Ijós hvað veld-
ur að efnarannsóknir á fóðri geta
ekki verið ábyggilegur mælikvarði
fyrir fóðrun búpenings hér á landi.
Margir fengu sér lýsi, en mikið af
þvi var skemt og svikið og urðu
sumir fyrir skaða á kaupunum.
Katla hætti að gjósa 3. nóv. Þann
tíma sem eldurinn var uppi var góð
tíð, en svo brá til norðanáttar með
hriðum og frosti og var svo í tvær
vikur, þar næst gerði sunnanátt og
síðan var óslitið blíðvirði þartil þrjár
vikur voru af þorra. Þótd mönn-
um sárt að geta ekki beitt meðan
góðviðrið var og notað grængresið
sem hvervetna gægðist upp úr ösk-
unni. Er þrjár vikur voru af þorra
gerði frost og fannkyngi. Var þá
byrjað að róa til fiskjar en lítið afl-
aðist. í miðgóu gerði ákafan aust-
byl og féll þá feikna snjór. Um það
bil kom hér mikill fiskur upp að
ströndinni og fóru monu þá að fiska
og öfluðu margir ágætlega, Gæftir
voru þó óstöðugar og tíð fremur
siæm til páska, ýmist krapahríðar
eða norðan-stormur. Alls hafa hér
gengið 17 bátar i vetur oghafaþeir
flestir hátt á þriðja — hátt á fjórða
huudrað til hlutar. Er það óvenjur
góður afli og var fiskurinn mjög
vænn. Með fiskinum fengu menc...
mjög mikinn fóðurbæti, lýsið og
slógið. Hausana muldu menn sund—
ur og gáfu hrossum, en hrognin-
mest gefin nautgripum. Sumir hirm*
dlt innan úr fiskinum og fleygðm
engu. Sauðfé sem komið varð á
að éta síld vandist fljótt við að éta-
slógið og þreifst vel af.
Hér eftir ætti sá skrælingjaháttur
að leggjast niður, að fleygja fisk-
úrgangi, heldnr ættu menn að notas
hann til fóðurs, svo mikið sem?
unt er.
Allmikið var hér af togurum is
vertíðinni og fiskuðu þeir híííðarlaust
í landhelgi, en aldrei sást varðskipið.
Eftir hinum nýju sambandslögum'
eiga Danir að hafa efdrlit með fiski-
miðum vorum; en skyldi standa á
sama hvernig starfið er af hendk
leyst? Varðskipið hefir hingað til
rækt slælega starf sitt, verið í si-
feldu flakki milli landa, eða legið
timunum saman inni á höfnum og
ef strandgæsla skipsins veiður fram-
vegis sem húa hefir verið, þá muna-
hinir erlenda togarar hafa gott næði.
til að gera landi voru það tjón, sem
ekki verður með tölum talið. Einu
skipi er náttúrlega ofvaxið, að sji:
um alla landhelgislíauna. Þvi veitir
ekki af, að þetta eina skip sé i
ferli um fiskimiðin og leitist við að
koma sem oftast að sjó ræningjun-
um óvörum.
Hér er yfirleitt alment heilbrigði,-
þó dóu nokkur gamalmenni á vetr-
inum og var eitt þeirra Vilborg
Magoúsdóttir i Reynishjáleigu, dóttir
Magnúsar frá Skaftárdal. Hún var
að mörgu leyti merk koua og sann-
islensk.
Vilborg sál. var 81 árs er húa
lést.
I Hjörleifshöfða dó öldungureinn
rösklega áttæður, Sigurður I.oftsson
að nafni. Bjó hann áður á Rauðhálsi
i Mýrdal, en var i Hjörleifshöfða